پژوهشی در ریشه‌های یک واژه کهن فارسی/ محمد حسن ابریشمی ناظم‌الاطباء (وفات: ۱۳۴۲ ه ر ۱۹۲۳ م) واژۀ «جنگل» را فارسی معرفی کرده و در تعریف آن نوشته است: «جای پردرخت و بیشه، وسعت زیادی از زمین مشجّر و اجتماع درخت‌های زیاد در یک محل به‌طوری که بپوشاند زمین را، و زمینی که پوشیده شده باشد از درخت و نی و علف» 1400/4/2 ۱۰:۰۳
زبان و ادب پارسی در دوره باستان / محمدجعفر یاحقی اگر محدودۀ ادبیات فارسی را به آثار ذوقی مولود خلاقیت‌های مردم فارسی‌زبان منحصر کنیم، چنان که بسیاری از تعاریف متوجه این هستند، می‌توانیم در یک تقسیم‌بندی کلی، ادبیات فارسی را به دو بخش مکتوب و شفاهی تقسیم کنیم: با این توضیح که عمر ادبیات شفاهی بسیار درازتر از ادبیات مکتوب یا رسمی است و می‌تواند به زمانی بازگردد که مردمانی برای اولین بار به این زبان ادای مقصود کرده و یا آنچه را در ضمیر خود داشته‌اند با زبان دل برای خود یا اطرافیان خود بیان کرده‌اند. 1400/4/2 ۰۹:۳۱
تحلیل کنش های متظاهرانه مأمون در مواجهه با امام رضا(ع) بررسی کنش های رخ داده در برخی دوره های تاریخی به دلیل حساسیت آن دوره و جایگاه ویژه کنش گران دارای اهمیت است؛ زیرا می تواند الگوی مفیدی برای فهم رویدادها و ژرفا یافتن درک عمومی باشد. 1400/4/1 ۱۰:۰۹
آب تخت جمشید در زمان هخامنشیان از کجا تأمین می شده است / علی حاکمی نگاهی دقیق به وضع کنونی تخت جکشید گویای عظمت و آبادانی دوران گذشته پرافتخار آنست. زمانیکه کاخهای باشکوه و بیشمار آن به جلگه مرودشت سایه می افکند 1400/3/31 ۱۱:۴۰
بنیان اساطیری حماسه ملی ایران / بهمن سرکاراتی حماسه ملی ایران آمیزه ای است از اسطوره و تاریخ. انبوهی از داستان های پهلوانی ایران باستان که بیشترشان سرشت و پیشینۀ اساطیری دارند و گونه های جدید و نو پرداختۀ افسانه های کهن اند و مبالغی اخبار پراکندۀ تاریخی که آنها نیز اغلب با افسانه آمیخته و به شیوۀ حماسی بازگو شده اند. 1400/3/30 ۱۲:۰۴
طبقات اهالی ایران در عهد ساسانیان/ آرتور کریستنسن در سلطنت جدید ساسانی تقسیم اهالی به طبقات همان تقسیم اجتماعی است که در نوشته های مذهبی دیده می شود با جزئی تغییرات. در نوشته های مذهبی اساسا از سه یا چهار طبقه مردم اسم برده شده است. 1400/3/29 ۱۰:۱۷
دوم تیرماه سالگرد واقعه به توپ بسته شدن مجلس به دستور محمدعلی شاه قاجار در روز دوم تیرماه سال 1278 خورشیدی، محمدعلی شاه قاجار که پس از به سلطنت رسیدن نمی‌خواست هیچ‌گونه سازشی با رهبران نهضت مشروطه داشته باشد، پس از دو سال برنامه خود را برای انحلال مجلس به اجرا درآورد. 1400/4/2 ۱۳:۳۰
عکس‌های تاریخی حرم حضرت معصومه موجود در آرشیو شنیداری- دیداری کتابخانه مجلس اول ذی‌القعده، سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س)، دختر گرامی امام موسی کاظم (ع) و خواهر امام علی‌ابن موسی‌الرضا (ع) است. مطابق با منابع قدیمی شیعه، حضرت فاطمه معصومه در تاریخ 1 ذی‌القعده سال 173 قمری متولد شده و مادر ایشان نجمه خاتون نام دارند. ایشان که برای دیدار با برادر خود امام رضا (ع) از مدینه به ایران سفر کرده بودند، در میانه راه بیمار شده و در دهم ربیع‌الثانی سال 201 قمری در شهر قم درگذشتند. 1400/3/23 ۱۰:۳۲
قیام 15 خرداد به روایت روزنامه‌ها بخش نشریات کتابخانه مجلس با مجموعه ۵ هزار عنوان نشریه معتبر از قدیمی‌ترین مجلات فارسی‌زبان چاپ داخل و خارج کشور، نشریات مرتبط با ایران و جهان اسلام به زبان‌هایی غیر فارسی، شب‌نامه‌ها و... مرکزی مهم در سیر پژوهش‌های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و خصوصاً بررسی‌های ادواری یکصد سال اخیر، محسوب می‌شود. 1400/3/12 ۱۲:۳۵
شریعتی و فلسفه در گفت‌وگوی مالك شجاعی با احسان شریعتی علی شریعتی (1356-1312) به صورت دانشگاهی و رسمی، نه جامعه‌شناسی خوانده بود، نه تاریخ و نه فلسفه. اگرچه گفتارها و نوشتارهایش به وضوح نشان می‌دهد كه به عنوان متفكر و روشنفكری جویای حقیقت و اهل مطالعه، در هر سه شاخه مطالعات گسترده و فراوانی داشته، همچنان كه در مطالعات ادیان و ادبیات فارسی و غربی و روانشناسی و... اكنون هم عموم بیشتر او را به عنوان جامعه‌شناس می‌شناسند، اگرچه خودش بعد از بازگشت به ایران، در گروه تاریخ دانشگاه مشغول به كار می‌شود. 1400/4/2 ۱۰:۱۵
گفت‌وگو با محمدرضا وصفی درباره کتاب «پژوهش در علوم اطلاعات و دانش‌شناسی» به گفته محمدرضا وصفی دلیل اصلی ناکارآمدی پژوهش‌ها، عدم ارتباط و درگیرشدن پژوهشگران علوم انسانی با مسائل واقعی است. 1400/3/31 ۱۱:۰۷
چرا نمی‌توان شریعتی را نادیده گرفت؟ درگفت‌وگو با دکتر سیدفرید العطاس پروفسور سیدفرید العطاس، جامعه‌شناس مسلمان مالزیایی و دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه ملی سنگاپور و عضو دپارتمان مطالعات جنوب شرق آسیا است. او که در میان اهالی اندیشه کشورمان چهره‌ای شناخته شده است پیرامون آثار و آرای دکتر علی شریعتی مقالات و سخنرانی‌های متعددی در ایران و دانشگاه‌های خارج از ایران داشته است. 1400/3/29 ۱۲:۰۸
تصاویری از گنجینه پنج‌هزار ساله ایران در لندن ۳۰۰ اثر از پنج‌هزار سال پیش تا تاریخ معاصر ایران در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به نمایش گذاشته شده است، اما آنها چه آثاری هستند که توجه تاریخ‌دان‌ها و رسانه‌های خارجی را به خود جلب کرده‌اند. 1400/3/8 ۱۱:۲۵
گزارش تصویری اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار پنجمین و ششمین مراسم اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار صبح روز سه شنبه 22 مهرماه 1399 با حضور تنی چند از اعضای هیئت داوری ، نمایندۀ بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و برندگان این دوره در مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/23 ۱۱:۰۳
گزارش تصویری آیین رونمایی از مجموعۀ پنج جلدی جغرافیای جامع ایران آیین رونمایی از مجموعهٔ پنج‌جلدی «جغرافیای جامع ایران»، به‌صورت آنلاین، با حضور آقایان کاظم موسوی بجنوردی، دکتر عباس سعیدی، دکتر فرهاد عزیزپور و مهندس احمد آرین‌نیا صبح روز دوشنبه ۱۴ مهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/14 ۱۶:۱۲