مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

آغاجی | جعفر شعار آغاجی، منصب و عنوان برخی از حاجیان و خادمان خاص امیران و پادشاهان سامانی، غزنوی و سلجوقی در قرنهای 4 و 5 ق / 10 و 11م. این عنوان در چند جا از تاریخ بیهقی و راحةالصدور و جامع‎التواریخ رشیدی به کار رفته و لقب شاعریِ «ابوالحسن آغاجی» نیز بوده است (شمس قیس رازی، 241؛ ثعالبی، 2 / 114). کاربرد این عنوان در منابع یا...
آغاز و انجام | بخش فلسفه و کلام آغاز و اَنْجام، عنوان شماری از رسالات و کتابهای کلامی و عرفانی و علمی به زبان فارسی، نوشتۀ تنی چند از دانشوران مسلمان ایرانی، بیشتر شیعی. برخی از کسانی که ذیل این عنوان اثری پدید آورده‎اند، از این قرارند: 1. اَبْهَری، اثیرالدین مفضل‎بن عمر (د ح 660 ق / 1262م). اثر او رساله‎ای دربارۀ مبدأ و معاد در 2 بخش است. ...
آغاحشر کشمیری | بخش ادبیات آغا حشر کشمیری \āqāhašar-e ka(e)šmīrī\، محمدشاه، متخلص به «حشر» (1296-1354 ق / 1879-1935 م)، مشهورترین نمایشنامه‎نویس اردوزبان هند. پدر او، آغا غنی‌شاه، در 1285 ق / 1868 م از کشمیر به‌ قصد تجارت به بنارس آمد و در آنجـا اقـامت گزید و آغـاحشر در آن شهر زاده شـد (نک‍ : عشرت، 185-186؛ سکسینه، 151-152؛ اردو ... ، ...
آغاحسین | علی اکبر دیانت آغاحُسِیْن، یا آقاحسین پاشا، معروف به آغا‌پاشا (1190-1265ق / 1776-1849م) فرمانده ینی‌چری و وزیر عثمانی در دورۀ سلطنت محمود دوم. در شهر اَدِرْنه دیده به جهان گشود و همراه پدرش حاج مصطفى که اهل روسچوق بود به «بندر» آمد و در همان‌جا به جرگۀ ینی‌چریها پیوست و آنگاه به استانبول آمد. در تشکیلات ینی‌چری، مدارج ترقی ...
آفتاب | بخش ادبیات آفتاب، مجله‎ای فارسی که به صورت ماهانه در اصفهان به مدیریت میرزا محمودخان سنجری تهرانی منتشر می‎گردید. شمارۀ نخست آن در عید نوروز 1290ش برابر با 20 ربیع‎الاول 1329ق / 21 مارس 1911م منتشر شد. پشتیبان اصلی و نویسندۀ اغلب مطالب آن شیخ محمدباقر الفت اصفهانی، روحانی و مؤسس انجمن ادبی آفتاب، فرزند حاج شیخ محمدتقی ا...
آغاجاری | هادی عالم زاده آغاجاری، بخشی از شهرستان بهبهان (در استان خوزستان ایران)، با 850‘48 نفر جمعیت (برآورد سال 1362ش / 1984م، گروه جغرافیای دفتر تحقیقات، 23؛ فرهنگ جغرافیایی ایران، 6 / 17). آغاجاری در میان °30 و ´40، و °31 عرض شمالی و °49 و‌´35 و‌°49 و‌´55 طول شرقی (نقشۀ عملیات مشترک) واقع شده و محدود است از شمال به رودخانۀ مارون...
آفاق و انفس | صمد موحد آفاق و اَنْفُس، اصطلاحی در عرفان و فلسفۀ اسلامی. آفاق جمع اُفُق و به معنی کران، کرانه، ناحیه، کرانۀ آسمان، کنار و گرد بر گرد جهان؛ و انفس، جمع نَفْس به معنی ذات، روح و خود است. در اصطلاح متفکران اسلامی 2 واژۀ آفاق و انفس باتوجه به قرآن (فصلت/41/53) در معنای جهان و انسان یا ظاهر و باطن یا عالم مادیات و مجردات ...
آفریدگار |
آفریدی |
آفرین لاهوری | محمدعلی مولوی آفَرینِ لاهوری، شاه فقیرالله (1070-1154ق / 1660-1741م)، شاعر فارسی‌سرای پنجاب. در لاهور زاده شد و ظاهراً به خاندانی شیعی از قبیلۀ گُجر متعلق بود. در سالهای نوجوانی پس از آموختن مطالب متداول دوران خویش، به شعر فارسی علاقۀ بسیار یافت و از سروده‎های شاعران بزرگ این زبان بسیار حفظ کرد. بعدها به تدریس مثنوی مولوی ...
آفرین نامه | بخش ادبیات آفَرین‎نامه، منظومه‎ای از ابوشکور بلخی شاعر نیمۀ اول سدۀ 4ق / 10م. این منظومه در قالب مثنوی و در بحر متقارب، به نام نوح بن نصر بن احمد سامانی (331-343ق / 943-954م) و در فاصلۀ سالهای 333-336ق / 945-947م سروده شده است. گویا آغاز نظم این مثنوی در 333ق / 945م بوده است. خود می‎گوید: مر این داستان‌کش بگفت از خیال ا...
آقا تبریزی، میرزا |
آقا بالا خان | بخش تاریخ آقا بالا خان \āqā bālā xān\، محمد‌علی، معروف به «سردار افخم» (د 1327 ق / 1909 م)، از رجال حکومت دورۀ قاجار.
آقا | جعفر شعار آقا، یا آغا، واژه‎ای ترکی‌ـ مغولی که پس از حملۀ مغول به زبان فارسی راه یافته و به‌تدریج بر رواج و دامنۀ کاربُرد آن افزوده شده است. واژۀ آقا (آغا، اَغا) را در ترکی شرقی به برادر بزرگ‎تر می‎گویند و این در برابر «اینی» است که به برادر کوچک‎تر گفته می‎شود (سلیمان افندی، 1/4). در زبان یاکوتی (قومی ترک‌زبان در جنوب...
آقا احمدعلی | بخش ادبیات آقا اَحْمَدْعَلی، فرزند شجاعت علی، از ادبای ایرانی مقیم هندوستان (1255-1290ق / 1839-1873م). او را به نام مولوی آقا احمدعلی، و نیز «مظهرعلی» (که سال تولد او را می‎نماید) نیز شناخته‎اند. نیاکان او در زمان نادرشاه به هندوستان رفته و ساکن آن دیار شده بودند. وی در داکا زاده شد و در همان‌جا به تحصیل علوم پرداخت، و ...
اخوی |
اذون |
اذونی | محمدمهدی عزیززاده , زهرا خافی اذونی \ azūnī\ ، احمد بن حسین (د سدۀ 5 یا 6 ق/ 11 یا 12 م)، فقیه، محدث، از مشایخ زیدیه و از اهالی اوین.
احمدلو، بوستان | شیوا جعفری احمدلو، بوستان \ būstān-e ahmad-lū\ ، بوستانی در محلۀ لارک. این بوستان با 500‘20 مـ2 مساحت در بزرگراه ارتش، ابتدای بلوار اوشان، در حریم ناحیۀ 6 منطقۀ 1 شهرداری تهران واقع است (نک‍ : اطلس ... ، 3؛ فهرست ... ، بش‍‌ ).
اذغال چال | سیما صفری اذغال‌چال \ ozqāl-čāl\ ، یا آب ذغال‌چال، باغ و رستورانی بزرگ در بخش میانی درۀ درکه بعد از دوراهی آبشارجـوزک. بـرای رسیدن به این محل باید از درۀ درکه، به بند گلندوک و دوراهی آبشار جوزک گذر کرد.
اختیاریه | شیوا جعفری اختیاریه \ extiyāriy(yy)e\ ، محله‌ای در منطقۀ 3 شهرداری تهران. زمینهای این محله در گذشته جزو روستای درّوس به شمار می‌رفته است و در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار، به عبدالحسین‌خان فخرالملک معروف به عبدالحسین‌خان کُفری، پسر محمدحسن‌خان سردار قاجار، متعلق بود؛ ازاین‌رو، در آن روزگار به حسین‌آباد و یا حسینیه شهرت داشت...
احیای امر به معروف و نهی از منکر، ستاد | حسن موسوی زاده احیای امر به معروف و نهی از منکر، ستاد \ setād-e ehyā-ye amr(-e) be maʾrūf-o(va) nahy (-e) az monkar\ ، ستادی واقع در محلۀ دروس، روبه‌روی خیابان شهید راستوان، در منطقۀ 3 شهرداری تهران.
احمدرضا پهلوی، کاخ | شیده لالمی احمدرضا پهلوی، کاخ \ kāx-e ahmad-rezā pahlavī\ ، محل اقامت احمدرضا پهلوی (1304- 1359 ش)، هشتمین فرزند و پنجمین پسر رضا شاه پهلوی.
احمدشاهی، کاخ | شیده لالمی احمدشاهی، کاخ \ kāx-e ahmad-šāhī\ ، قدیمی‌ترین بنـا و کاخِ بـاغ ـ موزۀ سعدآباد بـا تلفیقـی از معمـاری قاجاری و پهلوی (تأسیس: 1297 ش).
احمدآباد | شیوا جعفری احمدآباد \ ahmad-ābād\ ، سابقاً روستـایی در بخش لواسانات و امروزه محله‌ای در شهر لواسان. احمدآباد تا 1348 ش، ده کوچکی از دهستان لواسان کوچک واقع در دوکیلومتری جنوب‌ غربی روستای گلندوک در بخش افجه به شمار می‌رفت. این روستا در 1335 ش، 38 تن جمعیت داشت ( گزارش ... ، 1) که بیشتر به کار کشاورزی اشتغال داشتند. باقل...
اراج | حسن موسوی زاده اراج \ arāj\ ، سابقاً روستایی واقع در 6 کیلومتری خاوری تجریش و امروزه محله‌ای در شمال کلان‌شهر تهران، واقع در منطقۀ 1 شهرداری.
احمدشاهی، کوشک | سیما طایفه احمدشاهی، کوشک \ kūšk-e ahmad-šāhī\ ، عمارت ییلاقی متعلق به اواخر دورۀ قاجار که امروزه در مجموعۀ تاریخی ـ فرهنگی نیاوران قرار دارد. این اثر به همراه سایر بناهای مجموعه (شامل کاخ صاحبقرانیه، موزۀ جهان‌نما، کاخ و کتابخانۀ اختصاصی نیاوران) در تاریخ 6/ 3/ 1377 ش به شمارۀ 025‘2 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است (...
ارتش، بزرگراه | شیوا جعفری ارتش، بزرگراه \ bozorg-rāh-e arteš\ ، یکی از بزرگراههای شمال شرقی شهر تهران به طول 730‘4 متر که از سه‌راه اقدسیه آغاز، و به جادۀ لشکرک منتهی می‌شود. مسیر این بزرگراه شرقی ـ غربی است و در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران در نواحی 5، 6 و 9 این منطقه واقع شده است. بزرگراه ارتش زمانی‌که این نواحی در محدودۀ منطقۀ 4 شه...
ارغوانیه |
ارس بزان، قله | مجید یاسینی ارس‌بزان، قله \ qolle-ye aras-bozān\ ، قله‌ای واقع در قسمت میانی خط‌الرأس قلۀ پالون‌گردن و قلۀ سینه‌زا. این قله از سمت شمال با شیبی بسیار تند به درۀ بزرگ بطارکلا از استان مازندران، از سمت جنوب با شیب بسیار تند و پرتگاه به درۀ مهم و اصلی لار بزرگ، از سمت شرق به قلۀ سینه‌زا، و از سمت غرب به قلۀ قبله منتهی می‌گر...
ارس، چشمه | سیما صفری ارس، چشمه \ češme-ye oros\ ، چشمه‌ای واقع در درۀ ارس بعد از درۀ اوسون در جنوب شرقی جان‌پناه اسپیدکمر (ایزکمر). مسیر دسترسی به چشمۀ ارس برای اغلب کوهنوردان و گردشگران آسان، و از چند طریق امکان‌پذیر است. دسترسی به راه اول از طریق درۀ اوسون و از کنار هتلی به این نام به طرف درۀ پهنک اوسون واقع در تقاطع راه اسپیدک...
ارغوان، بوستان | شیوا جعفری ارغوان، بوستان \ būstān-e arqavān\ ، بوستانی محلی در محلۀ اختیاریه.
اردلان، جان پناه | سیما صفری اردلان، جان‌پناه \ jān-panāh-e ardalān\ ، بنایی واقع در بالاترین نقطۀ کوهستان توچال در ارتفاع 963‘ 3 متری از سطح دریا. این جان‌پناه در 1345 ش با همکاری دکتر اردلان و مسئولان فدراسیون کوهنوردی با هزینۀ 000‘28 تومان ساخته شد. آلومینیوم و پروفیل از مصالح به کار برده شده در نخستین مرحلۀ بنای این جان‌پناه است. این...
ارس، دره | مجید یاسینی ارس، دره \ darre-ye oros\ ، دره‌ای کوچک واقع در قسمت پایین درۀ فراخلا. جهت این دره شمال به جنوب و شیب آن به سمت درۀ اوسون است. این دره در حد فاصل انتهای یال گوله‌بند و یال اسپیدکمر جای دارد.
ارسباران، فرهنگسرا | سعیده صائبی مقدم ارسباران، فرهنگ‎سرا \ farhang-sarā-ye arasbārān\ ، یا فرهنگ‎سرای هنر، واقع در خیابان ارسباران نرسیده به پل سیدخندان واقع در محدودۀ منطقۀ 3 شهرداری تهران. این فرهنگ‎سرا زیر نظر سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران اداره می‌شود.
اراج، بوستان | شیوا جعفری اراج، بوستان \ būstān-e arāj\ ، بوستانی در محلۀ اراج.
اراج، مسجد جامع و حسینیه | حسن موسوی زاده اراج، مسجد جامع و حسینیه \ masjed(d-e) jāmeʾ va hoseyniy(yy)e-ye arāj\ ، مسجد و حسینیه‌ای رو‌به‌روی یکدیگر در محلۀ اراج واقع در منطقۀ یک شهرداری تهران.
ارباب هرمز، عمارت | سیما طایفه ارباب‌هرمز، عمارت \ emārat-e arbāb-hormoz\ ، بنایی مسکونی واقع در محلۀ تهران‌پارس که امروزه در داخل محوطۀ بوستان پلیس (بزرگراه وفادار، بعد از میدان قنات کوثر) قرار دارد.
ارغون میرزا |
ارفعیه |
ارغونیه |
ارغون خان، کوشک | شیوا جعفری ارغون‌خان، کوشک \ kūšk-e arqūn-xān\ ، عمارتی متعلق به دورۀ ایلخانان که آثار آن تا دورۀ قاجاریه بر جا بوده است.
ارمغان، بوستان | شیوا جعفری ارمغان، بوستان \ būstān-e armaqān\ ، یا بوستان قیطریه، بوستانی در محلۀ قیطریه.
ازگیل | علیرضا بنی جانی ازگیل \ azgīl\ ، درخت یا درختچه‌ای کوچک با شاخه‌های خاردار و میوه‌هایی گرد و قهوه‌ای‌رنگ. از ویژگیهای این درخت، به ریشۀ عمودی و پوست خاکستری نقره‌ای آن می‌توان اشاره نمود. چوب درخت ازگیل، سخت و حنایی روشن است و برگهای آن به رنگ سبز تیره با دندانه‌های ریز است و ظاهری بیضی‌شکل و تا حدودی کشیده و نوک‌تیز دارد. ب...
اسبولک، دره | شیوا جعفری اسبولک، دره \ darre-ye osbūlak\ ، دره‌ای واقع در کوه اسبول در اوشان. در شمال شرقی اوشان کوهی به‌نام اسبول واقع است. در انتهای این کوه در شرق آبادی اوشان دره‌ای بزرگ به نام درۀ اسبولک جای دارد. در مقابل این دره آتشگاه آهاربشم معروف به قزل‌ماما یا قصر دختر قرار دارد؛ از این‌رو، مردم اوشان به این دره «درۀ سوی آت...
اسبول اوشان، دره | ناصر پازوکی طرودی اسبول اوشان، دره \ darre-ye osbūl-e ūšān\ ، دره‌ای در سمت شرق شهر اوشان و جادۀ اوشان ـ فشم. این دره در دامنۀ غربی کوه و قلۀ اورجین (ارتفاع: 933‘2 متر) قرار گرفته است و صخرۀ سنگی و پرتگاه مرتفعی در آن وجود دارد. موقعیت جغرافیایی اسبول اوشان °51 و´33 طول شرقی، و°35 و´54 عرض شمالی است و ارتفاع آن میان 920‘1 تا 2...
اسپی او، چشمه | ناصر پازوکی طرودی اسپی‌او، چشمه \ češme-ye espī-ow\ ، چشمه‌ای واقع در فاصلۀ تقریبی 9 کیلومتری شمال فرحزاد. این چشمه در انتهای مسیر دره‌ای که رودخانۀ فصلی فرحزاد از آنجا سرچشمه می‌گیرد، و در فاصلۀ 800 متری شرق مزرعه‌ای که به یونجه‌زار شهرت دارد، از زمین می‌جوشد. اسپی‌او با °51 و ´20 و ´´30 طول شرقی، و °35 و ´51 و ´´55 عرض شمالی...
ازگل، دره | مجید یاسینی ازگل، دره \ darre-ye ozgol\ ، دره‌ای واقع در انتهای یال تلهرز از خط‌الرأس دارآباد حدفاصل میان درۀ یورد و درۀ باقلی‌زار. جهت این دره شمال غربی به جنوب شرقی است که انتهای آن به سمت جنوب مایل می‌گردد. این دره از شمال غربی، به خط‌الرأس دارآباد، و از جنوب شرقی، به شهرک مسکونی نفت محدود می‌شود.
اسبول شکرآب، دره | ناصر پازوکی طرودی اسبول شکرآب، دره \ darre-ye osbūl-e šekar-āb\ ، دره‌ای در سمت جنوب آبشار شکرآبِ روستای آهار و در شیب دامنۀ شمالی قلۀ توچال. موقعیت جغرافیایی آن °51 و´25 طول شرقی، و°35 و ´5/ 54 عرض شمالی، و ارتفاع آن 920‘2 تا 100‘ 3 متر از سطح دریا ست. این درۀ نسبتاً کوتاه حدود 400 متر طول دارد که آبریز آن از جنوب به شمال است...
ازگل، بوستان | شیوا جعفری ازگل، بوستان \ būstān-e ozgol\ ، بوستانی در محلۀ ازگل.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام