مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

بیع | علی تولایی , احمد باقری یع‌، اصطلاحی‌ فقهی‌ و حقوقی‌، ناظر به‌ گونه‌ای‌ از معامله‌ كه‌ در آن‌ كالایی‌ با عوضی‌ معلوم‌، اعم‌ از كالا یا وجه‌ نقد مبادله‌ می‌شود. بیع‌ از عقود لازم‌ است‌. در منابع‌ فقهی‌، بیع‌ فرد اجلای‌ معاملات‌ مالی‌ محسوب‌ می‌شود و باتوجه‌ به‌ پیشینه‌ و گسترۀ دیرینۀ آن‌، بسط یافته‌ترین‌ مبحث‌ در مباحث‌ معاملات‌ است‌...
اجنادین | ابوالحسن دیانت نام جایی از سرزمین فلسطین كه در 13 ق / 634 م جنگی میان مسلمانان و رومیان در آن روی داد.
شمشک | ناصر پازوکی طرودی روستایی در بخش رودبار قصران، شهرستان شمیران.
ابن ابی طاهر طیفور | آذرتاش آذرنوش اِبْنِ اَبی‌طاهِـرِ طَیفور، ابوالفضل احمد (204-26 جمادی‌الاول 280ق / 819-13 اوت 893م)، نویسنده، شاعر، اَخباری. طیفور نام پدر اوست، از این رو گاه او را به اختصار ابن طیفور نیز خوانده‌اند. نیاكانش از خراسان، یا به عبارت دقیق‌تر، از مرو الروذ (ابن ندیم، 163؛ خطیب، 4 / 211) به بغداد آمده بودند و از جملۀ كسانی بود...
آق سنقر احمدیلی | عباس زریاب خویی آق‌سنقر احمدیلی \āq-sonqor-e ahmadīlī\، (مق‍ 527 ق / 1133 م)، از امیران بزرگ سلجوقی در مراغه و آذربایجان.
استاندال | بخش ادبیات جهان اِستاندال \ [e]stāndāl\ ، یـا اِستَندال، نـام مستعارِ ماری ـ آنری بِیل (1783-1842م/ 1198- 1258ق)، خلاق‌ترین نویسندۀ فرانسوی نیمۀ نخست سدۀ 19م. او بیشتر با کارهای داستانی‌اش شناخته می‌شود که برترین آنها سرخ و سیاه (1830م؛ ترجمۀ فارسی: 1335ش) و صومعۀ پار6 [پارما] (1839م؛ دارای ترجمۀ فارسی) است.
بوشهر | عبدالکریم مشایخی بوشِهْر، استان‌، شهرستان‌ و شهری‌ بندری‌ در جنوب‌ ایران‌ واقع‌ در كرانه‌های‌ شمالی‌ خلیج‌ فارس‌.
الیکایی | شیوا پیریایی الیکایی / ʔelikâji/ ، گویش مردمی به همین نام، که از نظر زبان‌شناختی به گویش ساروی نزدیک است (شاه‌حسینی، گویش ... ، 22). گویشهای مازندرانی به 3 گروه غربی، مرکزی و شرقی تقسیم می‌شوند و گویش ساروی در گروه مرکزی قرار دارد (نجف‌زاده، 36).
آقابزرگ تهرانی | سید کاظم موسوی بجنوردی آقا‌بزرگ تهرانی \āqā-bozorg-e tehrānī\، محمد‌محسن ابن علی بن ‎محمدرضا ‎بن‎ ‎محسن ‎بن علی‎اکبر (11 ربیع‎الاول 1293- 13 ذیحجۀ 1389 ق / 6 آوریل 1876- 20 فوریۀ 1970 م)، ‎فقیه و کتاب‌شناس شیعی امامی.
شکی خان، باغ | سعیده صائبی مقدم باغ و باشگاهی برای سوارکاری، واقع در منطقۀ اوین.
تقدیم اعتدالین | محمد مظفری تَقْدیمِ اِعْتِدالَیْن، جابه‌جایی نقاط اعتدال ربیعی و خریفی که به صورت تابعی خطی از زمان، و مقدار دقیق آن °1 در هر 6/ 71 سال (2564/ 50 در هر سال) است. این پدیده ناشی از حرکت تقدیمی محور زمین است که علت آن گشتاوری است که ماه و خورشید بر زمین وارد می‌کنند. این گشتاور سبب می‌شود که محور زمین در هر 163‘26 سال یک ...
ایرانشاه (ایرانشان) بن ابی الخیر | ابوالفضل خطیبی ايرانْشاهِ (ايرانْشانِ) بْنِ اَبی الْخِيْر، حماسه‌سرای فارسی‌گوی سده‌های 5 و 6ق كه دو منظومۀ بهمن‌نامه و كوش‌نامه به او منسوب است. در هيچ يك از اين دو منظومه كه به تقليد از فردوسی سروده شده، نام ايرانشاه نيامده، اما صاحب مجمل التواريخ، منظومۀ بهمن‌نامه را به ايرانشان نسبت داده (ص 92)، و مصحح مجمل التواريخ (به...
حضرموت | ستار عودی حَضْرَموت، سرزمینی کهن و پهناور در جنوب شبه‌جزیرۀ عربستان واقع در شرق یمن در کرانه‌های دریای عرب و اقیانوس هند. مورخان در تعیین مرزهای این سرزمین اختلاف نظر دارند ( الموسوعة الیمنیة، 2/ 1121؛ مقحفی، معجم البلدان ... ، 1/ 476- 479؛ عبدالله، 242).
آق مسجد |
احمد سهروردی | محمدحسن سمسار اَحْمَدِ سُهْرَوَرْدی، شمس‌الدین احمد بن یحیی بن محمد بن عمر بن محمد سهروردی (654-741ق/ 1256-1340م)، خوشنویس و موسیقی‌دان نامور ایرانی. وی در بغداد زاده شد، ادب عرب، لغت، فقه شافعی و علوم عقلی را آموخت، حافظ قرآن بود و مقامات حریری را نیز از حفظ داشت. او حدیث را از جمعی چون عمادالدین ابوالبرکات ابن‌طبال (د 70...
تکلیف | مسعود تاره , حسین بیرشک تَکْلیف، اصطلاحی با خاستگاه قرآنی ناظر به وا داشتن انسان از سوی خداوند به انجام دادن کاری یا پرهیز از کاری در چارچوب امر و نهی. این موضوع در حوزه‌های گوناگون علوم اسلامی به خصوص کلام و فقه مورد توجه بوده، و دربارۀ اساس پسندیده بودن آن، چراییِ وقوع و گونه‌های آن بحثهای پردامنه‌ای مطرح بوده است.
ابجد | آذرتاش آذرنوش اَبْجَد (ا، ب، ج، د)، ترکیب ٤ صامت نخست از صامتهای بیست و دوگانۀ سامی ـ عربی که از باب اختصار بر ترتیب کهن الفبای عربی اطلاق شده است. از زمانی که در کنار خطهای شکل‌نگار (مصری) و الفباهای هجایی (میخی شرقی)، الفبایی مرکب از حروف صامت یافت شده، با 22 حرف از حروف ابجد آشنا شده‌ایم. اینک با توجه به کشفیات اخیر، شا...
رئیس علی دلواری | سید علی آل داوود رَئیسْ‌عَلیِ دِلْواری (1303-1333 ق/ 1886-1915 م)، از مبارزان راه آزادی و از پیش‌کسوتان مقابله با نیروهای استعمارگر انگلیسی در جنوب ایران، هنگام جنگ جهانی اول.
اسفناج | یونس کرامتی اسفناج \ esfe(a)nāj\ ، یا اسفاناخ، اسپاناخ، یا اسفناجِ خوراکی، با نام علمی اِسپیناکیا اُلِراکِئا، گیاهی گل‌دار، از جنس (سَردۀ) اسفناج و تیرۀ (خانوادۀ) غازپایان.
حکیم الهی | شیوا جعفری حکیم‎ الٰهی \ hakīm elāhī\ ، میرزا محمدجعفر لواسانی، معروف به حکیم‎الٰهی اول (1215- 1298 ق/ 1800-1881 م)، عالم دینی، مدرس و از رجال اجتماعی و سیاسی دورۀ قاجار.
اشراف، دیوان | صادق سجادی \dīvān-e ešrāf\، اصطلاح و نیز عنوان دیوانی در ممالک اسلامی که به‌طورکلی، به معنای نظارت بر امور ادارات و اجزاء دستگاه دیوان‌سالاری به کار می‌رفته، اما حوزۀ کاربرد و مصادیق آن متغیر بوده است.
الادوار | تقی بینش اَلاْدْوار، یكی‌ از معتبرترین‌ مآخذ موسیقی‌ دوران‌ اسلامی‌ ایران‌، تألیف‌ صفی‌الدین‌ عبدالمؤمن‌ [بن‌ یوسف‌] بن‌ فاخر ارموی‌ (د 693ق‌) بزرگ‌ ترین‌ موسیقی‌دان‌ و موسیقی‌شناس‌ ایران‌ بعد از فارابی‌.
جوینی، خاندان | سید علی آل داوود از دودمـانهـای بـرجستـۀ دیـوان‌سـالار ایرانی. هر چند که آنان از ناحیۀ جوین خراسان برخاسته بودند و اجدادشان در آنجا می‌زیستند، اما پیشینه و نسب آنان را به فضل بن ربیع، وزیر نام‌آور هارون‌الرشید و امین، خلفای عباسی، می‌رسانند.
رکن الدین ولی | میترا آقامحمدحسنی رُکْنُ‌الدّینِ وَلی، سید علی، فرزند سید بهاءالدین، ملقب به کُر بابا، شاه رکن‌الدین و بابا رکن‌الدین ولی دزفولی، از عرفای سدۀ 8 ق/14 م.
دایه | نهال نفیسی دایه، زنی که نوزاد دیگری را با شیر خود بپرورد، یا زنی که نگهداری و پرورش کودک دیگری را بر عهده گیرد و ‌یا به طورکلی، گیس‌سفید، مربی، و آن‌که کسی را پرورش یا آموزش دهد ( آنندراج؛ معین، 822؛ لغت‌نامه ... ). یکی از کهن‌ترین منابعی که در آن به سنت دایه‌گزینی در ایران اشاره شده، شاهنامۀ فردوسی است؛ براساس این کتاب...
آراکوه، قله | مجید یاسینی آراکوه، قله \ qolle-ye ārā-kūh\ ، قله‌ای در قسمت جنوب شرقی دریاچۀ سد لتیان. این قله از سمت شمال به روستای هنزا، از جنوب به منطقۀ کمرد، از شرق توسط خط‌الرأس به گردنۀ پورزند (بورزن)، و از غرب به درۀ جاجرود منتهی می‌گردد.
اسلام آباد | علیرضا نقوی 21\ eslām-ābād\ ، شهر و پایتخت پاکستان. این شهر که در نزدیکی شهر راوِلپِندی قرار دارد، در اکتبر 1959/ مهر 1338 به جای شهر کراچی به‌عنوان پایتخت جمهوری اسلامی پاکستان برگزیده، و در فوریۀ 1960/ بهمن 1338 نام اسلام‌آباد برای آن انتخاب شد (ذبیح، 241؛ نلسن، 147؛ اردو...، ذیل اسلام‌آباد).
اویسیه | نجیب مایل هروی اُوِیسیه، نام یكی از طریقه‌های صوفیه. در سده‌های 6 و 7ق به آن دسته از صوفیان كه در سلوك به شیخ و پیری معین انتساب نداشتند و با توسل به روحانیتِ رسول اكرم (ص) منازل سلوك را طی می‌كردند و بدون واسطه، به امداد روحانی نبی پرورش می‌یافتند، اویسی گفته می‌شد (عطار، 28-29؛ پارسا، 15؛ جامی، 16، 502؛ ابن‌كربلایی، 1/ 51...
آل یاسین | علی رفیعی آلِ یاسین، یا اِل یاسین، اصطلاحی برگرفته از آیه‌ای که یک بار (امّا نه دقیقاً به این شکل) در قرآن مجید به کار رفته است: «سَلامٌ عَلى اِلْ یٰاسینَ» (صافّات / 37 / 130). قاریان و مفسّران این واژه را به چند گونه خوانده‌اند. عامۀ قرّاءِ مکّه و بصره و کوفه آن را ال یاسین (به کسر الف) و عامّۀ قرّاءِ مدینه آل یاسین ق...
بنی اسرائیل | فرهنگ مهروش بَنی اِسْرائیل، قومی ‌كه بارها در قرآن كریم یاد شده، و از نیایش یعقوب (اسرائیل) (ع) نام گرفته است.
بغی | مهدی غفاری بَغْی‌، تعبیری‌ قرآنی‌ به‌ معنای‌ تجاوزگری‌ كه‌ زمینه‌ساز اصطلاحی‌ فقهی‌ به‌ معنای‌ سركشی‌ گروهی‌ از مسلمانان‌ در برابر امام‌ مشروع‌ بوده‌ است‌. مرتكب‌ بغی‌، باغی‌ (جمع‌: بغات‌) خوانده‌ شده است‌. در منابع‌، در مقابل‌ اصطلاح «اهل‌ بغی‌»، «اهل‌ عدل‌» به كار رفته‌
به آفرید | علی بهرامیان بِهْ آفَرید (مق‍ ح‌ 131ق‌ /749م‌)، مدعی پیامبری‌ و بنیان‌گذار فرقۀ به‌آفریدیه‌. دربارۀ به‌آفرید و عقاید و فعالیتهای‌ او، احتمالاً دو گزارش‌ در دست‌ مؤلفان روزگار كهن‌ بوده‌ است‌...
بهرام گور | روزبه زرین کوب بَهْرامِ گور، یا بهرام‌ پنجم‌ ساسانی‌ (سل‍ 420- 438م‌)، پسر یزدگرد اول‌ و شاهنشاه‌ ساسانی‌ كه‌ سرگذشت‌ و داستانهای‌ او در ادب‌ فارسی‌ و منابع‌ اسلامی‌ مشهور است‌.
ملل، فرهنگسرا | شیوا جعفری (در گذشته فرهنگ‌سرای امیرکبیر)، فرهنگ‌سرایی واقع در بوستان قیطریه، در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران.
خطیب بغدادی | فرامرز حاج منوچهری خَطیبِ بَغْدادی، ابوبکر احمد بن علی (جمادی‌الآخر 392- ذیحجۀ 463 / آوریل 1002 - سپتامبر 1071)، محدث و مورخ پرشهرت شافعی.
آق کرمان |
شیره و شیره‎پزی | فخری سادات حیدری شیره وَ شیره‌ پَزی، افشرۀ جوشاندۀ قوام‌آمده و غلیظ‌شدۀ برخی میوه‌ها، با مصارف خوراکی و درمانی در فرهنگ مردم.
دیلمان | شیوا جعفری سرزمینی کهن در کرانه‌های جنوبی دریای مازندران.
آرین شهر | اسماعیل جعفری آرْیَنْ‌شَهْر [āryan šahr]، شهری در شهرستان قائنات(استان خراسان جنوبی). این شهر با 640‘1 متر ارتفاع، در °33 و ´20 عرض شمالی و °59 و ´14 طول شرقی و 48 کیلومتری جنوب شهر قـایـن در کنـار جـادۀ آسفـالتـۀ قـاین ـ بیـرجند قـرار دارد ( فـرهنگ جغـرافیـایی آبـادیهـا...، 92؛ آدامک، II/ 599).
راضی بالله | منوچهر پزشک ، ابوالعباس محمد بن مقتدر عباسی (رجب 297 ـ ربیع‌الاول 329 / مارس 910 ـ دسـامبر 940)، بیستمیـن خلیفۀ عبـاسی (حک‍ جمـادی‌الاول 322 ـ ربیـع‌الاول 329 / آوریـل 934 ـ دسامبر 940).
دشتکی | حسین روح اللهی نام دو تن از فیلسوفان و دانشمندان قرن 9 و 10 ق / 15 و 16 م.
اضافه، اصطلاح | اصطلاحی منطقی ـ فلسفی، از مقولات دهگانۀ ارسطویی (نک‍ : ه‍ د، مقولات عشر) و از اعراض نسبی، به معنی رابطۀ میان دو چیز به گونه‌ای كه تصور یكی بدون تصور دیگری ممكن نباشد؛ چنانكه تصور پدری بدون فرزندی و یا تصور بالا بدون پایین ممكن نیست (نک‍ : ارسطو، 1 / 48). از مقولۀ اضافه، به مضاف (نک‍ : یحیی بن عدی، 184) و گاه ...
رضاع | حمید گوینده شیرخوردن طفل از پستان زن، که در فارسی، آن را «شیرخوارگی» گویند.
تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم | حسن اکبری بیرق عنوان کتابی دانشنـامـه‌گون از جعفر شهری (1293- 1378 ش / 1914- 1999 م)، حاوی اطلاعاتی دربارۀ مکانها، حرفه‌ها، اصناف و نحوۀ زندگی مردم تهران در قرن 13 ش.
زیباسازی شهر تهران، سازمان | علی محمد مرادیان منفرد زیباسازی شهر تهران، سازمان \ sāzmān-e zībā-sāzī-ye šahr-e tehrān\ ، سازمانی تخصصی، وابسته به شهرداری تهران و فعال در زمینۀ بهسازی و حفظ هویت محیط شهری، رشد فرهنگ عمومی و ارتقای کیفیت زیست شهری، واقع در خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان ونک، خیابان دامن‌افشار، منطقۀ 3 شهرداری تهران.
پرچین کاری | فریبا افتخار پَرْچینْ كاری‌، گونه‌ای‌ تزیینِ بنا با سنگهای‌ نیمه‌ قیمتی‌ در معماری‌ شبه‌ قارۀ هند. در این‌ هنر برای‌ ایجاد نقشهای‌ تزیینی‌ قطعه‌های‌ كوچكی‌ از سنگهای‌ رنگی‌ در مرمر نشانده‌ می‌شود
آق سو | بخش جغرافیا آق‌سو \āq-sū\، مهم‌ترین شاخۀ رودخانۀ تاریم در شین‌جیانگ در شمال شرقی چین.
سگ‎دید | نازنین خلیلی پور آیین نشان‌دادن جسدِ شخص درگذشته به سگ، برای اطمینان از مرگ در دین زردشتی.
چاریکار | مهدی جوزی شهری در شرق افغانستان و مرکز ولایت پروان در آن کشور. این شهر با جمعیتی حدود 580‘38 تن (1388ش / 2009م) در°35 و´2 عرض شمالی و°69 و´17 طول شرقی در ارتفاع 600‘1 متری از سطح دریا و در 65 کیلومتری شمال کابل بر سر شاهراهی واقع است که کابل را به استانهای شمالی افغانستان متصل می‌سازد («فرهنگ جهانی ...1»، npn.؛ بریتانی...
چاووش و چاووشی | مریم میر فخرایی , جهانگیر نصری اشرفی (چاووشی‌خوانی یا چاووش‌خوانی)، خواندن اشعار مذهبی همراه با آواز در پیشاپیش زائرانِ خانۀ خدا، عتبات عالیات و مشهد، به‌ویژه به هنگام مشایعت و استقبال از آنان.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام