ادبیات فارسی

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

چاکری رومی | پگاه انصاری سنان‌بیگ بن سلیمان، متخلص به چاکری، از شاعران و نظیره‌گویان ترک‌زبان اواخر سدۀ 9 و اوایل سدۀ 10ق / 15 و 16م.
چامه |
چرند و پرند |
چستربیتی، کتابخانه | مجدالدین کیوانی یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های فرهنگی ـ هنری در اروپـا، شامل دست‌ساختهایـی از هنـر سنتـی اسلامی و خاور دور، واقع در مرکز شهر دابلین، پایتخت ایرلند.
چنته پابرهنه | ناصرالدین پروین نشریۀ طنزآمیز و کاریکاتوری چاپ تهران. 29 شماره از نشریۀ هفتگی چنتۀ پابرهنه از ذیحجۀ 1328 یا محرم 1329 تا میانه‌های ربیع‌الآخر 1330 (آذر یا دی 1298 ـ میانه‌های فروردین 1290) در تهران منتشر شده است (براون، 72؛ بیات، 1 / 427). صدرهاشمی به نادرست احتمال داده که شمارۀ نخست آن جنگل مولا نام داشته است و نام جدید را ...
چندربهان منشی | پریسا سنجابی (برهمن لاهوری)، ادیب و شاعر هندی ـ تبار پارسی‌گوی در سدۀ 11ق / 17م، و از منشیان و خوش‌نویسان دربار شاه جهان (سل‍ 1037- 1069ق / 1628- 1658م).
چکامه |
چلبی، حسام‌الدین |
چلبی، فتح‌الله | علی کاتبی فتح‌الله عارف (د 969ق / 1562م)، متخلص به عارف یا عارفی ( ایرانیکا، V / 120-121)، مشهور به «شهنامه‌جی» (= شهنامه‌گو) و «عجمی» (= ایرانی) (قنالی‌زاده، 2 / 596؛ سامی، 4 / 3039)، از شاعران و خوش‌نویسان روزگار سلیمان قانونی (سل‍ 926-974ق / 1520-1566م)، که دربارۀ لشکرکشیهای او اشعار بسیاری به زبان فارسی سروده است (...
چمن | مریم فرزانه روزنـامۀ سیـاسی ـ اجتمـاعی و خبـری بـه صاحب امتیازی و مدیریت شمس‌المعالی دادستان که در فاصلۀ سالهای 1333-1354ق / 1293-1313ش در مشهد چاپ و منتشر می‌گردید (صدر هاشمی، 2 / 187؛ سلطانی، 58؛ صالحیار، 273).
چنابی پنجابی | پریسا سنجابی پزشک و شاعر پارسی‌گوی شبه‌قارۀ هند در سدۀ 12ق / 18م. نام او میتا / مسیتا و تخلصش چنابی، منسوب به رود چناب ــ یکی از 5 رود پنجاب ــ است (خواجه عبدالرشید، 112؛ محمدباقر، 109).
چهارمقاله | اصغر دادبه , عبدالله مسعودی آرانی , یونس کرامتی نام و عنوان مشهور کتاب مجمع النوادر و یکی از بهترین نمونه‌های آثار منثور زبان فارسی (همایی، 100؛ صفا، 2 / 961-962)، تألیف ابوالحسن نظام‌الدین ــ یا نجم‌الدین ــ احمد بن عمر بن علی سمرقندی معروف به نظامی عروضی، نویسنده و شاعر سدۀ 6 ق / 12م.
چهره‌نما | اسماعیل شمس نشریـۀ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی به مدیریت و سردبیری میرزا عبدالمحمد ایرانی، ملقب به مؤدب‌السلطان، و سپس فرزندش منوچهر مؤدب‌زاده که از 30 محرم 1322ق / 15 آوریل 1904م در مصر منتشر می‌شد.
چهل طوطی | حمید رضا شایگان فر یا طوطی‌نامه، از متون داستانی و کهن هند به زبان سنسکریت که به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. دو متن معتبر از این کتاب به زبان فارسی در دست است.
چیستان | جمیله اعظمیان واژه‌ای مرکب از دو جزء «چیست» و «آن» و مترادف لُغَز در معنای پیچیدگی، پوشیدگی و کژمژی.
ح، | ملیحه مهدوی حرف هشتم از الفبای فارسی و ابجدی، و ششم از حروف هجای عربی و ابتثی. نام آن در مآخذ گوناگون به‌صورت حِ، حا، حی، حای حُطّی و حای جیمی ضبط شده، و از اصوات صامت یا جامد است و به‌سبب نداشتن نقطه به حای مهمله، بی‌نقطه و غیرمنقوط نیز مشهور است.
حاجب |
حاج سیاح | علی میرانصاری (1252-1344ق (1304ش) / 1836-1925م)، میرزا محمدعلی (ولی‌الله) محلاتی، روشنفکر، سیاح و سفرنامه‌نویس دورۀ قاجار که به واسطۀ سیاحت در بیشتر نقاط دنیا و نیز ارتباط نزدیک با رجال دربارِ قاجار و همچنین روشنفکران و اصلاح‌طلبان آن دوره، از جایگاهی ویژه در تاریخ روشنفکری و اندیشۀ سیاسی ایران در سدۀ 13ق / 19م برخوردار اس...
حاجی‌بابا اصفهانی | علی میرانصاری نام داستانی در باب عادات و روابط اجتماعی طبقات مختلف مردم ایران، که توسط جیمز موریه2 (1780- 19 مارس 1849م / 1194-24 ربیع‌الآخر 1265ق)، از مأموران سیاسی انگلیس در دوران فتحعلی‌شاه (سل‍‌ 1212-1250ق / 1797-1834م)، نوشته شده و در 1824م به چاپ رسیده است.
حاجی‌خلیفه | یوسف بیگ باباپور مصطفى بن عبدالله ایکنجی، دانشمند، تاریخ‌نگار، ادیب، زندگی‌نامه‌نویس، جغرافی‌نگار، کتاب‌شناس و کتابنامه‌نویس سرشناس ترک مستعرب عثمانی در سدۀ 11ق / 17م («دائرةالمعارف ترک»1، XXI / 401؛ کاراعلی اوغلو، 314؛ هاشم‌پور، 11؛ محدث، 10؛ زرکلی، 7 / 236) و برخی او را فیلسوف دانسته‌اند (هامر پورگشتال، II / 248).
حاشیه‌نویسی | عبدالله مسعودی آرانی در اصطلاح نسخه‌شناسی، نوشتن مطالبی بر بعضی فقرات یک کتاب در هامش آن، به منظور تغییر مطالب، توضیح معانی، تصحیح سهوها یا تعلیل مقصود نویسنده و یا نقد و ردّ آن.
حاذق | میرزا ملا احمد جنیدالله (د 1259ق / 1844م)، شاعر و طبیب تاجیک سدۀ 13ق / 19م. وی در روستای کرخ هرات زاده شد (امیرقولوف، 7). در 1216ق / 1801م به بخارا رفت و در مدرسۀ عالی به تحصیل پرداخت (عینی، 131؛ معصومی، 1 / 43؛ امیرقولوف، 7- 8).
حاذقه هروی | صغری دودانگه بانوی شاعر معاصر افغانی. نام او کشور، و تخلصش حاذقه بود. وی در 25 محرم 1340ق / 28 سپتامبر 1921م در هرات به دنیا آمد (هدایت، 1 / 362؛ شاه‌حسینی، 418؛ مهاجر، 699؛ مشیرسلیمی، 3 / 106).
ابوالعلاء شوشتری | محمد عبدعلی از شاعران دورۀ سامانی كه نام او به صورت ابوالعلاء نیز ذكر شده است.
ابوالعلاء عطاء بن یعقوب غزنوی رازی | حبیبه دانش آموز ملقب به ناكوك (د 491 ق / 1098 م)، ادیب عمید و شاعر ذواللسانین و دبیر دورۀ دوم روزگار غزنویان.
ابوالعلاء گنجوی | علی میرانصاری نظام‌الدین محمود (د 554 ق / 1159 م)، از شعرای پارسی‌گوی و ستایشگر شروانشاه منوچهر بن فریدون.
ابوعلی بلخی | ابوالفضل خطیبی محمد بن احمد، از نخستین مؤلفان شاهنامه. از زندگانی او هیچ آگاهی در دست نیست.
ابوعلی مروزی | سیمین غلامیان ابوعلی بن حسین، شاعر پارسی‌گوی اواخر. سدۀ 6 و اوایل سدۀ 7 ق / 12-13 م و ستایشگر سلطان علاءالدین محمد خوارزمشاه (حک‍ ‍596-617 ق).
ابوالعیناء | محمدعلی لسانی فشارکی ابوعبدالله محمد بن قاسم بن خلاد بصری (191- 282 ق / 807-895 م)، راویه و ادیب نکته‌پرداز روزگار عباسیان.
ابوالفرج سجزی | (سگزی)، شاعر ایرانی اواخرسدۀ 4 ق / 10 م.
ابوالفضل میکالی |
ابوالقاسم سلطان | تقی بینش , عارف نوشاهی (969- 1039 ق / 1562-1630 م)، فرزند خان زمان شاه قاسم، حاكمِ نَصْرپورِ سِنْد (پاكستان)، شاعر پارسی‌گوی و از مشوقان ادب فارسی در هند.
ابوالمثل بخاری | بخش ادبیات از شاعران پارسی‌گوی عصر صفاریان و سامانیان، زنده در نیمۀ اول سدۀ 4 ق / 10 م (نظامی، 44؛ اوحدی، 33؛ قس: صفا، 1 / 400).
ابومسلم نامه | صادق سجادی عنوان اثری حماسی و افسانه‌ای دربارۀ زندگی و شخصیت ابومسلم خراسانی که تحریرهای متعددی از آن به زبانهای فارسی و ترکی شرقی و نیز غربی در دست است.
ابوالمعالی |
ابوالمعالی رازی | نسترن ریحانی منفرد بُلمعالی نحّاس یا نخّاس یا نخّاسی (د نیمۀ اول سدۀ 6 ق)، نقاش و نگارگر رازی و از شاعران شیعی مذهب و پارسی‌گوی دورۀ سلجوقیان.
ابوالمفاخر رازی | بخش ادبیات از شاعران پارسی‌گوی دورۀ سلجوقیان و معاصر با محمد بن ملكشاه (حك‍ ‍498-511 ق / 1105-1117 م) و پسرش مسعود (حك‍ ‍527-547 ق / 1133-1152 م).
ابومنصور معمری | ابوالفضل خطیبی (زنده در 346 ق / 957 م)، فرزند محمد (احمد؟) بن عبدالله، وزیر (دستور) ابومنصور محمد بن عبدالرزاق، سپهسالار و فرمانروای طوس و خراسان در روزگار سامانیان.
ابوالمؤید بلخی | مینا حفیظی شاعر و نویسندۀ سدۀ 4 ق / 10 م و از نخستین تدوین‌كنندگان شاهنامه.
ابونصر احمد بن علی میکالی |
ابونصر فراهی | سیمین غلامیان بدرالدین مسعود یا محمد بن ابی بكر بن حسین فراهی سجزی (د 640 ق / 1242 م)، شاعر و لغت‌شناس ایرانی.
ابوالهیجاء |
ابوالینبغی | آذرتاش آذرنوش عباس بن طرخان (د بعد از 227 ق / 842 م)، شاعر عامی گرای دورۀ عباسی، این شاعر با آنكه جز چند روایت كوتاه از احوالش در دست نیست، از دو جهت اعتبار یافته است.
اتاچ |
اتای |
اتاوه، اسم و مصدر | صادق سجادی (جمع : اتاوی، اِتاوات)، اسم و مصدر متعدی از مادة اَتو، اصطلاحی كه غالباً به معنای مطلق مالیات به كار می رفته است.
اتحاد مشرقی | محمد آصف فکرت روزنامه‌ای (هفتگی) به زبانهای فارسی و پشتو كه در سالهای 1298-1336 ش / 1920- 1958 م در جلال‌آباد، مركز استان مشرقی (ننگرهار كنونی) افغانستان انتشار می‌یافت.
اتفاق اسلام | محمد آصف فکرت روزنامۀ ‌دولتی استان هرات در افغانستان.
اته | مجدالدین کیوانی كارْلْ هِرْمان (1844-1917 م / 1260-1335 ق)، پژوهشگر و خاورشناس نامدار آلمانی و صاحب تحقیقات و تألیفات ارزنده دربارۀ شعر فارسی و شعرای فارسی‌زبان.
اثیرالدین اخسیکتی | قنبرعلی رودگر ابوالفضل محمد بن ابی طاهر، شاعر پارسی‌گوی اواخر سدۀ 6 ق / 12 م.

ادبیات فارسی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

ادبیات فارسی

ورود به سایت

ثبت نام