آب در اسطوره آرش كمانگیر / احمد مسجدجامعی در شاهنامه سخنی از آرش نیامده و شناخت مردم این روزگار از وی بیشتر مدیون شعر بلند و استوار سیاوش كسرایی است كه گزیده آن به كتاب‌های درسی مدارس راه یافت و با خط زیبای نستعلیق به چاپ رسید؛ متأسفانه پس از انقلاب، این شعر پراحساس درباره قهرمان ملی ایران از كتاب‌های درسی كنار گذاشته شد. 1404/5/4 ۰۸:۳۳
فخر ایرانِ باستان / علی نیکویی در تاریخ ایرانِ باستان کمتر نامی چنین باوقار و هیبت به گوش می‌رسد که در آن آوای اندیشه، شمشیر و سازندگی همزمان طنین‌انداز باشد و شاپور از آن جمله است. او نه تنها شاهی بزرگ از دودمان ساسانی بود، بلکه به تعبیر سنگ‌نوشته‌ها فرزند «مزداپرستِ ایزد‌تبار» اردشیر بود و از همان آغاز نگاهش نه به یک پادشاهی که به «جهان‌شاهی» دوخته شده بود. 1404/4/30 ۱۰:۳۷
شاهنامه برای جهان امروز چه سخنی دارد؟ / احمد پاکتچی سخن گفتن درباره کتابی مانند شاهنامه، -چیزی مربوط به حدود ۱۰۰۰ سال پیش- در یک سازمان بین‌المللی مانند یونسکو، ممکن است چنین تصوری را در ذهن همگان ایجاد کند که ما بدنبال بازگو کردن خاطرات تاریخی، به یادآوردن میراث فرهنگی، به یادآوردن اسطوره‌های باستانی و آثار کهن، درباره ایران و توران هستیم؛ بی‌شک جایگاه والای شاهنامه بعنوان یک متن درسی در نه تنها فرهنگ فارسی‌زبانان بلکه در کل جهان جایگاهی یگانه است. 1404/4/29 ۱۴:۰۵
بدیع‌الزمان‌شدن مشکل است ولی مأیوس نباشید / جلال‌الدین همایی امروزه اگر نسخه‌هایی مطمئن از متون کهن و کلاسیک فارسی، چه متون ادبی و چه متون فلسفی و علمی و عرفانی و… و پژوهش‌هایی دقیق و سنجیده درباب این متون و شرح و تفسیرهایی گره‌گشا از آن‌ها را در دسترس داریم، این را مدیون تلاش استادانی چون جلال‌الدین همایی و بدیع‌الزمان فروزانفر هستیم. 1404/4/29 ۱۲:۱۸
نقش ایران در تمدن اسلامی / پروفسور ریچارد نلسون فرای نوشتار زیر از ریچارد فرای است، ایران شناس نامدار آمریکایی که عقیده داشت :ایران سروی است که در برابر طوفان رخدادهای روزگار، خم می‌شود، ولی نمی‌شکند. ققنوسی است که همواره پس از تاخت و تازها و ویرانگری‌های گسترده، از خاکستر خویش برخاسته و به زندگی فرهنگی خود ادامه داده است. 1404/4/17 ۰۹:۱۳
چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟ / عبدالحسین زرین‌کوب «چگونه می‌توان ایرانی بود؟» پاسخ روشنی برای آن آماده دارم؛ جوابی که خود پرسشی دیگر است: «چگونه می‌توان ایرانی نبود؟» 1404/4/8 ۱۱:۳۱
نخستین پادشاهی که از «ایران» برای سجع مهر استفاده کرد در چهارمین شماره رویداد «در قاب یک سند» که به بازشناسی اسناد مهم و کمترشناخته‌شده در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اختصاص دارد، یک فرمان تاریخی از نادرشاه افشار معرفی می‌شود. 1404/5/6 ۱۲:۲۲
«جریده ادب» بازخوانی شد در چهارمین رویداد از مجموعه «کاوشی در گنجینه کتابخانه ملی»، روزنامه «ادب»، یکی از روزنامه‌های دوران قاجار، معرفی می‌شود. 1404/4/24 ۱۰:۲۲
سندی منحصر به فرد از آرشیو ملی ایران منتشر شد یک فرمان تاریخی نادرشاه افشار از آرشیو ملی ایران منتشر شد. 1404/3/20 ۱۲:۰۱
فلسفه علم گاستون باشلار در گفت‌وگو با فرهاد قربان‌زاده ربطی اندیشه‌های فلسفی و به ویژه فلسفه علم گاستون باشلار (1962-1884) فیلسوف، دانشمند و ادیب فرانسوی در ایران چندان شناخته شده نیست. عمده آثاری كه از این متفكر چند‌وجهی ترجمه شده به تتبعات ادبی او اختصاص دارد. با این‌همه باشلار، فیلسوف علمی درجه‌یك و نماینده برجسته سنت فلسفه علم فرانسوی است كه با آن سنت فلسفه علمی كه در ایران شناخته شده، تفاوت‌های اساسی دارد. 1404/5/6 ۱۲:۱۳
چرا تاریخ در گفت‌وگو با نادره جلالی نادره جلالی: در طی سالیان متمادی و حجم عظیمی از کتاب‌ها که حاصل تاریخ سرگذشت بشر بوده و سرانجام پادشاه رو به مرگ از یکی از مورخان زبده دربار می‌خواهد که حال که خوانش تمامی این کتب از سرگذشت جوامع بشری برای وی ممکن نیست، پس در سه کلمه برای او خلاصه کند، نشان از اهمیت فهم تاریخ حتی به هنگام زوال دارد. پاسخ این بود: مردم به دنیا آمدند، رنج کشیدند و مردند! 1404/5/6 ۱۲:۰۵
تاریخ‌خوانی در گفت‌وگو با فاطمه قاضیها فاطمه قاضیها گفت: تاریخ رمان و داستان نیست که برای کسب مطلوبیت خاطر مطالعه شود، تاریخ را باید خواند و از آن عبرت گرفت، این شعار نیست بلکه از ملزومات است، بخصوص مسئولینی که تصمیم‌گیرنده هستند اگر تاریخ ندانند امکان دارد که در موارد حساس با تصمیماتی ناشی از عدم آگاهی به تاریخ دچار اشتباه شوند. 1404/5/6 ۱۲:۰۳
گزارش تصویری برگزاری آیین یادبود «مسعود جلالی‌مقدم» آیین یادبود «مسعود جلالی‌مقدم»، مدیر بخش ادیان و عرفان دانشنامۀ ایران و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در این مؤسسه برگزار شد. 1404/5/5 ۱۴:۳۴
گزارش تصویری برگزاری یادبود «سیّداصغر قریشی» آیین یادبود مبارزِ محقّق و دیپلماتِ برجسته؛ «سیّداصغر قریشی»، عصر پنجشنبه، 22 خرداد در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1404/4/11 ۱۱:۳۸
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» آیین رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» اثر عباس قنبری عدیوی، با همکاری بنیاد ایران‌شناسی شعبۀ استان چهارمحال و بختیاری و انتشارات نیوشه، عصر سه‌شنبه، ششم خرداد در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1404/3/7 ۱۸:۰۹