چند خاطره از سایه / احمد مسجدجامعی نوشته پیش‌رو، پیش از این در ویژه‌نامه وزین روزنامه هم‌میهن چاپ شد و همان با اندک‌ویرایشی به‌مناسبت ورود پیکر آن ایران‌دوست مهربان تقدیم می‌گردد. با عرض تسلیت به دوستداران فراوان و خانواده محترم و پربرکت ایشان که در پیش‌بینی تحقق یافته پدر آن همکلاسی دوران دبستانش به این تبار پربار نیز اشاره شده بود. 1401/5/26 ۱۹:۰۱
درباره توسعه و توسعه نیافتگی / رضا داوری اردکانی سخن گفتن از معنی و حقیقت توسعه بیش از آنچه معمولاً می پندارند دشوار است. در دهه های اخیر دانشمندان علوم اجتماعی از اقتصاددانان تا مردم شناسان در باب آن مطالعه ها کرده‌اند اما اختلاف آرا و نظرها در این باب چندان زیاد است که مطالعات مزبور را به دشواری می‌توان به کلی آزاد از ایدئولوژی دانست و حتی شاید کسی بگوید توسعه وجهی از ایدئولوژی غالب در جهان کنونی است. 1401/5/26 ۱۱:۲۶
لغت‌نامه دهخدا، شمعی که مردنش را به نظاره نشسته‌ایم / مسعود راستی‌پور اگر با متون قدیم فارسی سروکار دائم داشته‌باشید و مصرّانه، پیش از توسّل به حدس و گمان، در کتاب‌های لغت در پی معانی دقیق کلمات بگردید، حتماً بارها، پس از لغت‌نامه، به فرهنگ بزرگ سخن مراجعه کرده‌اید و بارها به همّت بلند مؤلّفان آن فرهنگ گرامی و سرپرست آنان، حسن انوری، درود فرستاده‌اید. 1401/5/26 ۱۰:۴۶
همه گویند و سخن گفتن سعدی دگر است / احمد مهدوی دامغانی مقالهی حاضر ناظر بر اقتباسات یا تشابهات سعدی در گلستان و بوستان از اشعار عرب است،ولی مطلقا به«متنبی»و شعر او المامی نشده است،و غرض نهایی از این مقاله،مقابله و مقایسهی مضامین مذکور با یکدیگر و نمایاندن مقام والای غیرقابل قیاس سعدی با دیگران و اثبات همان فرمودهی خود اوست که:«همه گویند ولی گفتهی سعدی دگر است» 1401/4/6 ۱۲:۲۷
حیات و روش فلسفی صدرا / علامه محمد‌حسین طباطبائی صدرالدین شیرازى که در میان عامه مردم به «ملاصدرا» و در میان اهل علم به «صدرالمتألهین » معروف است، از خانواده قوام شیرازى و پسر منحصر به فرد میرزا ابراهیم مى‌باشد که گویا سمت وزارتى نیز داشت. 1401/3/1 ۱۱:۰۹
همسرم: اسلامی‌ندوشن / شیرین بیانی به باور من، محمدعلی اسلامی ندوشن نویسنده‌ای تواناست. نویسنده ذوقی دارد که دیگران فاقد آنند. رسالت نویسنده در این است که بلندگوی کسانی باشد که توان فکر کردن به مسائل گوناگون و مهم را دارند، ولی توان بازگو کردن و پرورانیدن آن را ندارند. 1401/2/11 ۰۹:۲۷
محرم سال 1289 به روایت ناصرالدین شاه تهران در دوران قاجار تکایای بسیاری داشت که در دهه عاشورا و سایر روزهای عزاداری مورد استفاده عزاداران حسینی قرار می‌گرفت. مهم‌ترین تکیه تهران که اینک اثری از آن باقی نمانده، تکیه دولت تهران بود. در این گزارش به خاطرات ناصرالدین شاه در دهه عاشورای سال ۱۲۸۹ هجری قمری یعنی یکسال پیش از پایان بنای تکیه دولت آمده است. 1401/5/18 ۰۹:۴۶
سندی که می‌گوید فارسی زبان رسمی هندوستان بوده دست‌نویسی که متعلق به سدۀ ۱۷ میلادی است، نشان می‌دهد فارسی به‌مدت چند قرن زبان رسمی هندوستان بوده است. 1401/3/21 ۱۲:۰۷
منتخبی از اسناد، نقشه‌ها و مکتوبات مربوط به خلیج فارس در آرشیو مرکز اسناد کتابخانه مجلس به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای مهم و راهبردی به‌شمار می‌آید. 1401/2/11 ۰۹:۳۵
«ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر» در گفت‌وگو با ابراهیم دادجو ابراهیم دادجو گفت: ریشه این نقد در همان ذات‌گرایی قدیم ارسطویی فلسفه اسلامی است. اما بیان پخته‌ای که من انجام دادم تعبیر خودم است. یعنی اولین بار است ذات‌گرایی جدید به این صورت نقد می‌شود. 1401/5/25 ۱۱:۲۱
بازنویسی و شناخت تاریخ ساسانیان با شاهنامه در گفت‌وگو با زاگرس زند زاگرس زند با اشاره به این‌که نکته‌هایی در شاهنامه هست که در بقیه متون تاریخی وجود ندارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد که هر چه بیشتر بر روی شاهنامه از دیدگاه تاریخی کار شود و بر دقایق آن انگشت نهاده و درنگ بشود، ارزش‌های تاریخی شاهنامه بیشتر مشخص می‌شود. 1401/5/23 ۱۱:۵۰
مدرنیزاسیون تاثیر مستقیمی بر تغییر موقعیت اجتماعی بندگان قاجاری نداشت مرضیه مرتضوی، مولف کتاب «بنده‌داری در عهد قاجار» گفت: به عقیده من مدرنیزاسیون تاثیر مستقیمی بر تغییر موقعیت اجتماعی بندگان نداشت. اما در تاثیرات غیرمستقیم آن در سه حوزه نهاد خانواده، فضای خانه‌ها و رشد شهرنشینی سبب ایجاد تغییرات بطنی در شیوه و سبک زندگی مردم شد که گروه بندگان را بشدت از خود متاثر ساخت. 1401/5/22 ۱۲:۳۵
رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» با حضور عبدالله ناصری طاهری، مؤلّف کتاب، صبح سه‌شنبه، دهم خرداد در بخش تاریخ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1401/3/11 ۱۳:۰۲
حضور رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در آیین تشییع آیت‌الله‌العظمی موسوی بجنوردی آیت‌الله‌العظمی حاج سیّدمحمّدمهدی موسوی بجنوردی در جوار مضجع شریف امام هشتم به خاک سپرده شد. 1401/2/7 ۱۰:۲۴
تشکیل شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی پس از دوسال نخستین جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی)، پس از دوسال وقفه، که ویروس عالم‌گیر کرونا سبب شده بود، در آخرین روزهای سدۀ چهاردهم خورشیدی، عصر سه‌شنبه، هفدهم اسفند برگزار شد. 1400/12/18 ۱۳:۴۵