مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

استودیو | مازیار جمالی اِستودیو \ [e]stu(o)diyo\ ، به‌طور عام، هر کارگاه هنری، اعم از کارگاه نقاشی، پیکره‌سازی، عکاسی، و جزآن، و به‌طور خاص، کارگاه فیلم‌سازی، ضبط موسیقی، ضبط و پخش برنامه‌های تلویزیونی یا رادیویی، دوبله، یا مانند آنها. همچنین، در اصطلاح سینمایی، به شرکتهای بزرگ فیلم‌سازی نیز استودیو گفته می‌شود. در زبان فارسی امروز...
آل اخشید | رضا رضازاده لنگرودی آلِ اِخْشید، اخشیدیان یا اخشیدیّه، سلسله‎ای از فرمانروایان فَرْغَانه که میان سالهای 323- 358ق / 935-969م به تفاریق بر مصر و شام فرمان راندند. وجه تسمیه: اَخْشَید شکل سغدیِ واژه‎ای ایرانی است که در اوستا به صورت خْشَیْتَه دیده می‎شود و آن را به معنی نورانی می‎دانند. اِشپولر و گِرشِویچ ریشۀ آن را از واژۀ فارسی ...
خطیب تبریزی، ابو عبدالله | احمد پاکتچی خَطيبِ تَبْريزی، ابوعبدالله محمد بن عبدالله عمری (زنده در 737 ق / 1337 م)، از محدثان مشهور اهل سنت. منابع معتبر لقب وی را ولی‌الدين ضبط کرده‌اند
خولی | احمد پاکتچی مین (6 ذیقعدۀ 1312-17 ذیقعدۀ 1385 ق / 1 مۀ 1895- 9 مارس 1966 م)، ادیب، اندیشمند دینی و اصلاح‌طلب اجتماعی در مصر. وی در روستای شوشا در منوفیه (شمال مصر) به دنیا آمد. همان‌جا آموزشهای مقدماتی را دریافت کرد و به حفظ قرآن کریم و فنون تجوید اهتمام ورزید.
چلوکباب | معصومه ابراهیمی چِلوکَباب، از غذاهای بسیار مشهور مردم ایران. چلوکباب عبارت است از چلو سفید و بی‌روغن به همراه انواع کباب.
حبش حاسب مروزی | سجاد نیک فهم خوب روان حَبَشِ حاسِبِ مَرْوَزی، احمد بن عبدالله، منجم فعال در نیمۀ اول قرن 3ق / 9م. از نسبت او بر می‌آید که اصلش از مرو بوده است.
آجودانیه | حسن موسوی زاده آجودانیه \ ājūdāniy(yy)e\ ، یا چاله باغ، محله‌ای در منطقۀ 1 تهران، واقع در بخش خاوری نیاوران و صاحبقرانیه و جنوب خاوری کاشانک.
جنگ نامه کشم و جرون نامه | محمد جعفری (قنواتی) جَنْگْ‌نامۀ کِشْمْ وَ جِرونْ‌نامه، منظومه‌هایی دربارۀ جنگ سپاهیان ایران، به فرماندهی امامقلی خان، حاکم فارس و از صاحب‌منصبان متنفذ شاه عباس اول صفوی
قرآن و عترت، نمایشگاه دائمی | نفیسه بشری نخستین نمایشگاه دائمی قرآن در تهران، واقع در محلۀ چالهرز، خیابان ناطق نوری (زمرد سابق)، در محدودۀ منطقۀ 3 شهرداری تهران.
تجوید | محمدعلی لسانی فشارکی تَجْوید، عنوان دانشی دیرپای در مجموعۀ علوم قرآنی و فنون عربیت که از آغاز با مطالعات آواشناسی زبان عربی همراه بوده، و مسائل و مباحث آن همواره با علم وقف و ابتدا، علم الاداء و علم قرائات هم‌پوشانی داشته است
بنی هاشم | فرهنگ مهروش بَنیْ‌هاشِم، تیره‌ای از قریش كه به نسبت سایر تیره‌ها، پیش از اسلام از موقعیت اجتماعی والاتری برخوردار بودند و از آن پس، به اقتضای فرهنگ قبیله‌ای جزیرة العرب، در عرصۀ سیاسی، و از حدود آغاز دورۀ عباسی، همچون نماد دوستی و نزدیكی با پیامبر اكرم (ص) در صحنۀ فرهنگی جای جای جهان اسلام ایفای نقش كردند و در میان مسلما...
صفر | حسن اکبری بیرق صَفَر، دومین ماه از سال قمری که نزد مسلمانان ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
توفیق | علی میرانصاری , محمد جعفری (قنواتی) توفیق، از مشهورترین نشریات فکاهی ایران. این نشریه در 3 دورۀ انتشاراتی و در طول 50 سال ...
جذام | پیمان متین جُذام، نوعی زخم عفونی مزمن و پیش‌رونده که با ایجاد تغییرات شکلی در اعضای بدن همراه است. این زخم با نامهای دیگری چون خوره، آکله، داءالاسد و بَرَص نیز شناخته شده است. واژۀ جذام به معنای بُریدن است
حاجی آقا | حسن میر عابدینی حاجی‌آقا، داستانی بلند از صادق هدایت (1281-1330 ش / 1903-1952 م)، که در 1324 ش جزو انتشارات مجلۀ سخن منتشر شد.
ابن برجان | بخش فلسفه اِبْنِ‌بَرَّجان‌، ابوالحكم‌ عبدالسلام‌ بن‌ عبدالرحمن‌ بن‌ عبدالسلام‌ ابن‌ ابی‌ الرجال‌ لخمی‌ مغربی‌ آفريقی‌ (د 563 ق‌/ 1142 م‌)، شيخ‌ صوفيه‌، محدث‌، متكلم‌، قاری‌ و مفسر قرآن‌.
ابن عایشه، ابوجعفر | تقی بینش ابوجعفر محمد، موسیقی‌دان و خوانندۀ نیمۀ اول سدۀ 2ق / 8 م.
الاقلیم التفاح | عباس سعیدی إقْليمُ التُّفّاح، مقاطعة في جنوب لبنان. كانت تُعدّ في
شمر | کاظم طیبی فرد شِمْر، یا شمر بن ذی‌الجوشن، از قاتلان حضرت امام حسین (ع) و یارانش در واقعۀ کربلا، و از سرداران سپاه عبیدالله ابن زیاد.
رستم و زنون | آرش اکبری مفاخر رُسْتَم و زَنون، از حماسه‎های ملی ایران به زبان گورانی.
نیاوران | علیرضا بنی جانی در گذشته روستایی از توابع شمیران و امروزه محله‌ای در شمال کلان‌شهر تهران.
آل ابی رافع | سید کاظم موسوی بجنوردی آلِ ابی‎رافِع، از خاندانهای بزرگ شیعه، از تبار نخستین کسانی که اسلام آوردند. بزرگ و بنیادگذار این خاندان، ابورافع، صحابی معروف، آزاد کرده و مولای پیامبر اسلام(ص) بود، که نجاشی (ص 2-3) او را در زمرۀ سلف صالح بر شمرده است. دیگر افراد این خانواده که در کتابهای رجال از آنان یاد شده عبارتند از عُبیدالله بن ابی‌راف...
ابن کثیر، عمادالدین | یوسف رحیم لو عمادالدين ابوالفداء اسماعيل بن عمر بن كثير قرشی (701-774ق / 1302-1373م)، مورخ، مفسّر و محدّث مشهور شافعی. در قريۀ مُجَيْدِل يا مجدل (حسينی، 57؛ خطراوی، 14 / 31-32) از قرای بُصرى نزديك دمشق زاده شد و از اين رو او را بُصروی نيز خوانده‌اند.
جمالی دهلوی | نصرالله پورجوادی حامد بن فضل‌ الله، معروف به درویش جمالی و شیخ جمالی، شاعر و نویسندۀ پارسی‌گوی، و یکی از مشایخ صوفیۀ هند. وی از قبیلۀ کنبوه ــ که در پنجاب و اطراف دهلی ساکن بودند ــ در نیمۀ دوم سدۀ 9ق / 15م (احتمالاً در دهۀ 60 از این سده) در یکی از نواحی دهلی متولد شد (آزاد، 177؛ راشدی، 5).
بازنامه ها | محمدعلی مولوی (تل‍ : دبا) کتابهایی دربارۀ تربیت و نگاهداری باز و دیگر پرندگان شکاری و آیین شکار با آنها و روش معالجۀ آنها.
سینما و فرهنگ مردم | عباس بهارلو اقتباس سینمایی از آیینها، مراسم و افسانه‌ها. سینمای ایران از آغاز تا امروز مشکل ضعف فیلم‌نامه داشته است، و فیلم‌نامه‌نویسها به‌جای استفاده از تاریخ، پیشینۀ هویتی ملت ایران، آداب‌ورسوم فولکلوریک، ادبیات کهن و داستانهای معاصر، عمدتاً منابع الهام خود را فیلمهای مصری، هندی و هالیوودی قرار داده‌اند.
تاراز | عباس بهارلو فیلم مستندی ساختۀ فرهاد ورهرام در 1366- 1367 ش. تاراز مستندی مردم‌نگارانه دربارۀ کوچ ایل بختیاری است، که پس از فیلمهای علف، قوم باد، و شقایق سوزان ساخته شده است.
ثمود | فرامرز حاج منوچهری ثَمود، نام قومی از اعراب باستان یا «اعراب بائده» که با انکار دعوت پيامبر خود، حضرت صالح(ع)، به عذاب الٰهی گرفتار آمدند. قصص قوم ثمود در قرآن کريم به کرات آمده، و از آنها به عنوان قومی مشرک ياد شده است. يافته‌های باستان‌شناسی نیز وجود چنين قومی را تأييد کرده، و برخی يادمانهای تاريخی از آنها به دست آمده است.
ارسال المثل | اصغر دادبه اِرْسالُ‌الْمَثَل، اصطلاحی در بلاغت، به معنیِ آوردن مَثَل در شعر، یا سرودن شعرِ حکمت‌آمیز بدان‌سان که ضرب‌المثل شود. ارسال در لغت به معنی فرستادن، و مَثَل (دبا) به معنی قصه و داستانِ مشهور در میان مردم است که وسیلۀ ایضاح و تبیین منظور گوینده قرار گیرد.
آلوسی | صادق سجادی آلوسی، خانواده‌ای بغدادی که از میانه‌های سدۀ 13 ق / 19 م دانشمندانی بزرگ در فقه و تفسیر و ادب از آن برخاسته‌اند. نیای بزرگ این خاندان در سدۀ 7 ق / 13 م به هنگام حملۀ هولاکوخان به بغداد از این شهر گریخت و به آلوس (ه‍ م) رفت. اخلاف وی تا سدۀ 11 ق / 17 م در آلوس ماندند و پس از آن به بغداد بازگشتند. از میان اعضای...
ابن جبیر، ابوالحسین | عنایت الله رضا اِبْنِ‌جُبير، ابوالحسين‌ محمد بن‌ احمد بن‌ جبير (540-614 ق‌/ 1145-1217 م‌)، سياح‌، نويسنده‌ و شاعر عرب‌ اندلسی‌. وی‌ در بلنسيه واقع‌ در شرق‌ اندلس‌ در كشور اسپانيا تولد يافت‌ (منذری‌، 407). خانوادۀ ابن‌ جبير از قبيلۀ كِنانه‌ از قبايل‌ بزرگ‌ و كهن‌ عرب‌ بود. جد بزرگ‌ او عبدالسلام‌ بن‌ جبير همراه‌ بَلْج‌ بن‌ بِ...
الشتر | مژگان نظامی اَلَشْتَر، شهری از شهرستان سلسله در استان لرستان. نام الشتر در مآخذ اسلامی به صورتهای لاشتر (اصطخری، 197؛ ابن حوقل، 2/ 358، 360)، لیشتر ( حدود العالم، 407؛ ابن‌اثیر، 10/ 398؛ راوندی، 209، 229) و اشتر (ظهیرالدین، 55) آمده است. یاقوت آن را به دو گونۀ اشتر و لاشتر آورده، ولی تلفظ محلی آنجا را لیشتر دانسته است (1...
ابوطالب مکی | فتح الله مجتبایی محمد بن علی بن عطیه (د 386 ق / 996 م)، زاهد و عارفی که در اصل از مردم جبل ایران بود و چون در مکه پرورش یافته بود، به مکی معروف شد (خطیب، 3 / 89؛ ابن خلکان، 4 / 303؛ ذهبی، سیر، 16 / 536).
ارغو | احمد پاکتچی اَرْغو، سرزمینی در آسیای‌ مركزی‌ واقع‌ در دره‌های‌ تلاس‌ و چو كه‌ در دورۀ پیش‌ از مغول‌ از اهمیت‌ فرهنگی‌ و نیز سیاسی‌ ـ تجاری‌ خاصی برخوردار بوده‌ است‌. این‌ سرزمین‌ در تقسیمات‌ كنونی با بخش‌ شمال‌ غربی‌ قرقیزستان‌ و بخشی‌ از نوار مرزی‌ جنوب شرقی‌ قزاقستان‌ انطباق‌ می‌یابد. تمدن‌ ارغو را در یك‌ تعبیر مجمل‌ م...
احمد بناکتی | ابوالفضل خطیبی یا فناكتی (مق‍ 681 ق / 1282 م)، دیوان‌سالار و وزیر مسلمان قوبیلای قاآن، فرمانروای مغولی چین. نام او در برخی ازمنابع چینی: هوئی هو (نك‍ : فرانكه، 224)، در سفرنامۀ مـاركوپولو: آكماك (ص 176) و در منـابع تركی: آخمت (نك‍ : مارسدن، 176) آمده است.
تاریخ بلعمی | بهرام پروین گنابادی تاریخِ بَلْعَمی، کتابی به زبان فارسی در تاریخ عمومی اثر ابوعلی محمد بلعمی (د 363ق / 974م) که در واقع، ترجمه و خلاصه‌ای است از تاریخ طبری اثر محمد بن جریر طبری (د 310ق / 923م).
ابن دراج | مهران ارزنده اِبْنِ دَرّاج، ابوعمر احمد بن محمد قَسطَلّی (347-421 ق/ 958-1030 م)، شاعر و كاتب اواخر عصر امویان اندلس و اوایل دورۀ ملوك الطوایف در آن سرزمین. از زندگی وی تا حدود 35 سالگی تقریباً هیچ اطلاعی در دست نیست. غالب منابعی نیز كه به شرح حال وی پرداخته‌اند، تنها به ذكر مقام او در بارگاه منصور بن ابی عامر و نقل نظرات...
بیهقی، ابوالحسن | یوسف هادی بِیهَقی‌، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ زید بن‌ محمد (19 شعبان‌ 490-565ق‌ / اول‌ اوت‌ 1097-1170م‌)، حجةالدین‌، ظهیرالدین‌ و فرید خراسان‌، عالم‌ بزرگ‌ كه‌ در غالب‌ دانشهای‌ روزگار خود دست‌ داشت‌.
اتک، پاکستان | عباس سعیدی یا اَتُك، شهر و رودی در پاكستان.
ارمایل | بهمن حمیدی اَرْمایِل [armāyel]، یکی از بزرگ‌زادگان عهد ضحاک. ارمایل به همراه گرمایل بر آن شدند تا در جامۀ خوالیگری، به خورش‌خانۀ شاهی راه یابند و هر روز یک تن از دو جوانی را که به ایوان شاه کشانده می‌شدند، تا از مغزشان خوراک مارانِ دوشِ ضحاک را فراهم کنند، رهایی‌ بخشند و به جای مغز آدمی، پنهانی مغز گوسفندی را به ماران ب...
آق سرایی، محب الدین | سید کاظم موسوی بجنوردی آق‎سرایی \āq-sarāyī\، محب‌الدین محمد ‌بن احمد ‌بن ابی یزید ‌بن محمد سرایی خطایی (790- 859 ق / 1388-1455م)، مشهور به «ابن بنت آق‎سرایی». مفسر و فقیه حنفی ایرانی‌نژاد. نسبت آق‌سرایی او از جد مادرش شیخ شمس‌الدین آق‌سرایی گرفته شده است. او همۀ عمر را به تحصیل و تدریس گذراند و نزد عام و خاص از جایگاه والایی برخورد...
آذربایجان شرقی | عباس سعیدی آذَرْبایْجانِ شَرْقی jān-e šarqī](ye)[āzarbāy، استانی در شمال غربی ایران.
آوجی، سعدالدین | مصطفی موسوی آوَجی، سعدالدین محمد (د شوال 711/ فوریۀ 1312)، از رجال بلندپایۀ عصر ایلخانان مغول که بیش از 14 سال در روزگار پادشاهی سلطان محمود غازان و سلطان محمد اولجایتو، منصب صاحب‌دیوانی، صدارت و وزارت داشت.
ابوالحسن طبری | محمدعلی مولوی احمد بن محمد ، پزشك دانشمند ایرانی سدۀ 4 ق / 10 م در تُرًنْجِۀ طبرستان (نك‍ : یاقوت، 1 / 845) زاده شد و از این‌رو با نسبت ترنجی نیز از او یاد می شود ( نك‍ : بیرونی، صیدنه، 57، 91، 165، الجماهر، 144، 200).
آق سو | محمدحسن گنجی آق‌سو \āq-sū\، شهری باستانی با حصاری قدیمی در ترکستان شرقی (سین‌کیانگ‌ چین).
طاق بستان | محسن احمدی طاقِ بُسْتان، جایگاهی با چند اثر تاریخی از دورۀ ساسانی که مردم پیوندهای فرهنگی دیرینه با آنها دارند.
سامان، برجها | سعیده صائبی مقدم مجتمعی مسکونی واقع در اراضی ونک، در خیابان ملاصدرا.
ریال | فرشته صرافان ریال، واحد پول رایج در ایران و برخی از کشورهای اسلامی.
اوزگند | ابوالفضل خطیبی أوزْگَنْد، أو أوزکند، يوزكند، أوزجند، من بلاد ماوراء
هنگام، فرهنگسرا | رضا دستجردی فرهنگ‌سرایی واقع در میدان رسالت، خیابان هنگام، در منطقۀ 4 شهرداری تهران.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام