مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

جنوا | شیوا جعفری شهری بندری در شمال غربی ایتالیا واقع در استانی به همین نام در منطقۀ لیگوریا. این شهر با 060‘585 تن جمعیت (در 2009م / 1387ش) با موقعیت بندرگانی مناسب در کنار خلیج جنوا واقع است و از مراکز صنعتی ایتالیا به شمار می‌رود («فرهنگ ... 1»،npn.؛ انکارتا2،npn. ).
جلیقیه | محمدرضا ناجی جِلّیقیّه، در اسپانیایی گالیثیا1، ناحیه‌ای در شمال غربی اندلس. این ناحیه که اکنون 4 ایالت لاکرونیا2، لوگو3، پونتوِذرا4 و اورنسه1 را دربر می‌گیرد (EI2, II / 541)، در دوران اسلامی مملکتی مسیحی‌نشین در مجاورت ولایات اندلس اسلامی را شکل می‌داد (اصطخری، 37، 41؛ ابن حوقل، 109).
جریج | محسن خالقی جُرَیْج، راهب بنی اسرائیلی که در زمان فترت وحی ــ دورۀ پـس از ظهـور عیسى(ع) و پیـش از بـعـثـت پـیـامـبـر اکرم(ص) ــ می‌زیست و متهم به زنا شد، اما به سخن درآمدن و شهادت دادن نوزاد زنی که چنین تهمتی به او زده بود، بی‌گناهی او را ثابت کرد. چنان‌که از منابع موجود پیدا ست، نخستین‌بار نام و احوال جریج تنها از طریق ...
جهاز |
انبار | عنایت الله فاتحی نژاد اَنْبار، از شهرهای مشهور ایران در دورۀ ساسانی، در كنارۀ شرقی فرات و در شمال غربی تیسفون. ویرانه‌های این شهر در °43 و ´43 طول شرقی و °33 و ´5/ 22 عرض شمالی قرار دارد (EI2).
افضل خان شیرازی | مجید سمیعی افضل خان شيرازی \afzal xān-e šīrāzī\، شكراللٰه (978- 12 رمضان‌ 1048 ق / 1570-7 ژانويۀ 1639 م)، مشهور به‌ افضل خان‌ علاّمی‌، ديوان‌سالار و وزير كاردان‌ و بانفوذ ايرانی‌‌تبار دورۀ جهانگير شاه‌ (سل‍ 1014-1037 ق / 1605- 1628 م) و شاه‌ جهان‌ گوركانی‌ (سل‍ 1037- 1068 ق / 1628- 1658 م).
ارونق | مژگان نظامی اَرْوَنَق‌، ناحیه‌ای‌ در غرب‌ تبریز كه‌ اكنون‌ «گونِی‌» نامیده‌ می‌شود و شامل‌ دهستانهای‌ سه‌گانه‌ در شهرستان‌ تبریز است‌.
بلعمی | علی بهرامیان بَلْعَمی، عنوان‌ چند تن‌ از دیوانیان‌ و دانشمندان‌ خراسان‌ که‌ دو تن‌ از ایشان‌ در دستگاه‌ سامانیان‌ به‌ وزارت‌ رسیدند. نسب‌ این‌ خاندان‌ به‌ اعراب‌ بنی‌ تمیم‌ می‌رسد و ابن‌ ماکولا سلسله‌ نسب‌ ابوالفضل‌ بلعمی‌ را تا زید مناۀ فرزند تمیم‌ ذکر کرده‌، و نسبت‌ تمیمی‌ در برخی‌ مآخذ از اینجاست
روان شناسی |
رمی، جمره |
دارالسلام | داوود باقروند ارشد بزرگ‌ترین شهر تانزانیا و پایتخت پیشین این کشور. این شهر با جمعیتی حدود 000‘365‘4 تن (1391 ش / 2012 م)، در °6 و ´41 عرض جنوبی، و °39 و ´5 طول شرقی در کرانۀ اقیانوس هند، در شرق تانزانیا واقع است. دارالسلام مهم‌ترین بندر و مرکز صنعتی، تجارتی و سیاسی تانزانیا و بزرگ‌ترین بندر شرق افریقا به شمار می‌رود و به دروازۀ...
باتاک | بخش زبان شناسی باتاک، زبان گروهی از مردم اندونزی در جزیرۀ سوماترا. باتاکها از شعب اقوام مالای هستند که تا اوایل قرن 13ق/ 19م در انزوا می‌زیسته‌اند و نفوذ اسلام در میان آنان بسیار متأخر و تدریجی بوده است (ﻧﻜ : آرنولد،.370ff؛ ﻫ د، 8/ 559)
پزودی، ابوالیسر | ناصر گذشته
ابن هبیره | فرامرز حاج منوچهری ابوالمظفر عون‌الدین یحیی بن محمد بن هبیرۀ شیبانی (499-560 ق / 1106-1165 م)، ادیب، محدث، فقیه حنبلی و وزیر دو تن از خلفای عباسی.
ابوالقاسم بشر یاسین | بخش عرفان عارف و محدث خراسانی سدۀ 4 ق / 10 م و نخستین پیر ابوسعید ابوالخیر.
امام الحرمین جوینی |
الآیات البینات | سید علی آل داوود اَلْآیاتُ البَیـِّنٰات، عنوانی برای كتابهایی چند در موضوعات گوناگون كه دانشوران مسلمان تألیف كرده‌اند. برخی از محققان كه زیر این عنوان كتاب نوشته‌اند بدین شرحند: 1. آل‌كاشف الغطاء، شیخ محمدحسین بن شیخ علی نجفی (1295-1373ق / 1878-1954م). نام كامل كتاب او الآیات البینات فی قمع البدع و الضلالات و در چهار باب است...
بندری | عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا بندری / bandari/ ، گویش شهر بندرعباس، مرکز استان هرمزگان، از گروه گویشهای جنوب شرقی، شاخۀ بشکردی یا بشاگردی (حسن‌دوست، 1/ هجده؛ رضایی باغ‌بیدی، 180-181).
آرنلد، هنری | آرْنِلْد [ārneld]، هِنری هارْلی، ملقب به هَپ آرنلد (1886-1950م/ 1265- 1328ش)، فرمانده کل و استراتژیست یگان هوایی نیروی زمینی ایالات متحده در زمان جنگ جهانی دوم.
رخج | علی کرم همدانی سرزمینی کهن واقع در حدفاصل دو رودخانۀ تَرَنک و اَرغنداب، از شاخابه‏های رودخانۀ هیرمند / هلمند در نواحی باختری قندهار کنونی.
چولی قزک |
آبنیک، دره | مجید یاسینی آبنیک، دره \ darre-ye āb-nīk\ ، یا درۀ جانستون، دره‌ای واقع در جنوب قلۀ جانستون. این دره در جهت شمال به جنوب امتداد دارد و شیب آن به سمت روستای آبنیک است. درۀ آبنیک در جنوب از روستای آبنیک آغاز، و به دامنۀ کوه جانستون در شمال ختم می‌گردد.
ابن اقلیشی | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اُقْليشی‌، ابوالعباس ‌احمد بن ‌مَعَدّ بن ‌عيسی ‌(د 550 ق‌/ 1155 م‌)، محدّث‌، اديب‌ لُغوی‌ و صوفی‌ اندلسی‌. در تاريخ‌ مرگ‌ او اختلاف‌ است‌ (سيوطی‌، 1/ 392). پدرش‌ معد از عالمان‌ بنام‌ روزگار خود و از مردمان‌ «اقليش‌»، يكی‌ از شهرهای‌ اندلس‌ بود، ولی‌ در شهر «دانيه‌» اقامت‌ كرد و احمد در همانجا زاده‌ شد ...
ابن رضوان، ابوالحسن | یوسف رحیم لو اِبْنِ رِضْوان، ابوالحسن علی بن رضوان بن علی بن جعفر، منجم، پزشك و فیلسوف مصری (د پس از 459 ق/ 1067 م). او خود در شرح المقالات الاربع تاریخ تولد خود را در 356 یزدگردی (377 ق) یاد كرده است (مشكوة، 3(2)/ 863). بیشترین آگاهی را دربارۀ ابن رضوان، ابن ابی اصیبعه به نقل از نوشته‌ای از خود او به دست داده است: او در ...
تئون | حسین معصومی همدانی تِئون، نامی یونانی که در متون دوران اسلامی به صورتهای ثاون و ثائون و ثاؤن ضبط شده است. در جهان اسلام دست‌کم دو تن از فلاسفه و دانشمندان یونانی به این نام شناخته بوده‌اند:
تاریخ بیهق | یوسف هادی اریخِ بِیْهَق، تاریخی محلی به زبان فارسی، مشتمل بر تاریخ و جغرافیا و اَحوال عالمان و خاندانهای مشهور ناحیۀ بیهق(ه‍ م)، تألیف ابوالحسن علی بن زید بیهقی (د 565ق / 1170م). در میان سلسله آثاری که به تواریخ محلی موسوم‌اند، کتاب تاریخ بیهق از جملۀ آثار ممتاز است
ابوالقاسم علی بن محمد بن حسین بن عمرو | ابوالفضل خطیبی از بزرگان سبزوار در سدۀ 5 ق / 11 م كه به سبب تأسیس مساجد و مدارس علمیه شهرت یافته است.
ابوقحافه | بخش تاریخ عثمان بن عامر بن عمرو بن كعب، پدر خلیفۀ اول، ابوبكر. آگاهی دربارۀ ابوقحافه بسیار اندك و ناچیز است و به آنچه در مآخذ آمده نیز، نمی‌توان اعتماد چندانی داشت.
اُرَم | مژگان نظامی
بعلبک | عزت ملا ابراهیمی بَعْلَبَك‌، شهری‌ كهن‌ در شمال‌ شرقی‌ دره بقاع‌ لبنان‌. این‌ شهر در دامنه‌های‌ سلسله‌ جبال‌ شرقی‌ لبنان‌ در°34 و´10 عرض‌ شمالی‌ و°36 و´11 طول‌ شرقی‌ و در ارتفاع‌ 165 ‘1متری‌ از سطح‌ دریا واقع‌ است‌ (نصرالله‌، 1 / 23).
بدوی | الهه هادیان رسنانی بَدَوی، عنوانی برای بادیه‌نشینان و گروهی از اعراب چوپان چادرنشین و پرورش‌دهندۀ شتر که اغلب جایگاه مشخصی نداشتند و در طلب آب و چراگاه در بخشهایی از بیابانهای خاورمیانه و شمال افریقا در حال کوچ بوده‌اند. گفتنی است که واژۀ «اعراب» در زبان عربی تنها به بدویان اطلاق می‌گردد و کاربرد قرآنی نیز به همین معناست.
اردستانی | فهیمه شکیبا اردستانی / ardestānī/ ، گویش رایج در شهر اردستان، واقع در استان اصفهان، که از گروه گویشهای مرکزی ایران، شاخۀ جنوب شرقی به شمار می‌رود. این شاخه، افزون‌بر اردستانی، گویشهای انارکی، بهدینی (گویش زردشتیان یزد و کرمان)، نایینی، زفره‌ای و گویش کلیمیان یزد و کرمان را هم در بر می‌گیرد (لکوک، 517- 518؛ رضایی باغ‌بیدی...
آدینه | آدینه [ādīne(a)]، جمعه (1930-1982م/ 1308-1361ش)، یا جمعه بای آدینه‌یِف، نویسنده و منتقد تاجیک. او روستا‌زاده‌ای از ناحیۀ پَنجیکَنت بود که تحصیلات عالی خود را در رشته‌های تعلیم و تربیت، تاریخ و ادبیات در سمرقند و در دانشگاه دولتی تاجیکستان گذراند؛ نویسندگی را با همکاری در انتشارات عرفان، هفته‌نامۀ تاجیکستان، ص...
خلقت* |
افشان | مریم همایونی افشار افشان \afšān\، یا افشانگری، هنر تزیین کاغذ با ذرات طلا و نقره. این هنر که گسترش آن در ایران و آسیای مرکزی در حدود سدۀ 9 ق / 15 م آغاز شده و نمونه‌های کهن آن مربوط به همین دوره است، سابقه در هنر چین و ژاپن دارد (دیوید، 38؛ ایرانیکا، I / 581؛ مایـل هـروی، 750).
اسنوک هورخرونیه | عسکر بهرامی \esnūk hūrx(e)roniye\، کریستیان (1857-1936 م / 1235-1315 ش)، خاورشناس و اسلام‌شناس هلندی. او از پیش‌گامان پژوهش علمی دربارۀ اسلام، و از مقامات حکومت استعماری هلند در اندونزی بود.
آخوند ملامحمد کاشانی | محمد باقر کتابی آخونْد مُلامُحَمدِ كاشانی (د 20 شعبان 1333ق / 3 ژوئیۀ 1915م)، فقیه، حكیم، عارف امامی و مدرس بزرگ فلسفۀ صدرالمتألهین در اصفهان. جاذبۀ درس آخوند كاشانی كه فلسفه را با عرفان می‌آمیخت و نیز حكیم معاصر وی، جهانگیرخان قشقایی، علاقه‌مندان به فلسفه به‌ویژه فلسفۀ صدرایی را از شهرهای دور و نزدیك و حتی از كشورهای دیگر ب...
آدلر | مجدالدین کیوانی آدلر آموزشهای آغازین را از پدر خود و چند معلم خصوصی گرفت و آنگاه برای تحصیلات دبیرستانی به آلتونا واقع در شمال آلمان رفت. در 1775م در دانشگاه كیل آلمان تحصیلات عالی خود را به پایان برد. رشتۀ دلخواه آدلر الٰهیات بود كه وی آن را با فراگیری و مطالعۀ زبانهای شرقی كه از جوانی سخت بدانها عشق می‌ورزید، پیوند داد. پس...
آخرت | محمد مجتهد شبستری آخِرَتْ (آخره)، مؤنث «آخِر» بر وزن فاعلة از مادۀ «ا خ ر» به معنی «پایان، پسین یا دیگر»، عبارت از جهانی است كه مردم پس از مردن، به آن درمی‌آیند و برای همیشه در آنجا می‌زیند. این واژه در قرآن مجید و سنت و فرهنگ مسلمانان به صورت یك اصطلاح به كار برده شده و منظور از آن «جهان دیگر» است كه در برابر دنیا قرار دارد و...
ارنگ | محمد تقی راشد محصل اَرَنْگ [arang]، گونۀ پهلویِ اسم مؤنث اوستایی رَنگها و نام رودخانه‌ای اساطیری (بارتولمه، 1510). معنی و ریشۀ ارنگ به درستی دانسته نیست. در اوستا رود رنگها دارای ژرفایی به بالای 000‘1 مرد است و دور کران (یشتها، 2/ 126) و نیز سرچشمه و دهانۀ آن به عنوان دورترین جای در شمال، در پایان زمین وصف شده است (همان، 1/ 481...
ارغون آقا | ابوالفضل خطیبی اَرْغونْ آقا، یا ارغون‌آغا (د 20 ذیحجۀ 673ق‌/ 17 ژوئن 1275م‌)، حاكم‌ مغولی‌ ایران و بخشهایی از بین‌النهرین‌ و آسیای‌ صغیر. ظاهراً ارغون‌ نامی‌ است‌ به‌ معنی‌ دورگه‌ و آقا لقبی‌ است‌ تركی‌ كه‌ به‌ برادر ارشد می‌گفتند (برای‌ تفصیل‌، نك‍: ه‍ د، آقا، نیز ارغون‌؛ پلیو، .(I/ 47-52 تایجو پدر ارغون از قبیلۀ اویرات‌ و...
اسکندر لودی | علی رفیعی اِسْكَنْدَرِ لودی‌، یا سكندر لودی‌،نظام‌الدین‌ بن‌ بهلول‌ (حك 894 - 923ق‌/ 1489-1517م‌)، دومین‌ فرمانروای‌ سلسلۀ لودی‌ از سلاطین‌ دهلی‌ كه‌ حدود 3 دهه‌ بر منطقۀ بزرگی‌ در هندوستان‌ فرمان‌ می‌راند.
اعراف، نام | محمدعلی لسانی فشارکی نام هفتمین سوره از قرآن مجید، دارای 26 واحد موضوعی (ركوع)، 206 (یا 205) آیه، 325‘ 3 كلمه و 310‘14 حرف.
ابیوردی | عنایت الله فاتحی نژاد ابوالمظفر محمد بن احمد کوفَنی (د 507 ق / 1113 م)، شاعر و ادیب ایرانی.
ابن میسر | محمدمهدی مؤذن جامی ابوعبدالله تاج‌الدين محمد بن علی بن يوسف بن ميسر (د 677ق / 1278م)، مورخ مصری.
ابن مسکویه |
جامع | فرامرز حاج منوچهری جامِع، عنوانی کلی برای کتابهایی که دربر دارندۀ احاديث پیامبر(ص) با جامعيتی در موضوعات گوناگون است و به طور طبيعی نزد شيعيان احاديث امامان معصوم (ع) را نيز شامل می‌‌گردد. اين شيوۀ تأليف که نزد فريقين دارای نمونه‌های پرشمار و گاه بسيار پراهميت است، افزون بر محدثان نزد بسياری ديگر از عالمان و نويسندگان مسلمان هم...
آل موسی | علی رفیعی آل موسى، اصطلاحی قرآنی و عنوان خاندان موسی‌بن عمران (ع) پیامبر بنی‌اسرائیل. این عنوان یک بار در قرآن آمده است: وَ قالَ لَهُم نَبِیُّهُم اِنَّ اٰیَةَ مُلْکِهِ اَنْ یَأْتِیَکُمُ التّابُوتُ فیهِ سَکینَةٌ مِنْ ربِّکُم وَ بَقِیَّةٌ مِمّا تَرَکَ اٰلُ مُوسى وَ اٰلُ هٰرونَ تَحْمِلُهُ الْمَلٰئِکَةُ (بقره / 2 / 248)، ی...
اَبدال (شاعر) | علی اکبر دیانت
آزادی، پردیس سینما | طیبه ولی بغدادی آزادی، پردیس سینما \pardīs-e sīna(e)mā āzādī\، مجتمعی سینمایی واقع در خیابان شهید بهشتی، نبش خیابان خالد اسلامبولی.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام