چرا نویسندگان ادبی و فرهنگی ایران، بدون جانشین‌اند؟ / حسین مسرّت این پرسشی است که بیش از سی سال است ذهن نگارنده را درگیر کرده است. تقریباً به‌استثنای چند مورد نادر مانند دکتر محمود افشار و فرزند نامورش استاد ایرج افشار، تقریباً تمامی نویسندگان و پژوهشگران برجسته و نامی ایران (و شاید حتی جهان) در حوزه‌های فرهنگ، ادب، تاریخ، جغرافیا، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و غیره و در یک کلام، علوم انسانی، فرزندانی بی‌علاقه نسبت به کار و روش پدر یا مادر دارند. 1401/11/16 ۱۲:۲۵
فردوسی و سهروردی و «حکمت مشرقی» / حمزه کرمی تفکر حکمت مشرقی دارای یک نوع گنوس یا معرفت نجات بخش است که می‌تواند پاسخگوی نیاز انسان در هرجای کره زمین باشد و این ربطی به جغرافیای ایران ندارد. 1401/11/12 ۱۱:۱۱
«سده»،گرم‌ترین جشن ایرانی / سید محمدعلی گلابزاده دهم بهمن ماه برابر با جشن سده، یکی از کهن‌ترین جشنهای ایرانی است که سابقه‌اش به هزاران سال پیش برمی‌گردد؛ جشنی در قالب احترام به عناصر چهارگانۀ هستی یا چهار آخشیج یعنی آب، هوا، خاک و به‌ویژه آتش. 1401/11/10 ۱۱:۳۵
درباره جشن سده / مهرداد بهار روزی هوشنگ با یک‌صد تن ازیاران به کوه رفت. ماری عظیم به سوی او ویارنش فراز آمد. هوشنگ سنگی به سوی مار پرتاب کرد. سبگ بر سبگ آمد و از برخورد دو سنگ آتش پدیدار گشت و مار بسوخت. پدید آمدن آتش را جشن گرفتند و آن‌را سده نامیدند. 1401/11/10 ۱۳:۰۶
آیین مهر و ورزش باستانى / مهرداد بهار معمولاً منشأ ورزش باستانى ایران را در آغاز دوره اسلامى میجویند و آن را پوششى بر کوشش ایرانیان میهندوست در فراگرفتن شیوههاى نبرد با کمان و سپر وجز آن بر ضد تازیان می‌دانند. هرچند ممکن است این ورزش به این منظور یارى رسانیده باشد، ولى خطائى بزرگ است اگر سنت ورزش باستانى را به زمانى چنین نزدیک تاریخى نسبت دهیم. 1401/10/14 ۱۱:۱۹
ذوالقرنین یا کوروش / علامه محمد حسین طباطبایى در شأن نزول بخشی از سوره مبارک کهف چنین گفته‌اند که جمعی از یهودیان سؤالاتی از پیامبر اکرم(ص) کردند و از آن جمله درباره ذوالقرنین پرسیدند که این آیات نازل شد: «از تو درباره ذوالقرنین می‌پرسند. بگو: به‌زودی چیزی از او برای شما خواهم خواند. ما در زمین به او امکاناتی دادیم و از هر چیزی وسیله‌ای بدو بخشیدیم. 1401/9/16 ۱۲:۴۴
نخستین آگهی تجاری ایران نخستین آگهی تجاری در تاریخ مطبوعات ایران، در شماره ششم از سال اول روزنامه وقایع اتفاقیه در نیمه اسفند سال۱۲۲۹ منتشر و به این ترتیب، تبلیغات بازرگانی در مطبوعات ایران، ۱۴سال پس از انتشار نخستین روزنامه کشور یعنی کاغذ اخبار و پانزده سال بعد از رواج کاربرد آگهی در مطبوعات غربی آغاز شد. 1401/8/3 ۱۰:۰۴
محرم سال 1289 به روایت ناصرالدین شاه تهران در دوران قاجار تکایای بسیاری داشت که در دهه عاشورا و سایر روزهای عزاداری مورد استفاده عزاداران حسینی قرار می‌گرفت. مهم‌ترین تکیه تهران که اینک اثری از آن باقی نمانده، تکیه دولت تهران بود. در این گزارش به خاطرات ناصرالدین شاه در دهه عاشورای سال ۱۲۸۹ هجری قمری یعنی یکسال پیش از پایان بنای تکیه دولت آمده است. 1401/5/18 ۰۹:۴۶
سندی که می‌گوید فارسی زبان رسمی هندوستان بوده دست‌نویسی که متعلق به سدۀ ۱۷ میلادی است، نشان می‌دهد فارسی به‌مدت چند قرن زبان رسمی هندوستان بوده است. 1401/3/21 ۱۲:۰۷
جایگاه تاریخ‌نگاری اجتماعی در ایران در گفت‌وگو با سمیه‌السادات شفیعی سمیه‌سادات شفیعی گفت: من این نگاه بسیار دقیق را به این موضوع دارم که بحث مطالعات زنان چه در ساحت آکادمیک خود و چه در ساحت اندیشه‌ورزی باید مبتنی باشد بر داده‌های بومی و از مسیر آن بتواند با تحقیقات روشمند داده‌های بیشتری جمع‌آوری کند و به تولید دانش بینجامد. 1401/11/8 ۱۳:۱۶
چشم‌انداز آتی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در گفت‌وگو با کاظم موسوی‌بجنوردی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی مؤسّسه‌ای علمی، پژوهشی است که درسال 1362 به وسیله کاظم موسوی‌بجنوردی تاسیس شد. هدف این مرکز، تدوین و انتشار دانشنامه‌های عمومی و تخصصی درابعاد مختلف معارف بشری به‌ویژه، فرهنگ و کتاب‌های مرجع است. 1401/10/24 ۱۱:۰۰
فاکسیمیله فرصت یا تهدید چاپ نسخه‌های خطی در گفت‌وگو با محمدرضا فاضل هاشمی محمدرضا فاضل هاشمی، مدیر سابق بخش مخطوطات کتابخانه آستان قدس رضوی معتقد است: بسیاری از چاپ‌های فاکسیمیله با مقدمه بزرگان علم همراه است. 1401/10/11 ۱۰:۵۲
گزارش تصویری برگزاری آیین یادبود «سیّداحمد وکیلیان» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین یادبود زنده‌یاد «سیّداحمد وکیلیان»، فرهنگ‌پژوه و فولکلوریست برجسته، عصر جمعه، شانزدهم دی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1401/10/18 ۱۸:۰۱
رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» با حضور عبدالله ناصری طاهری، مؤلّف کتاب، صبح سه‌شنبه، دهم خرداد در بخش تاریخ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1401/3/11 ۱۳:۰۲
حضور رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در آیین تشییع آیت‌الله‌العظمی موسوی بجنوردی آیت‌الله‌العظمی حاج سیّدمحمّدمهدی موسوی بجنوردی در جوار مضجع شریف امام هشتم به خاک سپرده شد. 1401/2/7 ۱۰:۲۴