مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

حمزه خارجی | عبدالحمید مرادی حَمْزۀ خارِجی، حمزة بن آذرک خارجی (د ح 213 ق/ 828 م)، ملقب به «حمزۀ شاری»، از سران شورشی خوارج در سیستان و مؤسس فرقۀ «حمزیه». وی توانست گروههای پراکندۀ خوارج ناراضی مشرق ایران را تحت لوای واحدی درآورد و با کشتن چندتن از کارگزاران عباسی، چندی دست عباسیان را از خراج این ناحیه قطع کند.
ابن نباته، ابوبکر | محمدرضا ناجی ابوبکر جمال‌الدین محمد بن محمد فارقی حذاقی (جذامی) مصری (686-7 صفر 768 ق / 1287-13 اکتبر 1366 م)، ادیب، شاعر و نویسندۀ مشهور عصر ممالیک.
شیر | محمد صبایی شیر، مایع سفیدرنگ و شیرین‌مزۀ مترشحه از غدد پستانی پستانداران. پنیر، کره، ماست، دوغ، کشک، خامه و قره‌قروت از جملۀ فراورده‌های شیرند.
اسکیاپارلی | بخش هنر و معماری جهان اِسکیاپارِلّی \ [e]skiyāpārelli\ ، اِلسا (1890- 1973م/ 1269-1352ش)، طراح ایتالیایی ـ فرانسویِ پوشاک و مُد. او که به‌سبب طرحهای سوررِئالیستی و رنگهای تند لباسهایش در دهۀ 1930م شناخته می‌شود، بر مد پوشاک زنان در سراسر جهان تأثیر گذاشته است.
چناران | محسن احمدی شهرستان و شهری در استان خراسان رضوی.
ثابت | اصغر دادبه , سعید انواری ثابِت، اصطلاحی در کلام معتزله که بحثهای مختلفی را در فلسفه و کلام به همراه داشته، و در شکل‌گیری نظریات عرفانی مؤثر بوده است. در این مقاله این اصطلاح در 6 بخش بررسی می‌شود:
رأس‌الخیمه | سلمان قاسمیان یکی از امیرنشینهای هفت‌گانۀ امارات متحدۀ عربـی. ایـن امیرنشین بـا 684‘1 کمـ مسـاحت، ازلحـاظ وسعـت، چهارمین امیرنشین در میان دیگر امیرنشینهای امارات متحدۀ عربی به شمار می‌رود («رأس‌الخیمه»، npn.).
اسفند | احمد تفضلی اسفند \ esfand\ ، نام دوازدهمین ماه از سال، و سومین ماه از فصل زمستان در سال شمسی در تقویم کنونی ایرانیان، و نیز نام پنجمین روز هر ماه شمسی در تقویم ایرانیان باستان. اسفند مخفف اسفندارمد (نک‍ : ه‍ د، اسپندارمذ) است که در پهلوی به صورت سپَندَرمَد آمده، و آن خود از صورت اوستایی سپِنتا آرمَیتی، امشاسپند موکل بر ...
دزاشیب، حمام | حسن موسوی زاده دزاشیب، حمام \ hammām-e dezāšīb\ ، یا گرمابۀ بوعلی، از حمامهای تاریخی شمیران، واقع در محلۀ دزاشیب. این حمام در خیابان شهید امیرحسین کریمی، کوچۀ شهید سید کاوه علوی، جنب تکیۀ دزاشیب (ه‍ م) در منطقۀ 1 شهرداری تهران واقع شده است.
پهلوان، نوازنده | حمید جعفری نوازندۀ سرود (قیچک بلوچی) و خوانندۀ اشعار حماسی در موسیقی بلوچستان، در صورتی‌که در هر دو فن به استادی تمام رسیده باشد.
ابن جوزی یاسبط ابن جوزی | محمد آصف فکرت اِبْنِ جَوزی‌، يا سبط ابن‌ جوزی‌، شمس‌الدين‌ ابوالمظفر يوسف‌ ابن‌ حسام‌ الدين‌ قزاوغلی‌ بن‌ عبدالله‌ تركی‌ عونی‌ هبيری‌ بغدادی‌ (582 -654 ق‌/ 1186-1256 م‌)، واعظ و مورخ‌. مادرش‌ رابعه‌ دختر عبدالرحمن‌ بن‌ جوزی‌ بود (ابن‌ جوزی‌، 8(2)/ 503) و به‌ همين‌ سبب‌ به‌ سبط ابن‌ جوزی‌ معروف‌ شد. رابعه‌ نخست‌ در 571 ق‌/ ...
بله برون | علی بلوکباشی بَله‌بُرون‌، یا بَلّه‌ بُرون‌ (بلی‌ بُران‌ = بلی‌ + بُر: بُن‌ مضارع‌ از مصدر بریدن‌ + ان‌: پسوند نشانۀ جشن‌، آیین‌ و مراسم‌)، بخشی‌ مهم‌ از مراسم‌ مقدماتی‌ جشن‌ عروسی‌ سنتی‌ در ایران‌. مجلس‌ بله‌‌برون‌ از سوی‌ خانوادۀ دختری‌ که‌ نخستین‌بار ازدواج‌ می‌کند، برای‌ گفت‌وگو دربارۀ شرایط مادی ‌ازدواج‌ و تعیین‌ و قط...
ابراهیمیه اباضیه |
خوشگو | پریسا سنجابی بندرابن داس، تذکره‌نویس و شاعر هندی‌تبار پارسی‌گوی شبه‌قاره در سدۀ 12 ق / 18 م.
نور، بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی | حسن موسوی زاده از نخستین بیمارستانهای فوق تخصصی چشم‌پزشکی در ایران، واقع در خیابان ولیعصر، بالاتر از خیابان ظفر، ابتدای خیابان اسفندیار، در محدودۀ منطقۀ 3 شهرداری تهران.
اسباط | فرامرز حاج منوچهری اَسْباط، نامی‌ قرآنی‌ كه‌ اهل‌ تفسير، مراد از آن‌ را فرزندان‌ يعقوب‌ يا قبايل‌ بنی‌اسرائيل‌ دانسته‌اند. اين‌ واژه‌ 5 بار در قرآن‌ كريم‌ آمده‌ است‌. در 4 مورد از اين‌ يادكردها، يعنی‌ در سوره‌های مدنیِ بقره‌ (2/ 136، 140)، آل‌ عمران‌ (3/ 84) و نساء (4/ 163)، جدای از مفهوم‌ آيات‌، جايگاه‌ اين‌ واژه‌ در كنار نام‌...
اکبرنامه | فتح الله مجتبایی تاریخ مفصل و سال شمار دوران سلطنت اكبرشاه بابری (حك‍ 963-1014 ق / 1556-1605م) و شرح احوال خاندان و نیاكان او، تألیف ابوالفضل علامی (ه‍ م). مؤلف در 982ق، مطابق با نوزدهمین سال سلطنت اكبرشاه (سال 19 الٰهی) به تألیف تاریخ دودمان بابریان هند و شرح احوال و آثار سلاطین این خاندان، از چنگیز به بعد مأمور شد (نك‍ : 1 ...
آل مؤید | حسین عماری آلِ مُؤَیِّد، سلسله‌ای از امیران که در نیمۀ دوم سدۀ 6 ق / 12 م (548- 559 ق / 1153- 1198 م) بر مناطقی از خراسان فرمانروایی کردند و مرکز حکومتشان شهر نیشابور بود. پایه‌گذار این سلسله آیْ اَبَه یا اَیْبَه بود که در کتابهای تاریخی از وی با القاب المؤیّد، امیر مؤیّد و ملک مؤیّد یاد شده است.
شاهزاده حسین، زیارتگاه | فرشته بهرامی از مشهورترین زیارتگاههای شهر قزوین.
رستم باغ | علی محمد مرادیان منفرد رستم‌باغ \ rostam-bāq\ ، مجتمعی مسکونی، مشتمل بر 95 واحد مسکونی، یک آتشکده، یک جشنگاه و 2 باب مغازه و دفتر مدیریت، وقف اسکان خانواده‌های مستمند زردشتی، متعلق به انجمن زردشتیان تهران، واقع در محلۀ تهران‌پارس، چهارراه اشراق (فلکۀ دوم تهران‌پارس)، ابتدای خیابان جشنواره، منطقۀ 4 شهرداری تهران.
ابوعون | محمدعلی کاظم بیگی عبدالملک‌ بن یزید جرجانی (د 168 ق / 784 م)، رهبر هواداران بنی‌عباس در جرجان و حاکم مصر و خراسان در دوران ابوالعباس سفّاح، ابوجعفر منصور و المهدی خلفای عباسی.
بهمن | عسکر بهرامی بَهْمَن‌، نام‌ یازدهمین‌ ماه‌ سال‌ و دومین‌ ماه‌ فصل‌ زمستان‌ در تقویم‌ كنونی‌ ایران‌ و نیز نام‌ دومین‌ روز هر ماه‌ شمسی‌ در تقویم‌ ایرانیان‌ باستان‌.
سیر | فرزانه گشتاسب گیاهی خوراکی، با کاربرد درمانی و آیینی. این گیاهْ علفی و پیازدار است و برگهایی باریک و دراز و گلهایی به رنگ سفید کدر با لکه‌های کوچک قرمز دارد و قسمت مورد استفادۀ آن، همان غده‌های زیرزمینی‌اش است.
دین | احمد پاکتچی از مفاهیم قرآنی که در یک طیف معنایی، ناظر به کیش و آیین، و در طیفی دیگر، ناظر به ساحتی از ساحات وجودی انسان است که بر کردار و رفتار او نظارت دارد و معنای آن به وجدان نزدیک می‌شود.
آذر، گروه فرهنگی | مسعود تاره آذر، گروه فرهنگی \gorūh-e farhangī-ye āzar\، مؤسسۀ آموزشی غیردولتی در تهران که دوره‌های آموزش ابتدایی و متوسطه و کلاسهای کمک‌آموزشی کنکور برگزار می‌کرد.
ابن طلاع | فرامرز حاج منوچهری اِبْنِ‌طَلّاع، محمد بن فرج، مولى محمد بن یحیى بکری (ذیقعدۀ 404- رجب 497 / مۀ 1014-آوریل 1104)، فقیه مالکی اندلس. نام وی در منابع به این صورتها نیز آمده است: طلّاعی، مولی‌الطلاع، ابن‎طلاء و مولی‌الطلاء (ضبی، 112؛ وادی آشی، 187، 197؛ ذهبی، سیر ... ، 19/ 199؛ ارنؤوط، 199).
انباج | حسن موسوی زاده , ناصر پازوکی طرودی انباج \ anbāj\ ، از روستاهای دهستان لواسان کوچک. این روستا در °51 و ´41 طول شرقی، و°35 و ´51 عرض شمالی و در ارتفاع 010‘2 متری از سطح دریا، در فاصلۀ 4 کیلومتری شمال محلۀ ناران لواسان و در 200‘1 متری سمت جنوب غربی روستای افجه واقع است.
تب خال | فرزانه حاتم پور از بیماریهای عفونی پوستی که به صورت تاولهای ریز زرد رنگی در اطراف دهان ظاهر می‌شود.
ابن اشعث، محمد | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اَشْعَث‌، محمد بن‌ محمد كوفی‌ مصری‌ (ابوعلی‌)، محدث‌ و فقیه‌ امامی‌ سدۀ 3 و 4 ق‌/ 9 و 10 م‌. با همه شهرتی‌ كه‌ ابن‌ اشعث‌ در سلسلۀ راویان‌ شیعی‌ و سنی‌ دارد، از زندگی‌ و احوال‌ او چندان‌ چیزی‌ دانسته‌ نیست‌، همین‌ قدر می‌دانیم‌ كه‌ وی‌ كوفی‌ است‌ و در مصر زندگی‌ می‌كرده‌، اما روشن‌ نیست‌ كه‌ در چه‌ تار...
رضی الدین رحبی | مسعود تاره رَضیُ‌الدّینِ رَحْبی، رضی‌الدین ابوالحجاج یوسف بن حیدره (534-631 ق/ 1140-1234 م)، پزشک برجستۀ بیمارستان نوری دمشق به روزگار ایوبیان.
ابن ابی جراده |
لغت نامه دهخدا، مؤسسه | حسن موسوی زاده نخستین مؤسسۀ لغت‌نامه‌نویسی در ایران که به همت علی‌اکبر دهخدا بنیان نهاده شد.
ارباب انواع | صمد موحد اَرْبابِ اَنْواع [arbāb-e anvāʾ]، جمع ربّ‌النوع، اصطلاحی که هم در مباحث مربوط به تاریخ ادیان و مذاهب، و هم در نوشته‌های فیلسوفان به کار رفته است.
شربت | حسن اکبری بیرق نوشیدنی‌ای شیرین و معمولاً خنک، مرکب از آب به‌عنوان مادۀ اصلی و شکر یا قند، عسل، دوشاب و مانند آن به‌عنوان شیرین‌کننده، به همراه افزودنیهایی مانند عصارۀ میوه‌ها یا عرق برخی از گلها و گیاهان.
پل رومی | حسن موسوی زاده پل رومی \ pol-e rūmī\ ، نام پل و منطقه‌ای مسکونی در شمال غربی خیابان دکتر علی شریعتی (جادۀ قدیم شمیران)، واقع در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران. پل رومی در مقابل تپۀ قیطریه در محلی که امروزه خیابان شریعتی به نزدیک‎ترین فاصلۀ خود با رود دربند می‌رسد، قرار دارد. این پل ارتباط بین اراضی شرق و غرب رود دربند (جعفرآب...
بوجان | ناصر پازوکی طرودی بوجان \ būjān\ ، روستایی واقع در دهستان لواسان کوچک، واقع در °51 و ´37 طول شرقی، و °35 و ´51 عرض شمالی و در ارتفاع 976‘1متری از سطح دریا.
درازلش، چشمه | سیما صفری درازلش، چشمه \ češme-ye derāz-laš\ ، چشمه‌ای دائمی در میانۀ درۀ اصلی دارآباد.
حیدرآباد | هادی ویسی حِیْدَرْآباد (دکن)، نام شهری در فلات دکن و مرکز ایالت اندراپرادش در جنوب شرقی هند.
آبشناسان، بزرگراه | فهیمه خسروی آدینه وند آبشناسان، بزرگراه \bozorg-rāh-e āb-šenāsān\، بزرگراهی واقع در شمال غرب تهران.
رودس | علی اکبر دیانت رودِس، یا رودوس، جزیره‌ای در قلمرو یونان واقع در جنوب‌شرقی دریای اژه، و شهری به همین نام که مرکز جزیره است. کرانه‌های شرقی این جزیره به آبهای دریای مدیترانه، و کرانه‌های غربی آن به دریای اژه محدود است.
ابن اخوه | قهار مقیمی ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد بن محمد بن ابراهیم بن الاخوۀ بغدادی شیبانی (483- 548ق / 1090-1153م)، ادیب، شاعر، مفسّر و محدّث شافعی. وی در طلب حدیث به خراسان، نیشابور، ری، طبرستان و اصفهان سفر كرد (كتبی، 2 / 309)، ولی 40 سال در اصفهان اقامت داشت. عمادالدین كاتب از وی به بزرگی یاد می‌كند و او را در حدیث، تفسیر، نح...
استراوینسکی | بخش موسیقی اِستراوینسکی \ [e]st[e]rāvinski\ ، ایگور فیودُرُویچ (1882-1971م/ 1261-1350ش)، آهنگ‌ساز نامدار روس ـ آمریکایی. او غالباً برترین آهنگ‌ساز سدۀ 20م، و از پایه‌گذاران موسیقی مدرن دانسته می‌شود.
داوودیه | میترا آقامحمدحسنی داوودیه \ dāvūdiy(yy)e\ ، درگذشته روستا و امروزه محله‎ای در شمیران، در منطقۀ 3 شهرداری تهران.
اسیج | بخش اقوام \oseyj\، (در انگلیسی؛ در فرانسوی: اُزاژ)، قبیله‌ای از سرخ‌پوستان آمریکای شمالی.
ابن اثال | غلامرضا جمشیدنژاد اِبْنِ اُثال، پزشک، داروساز و سم‌شناس ماهر مسیحی در سدۀ 1ق / 7م (مق‍ ‍55ق / 675م). وی در دمشق زاده شد، علوم پزشکی را در اسکندریۀ مصر فراگرفت و پس از بازگشت به زادگاهش، در همانجا به طبابت پرداخت (ابن ابی اصیبعه، 2 / 24؛ نامۀ دانشوران، 3 / 425-426). مقارن فتح شهرهای شام به دست مسلمانان (17ق / 638م) و زمان حکومت...
خسرو پرویز | معصومه طالبی خُسْرو پَرْویز، خسرو دوم (سل‍‍‌ 590- 628 م)، پسر هرمز چهارم، از پادشاهان ساسانی ملقب به پرویز، که به معنی پیروز و فاتح است (طبری، 2/ 728؛ خواندمیر، 1/ 247)؛ او این عنوان را به‌سبب پیروزیهای درخشان و فتوحات خیره‌کننده‌اش در نبرد با رومیان کسب کرد (بویس، 173؛ جهانگیری، 10). اعراب او را کسرى نامیده‌اند که معرب خ...
اقبال لاهوری | فتح الله مجتبایی محمد (1294-1357 ق / 1877- 1938 م)، شاعر و متفكر مسلمان شبه قارۀ هند و پاكستان. كسانی كه در زمان حیات اقبال شرح احوال او را نوشته‌اند، تاریخ ولادت او را از روی قرائن به اختلاف سالهای 1870-1872 و 1875-1877 م دانسته‌اند (نك‍ : اقبال، 1 / 29- 49).
آشانتی | بخش تاریخ \āšāntī\، یا آسانته‌‌، عنوان قوم و امپراتوری‌ای در آفریقای باختری:
اشتراوس، ریشارد | بخش موسیقی \eštrāws\، ریشارد (گئورک) (1864- 1949 م / 1243- 1328 ش)، رهبر ارکستر و آهنگ‌ساز رمانتیک آلمانی.
دیزین، گردنه | ناصر پازوکی طرودی دیزین، گردنه \ gardane-ye dīzīn\ ، گردنه‌ای واقع در 39 کیلومتری شمال غربی لشکرک و در 10کیلومتری غرب شهر شمشک، در ارتفاع 272‘ 3 متری از سطح دریا.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام