پدیده های ایرانی در زبان و ادبیات عرب / آذرتاش آذرنوش رابطۀ زبان فارسی و عربی را در سه سطح باید بررسی کرد: تأثیر عربی در فارسی، فارسی در عربی، ادبیات تطبیقی. در این مقاله که به مرحلة نخست می پردازد، نشان داده شده که از دوران ساسانی (= جاهلی عرب)، زبان عربی تعدادی واژۀ فارسی (105 واژه شناسائی شده) با مفاهیم آنها وام گرفته است. 1400/7/26 ۰۹:۵۹
آذرتاش آذرنوش روایتگر حدیث نیازمندی اعراب به فرهنگ ایرانی / کاظم موسوی بجنوردی در این چند روز درباره مرحوم دکتر آذرتاش آذرنوش بسیار گفته و نوشته شده است. با وجود این که ۳۶ سال از محضر این دانشمند بی نظیر که از مشایخ و اعاظم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود، بهره مند و بسیار با او محشور بوده ام؛ باز نگارش مطلبی که در عین تکراری نبودن، شایسته و زیبنده این شخصیت فرزانه و فرهیخته باشد، برایم صعب و سخت می نمود. 1400/7/26 ۰۸:۳۷
کهن‌ترین نسخه‌ی دیوان حافظ / مریم مشرف چاپ کهن‌ترین نسخهٔ کامل دیوان حافظ از روی نسخهٔ مورخ ۸۰۱ باردیگر نور تازه‌ای بر حوزهٔ حافظ پژوهی افکند. این نسخه در سال ۱۳۹۴ به کوشش بهروز ایمانی در انتشارات مرکز پژوهشی میراث مکتوب به چاپ رسید. 1400/7/21 ۱۰:۵۹
واژه ای از شاهنامه / یحیی ماهیار نوابی چند ماه پیش استاد مینوی، "داستان رستم و سهراب" را که زیر نظر ایشان در کمال خوبی و زیبایی چاپ شده است و همراه است با یادداشتهایی که موشکافی‌ها و باریک‌بینی‌ها و ژرف نگرشنی‌ها و تردیدهای دانشمندانه و ادیبانه استاد را می رساند، و در آن جابجا، بر زیر و زبر واژه هایی زیر و زیرهایی با دست گذاشته شده است، تا ابهام و تردید در خواندن آنها را، از اندیشۀ خواننده بسترد، برای من فرستادند و از من خواستند تا، اگر بتوانم، سطری چند دربارۀ شاهنامه و برای بنیاد شاهنامه و چاپ در مجلۀ "سیمرغ" بفرستم. 1400/7/11 ۱۱:۳۲
سید اشرف الدین حسینی گیلانی نسیم شمال / حبیب یغمایی سید اشرف الدین شاعری است شیرین سخن که در انقلاب مشروطیت و آزادی ایران به نیروی طبع و قلم، چندان مؤثر بوده که هیچ یک از نویسندگان چنان تأثیری نداشته اند. 1400/6/21 ۱۱:۰۲
مشیرالدوله و ایران باستان / محمدابراهیم باستانی پاریزی از کتابهای مهم تاریخ ایران، ایران باستان مشیرالدوله است که باید گفت بعد از ترجمه های اعتمادالسلطنه در باب ساسانیان و اشکانیان، نخستین کتابی است که بر اصول علمی برای تاریخ قدیم ایران نوشته شده است. از جهت اهمیتی که این کتاب دارد، سطوری چند در باب کیفیت تدوین آن در اینجا نوشته می شود. 1400/6/8 ۱۰:۴۷
منهج الهدایه رضا قلی‌خان هدایت در وقایع کربلا نسخه شماره 1194 کتابخانه مجلس با عنوان «منهج الهدایه» یکی از آثار منظوم مرحوم رضا قلی‌خان هدایت (تولد 1215 ـ وفات 1288قمری) از شخصیت‌های علمی و فرهنگی دوره قاجاراست. 1400/7/4 ۰۹:۳۶
کتابخانه و موزه ملی ملک میزبان قدیم‌ترین کتاب چاپی «القانون فی الطب» ابن سینا ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا به القاب و نام‌هایی گوناگون مانند ابوعلی سینا، ابن سینا و شیخ‌الرییس مشهور بود. او به سال ۳۵۹ خورشیدی در بلخ متولد شد و در سال ۴۱۶ خورشیدی پس از سفرهایفراوان علمی و گاه مهاجرت‌های اجباری در همدان چشم از جهان فروبست. 1400/6/15 ۱۰:۲۴
نسخ طبی ابن سینا در کتابخانه مجلس به مناسبت روز بزرگداشت ابوعلی سینا و روز پزشک، تصاویر صفحات آغازین تعدادی از نسخ طبی تألیف ابن سینا که در بخش خطی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود، تقدیم می‌گردد. 1400/6/7 ۱۲:۴۶
گفت‌وگو با سهیلا ترابی‌فارسانی درباره وضعیت تاریخ‌نگاری زنان در دوره معاصر سهیلا ترابی‌فارسانی می‌گوید: امروز پژوهش‌های تاریخی درباره زنان در حال تکرار است و برای برون‌رفت از این روند باید مقداری روش‌شناسی جدید استفاده شود و به سمت طبقه متوسط و فرودست و آن بخش‌هایی رفت که کمتر به آنها توجه شده است و در مسیر تاریخ‌نگاری نادیده گرفته شدند. 1400/7/25 ۱۱:۲۶
گفت‌وگو با جواد اصغری، مولف کتاب «تاریخ زبان‌های سامی» اصغری، دانشیار دانشگاه تهران می‌گوید: بیشترین زمان حضور و بروز زبان سامی در ایران دوره هخامنشیان است که به زبان درباری تبدیل شده است و بسیاری از اسناد آن دوره به زبان آرامی و سریانی است، همچنین کتیبه‌ای که در جزیره فیل‌ها در مصر پیدا شده است که متعلق به دوره استیلای هخامنشیان بر مصر است، این کتیبه به زبان آرامی است. 1400/7/24 ۰۹:۱۵
گفت‌وگو با شاپور جوركش درباره تساهل در شعر لسان‌الغیب دیروز روز حافظ بود و طبعا رسانه‌ها پر از مطالب و نوشته‌هایی در باب این صدای ماندگار تاریخ شعر فارسی. غریب است كه از پس هفت سده از دوره حافظ، هنوز حرف‌های ناگفته درباره او زیاد است؛ این نشان می‌دهد كه به سبب وجود تقاضاهای زیادی كه برای طرح موضوعات و قرائت‌های جدید از حافظ كماكان وجود دارد، هنوز شاهد پژوهش‌ها و آثار تحقیقی و تحلیلی زیادی در ارتباط با جهان هنری و ادبی این زبانِ غیبِ تاریخ ادبیات ایران هستیم. 1400/7/21 ۰۹:۵۱
تصاویری از گنجینه پنج‌هزار ساله ایران در لندن ۳۰۰ اثر از پنج‌هزار سال پیش تا تاریخ معاصر ایران در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به نمایش گذاشته شده است، اما آنها چه آثاری هستند که توجه تاریخ‌دان‌ها و رسانه‌های خارجی را به خود جلب کرده‌اند. 1400/3/8 ۱۱:۲۵
گزارش تصویری اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار پنجمین و ششمین مراسم اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار صبح روز سه شنبه 22 مهرماه 1399 با حضور تنی چند از اعضای هیئت داوری ، نمایندۀ بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و برندگان این دوره در مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/23 ۱۱:۰۳
گزارش تصویری آیین رونمایی از مجموعۀ پنج جلدی جغرافیای جامع ایران آیین رونمایی از مجموعهٔ پنج‌جلدی «جغرافیای جامع ایران»، به‌صورت آنلاین، با حضور آقایان کاظم موسوی بجنوردی، دکتر عباس سعیدی، دکتر فرهاد عزیزپور و مهندس احمد آرین‌نیا صبح روز دوشنبه ۱۴ مهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/14 ۱۶:۱۲