آزادی، پردیس سینما

آزادی، پردیس سینما \pardīs-e sīna(e)mā āzādī\، مجتمعی سینمایی واقع در خیابان شهید بهشتی، نبش خیابان خالد اسلامبولی. 

این سینما با نام برادوِی، به‌عنوان سینمایی چهارستاره در کشور با گنجایش 928 صندلی، با اکران فیلم مارلیک در 1348 ش گشایش یافت. سرمایه‌گذاران و صاحبان آن عزیزالله و عطاءالله روحانی بودند. این دو برادر پس از مدتی کوتاه نام این سینما را به «شهر فرنگ» تغییر دادند. در اردیبهشت 1350، در زیرزمین سینما، سالن دیگری به گنجایش 147 صندلی و با نام «شهر قصه» گشایش یافت. در این سالن فیلمهایی مانند پدرخوانده، جنگ ستارگان و قیصر به نمایش درآمد و ازاین‌رو، به یکی از سینماهای پرمخاطب در تهران بدل شد. در 15 مرداد 1357، سینما شهر فرنگ دچار آتش‌سوزی شد، ولی به‌سرعت کار بازسازی آن به انجام رسید و در نوروز 1358 با نمایش فیلم نبرد الجزیره به کارگردانی جیلو پونته کوروو فعالیتش را از سر گرفت. در 1359 ش با مهاجرت برادران روحانی به خارج از کشور، این سینما به مصادرۀ بنیاد مستضعفان درآمد و در 1360 ش این سازمان اقدام به تغییر نام سینماهای تحت پوشش خود کرد؛ ازآن‌جمله نام سینما شهر فرنگ به آزادی تغییر یافت (نک‍ : تاریخچه ... ، 50، 57، 64؛ ولی‌بغدادی). 
در سال 1364 ش، «سینما آزادی» غرفه‌ای را جهت فروش نشریات و کتابهای سینمایی گشود. در 1369 ش، مالکیت سینما آزادی به حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شد. در 1374 ش، سالنهای سینما آزادی و شهر قصه به تجهیزات صوتی و پیشرفته‌تری مجهز شدند. در 17 خرداد 1375، سینما آزادی هم‌زمان با نمایش فیلم لیلی با من است، برای نخستین‌بار اقدام به پیش‌فروش تلفنی بلیتها و تحویل برگۀ پیش‌خرید به محل کار و سکونت خریداران کرد و در همان سال با فروش 150میلیون تومان، پرفروش‌ترین گیشه را در سینماهای کشور به خود اختصاص داد. 
از جملۀ فیلمهای پرفروشی که در این سینما روی پرده رفته است، اینها ست: اجاره‌نشینها، ساختۀ داریوش مهرجویی؛ مادر، ساختۀ علی حاتمی؛ روسری آبی، ساختۀ رخشان بنی‌اعتماد؛ و از کرخه تا راین، ساختۀ ابراهیم حاتمی‌کیا. 
در 29 فروردین 1376، هم‌زمان با اکران فیلم تعطیلات تابستانی، سینما آزادی دچار آتش‌سوزی شدیدی شد و ساختمان آن به‌کلی از بین رفت. 
در مرداد همان سال «مؤسسۀ توسعۀ مراکز فرهنگی سوره»، جهت بنای دوبارۀ سینما آزادی، طراحی معماری آن را به مسابقه گذاشت و از میان 160 طرح پیشنهادی، طرح «شرکت مهندسان مشاور توان» برگزیده شد و بابک شکوفی طراحی این مجموعه را به عهده گرفت. 
در طرح نخست، مسـاحت مجموعه 800‘1 مـ2 در نظر گرفته شده بود، اما عوامل متعددی ازجمله تغییر مدیریتهای مکرر و نبود امکان خرید زمین شرقی سینما برای الحاق به مجموعۀ از پیش درنظرگرفته‌شده، مانع از اجرای این طرح و به‌تعویق‌افتادن احداث سینما شد، تا اینکه در 29 فروردین 1385 کار ساخت این مجموعه در زمینی به مساحت 800 مـ2 و زیربنای 500‘9 مـ2 آغـاز شد و در اواخر بهمن 1386 به پایان رسید و هم‌زمان با بیست‌و‌ششمین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم فجر فعالیت خود را از سر گرفت و در 19 اسفند همان سال با نمایش نمادین فیلم تعطیلات تابستانی که در زمان آتش‌سوزی سینما روی پرده بود، به شکل رسمی بازگشایی شد (ولی‌بغدادی). 
این پردیس سینمایی با توجه به موقعیتی که در آن نقطۀ شهر دارا ست، این امکان را داشت که به‌عنوان یک نشانۀ شهری ساخته شود، ولی معماری چنین طرحی که 3/ 2  از فضای آن را سالنهای سینما اشغال می‌کنند، از این جهت که به قوطی سربسته‌ای شبیه نشود، دشوار می‌نمود؛ ازاین‌رو، در طراحی آن سعی شده تا از میان کاربریها و فضاهای درهم‌تنیده و پیچیدۀ طرح، فضاهای خالی و گریزگاهها به نوعی ساخته شوند که عقب‌نشینیها، فضاهای منفی، شکافها و بخشهای نیمه‌باز آن، در نمای خارجی ساختمان مشهود باشند. بازتاب این اندیشه را در سطوح شیشه‌ای می‌توان یافت که در کنار فضاهای بسته، فضاهایی باز مانند سالنهای انتظار، راهروهای تجاری و زنجیرۀ پله‌های برقی وجود دارد که به نوعی با معابر شهریِ بیرون از ساختمان در ارتباط قرار می‌گیرند و نمایی متحرک و پویا را به نمایش می‌گذارند. 
پردیس سینمایی آزادی در 10 طبقه ساخته شده و دارای 5 سالن سینما ست؛ سالن نمایش آزادی و ایوان آن درمجموع دارای 470 صندلی در طبقۀ هفتم، سالن شهر فرنگ با گنجایش 170 صندلی و سالن شهر قصه با گنجایش 147 صندلی در طبقۀ سوم، و سالن شهر هنر با گنجایش 170 صندلی و سالن شهر هفتم با گنجایش 147 صندلی در طبقۀ پنجم جای دارند. هر 5 سالن به تجهیزات پیشرفتۀ صوتی و تصویری مجهزند. سالن آزادی، به‌عنوان سالن اصلی این پردیس سینمایی، افزون‌بر این تجهیزات، مجهز به پردۀ نمایش سه‌بعدی است. 
در طبقۀ همکف، گیشۀ فروش بلیط و غرفۀ عرضۀ محصولات فرهنگی؛ در طبقۀ ششم و دهم، کافی‌شاپ و رستوران؛ و در طبقۀ نهم، بخش اداری این پردیس جای دارند. طبقه‌های منفی یک و منفی دو نیز به مرکز خرید و نمازخانه اختصاص دارند. 
در این پردیس جشنوارۀ بین‌المللی فیلم فجر، جشنوارۀ فیلم صدثانیه‌ای و جشنوارۀ فیلم مستند برگزار می‌شود. یک روز در هفته، یکی از سالنها را به نمایش فیلمهای کوتاه اختصاص داده‌اند. فیلمهای گروه هنر و تجربه به‌شکل تک‌سانس اکران می‌شوند و فیلمهای خارجی نیز به همین صورت و با زیرنویس فارسی به نمایش عموم درمی‌آیند (ولی‌بغدادی). 

مآخذ

تاریخچۀ صد سال سالن سینما در ایران، به کوشش محمدحسن پزشک و محسن هاشمی، تهران، موزۀ سینمای ایران؛ ولی‌بغدادی، طیبه، تحقیقات میدانی. 

طیبه ولی‌بغدادی