کهنه یادداشت

«چگونه می‌توان ایرانی بود؟» پاسخ روشنی برای آن آماده دارم؛ جوابی که خود پرسشی دیگر است‌: «چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»

هر کشور دیرینه سالی نشیب و فراز تاریخی داشته و هر ملتی کمابیش ترکیبی است از بدتر و بهتر. ایرانی نیز چنین است و با همه ناسازگاری‌‏های روزگار، توانسته است رشحه‌‏ای از اصالت در خود حفظ کند و هر گاه لازم باشد، سرزندگی خود را به‌‏کار اندازد. ایران را باید شناخت و مبادی هویتش را دریافت

تفکر اصیل ملاصدرا، در کنار ابن‌سینا و شیخ اشراق نقش محوریی در تصور کربن از فرهنگ ایرانی، فلسفه اسلامی و در حقیقت شکل‌گیری تفکر فلسفی او داشت. لندلت در این نوشتار می کوشد فهم کربن از صدرا را روشن سازد و با اشاره به همانندی های سطحی صدرا و هایدگر، تفاوت‌های بنیادی آنها را از دیدگاه کربن بازگو کند.

برای ما تصور این نکته دشوار است که چگونه عمر تمدن ظریف ایرانی پس از چنین فاجعه‌‏هایی به سر نیامد! پاسخ این مشکل را دو تن از مشهورترین بزرگان شعر فارسی به ما می‌‏دهند: سعدی و حافظ. شاعر نخستین معاصر با اشغال مغولان و دومین مقارن با یورش تیمور به ایران بود.

آنچه در طول تاریخ بر سر ایران و مردمانش آمد، به قدری سنگین و کمرشکن بود که اگر بر سر بسیاری از ملل دیگر می آمد، از بیخ و بر برمی افتادند؛ اما ایران همچنان ماند، زیرا پشتوانه فرهنگی نیرومندی داشت. مورخ نامدار فرانسوی در این نوشتار به بیان همین نکته می پردازد.

آغاز روایات حماسی در ایران شاید مصادف باشد با ظهور زرتشت که در اعصار بعدی در داستان‌های حماسی ‌ تأثیر گذاشت. اگر زرتشت نبود، حماسه در ایران به همان سرنوشتی دچار می‌‏شد که در میان هندیان و ژرمن ها دچار آمد، یا حتی ممکن بود با سلطه یونانیان یا تازیان بر ایران از میان برود.

دكتر محمدابراهیم ‌باستانی ‌‌پاریزی (۱۳۹۳-۱۳۰۴ش.)، تاریخدان، پژوهشگر، شاعر، موسیقی‌پژوه‌، استاد دانشگاه ‌تهران ‌و... بود. وی‌ در مقاله‌ای‌ با تیتر «فداكاری‌های ‌تاریخی ‌‌‌در تاریخ ‌‌‌‌‌‌ایران» در نخستین ‌‌‌‌شماره ‌‌مجله «بررسی‌های ‌‌‌تاریخی» در سال ۱۳۴۵، به ‌شرح فداكاری «سرباز‌ گمنامی» می‌پردازد كه جان «كوروش‌ كبیر» را در یكی ‌‌‌‌از میدان‌های ‌‌نبرد نجات ‌داد‌

محمدعلی فروغی دردشتی (۱۲۵۶ – ۵ آذرماه ۱۳۲۱)، نامور به ذُکاءُالمُلک، نویسنده و سیاستمدارِ نامدار ایرانی و از فعالان و مبارزان برجسته‌ی جنبش مشروطه بود.

ایران باستانى به دنیا درس تسامح آموخت، درس عدالت و درس قانون و انضباط یاد داد. به دنیایى كه آشور و بابل و مصر و یهود آن را از تعصب و خشونت آكنده بود، نشان داد كه با اعمال تسامح بهتر می‌‏توان امپراتوری هاى بزرگ را از اقوام گونه‌‏گون به وجود آورد و اداره كرد. به دنیا تعلیم داد كه عدالت هم اگر با دقت و مساوات همراه باشد، به اندازه آزادى یا بیش از آن می‌‏تواند صلح و آرامش را تأمین كند.

دکتر محمد معین (۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ ـ ۱۳ تیر ۱۳۵۰) پدیدآورندۀ یکی از مهمترین واژه‌نامه‌های فارسی یعنی «فرهنگ فارسی معین» است. از دیگر آثار اوست: حافظ شیرین سخن، ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد، یوشت فریان و مرزبان‌نامه، یادنامه پورداوود، شاهان کیانی و هخامنشی در آثارالباقیه، مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات فارسی، چندین کتاب در مقوله های دستوری.