ادبیات فارسی

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

ابو ابراهیم نصر بن احمد میکالی |
ابوالحسن شهید بن حسین بلخی |
ابوحفص سغدی | علی میرانصاری از شعرای اواخر سدۀ 3 و اوایل سدۀ 4 ق كه سرودن نخستین شعر پارسی و اختراع ساز شهرود را به او نسبت داده‌اند و در بعضی از كتابهای لغت از فرهنگی كه به نام او بوده، لغاتی نقل شده است.
ابوحنیفه اسکافی | علی میرانصاری شاعر، ادیب، فقیه و مدرس در شهر غزنین كه دوران شاعری رسمی او، با پیوستن به دربار ابراهیم بن مسعود غزنوی (حك‍ 451-492 ق / 1059- 1099 م)، شروع می‌شود.
ابراهیم قوام فاروقی | علی بته کن اِبْراهیم قَوامِ فاروقی، فرهنگ‌نویس، صوفی و شاعر پارسی زبان در سدۀ9 ق / 15م، اهل مِنیر، شهری در بهار، از ایالات شرقی هند و مؤلف فرهنگ شرفنامۀ منیری. آگاهی مختصری كه از زندگی ابراهیم فاروقی در دست است، برگرفته از فرهنگ اوست. وی در زمان ابوالمظفر باربك شاه (864- 879 ق / 1459-1474 م)، از امرای بنگال می‌زیسته، و ...
ابوزید هلالی |
ابوسلیک گرگانی | بخش ادبیات یا اَبوسَلیك، بوسُلَیْك، از شاعران پارسی‌گوی، سدۀ 4 ق/ 9 م و از نخستین سرایندگان شعر فارسی.
ابوشکور بلخی | محمد عبدعلی شاعر و حكیم ایرانی سدۀ 4 ق / 10 م. از زندگی ابوشكور آگاهی چندان در دست نیست.
ابوشعیب هروی | علی میرانصاری صالح بن محمد، از شاعران دورۀ سامانی و از معاصران رودكی. دربارۀ زندگانی ابوشعیب، اشاراتی بسیار اندك در تذكره‌ها باقی است.
ابوالضیا توفیق | علی اکبر دیانت محمد (1265-1331 ق / 1849-1913 م)، روزنامه‌نگار، نویسنده، سیاستمدار و از پایه‌گذاران جمعیت «نوعثمانیان» در تركیۀ عثمانی.
ابوطالب تبریزی | عزیز دولت آبادی شاعر و طبیب (مق‍ ‍1014 ق / 1605 م).
ابوطاهر، خاندان | فاطمه کریمی (خاندان)، مشهورترین خاندان هنرمند سفالگر ایرانی، از مردم كاشان، در سده‌های 6- 8 ق / 12-14 م.
ابوطاهر خسروانی | محمد عبدعلی طیب بن محمد، از شاعران دورۀ سامانی (سدۀ 4 ق)، متخلص به خسروانی. از زندگی و احوال وی آگاهی چندانی در دست نیست.
ابوطاهر خاتونی | بخش ادبیات حسین بن حیدر بن حسین خاتونی بَجْلی، ملقب به موفق‌الدین، موفق‌الدوله، معین‌الملك و معین‌الدین ( لغت فرس، 41؛ ابن‌ابی‌اصیبعه، 1 / 276؛ ابیوردی، 56، 218، 233؛ عمادالدین، تاریخ، 102؛ ابن‌فوطی، 659)، شاعر، كاتب و مستوفی سدۀ 6 ق / 12 م و از بزرگان دولت سلجوقی.
ابوطاهر طرسوسی | بخش ادبیات ابوطاهر [محمد] بن حسن بن علی بن موسی طرسوسی، داستان‌پرداز و نویسندۀ سدۀ 6 ق.
ابوطیب مصعبی | محمدمهدی مؤذن جامی محمد بن حاتم (مق‍ ح 330 ق / 942 م)، دبیر، شاعر و وزیر عهد سامانی.
ابوالعباس ربنجنی |
ابوالعباس مروزی | علی میرانصاری یا عباس مروزی، از شاعران خراسان كه به گفتۀ عوفی نخستین شاعر پارسی‌گوی بوده و در سدۀ 2 ق / 8 م در مرو می‌زیسته است.
حافظ شیرانی* |
حاکم لاهوری | پریسا سنجابی حاکِمِ لاهوری، عبدالحکیم، حکیم بیگ‌خان، متخلص به حاکم، تذکره‌نویس و شاعر پارسی‌گوی سدۀ 12ق / 18م. وی فرزند شادمان‌خان از اعیان قوم ازبک بلخ بود
حالتی | زهرا زارعی حالَتی، مصطفى عزمی‌زاده افندی (977-1040ق / 1570-1631م)، از شاعران و دانشمندان عثمانی. وی در استانبول به دنیا آمد. پدرش پیرمحمد عزمی افندی خود یکی از شاعران عثمانی و معلم سلطان مراد سوم بود
حالی | پریسا سنجابی حالی، الطاف حسین، شاعر، ادیب، منتقد، محقق و تذکره‌نگار ادب فارسی و اردو در شبه قاره (1253-1333ق / 1837-1914م).
حبسیه سرایی | مهدی نوریان ‌‌حَبْسیّه‌سُرایی، سرودن اشعاری توسط شاعر زندانی در وصف زندان و سختیها و رنجهای حاصل از آن. کلمۀ حبسیه صفتی است که به جای موصوف نشسته...
حبله رودی* |
حبل المتین | ناصرالدین پروین حَبْلُ الْمَتین، روزنامه‌ای چاپ کلکته (بنگال هند) که در دورانی طولانی از نامدارترین و بانفوذترین روزنامه‌های فارسی ـ ‌زبان بوده‌است.
حبیب اصفهانی، میرزا | علی میرانصاری حَبیبِ اِصْفَهانی، میرْزا، یا حبیب‌الله اصفهانی (1251- ذیقعدۀ 1310 ق / 1835- مۀ 1893 م)، فرزند اسدالله، ادیب، شاعر، مترجم، از پیشگامان تجدد ادبی ایران، و اندیشمندِ وابسته به حوزۀ روشنفکری استانبول که پیش از مشروطه، با محوریت روزنامۀ اختر در آن شهر شکل‌گرفته‌بود
حبیب خراسانی | ناهید دادبه حَبیبِ خُراسانی (1266-1327ق / 1850- 1909م)، فقیه، عارف و شاعر. وی در مشهد تولد یافت. او فرزند حاج میرزا هاشم و نبیرۀ میرزامهدی، معروف به شهید ثالث بود (حبیب، 17- 18؛ یوسفی، 339؛ بامداد، 6 / 76؛ نیز نک‍ : سادات ناصری، 1 / 287- 288).
حبیبی | علی کاتبی حَبیبی، تخلص دو شاعر پارسی‌گو در سده‌های 9 و 11ق / 15 و 17م که در حوزه‌های عثمانی و هند می‌زیستند: 1. حبیبی آذربایجانی (برگُشادی)، شاعر سدۀ 9ق.
حدائق السحر فی دقائق الشعر | فرشید سادات شریفی حَدایِقُ السِّحْرِ فی دَقایِقِ الشِّعْر، از نخستین کتابهای بلاغی به زبان پارسی که به قلمِ امیر رشیدالدین محمدِ عُمَریِ بلخیِ کاتب، مشهور به رشید وطواط (سدۀ 6 ق / 12م)، در برخی از صنایع مربوط به هنر شعر، به‌ویژه صنایع بدیعی و بیانی، نوشته شده است.
حدیقة الشعراء* |
حدیقة الحقیقه | اصغر دادبه , جمال احمدی حَدیقَةُ الْحَقیقه، یا الحدیقة فی الحقیقة و الشریعة فی الطریقة، فخری‌نامه (سنایی، حدیقة ... ، مقدمه، 19) و یا به گفتۀ مولوی، الٰهی‌نامه ...
بابا فغانی |
بادلیان | پرویز امین بادْلیان، کتابخانه‌ای قدیمی در دانشگاه آکسفرد انگلستان.
باذل مشهدی | علی میرانصاری باذِلِ مَشْهَدی، میرزا محمدرفیع (د 1123ق/ 1711م)، امیر، دیب و شاغر پارسی‌سرای هند، نسب او را به صاحب دیوان خواجه شمس‌الدین محمدجوینی رسانده‌اند ( آزاد، 2/ 141؛ افتخار، 38).
بازگشت ادبی | اصغر دادبه بازْگَشْتِ اَدَبی، یکی از سبکهای ادب فارسی، و عنوانی برای یکی از دوره‌های تاریخ ادبیات ایران که در آن، شاعران و نویسندگان از شیوۀ سرایندگان و نویسندگانِ پیرو سبک هندی (یا اصفهانی) روی گرداندند و در کار سرودن و نوشتن به روش شاعران و نویسندگان پیرو سبک عراقی و خراسانی بازگشتند.
حریف جندقی | ناهید دادبه حَریفِ جَنْدَقی، میرزا سیدابوالحسن حریف از سادات طباطبایی جندق، شاعر سدۀ 13 ق / 19 م. حریف فرزند میرزا سیدعلی، و اصل وی از جندق بود. او در اوان جوانی زادگاه خود را ترک گفت و به تهران و شهرهای مختلف آذربایجان سفر کرد.
حزین لاهیجی | معصومه سالک حَزینِ لاهیجی، محمـدعلـی (27 ربیع‌الآخر 1103-11 جمادی الاول 1180 ق / 8 ژانویۀ 1692-15 اکتبر 1766 م)، شاعر پارسی زبان و تاریخ نگار ایرانی.
حسامی | ناهید دادبه حُسامی، تخلص چند شاعر در سده‌های 9-12ق / 15- 18م: 1. حسامی قهستانی، درویش علیشاه خوسفی، عارف و شاعر سدۀ 9ق. وی اهل خوسف قهستان بود
حسن دهلوی | پریسا سنجابی حَسَنِ دِهْلَوی، شاعر، عارف و سخنور بزرگ پارسی‌گوی اواخر سدۀ 7 ق / 13 م و اوایل سدۀ 8 ق / 14 م در شبه‌قاره، مشهور به «سعدی هندوستان» از معاصران و معاشران امیر خسرو دهلوی.
حسن تعلیل | اصغر دادبه حُسْنِ تَعْلیل، اصطلاحی بلاغی و صنعتی از جملۀ صنایع بدیع معنوی، به معنی زیبا و هنرمندانه آفریدنِ علت در سخن ادبی. این صنعت گونه‌ای علت‌یابی است که با علت‌یابی در علم و فلسفه متفاوت است.
حسن تخلص* |
حسن غزنوی* |
حسن مطلع و مقطع* |
احمد بن علویه | ایران ناز کاشیان اَحْمَدِ بْنِ عَلَویّه، ابوجعفر اصفهانی کَرّانی (212-310ق/ 827-922م)، کاتب، شاعر و محدث شیعی.
احمدپاشا بورسه لی | علی اکبر دیانت اَحْمَدْپاشا بورْسه‌لی، فرزند قاضی عسکر ولی‌الدین بن الیاس (د 902ق/ 1497م)، از صاحب‌منصبان و وزیران دولت عثمانی و از پایه‌گذاران شعر دیوانی در زبان ترکی. تاریخ ولادت او در هیچ‌یک از مآخذ معتبر مانند الشقائق النعمانیه و تذکرۀ سهی نیامده، اما فؤاد کوپرولو با استناد به تاریخ کتابت وقف‌نامۀ مسجد مرادیه و بنایی در...
احمد تبریزی | نسترن ریحانی منفرد اَحْمَدِ تَبْریزی، فرزند محمد، شاعر و مورخ ایرانی، هم‌عصر با ابوسعید بهادرخان (حک‍ 717-736ق/ 1317-1336م). از احوال او اطلاعی در دست نیست و منابع، تنها به معرفی آثار وی پرداخته‌اند:
احمد حکمت |
احمد خاتم شهدی |
احمد جام | محمدجواد شمس اَحْمَدِ جام، شیخ ابونصر شهاب‌الدین احمد بن ابی‌الحسن نامقی، ملقب به ژنده‌پیل (یا زنده‌فیل) (440-536ق/ 1048-1142م)، عارف مشهور. او را از فرزندان جریر بن عبدالله بجلی، صحابی پیامبر اکرم(ص) دانسته‌اند. از این روی شیخ را احمد عربی و احمد بجلی نیز نامیده‌اند (غزنوی، 16؛ ابوالمکارم، 10-11؛ نیز نک‍ : بوزجانی، 26).
احمد راسم | علی اکبر دیانت اَحْمَد راسِم (د 1351ق/ 1932م)، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نویس و از عاملان نام‌آور نهضت ادبی در مجلۀ ثروت فنون در ترکیه.

ادبیات فارسی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

ادبیات فارسی

ورود به سایت

ثبت نام