به یاد استادم ابوالحسن نجفی / امید طبیب‌زاده من واقعاً نمی‌دانم آیا استاد نجفی زبان فارسی را مهم‌ترین مؤلفۀ هویت ملی ایرانیان می‌دانست یا خیر، اما به چشم خود دیده بودم که برای خود قائل به هیچ رسالتی نبود مگر ارتقای سطح فرهنگی همین هویت ملّی از طریق تقویت و گسترش هرچه بیشتر زبان فارسی. 1402/7/10 ۰۸:۳۱
شمس تبریزی / محمّدعلی موحّد محمّدبن علی‌بن مَلِک‌داد، درویش بی‌نام و نشانی که در بامداد روز شنبه بیست و ششم جمادی‌الاخری سال ۶۴۲ق به قونیه آمد و مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی (۶۰۴- ۶۷۳ق) را، که عالم و مدرّس و واعظی برجسته بود، مجذوب خود ساخت. مصاحبت شمس تحوّلي عظیم در احوال و افکار مولانا پدید آورد. 1402/7/8 ۰۹:۵۴
نسبت میان علوم اجتماعی و مفهوم ایران / امیر هاشمی مقدم پخش فیلمی کوتاه از آغاز جلسه دفاع پایان‌نامه ارشد لیلا حسین‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد انسان‌شناسی دانشگاه تهران اصلی‌ترین موضوع بحث فضای مجازی روزهای اخیر بود. به سه دلیل بر خودم لازم دیدم درباره برخی از زوایای این موضوع نکاتی را بنویسم: نخست اینکه قوم‌گرایی و ملی‌گرایی یکی از حوزه‌های مطالعاتی‌ام است که سال‌هاست درباره‌شان می‌خوانم و می‌نویسم. دوم اینکه من نیز انسان‌شناسی خوانده‌ام و نسبت به این رشته و حاشیه‌هایش حساسم.... 1402/7/8 ۰۶:۲۵
عقاید حکمی محمد بن زکریای رازی / ذبیح الله صفا کمتر کسی از عالمان شرق و غرب یافته می‌شوند که دربارۀ مقام رازی در طب و طبیعیات سخنی نشنیده و یا نخوانده باشند. وی در دنیای پیش از ما همیشه به‌عنوان پزشک و کیمیاوی و عالم طبیعی شناخته و ستوده شده بود 1402/6/6 ۱۳:۴۶
بازشناسی بقایای افسانه گرشاسب در منظومه های حماسی ایران / بهمن سرکاراتی گرشاسب ِ سام ِ نریمان، که اسدی طوسی و خواجوی کرمانی – شاید هم سراینده‌ای دیگر که همنام خواجو بوده – منظومه‌های گرشاسب نامه و سام نامه را، با استفاده از روایات حماسی ِ کهن و نیز با بهره‌گیری از قوۀ خیال و پندار خود، در وصف پهلوانی‌های او سروده‌اند 1402/3/30 ۱۳:۳۹
چرا در شاهنامه از پادشاهان ماد و هخامنشى ذکرى نیست؟ / احسان یارشاطر ”تاریخ ملى“ ایران به صورتى که در شاهنامه و تواریخ اسلامى مثل طبرى و ثعالبى دیده مى شود، از تاریخ پادشاهان ماد و هخامنشى خالى است. اصولاً از تاریخ مغرب و جنوب ایران پیش از دورۀ ساسانى، در تاریخ ملى ایران اثرى پیدا نیست. 1402/3/28 ۱۰:۵۴
اولین عکس‌های نظامیان ایتالیایی از حرم امام رضا (ع) همیشه اولین‌ها از آخرین‌ها جذاب‌تر بوده‌اند و این جذابیت درباره نخستین تصویر برداشته‌شده از آستان مقدس حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (علیه‌السلام) حال و هوای دیگری دارد و حالا شاید بد نباشد در ۱۲۴۲امین سال‌روز شهادت ایشان به سراغ قدیم‌ترین عکس‌های برداشته‌شده از آن بارگاه ملکوتی برویم. 1402/6/26 ۱۳:۱۹
مراسم عزای حسینی / کیانوش کیانی هفت‌لنگ متن نامۀ محمّدرحیم خان علاء‌الدّوله به ناصرالدین شاه قاجار در خصوص جمع و خرج ایران و نیز لباس فرّاشان در مراسم عزای حسینی (ع)، و دستخط شاه در این زمینه 1402/6/19 ۱۳:۱۶
قصه یک دستخط تاریخی! نسخه‌ای خطی به شماره ۵۶۶۷ در ۱۷۲ برگ در گنجینه خطی کتابخانه و موزه ملی ملک وجود دارد که با این نام ثبت و فهرست شده است «اسناد و مکاتبات و یادداشتها: دستخطهای ناصرالدین شاه خطاب به امین‌السلطان و عرایض مردم با دستورهای شاه مربوط به سالهای ۱۲۹۳ تا ۱۲۹۵ و نیز نامه‌هایی از امین‌الدوله، حکیم‌الممالک، معاون‌الملک، نظام‌الدوله». 1402/3/31 ۱۲:۳۱
زندگی قرآنی و قرآن در زندگی مولانا در گفتوگو با قدرت‌الله طاهری استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: هیچ اثری غیر از قرآن در مثنوی حضور جدی ندارد و روح یا شکل اثر دیگری را جز قرآن در مثنوی نخواهید یافت. مولوی انسانی بسیار باهوش و نابغه بود. وقتی که می‌خواهد اثری را بنویسد، می‌داند که با چه کسی هماوردی کند. او بازو در بازوی خدا می‌افکند. 1402/7/10 ۱۰:۳۹
گفتوگو با مهدی حجت درباره اهمیت كاروانسراهای ایران هفته گذشته و در جریان برگزاری چهل و پنجمین اجلاس كمیته میراث جهانی یونسكو، مجموعه 54 كاروانسرای تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شد. با ثبت این مجموعه، تعداد آثار تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسكو به 27 اثر افزایش یافت. 1402/7/10 ۰۷:۲۲
نگاهی روانکاوانه به نارضایتی، شکست و پیروزی در گفتوگو با نویسنده کتاب «نظریات شکست مشروطه» بحث پیرامون مشروطه همیشه جذابیت‌های خاص خود را داشته است. صحبت از شکست مشروطه و چرایی آن بین اهالی تاریخ و تاریخ‌نگاران نیز همواره مورد بحث بوده تا جایی که این چهارچوب نظری را می‌توان یکی از پرتکرارترین بحث‌های دهه اخیر در مورد مشروطه دانست. 1402/7/9 ۰۷:۳۰
گزارش تصویری برگزاری مجلس یادبود مادر احمد مسجدجامعی مجلس یادبود بانوی مؤمنه، حاجیهخانم فخری فلسفی تنکابنی، عصر چهار‌شنبه، ٢٨ تیر مصادف با اوّل محرّمالحرام در مرکز همایشهای بینالمللی رایزن وابسته به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/5/1 ۱۲:۰۴
گزارش تصویری از آیین یادبود یک‌صدمین سال آغاز انتشار نشریه «توفیق» آیین یادبود یک‌صدمین سال آغاز انتشار نشریۀ «توفیق»، صبح شنبه، 24 تیر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/4/26 ۱۴:۴۴
گزارش تصویری برگزاری آیین یادبود «فاطمه کریمی» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین یادبود «فاطمه کریمی»، مشاور عالی بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، صبح چهار‌شنبه، بیستم اردیبهشت، در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/3/8 ۱۲:۱۲