مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

آق شهر | حسین قره چانلو
ارته فرنه | پرویز رجبی اَرْته‌فَرْنَه [arta farnah]، یا اَرته فِرْنِس، نام چند تن از بلندپایگان ایران قدیم:
افجه ای | حسن موسوی زاده افجه‌ای \ afje ʾ ī\ ، سید جمال‌الدین (ح 1246- ح 1330 ق)، از فقهای مشروطه‌خواه. او که فردی پرهیزکار و شجاع بود، در کنار دیگر روحانیان طراز اول مشروطه‌خواه، ازجمله سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی در پیروزی نهضت مشروطیت نقش داشت.
بحیرا | مسعود حبیبی مظاهری بَحیرا، راهبی از اهل کتاب که بر مبنای پاره‌ای روایات، پیامبراکرم(ص) را پیش از بعثت ملاقات کرده، و از نبوت آن حضرت خبر داده است.
بعث، حزب | پرویز امین حزب‌ عربی‌ سوسیالیست‌ (حزب‌ البعث‌ العربی ‌الاشتراكی‌) كه در 1326ش‌ / 1947م‌ به‌ دست‌ بعضی‌ از روشنفكران‌ عرب‌ به‌ رهبری‌ میشل‌ عفلق‌ (د 1368ش‌ / 1989م‌) و صلاح‌الدین‌ بیطار (د 1359ش‌ / 1980م‌) در سوریه‌ تشكیل‌ شد و سپس‌ در دیگر كشورهای‌ عربی‌ نیز نفوذ یافت‌.
بهمنشیر | علیرضا ارژنگ بَهْمَنْشیر، یا بهمشیر، بمشیر، شاخه‌ای از رود کارون که به خلیج فارس می‌ریزید. رود کارون در خاور خرمشهر به دو شاخه تقسیم می‌گردد.
ابن روح |
ابن منیر، ابوالحسین | سید محمد سیدی ابوالحسين احمد بن منير طرابلسی، ملقب به مهذب‌الدين و عين‌الزمان (473- 548ق / 1080-1153م)، شاعر هجوسرای شيعی. وی در طرابلس شام به دنيا آمد.
تمانع، برهان | مسعود تاره تَمانُع، بُرْهان، از مهم‌ترين براهين اثبات يگانگی خدا در كلام اسلامی. بر اساس اين برهان تعدد خدايان مستلزم درهم ريختن نظام آفرينش است و نمی‌توان برای تدبير نظام جهان خلقت، بيش از يك خدا تصور كرد؛ چه، در غير اين صورت هرگز جهان با نظم و سامانی كه اكنون مشاهده می‌شود، پديد نمی‌آمد.
اجأ و سلمی | علی رفیعی علامرودشتی نام دو رشته كوه مهم از رشته كوههای مركزی عربستان در نجد كه در گذشته منزلگاه افراد قبیلۀ طی بوده و از این رو به «جَبَلا طی» شهرت داشته‌اند (مبرد، 1 / 105، 2 / 625، حاشیه؛ قدامه، 248).
آراگون، لوئی | آراگون [ārāgon] ، لوئی (1897-1982م/1276-1361ش)، شاعر، رمان‌نویس و مقاله‌نویس فرانسوی که از فعالان سیاسی و شارح کمونیسم بود. او توسط آندره برِتون، شاعر سوررئالیست با جنبشهای پیشگام، همچون دادائیسم آشنا شد و با فیلیپ سوپو و برتون، مجلۀ سوررئالیستی «ادبیات» را بنیان نهاد (1919م). نخستین اشعار او «آتش شادی» (1920...
الرجال، نجاشی | فرامرز حاج منوچهری یا رجال نجاشی، از مهم‌ترین آثار رجالی شیعه، تألیف ابوالعباس احمد بن علی اسدی کوفی معروف به نجاشی (د 450 ق / 1058 م).
آذربایجان | ناصر شعاریان ستاری آذَرْبایْجان jān](ye)[āzarbāy، نشریه‎ای سیاسی، فکاهی و انتقادی که برای اولین‎بار در ایران به مدیریتِ علیقلی‎خان صفرُف (د 1326ق) به دو زبان فارسی و ترکی، با تصویر و کاریکاتور در 1325ق/1907م در تبریز در 8 صفحۀ 2 ستونی 25× 34 سانتی‎متر به طور نامنظم انتشار می‎یافته است.
آفریقایی، دینهای | بخش ادیان و عرفان آفریقایی، دینهای \dīnhā-ye āfrīqāyī\، دینهای آفریقایی را نمی‌توان در پیکرۀ واحدی مجتمع کرد. در این دینها تنوع بسیاری ازلحاظ اساطیر، کیهان‌شناسی و عقاید مردم در باب ماهیت نیروهای روحانی به چشم می‌خورد؛ همچنین، در انواع مراجع دینی، متخصصان شعائر و نیز زمان انجام مناسک هم اختلافات فراوان دارند. آنها از جهاتی چند...
اشترگردن، گردنه | سیما صفری اشترگردن، گردنه \ gardane-ye oštor-gardan\ ، گردنه‎ای روی خط‎الرأس جناح جنوبی توچال، چندصدمتر بالاتر از قلۀ پلنگ‎چال.
امامزاده صالح، کتابخانه |
باغ ـ دره اوین | ناصر پازوکی طرودی باغ ـ درۀ اوین \ bāq-darre-ye evīn\ ، یکی از دره‌های پرآب و اصلی دامنۀ جنوبی توچال.
محمد، امامزاده | حسن موسوی زاده امامزاده‌ای در مرکز آبادی شمشک پایین، واقع در دهستان رودبار قصران.
آشفته تهرانی | علی رفیعی آشُفْتۀ تِهْرانی (عصار)، محمد بن محمود‎ حسینی لواسانی تهرانی معروف به «عصار» (1264-1356ق / 1848-1937م)، حکیم، متکلم، فقیه، اصولی، شاعر و مفسر شیعی ایرانی که در تهران و مشهد می‎زیسته است. وی نخست «ناظم» تخلص داشته و سپس آن را به «آشفتۀ تهرانی» و در اواخر به «عصار» تغییر داده است (آقابزرگ، 9 / 724، 24 / 5). خان...
حلوان | مهدی جوزی حُلْوان، شهری کهن بر سر شاه‌راهی باستانی در نزدیکی مهم‌ترین گذرگاه کوهستانی زاگرس که نواحی داخلی ایران را به بین‌النهرین متصل می‌ساخت.
استوایی، جریان | بخش جغرافیا استوایی، جریانِ \ jar[a,i]yān-e estevāyi , ostovāyi\ ، حرکت آب اقیانوسها در عرضهای استوایی به سوی غرب. جریان استوایی جریانی اقیانوسی است که بیشتر توسط بادهای بسامان (تجارتی) هدایت می‌شود. جریانهای استوایی شامل دو دسته جریان با جهت غربی‌اند (جریانهای استوایی شمالی و جنوبی)، که تقریباً 000‘1 کمـ عرض دارند، و جر...
ثلا | احمد آرین نیا ثُـلا، یا ثِلا، شهرستان، شهر و قلعه‌ای کهن در یمن:
جمالیه |
ابن سریج | احمد پاکتچی اِبْنِ سُرَيْج، ابوالعباس احمد بن عمر (248-306 ق/ 862- 918 م)، فقيه و متفكر شافعی، ملقب به «باز اشهب». وی از نوادگان سريج بن يونس مروزی (د 235 ق/ 849 م)، زاهد و محدث نامی بود (يافعی، 2/ 248). ابن سريج عمدۀ عمر خود را در بغداد، كه ظاهراً در همانجا به دنيا آمده بود، سپری كرد و در همانجا نيز درگذشت و در حجره‌ای ...
ابن ابی الدم | محمد آصف فکرت اِبْن اَبِی الدَّم، شهاب‌الدین ابواسحاق ابراهیم بن عبدالله‌بن عبدالمنعم هَمْدانی حَمَوی، مورّخ و قاضیِ شافعی اهل حماه (سوریه) (583-642ق / 1187-1244م). نسبت هَمْدانی وی مربوط به قبیلۀ بزرگی به نام هَمْدان در یمن است (زحیلی، 8). وی در صباوت به بغداد سفر كرد و به آموزش فقه و استماع حدیث پرداخت (ابن واصل، 4 / 174...
ابن تیمیه، فخرالدین | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ تَيْميّه‌، فخرالدين‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ خضر بن‌ محمد (542 -622 ق‌/ 1147-1225 م‌)، فقيه‌، مفسر، خطيب‌، اديب‌ و شاعر حنبلی‌. سال‌ مرگ‌ او را 621 ق‌ نيز نوشته‌اند (ياقوت‌، 1/ 403). وی‌ از عالمان‌ بنام‌ خاندان‌ «ابن‌ تيميه‌ حرّانی» و عموی‌ پدر تقی‌الدين‌ احمد بن‌ عبدالحليم‌ ابن‌تيميه‌ (ه‍ م‌)، عالم‌ و فق...
ابن احنف* |
بیله سوار |
پالمبانگ | فریبا پات پالِمْبانْگ‌، مركز استان‌ سوماترا سلاتان‌ (سوماترای‌ جنوبی‌) در اندونزی‌. این‌ شهر در °2 و ´55 عرض‌ جنوبی‌ و °104 و ´45 طول‌ شرقی‌ در جنوب‌ شرقی‌ جزیرۀ سوماترا واقع‌ است‌ و رودخانۀ پرآب‌ موسی‌1 از میان‌ آن‌ می‌گذرد.
آذرباد امیدان | احمد تفضلی آذَرْبادِ اُمیدان [āzarbād-e omīdān] (درپهلوی: آدُربادی ایمیدان = آدُرباد، پسر ایمید)، مؤلف نهایی کتاب پهلوی دینکرد (ه‍ م) در سدۀ 3ق/ 9م.
اگادیر | عنایت الله رضا شهری بندری در جنوب غربی مراكش و كرانۀ اقیانوس اطلس و مركز استانی به همین نام («راهنما ... »، I / 218).
برزویه | صادق سجادی بُرْزویه، پزشک نامدار و پیشوای پزشکان ایران در عصر خسرو اول ساسانی، گرد آورندۀ کلیله و دمنه و احتمالاً مترجم پنجه تنتره از سنسکرین به زبان پهلوی که بخشی از کلیله‌ودمنه را تشکیل می‌دهد. این نام در فارسی میانه به شکل برزوی، مرکب از دو جزء برز (Burz) به معنای بلند [مرتبه]، متعالی؛ و پسوند تجیب اوی (-oy)، در فارس...
آزادگان، بزرگراه | فهیمه خسروی آدینه وند آزادگان، بزرگراه \bozorg-rāh-e āzādegān\، از طولانی‎ترین بزرگراهها و معابر اصلی شهر تهران.
افسر | مجدالدین کیوانی محمدهاشم میرزا (1258- شهریور 1319 ش / 1879- سپتامبر 1940 م)، ملقب به شیخ‌الرئیس و متخلص به افسر، پسر نورالله میرزای جناب و نوۀ فتحعلی شاه قاجار، ادیب، شاعر، روحانی و از رجال سیاسی سرشناس عهد قاجار و پهلوی. او در زادگاه خود، سبزوار، به كسب دانشهای مقدماتی منطق، معانی و بیان، بدیع و ریاضیات پرداخت. بخشی از مقدم...
آحاد |
کوهنوردی و صعودهای ورزشی، فدراسیون | سیما صفری سازمانی دولتی عهده‌دار امور مربوط به ورزش کوهنوردی، واقع در خیابان پاسداران، نیستان هفتم.
فرحناز پهلوی، کاخ | ناصر پازوکی طرودی مجموعه‌ای تفریحی و اقامتی در شمال تاج و مخزن سد لتیان.
صفویه، بازار | علی محمد مرادیان منفرد از مراکز خرید قدیمی و معروف شمیران، واقع در خیابان ولیعصر، روبه‌روی بوستان ملت.
ارتش، بزرگراه | شیوا جعفری ارتش، بزرگراه \ bozorg-rāh-e arteš\ ، یکی از بزرگراههای شمال شرقی شهر تهران به طول 730‘4 متر که از سه‌راه اقدسیه آغاز، و به جادۀ لشکرک منتهی می‌شود. مسیر این بزرگراه شرقی ـ غربی است و در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران در نواحی 5، 6 و 9 این منطقه واقع شده است. بزرگراه ارتش زمانی‌که این نواحی در محدودۀ منطقۀ 4 شه...
اُرم | مژگان نظامی
جنید بن عبدالرحمان | علی بهرامیان ابویحیى (د محرم 116 / فوریۀ 734)، حاکم سِند و خراسان در دورۀ اموی. وی از تیرۀ مرّة بن عوف از قبیلۀ بنی تمیم بود و نسبت مُرّی او از اینجا ست (کلبی، 416-417؛ بلاذری، انساب ... ، 13 / 102؛ برای سلسله نسب و کنیۀ او، نک‍ : ابن عساکر، 11 / 322).
جام کیخسرو |
جاثیه | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث , مهدی مطیع جاثیه، چهل و پنجمین سورۀ قرآن کریم به ترتیب مصحف و شصت و پنجمین سوره به ترتیب نزول (زهری، 28؛ ابن ضریس، 74؛ ابن ندیم، 28؛ زرکشی، 1/ 193؛ سیوطی، الاتقان، 1/ 38-39، 78، 175-176؛ رامیار، 586). این سوره مکی است (قرطبی، 16/ 156؛ سیوطی، الدر...، 7/ 422)، در حالی که مفسرانی از تابعین چون حسن بصری و جابربن زید و عکرم...
تتوی | غلامرضا امیرخانی تَتَوی‌، احمد بن‌ نصرالله‌ فاروقی‌ (د 996ق‌ / 1588م‌)، معروف‌ به‌ قاضی‌ احمد يا ملااحمد تتوی‌، تاریخ‌نویس‌ عصر تیموریان‌ هند. تاریخ‌ و محل‌ دقیق‌ ولادت‌ او دانسته نیست‌ (الیت،V / 150 )، اما‌ نقوی‌ تولد او را پیش‌ از 940ق‌ و در شهر تته‌ (تهتهه‌) دانسته‌ است‌
چغاله‌زاده سنان پاشا | علی اکبر دیانت (ح 951- رجب 1014ق / 1544 ـ نوامبر 1605م)، صدراعظم و از دولتمردان مشهور لشکری و کشوری دولت عثمانی. نام او در منابع به صورتهای گونا‌گون مانند چیقاله، جغاله، جغاله‌زاده، جیغاله، چیقالا (هامرپورگشتال، 6 / 126، 281، 8 / 289؛ پچوی، 2 / 87؛ سامی، 3 / 1822).
ابوالوفا بوزجانی |
روی |
ریاض الشعراء |
رکن الدین باربکشاه | حسن انوشه رُکْنُ‌الدّینْ بارْبَکْشاه، ابوالمظفر / ابوالمجاهد باربکشاه، فرزند ابوالمظفر محمود شاه، پادشاه بنگال (864- 879 ق/1460-1474 م)، از دودمان الیاس‌شاهیان (ه‍ م). وی در روزگار پدرش حاکم ساتاگائون بود. او که بی هیچ دشواری و در صلح و آرامش به تخت شاهی برآمد («سلطنت ... »، 212)، قدرتمندترین پادشاه بنگال در سده‌های می...
خبیص* |

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام