مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

آموزش و پرورش، مجله | حمیدرضا دالوند آموزِش وپَرْوَرِش، مَجَلّه، شمارۀ ویژۀ مردم‌شناسی. شمارۀ 9 سال هشتم مجلۀ آموزش و پرورش (آذرماه 1317)، نخستین ویژه‌نامۀ مطبوعاتی مردم‌شناسی در ایران است
آنه، سفرنامه ها | پیمان متین آنه، سَفَرْنامه‌ها، دو سفرنامه با عنوانهای اوراق ایرانی و گلهای سرخ اصفهان از کلود آنه، نویسندۀ فرانسوی در دهۀ نخست سدۀ 20م که دربارۀ سفرهای او به ایران و دربردارندۀ اطلاعات مفیدی از زندگی اجتماعی ایرانیان و آداب و خلقیات آنان است
آویشن | محبوبه حاجی زاده
آورده اند که... |
آهک | پیمان متین ‌آهَک، ماده‌ای جامد، سفید و بی‌شکل با کاربردهای متفاوت در فرهنگ مردم. از حرارت دادن سنگ آهک در کوره ماده‌ای به‌دست می‌آید که به آن آهک زنده می‌گویند که در ساخت چینی، شیشه، تصفیۀ خاک و نیز به‌عنوان حشره‌کش استعمال می‌شود
آهنگری | معصومه ابراهیمی آهَنْگَری، فرایند ذوب، ریخته‌گری و قالب‌گیری آهن و بالابردن مقاومت آن از طریق تفتن، فشردن و پتک‌زدن برای ساخت اشیاء و ابزار آهنی.
آهو | محسن ابراهیمی آهو، یا غزال، از چهارپایان علف‌خوار که به‌سبب ویژگیهای ظاهری بسیار مورد توجه انسان بوده است. در فرهنگ ایرانی به‌ویژه در امثال و حکم، داستانهای عامیانه، افسانه‌ها و ترانه‌ها آهو و ویژگیهای منسوب به آن از مضامین پربسامد به‌شمار می‌رود.
آی تو به باغ رفته بودی | نسیم مقرب آیْ تو به باغْ رَفْته بودی، از نمایشهای شاد رایج در بیشتر مناطق ایران. اگرچه این نمایش را بیشتر زنانه دانسته‌اند، اما به گواهی برخی منابع، نمونه‌هایی از اجرای آن در میان مردان و گردهماییهای خانوادگی نیز در دست است
آینه | گلاله هنری آیِنه، صفحه‌ای صیقلی، و معمولاً از جنس شیشه که پشت آن را برای انعکاس تصویر، با روی، نقره و یا جیوه می‌پوشانند. آینه اهمیت ویژه‌ای در باور و فرهنگ ایرانی دارد.
آینه بینی | محمدعلی جودکی آیِنه‌بینی، یا آیینه‌بینی، گونه‌ای از جادوگری برای کسب اطلاع از عالم غیب. شخص آینه‌بین به کمک واسطه‌ای که معمولاً کودک خردسالی است
آیةالکرسی | محمد مجتهد شبستری , سمیه متقی آیَةُالْکُرْسی، آیۀ 255 از سورۀ بقره، دومین سورۀ قرآن کریم. برخی از مفسران، آیات 256 و 257 از همین سوره را نیز به سبب ارتباط مفاهیم آنها با مفاهیم آیۀ 255، جزو آیةالکرسی دانسته‌اند.
آیینها و افسانه های ایران و چین باستان | پیمان متین آیینْها وَ اَفْسانه‌هایِ ایران و چینِ باسْتان، عنوان مجموعه‌مقالاتی از جهانگیر کویاجی دربارۀ بررسی تطبیقی اسطوره‌ها، افسانه‌ها و آیینهای مندرج در اوستا و شاهنامه با نظایر آنها در منابع اسطوره‌ای چین باستان و تحلیل شباهتهای آنها با یکدیگر.
ابر | سلیم سلیمی موید اَبْـر، تودۀ متراکم ذرات بخار آب معلق در جو. دربارۀ چگونگی تشکیل ابر، انواع و نامهای آن، باورها و اعتقادات مختلفی در فرهنگ عامۀ ایران موجود است که گاه در اندیشه‌های اسطوره‌ای ریشه دارد.
ابراهیم ادهم | فتح الله مجتبایی , محمد جعفری (قنواتی) اِبْراهیمِ اَدْهَم، ابواسحاق ابراهیم بن ادهم بن منصور بن یزید بن جابر (یا عامر بن اسحاق) تمیمی عِجْلی، عارف و زاهد معروف سدۀ 2ق / 8 م.
پیازچال، چشمه | سیما صفری پیازچال، چشمه \ češme-ye piyāz-čal\ ، چشمه‌ای در شمال درۀ پیاز‌چال.
پونه کوهی | علیرضا بنی جانی پونۀ کوهی \ pūne-ye kūhī\ ، گیاهی چندساله، خودرو، معطر با خاصیت دارویی. پونۀ کوهی در سواحل دریاها، دامنۀ کوهها و جنگلها، و در شهرستان شمیران، در دامنۀ کوهها در ارتفاعات پایین می‌روید. در کوههای دارآباد، منطقه‌ای موسوم به چال‌پونه که آبشاری به همین نام نیز در آنجا جریان دارد، از رویشگاههای عمدۀ این گیاه است (پ...
پیازچال، قله | مجید یاسینی پیازچال، قله \ qolle-ye piyāz-čāl\ ، قله‌ای واقع در خط‌الرأس توچال به دارآباد. این قله با 780‘ 3 متر بلندی از سطح دریا، در °51 و ´26 طول شرقی، و °35 و ´52 عرض شمالی جای دارد و از شمال به درۀ ایگل، از جنوب به درۀ یوردخللر و درۀ بزرگ پس‌قلعه، از شرق به قلۀ لزون غربی، و از غرب به قلۀ چهارپالون منتهی می‌گردد.
پیازچال، گردنه | ناصر پازوکی طرودی پیـازچـال، گـردنـه \ gardane-ye piyāz-čāl\ ، گردنه‌ای در موقعیت °51 و ´5/ 27 طول شرقی، و °35 و ´52 عرض شمالی، و در ارتفاع متوسط 330‘ 3 متر از سطح دریا و حدود 200‘4متری جنوب شرقی قلۀ توچال و در فاصلۀ 300 متری شمال کلک‌چال. وجه تسمیۀ پیازچال به‌سبب رویش فراوان پیاز کوهی، گیاهی شبیه تره با بویی تند و خوراکی، در ...
پیرجبار | ناصر پازوکی طرودی پیرجبار \ pīr-jabbār\ ، زیارتگاهی بدون بنا، در فاصلۀ 3 کیلومتری جنوب شرقی آبادی گرمابدر، در سمت جنوب رودخانۀ خاتون‌بارگاه و در دامنۀ سمت شمال کوه سره‌چال و مزارع چارزگرد، در °51 و ´38 و ´´55 طول شرقی، و°35 و ´58 و ´´44 عرض شمالی، و در ارتفاع 526‘2 متری از سطح دریا. در لابه‌لای درختانی که در کف رودخانۀ خاتون‌ب...
تخت کندی، کوه | ناصر پازوکی طرودی تخت کندی، کوه \ kūh-e taxt-e kandī\ ، کوهی نه چندان بلند واقع در دهستان لواسان کوچک.
تخت گل جیران، کوه | مجید یاسینی تخت گل جیران، کوه \ kūh-e taxt-e gol-e jeyrān\ ، یا کمر سه‌قاچ، کوهی واقع در جنوب قلۀ کلک‌چال. این کوه با 251‘2 متر بلندی، در°51 و´27 و´´10 طول شرقی، و °35 و ´49 و ´´47 عرض شمالی قرار دارد و از شمال به گردنۀ سرچال بزرگ در مسیر صعود به اردوگاه کلک‌چال، از سمت جنوب به منطقۀ مسکونی جماران، از شرق به درۀ جنی از ا...
پهنک، کوه | مجید یاسینی پهنک، کوه \ kūh-e pahanak\ ، کوهی واقع در جنوب غربی دریاچۀ سد لار، بر روی نوار مرزی میان استانهای تهران و مازندران. این کوه با 940‘2 متر بلندی از سطح دریا، در °51 و ´55 طول شرقی، و °35 و ´52 عرض شمالی جای دارد و از شمال به دریاچۀ سد لار، از جنوب به درۀ سیاه‌پلاس، از شرق به قاسم‌دره در استان مازندران، و از غرب...
پی استخر، کوه |
ترتنگه، آبشار | سیما صفری ‌ترتنگه، آبشار \ āb-šār-e tar-tange\ ، یا آبشار تل‌تنگه، آبشاری واقع در شمال روستای دربندسر در مسیر راه شمشک به دیزین.
تپه علی خان |
ترتنگه، دره | ناصر پازوکی طرودی ترتنگه، دره \ darre-ye tar-tange\ ، دره‌ای میان دامنۀ جنوبی کوه کلون‌بستک کوچک و کوه خورتوئک. این تنگه که در شمال غربی شمشک، شمالِ دربندسر و شرق گردنۀ دیزین واقع است، در فاصلۀ حدود 300‘6 متری از گردنۀ دیزین، و حدود 300‘ 3متری شمشکِ بالا جای دارد. آبریز ترتنگه از شمال به جنوب است و انتهای جنوبی آن که به روستای...
تالار، دره | مجید یاسینی تالار، دره \ darre-ye tālār\ ، دره‌ای واقع در جنوب غربی قلۀ ورجین، در حدفاصل منطقۀ زردبند و امین‌آباد. جهت این دره شرق به غرب، و شیب آن به سمت رودخانۀ جاجرود است. این دره از شرق به انتهای یال جنوب غربی ورجین، و از غرب به جادۀ اوشان ـ فشم نرسیده به امین‌آباد منتهی می‌شود. طول مسیر آن در حدود 600 متر، و اختلاف ...
پیازچال، دره | مجید یاسینی پیازچال، دره \ darre-ye piyāz-čal\ ، دره‌ای واقع در شرق قلۀ توچال، حدفاصل یال پیازچال و یال چهارپالون. جهت این دره از شمال به جنوب، و شیب آن به سمت درۀ اسپیلت است.
تجریش، مسجد جامع | فاطمه شعبانی اصل تجریش، مسجد جامع \ masjed(d-e) jāmeʾ-e tajrīš\ ، مسجدی در شمال غربی آستان امامزاده صالح ابن موسى کاظم (ع).
تراب، آموزشگاه | نفیسه بشری تراب، آموزشگاه \ āmūzešgāh-e torāb\ ، آموزشگاهی ویژۀ دانش‌آموزان استثنایی، واقع در خیابان شهید کلاهدوز (دولت)، در منطقۀ 3 شهرداری تهران.
تپه سیف | ناصر پازوکی طرودی تپه‌سیف \ tappe-seyf\ ، تپه‌ای واقع در 22 کیلومتری شمال جادۀ تهران به دماوند، در فاصلۀ دوکیلومتری شمال شرقی پلیس‌راه جاجرود.
تخت برزومه، مزرعه | ناصر پازوکی طرودی تخت برزومه، مزرعه \ mazraʾe-ye taxt-e barzūme\ ، مزرعه و نیز مرتعی واقع در جنوب غربی منطقۀ سِمَرون (ه‍ م). در جنوب مزرعۀ تخت برزومه، دره‌ای به نام درۀ یخچالک و آب گُدَر، و در شمال آن، تپه‌ای بلند در جهت شرق به غرب وجود دارد. همچنین در شمال این تپه، دره‌ای قرار گرفته است که میان مزرعۀ سمرون و تخت برزومه مشترک ...
تجریشی | میترا آقامحمدحسنی تجریشی \ tajrīšī\ ، محمدعلی، پدر جیران تجریشی، سوگلی ناصرالدین شاه قاجار.
پیازک، کوه و گردنه | ناصر پازوکی طرودی پیازک، کوه و گردنه \ kūh va gardane-ye piyāzak\ ، کوه و گردنه‌ای واقع در °51 و ´50 طول شرقی، و °36 و ´1 عرض شمالی، در ارتفاع متوسط 550‘ 3 متر از سطح دریا. این کوه در حد فاصل کوه گله‌کچ جنوبی با ارتفاع 630‘ 3 متر و کوه گله‌کچ شمالی با ارتفاع 550‘ 3 متر جای دارد. سبب نام‌گذاری پیازک فراوانی رویش پیاز کوهی، نوعی...
تربیت بدنی، سازمان | علی محمد مرادیان منفرد تربیت‌بدنی، سازمان \ sāzmān-e tarbiyat-e badanī\ ، سازمانی دولتی واقع در خیابان سئول که تا 1389 ش عهده‌دار امور ورزش در ایران بود و از آن سال به بعد وظایفش به وزارت ورزش و جوانان ایران واگذار شد.
تاریخ معاصر ایران، مؤسسه مطالعات | مرجان رامی , مرتضی رسولی پور تـاریـخ معـاصـر ایـران، مـؤسسۀ مطـالـعـات \ moʾassese-ye motāleʾāt-e tārīx-e moʾāser-e īrān\ ، مؤسسه‌ای که در تاریخ 2/ 4/ 1365 ش تأسیس گردید و تا پیش از دی‌ماه 1375، «مؤسسۀ پژوهش و مطالعات فرهنگی» نامیده می‌شد.
تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان | هما عطاری تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان \ sāzmān-e tahqīqāt, āmūzeš va tarvīj-e kešāvarzī\ ، از سازمانهای وابسته به وزارت جهاد کشاورزی واقع در محلۀ ولنجک، خیابان یمن، در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران.
تحقیقات گیاه پزشکی کشور، مؤسسه | لیلا نمازکار تحقـیـقـات گیـاه‌پـزشکـی کشـور، مـؤسسـه \ moʾassese-ye tahqīqāt-e giyāh-pezeškī-ye kešvar\ ، مؤسسه‌ای با فعالیتهای پژوهشی در زمینۀ گیاه‌پزشکی، واقع در خیابان یمن در محلۀ ولنجک. این مؤسسه در 1302 ش و هم‌زمان با نخستین فعالیتهای گیاه‌پزشکی در کشور، با نام «ادارۀ تشخیص محلی آفات و مبارزه با آنها» بنیان گذاشته شد...
تل تنگه، آبشار |
تلخاب، دره | مجید یاسینی تلخاب، دره \ darre-ye talx-āb\ ، دره‌ای واقع در جنوب خط‌الرأس کلون‌بستک و سیاه‌غار، در منطقۀ دربندسر شمشک.
پیرعطا | حسن موسوی زاده پیرعطا \ pīr-atā\ ، زیارتگاهی در جنوب آبادی سبوبزرگ واقع در بخش لواسان. در محدودۀ این زیارتگاه 3 درخت توت پنج‎ساله و یک درخت زبان‌گنجشک (ون) در یک ردیف، و در جهت شمال به جنوب قرار دارد که به موازات آنها دیوار سنگ‎چینی ساخته شده است. برخی از اهالی آبادی سبوبزرگ این مکان را مقدس می‌شمارند و بر این باورند که در ...
پیرزن کلوم، قله | مجید یاسینی پیرزن‌کلوم، قله \ qolle-ye pīr-zan-kolūm\ ، یا پیرزن‌کلون، قله‌ای با ارتفاع 842‘ 3 متر از سطح دریا، و در °51 و ´38 و ´´20 طول شرقی، و °35 و ´56 و ´´55 عرض شمالی، که در قسمت شمالی قلۀ مهرچال بر روی خط‌الرأسی که از قلۀ هم‌هن تا قلۀ سرسیاه‌غار ادامه پیدا می‌کند، واقع شده است. قلۀ پیرزن‌کلوم از جنوب به قلۀ مهرچال...
پیوند، بوستان | شیوا جعفری پیوند، بوستان \ būstān-e peyvand\ ، بوستانی محلی در محلۀ دزاشیب. این بوستان با مساحت 600 مـ2، در خیابان حکمت (برادران سلیمانی)، خیابان اشکستان‌پور، در حریم ناحیۀ 8، محلۀ 8، منطقۀ 1 شهرداری تهران واقع است (نک‍ : اطلس ... ، 5).
پیرزن، قلعه | ناصر پازوکی طرودی پیرزن، قلعه \ qalʾe-ye pīr-zan\ ، قلعه‌ای کوچک واقع در 500‘1 متری شمال شرقی روستای کند علیا.
تلو، پارک جنگلی | ناصر پازوکی طرودی تلو، پارک جنگلی \ pārk-e jangalī-ye telow\ ، از قدیم‌ترین پارکهای جنگلی حوضۀ آبخیز تلو. حوضۀ آبخیز تلو حدود 000‘5 هکتار وسعت دارد. آبریز بخشی از این آبخیز دریاچۀ سد لتیان و بخش دیگر آن به سمت شرق و رودخانۀ جاجرود است؛ اما بخش عمدۀ این آبریز به سمت جنوب و جنوب غربی است و از سمت غرب سرخه‌حصار و کنار جادۀ دماوند...
تلو، چشمه | سیما صفری تلو، چشمه \ češme-ye telow\ ، چشمه‌ای واقع در اراضی تلو. تلو در گویش مردم محل به معنای تلخاب است. این نام برگرفته از نام دو چشمه در منطقۀ تلو است که آبی تلخ دارند. در دورۀ پهلوی اول، تنها جادۀ تهران به شمشک از تلو می‌گذشت. این راه محل آمدورفت کامیونهایی بود که از معادن رودبار قصران، زغال‌سنگ به تهران حمل می‌ک...
تلو پایین، گسل | میترا آقامحمدحسنی تلو‌ پایین، گسل \ gosal-e telow-ve pāyīn\ ، از گسلهای شمیران واقع در فاصلۀ حدود 5/ 1کیلومتری جنوب روستایی به همین نام. این گسل با درازای حدود 13 کمـ از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد و به صورت واضحی آبراهه‎های موجود در سازند آبرفتی هزاردره (A) را به ریخت راستبر می‎برد. شیب گسل تلو پایین به سمت جنوب غربی ا...
تندرستی، بوستان | شیوا جعفری تندرستی، بوستان \ būstān-e tan-dorostī\ ، بوستانی در محلۀ ولنجک واقع در منطقۀ 1 شهرداری تهران. این بوستـان بـا 000‘40 مـ2 مساحت، در حاشیۀ رودخانۀ ولنجک در 1384 ش به بهره‌برداری رسید. حدود 298‘8 مـ2 از این بوستان به چمن‌کاری، 829 مـ2 به درخت‌کاری، 210‘ 3 مـ2 به کاشت رُز و درختچه، 306 مـ2 به گل‌کاری، 106 مـ2 به...
تلیان، تپه | ناصر پازوکی طرودی تلیـان، تپه \ tappe-ye telyān\ ، یا فرنگیس، قلعه ـ گبری، تپه‌ای باستانی واقع در 300متری غرب روستای کلان. این تپۀ باستانی در °51 و ´46 طول شرقی، و °35 و ´48 عرض شمالی، در ارتفاع 157‘2 متری از سطح دریا جای دارد. در حد فاصل روستای کلان و تپۀ باستانی تلیان، رودخانۀ فصلی لواسان قرارگرفته است که از شمال به جنوب جری...
تنگ سفیدآب | ناصر پازوکی طرودی تنگ سفیدآب \ tang-e sefīd-āb\ ، محوطه‌ای باستانی واقع در فاصلۀ حدود 400متری شمال دریاچۀ سد لار. این محوطۀ باستانی در جبهۀ شرقی کوه عسل‌عسل و رودخانۀ سفیدآب، در °35 و ´56 و ´´12 عرض شمالی، و در °51 و ´56 و ´´56 طول شرقی، و در ارتفاع 612‘2متری از سطح دریا جای دارد.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام