مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

حارث بن سریج | علی بهرامیان ابوحاتم (مق‍ 24 رجب 128 / 21 آوریل 746)، رهبر نامدار جنبشی در خراسان، در اواخر خلافت بنی‌امیه.
ایرانشهر | ابوالفضل خطیبی ايرانْشَهْر، مجلۀ علمی ـ ادبی مصوری كه از ذيقعدۀ 1340 (تير 1301) تا اسفند 1305/ ژوئن 1922 تا فوريۀ 1927 به مديريت حسين کاظم‌زادۀ ايرانشهر (1262-1340 ش) نويسنده، فيلسوف و روزنامه‌نگار آزادی‌خواه ايرانی در برلين انتشار می‌يافت.
ابراهیم امام | صادق سجادی اِبْراهیم اِمام، ابواسحاق ابراهیم بن محمّدبن علیّ بن عبداللـه بن عبّاس (82-132 ق / 701-750 م) سامان‌دهندۀ دعوت عباسیان بر ضدّ امویان و برادر سفّاح و منصور نخستین و دومین خلیفۀ عباسی. پدرش محمدبن علی به تحریک ابوهاشم عبداللـه‌بن محمدبن حنفیّه، پس از مرگ ابوهاشم دست به کار دعوت سرّی بر ضدّ امویان شد و در حُمَیم...
آب صدرآباد | علی کرم همدانی آب صدرآباد \āb-e sadr-ābād\، یا قنات صدرآباد، قنات نظامیه، قناتی متعلق به میرزا آقاخان نوری، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار.
دوبی | علی فرهمند , فریبا باباخانیان یا دُبی، یکی از شیخ‌نشینهای هفت‌گانۀ امارات متحدۀ عربی واقع در کرانۀ جنوب شرقی خلیج فارس. امیرنشین دوبی با 114‘4 کمـ2 وسعت، حدود 5٪ کل مساحت امارات متحدۀ عربی را در بر می‌گیرد و ازلحاظ وسعت پس از ابوظبی، دومین امیرنشین بزرگ این کشور به شمار می‌رود («درباره ... »1، npn.).
حیدرعلی | فریبا افتخار حِیْدَرْعَلی، نام چند هنرمند ایرانی در سده‌های گوناگون که نامدارترین آنها دو نقاش از دوره‌های صفویه و قاجاریه‌اند.
اسکاتلند یارد | بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه اِسکاتلَند یارد \ [e]skāt-land-yārd\ (نام رسمی: اسکاتلند یاردِ جدید)، نام رایج ستاد پلیس مادرشهرِ لندن و به‌ویژه دایرۀ تحقیقات جنایی آن. این نام به کل نیروی پلیس لندن نیز اطلاق می‌شود.
مظفری، کاخ | شیوا جعفری یکی از بناهای تاریخی در اوشان. در دامنۀ شمالی ارتفاعات جنوبی اوشان و در کنار رودخانه‌ای که از شمال غربی به سوی جنوب شرقی جریان دارد،
قنات کوثر | میلاد شعبانی سابقاً روستایی از توابع شمیران و امروزه محله‌ای در شمال شرقی تهران در منطقۀ 4 شهرداری تهران.
ابن هانی، ابوالحسن | مهران ارزنده ابوالحسن (ابوالقاسم) محمد بن هانئ بن محمد (د 362 ق / 973 م)، شاعر اسماعیلی اواخر دورۀ امویان در اندلس و عصر فاطمیان در مغرب.
جلال‌الدین دوانی |
تغلب، بنی | محمد نوری تَغْلِب، بَنی (در حالت منسوب تَغ‍لَبی به فتح لام)، قبیله‌ای مشهور از عرب شمالی که نسبشان به ربیعه، سپس به عدنان می‌رسد و گروه بسیاری از دانشمندان و شاعران و جنگاوران از آن برخاسته‌اند (حازمی، 31؛ سمعانی، 3/ 57 بب‍‌ ).
بیات | مصطفی موسوی بَیات‌، نام‌ یكی از قبیله‌های‌ مهم‌ بیست‌ و دوگانه‌ یا بیست‌ و چهارگانۀ قوم‌ ترك‌ زبان‌ اغوز (نک‍ : كاشغری‌، 1 /56؛ رشیدالدین‌، 1 /42، 58) كه‌ گاه‌ در منابع‌ مطابق‌ تلفظ تركی آن‌، به‌ صورت «بایات» ضبط شده‌ است‌.
ادوار سلطانی | تقی بینش اَدْوارِ سُلْطانی‌، كتابی‌ در موسیقی‌ به‌ فارسی‌ كه‌ نشان‌ دهندۀ پیوند موسیقی‌ ایران و تركیه‌ است‌. مؤلف‌ كتاب‌ به‌ درستی‌ معلوم‌ نیست‌ و با آنكه‌ نام‌ شمس رومی‌ چند بار در آن‌ دیده‌ می‌شود، در انتساب‌ آن‌ به‌ وی‌ تردید كرده‌اند، اما به‌ دلیل‌ شعری‌ كه‌ در این كتاب‌ آمده‌، و در یكی‌ از مصراعهای‌ آن‌ نام‌ «محم...
اصحاب حدود | احمد پاکتچی اصطلاحی در مباحث كلامی محكّمه برای آن گروه از مرتكبان كبایر كه بر گناه آنان حدی واجب شده باشد. بحث از منزلت اصحاب حدود، از فروع مبحث منزلت فاسق در كلام اهل تحكیم است.
رسائل اخوان الصفا |
ادهم | غلامعلی آریا اَدْهَم [adham]، میرزا ابراهیم (د 1060ق/1650م)، فرزند میرزا محمدرضی آرتیمانی، از شعرای شیعی‌مذهب و قلندروش عصر صفویه. او در حدود سال 1020ق/1611م در آرتیمان تویسرکان به دنیا آمد و در خانواده‌ای اهل شعر و ادب پرورش یافت. پدر وی از شاعران صوفی‌مشرب بود که در اصفهان به جمع میرزایان دفتر شاه‌عباس اول درآمد و سپس ب...
خواجو، پل | حسین پورنادری پلی واقع در اصفهان، بر روی رودخانۀ زاینده‌رود، با درازای 75 / 131متر و پهنای 55 / 11 متر. این پل در زمان شاه عباس دوم (سل‍ 1052-1077 ق / 1642-1666 م)، به فاصلۀ تقریبی 800‘1 متری شرق پل‌ الله‌وردی‌خان (ه‍ م)، و همانند آن، در دو طبقه ساخته شده است.
خرس بازی | امیر حسین مرادخانی خِرْسْ‌بازی، بازی خرس‌بازان با خرس برای سرگرمی خودشان، و بازی معرکه‌گیران با خرس برای سرگرمی مردم.
دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز | مسعود تاره دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مرکز \ markaz-e dāʾerat-ol-maʾāref-e bozorg-e eslāmī\ ، مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی (تأسیس: 1362 ش)، مؤسسه‌ای علمی و غیرانتفاعی، ویژۀ مطالعات و پژوهشهای ایرانی و اسلامی، واقع در کاشانک، ابتدای دارآباد، ایستگاه جنگلبانی، پلاک 210.
پل | ولفرام کلایس پُل‌، سازه‌ای‌ كه‌ عبور از روی‌ مانع‌ را ممكن‌ می‌سازد. این‌ سازه‌ گذرگاهی‌ برای‌ عبور از روی‌ موانعی‌ مانند آبراهها، دره‌های‌ عمیق‌ و جز آن‌ است‌ كه‌ معمولاً بخشهای‌ جداگانۀ شهرهای‌ دو سوی‌ یك‌ رودخانه‌، بزرگ‌راهها، خطوط راه‌آهن‌ و گذرگاهها را به‌هم‌ می‌پیوندد
بلیانی، اوحدالدین | محمدجواد شمس بَلْیانی، اوحدالدین عبدالله بن مسعود بن محمد (د 683 یا 686ق / 1284 یا 1287م)، عارف و دانشمند كازرونی.
ابراهیم بن صلت | محمدعلی مولوی اِبراهیمِ ‌بْنِ صَلْت، مترجم آثار یونانی و سریانی. زادگاه و سرگذشت او شناخته نیست. همین قدر می‌دانیم که وی در سدۀ 3 ق / 9 م می‌زیسته، از طب و نجوم و فلسفه آگاهیهایی داشته، کتابهایی نیز در این زمینه‌ها از یونانی به سریانی و عربی، یا از سریانی به عربی ترجمه کرده و به‌عنوان مترجم آثار جالینوس شهرت یافته است. ترج...
ابونعیم | علی بهرامیان فضل بن دُکَین بن حمّاد (130- 219 ق / 748-834 م)، محدث و فقیه مشهور کوفی.
آقا شیخ عیسی، املاک و سرای موقوفه | امیرحسین مرادخانی آقا شیخ عیسى، املاک و سرای موقوفه \amlāk va(o) sarā-ye mowqūfe-ye āqā šeyx īsā\، بناهایی واقع در تابع محلۀ چال‌میدان در تهرانِ دورۀ قاجار.
رکن الدوله |
خیر و شر | محمود امیدسالار خِیْر و شَر، از افسانه‌های مشهور، با موضوع مبارزۀ خیر و شر.
تهران، کنفرانس | کاوه بیات تِهْران، کُنْفْرانْس، دیدار و مذاکرات سرانِ 3 قدرتِ متفق ایالات متحدۀ آمریکا، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی در تهران در خلال جنگ جهانی دوم (7 تا 10 آذر 1322ش/ 28 نوامبر تا اول دسامبر 1943م). این کنفرانس در عین حال که از لحاظ تصمیم‌گیری دربارۀ استراتژی جنگ و پس از جنگ برضد قدرتهای محور یعنی آلمان، ژاپن و ایتال...
آب هملون، رود | حسن موسوی زاده آب هملون، رود \ rūd-e āb-hamelūn\ ، از ریزابه‌های رود آهنگرک در بخش رودبار قصران. این رود به طول 5 کمـ و حوضۀ آبریز 7 کمـ2، از کوه هملون (590‘ 3 متر) سرچشمه می‌گیرد و در جهت شمال باختری به جنوب خاوری جریان می‌یابد. آب‌هملون پس از مشروب ساختن بخشی از اراضی آبادی میگون سرانجام به رود میگون می‌ریزد. منبع تغذیۀ ا...
آدامز | مجدالدین کیوانی آدامز در پنسیلوانیای ایالات متحده متولد شد. تحصیلات عمومی خویش را در دانشكدۀ وِست‌مینستر آغاز كرد و پس از فراغت از تحصیل در 1909م به مصر رفت و تا 1915م در آن كشور ماند. چون به آمریكا بازگشت، در دانشگاههای هارتفورد و شیكاگو، به فراگیری عربی و معارف اسلامی پرداخت و سرانجام در 1928م به گرفتن درجۀ دكتری از دانشگا...
اردیبهشت یشت | مریم سینایی اُرْدیبِهِشْتْ یَشْت [ordībehešt yašt]، سومین یشت اوستا که به نام اردیبهشت، یکی از مهم‌‌ترین امشاسپندان (ه‍‍ م) نامیده شده است. از یشتهای اوستایی تنها دو یشت، یعنی اردیبهشت‌یشت و خردادیشت، به ستایش امشاسپندان اختصاص یافته‌اند. زبان به کار رفته در اردیبهشت‌یشت از استحکام و روانی زبان یشتهای دیگری چون مهریشت، آ...
جریریه |
جلال‌الدین بخاری |
اختر | پیرایه یغمایی اَخْتَر، مشهورترین‌ روزنامۀ سیاسی‌، اجتماعی و فرهنگی به‌ زبان‌ فارسی كه‌ در استانبول‌ منتشر می‌شد. این‌ روزنامه‌ به‌ یاری میرزا محسن‌خان‌ معین‌الملك‌، سفیر ایران‌ و به‌ تشویق‌ میرزا نجفقلی‌خان نایب‌ سفارت‌ ایران‌ در عثمانی‌، به‌ مدیریت‌ محمد طاهر تبریزی‌، در استانبول‌ تأسیس‌ شد و نخستین‌ شمارۀ آن‌، روز پنجشنب...
افراسیاب، خاندان | مهرداد قدرت دیزجی افراسیاب، خاندان \xāndān-e afrāsiyāb\، دودمانی که 3 تن از آنان میان سالهای 1005- 1077 ق / 1597-1666 م بر بصره و پیرامون آن حکومت کردند:
طاهر آب‎شناس |
آل ابی سبره | محمدعلی مولوی آلِ ابی‎سِبُره، از خاندانهای شیعی کوفه که در سده‎های 1 و 2ق / 7 و 8 م چند فقیه و محدث از میان ایشان برخاستند و به همین سبب معروفیت یافتند. جد اعلای این خاندان، ابوسَبُرَة یزید بن مالک بن عبدالله بن ذؤیب الجعفی‎ الکوفی است. وی با 2 پسرش، سبرة و عزیز به دیدار رسول اکرم(ص) نایل آمد. پیامبر(ص) عزیز را عبدالرحمن ن...
اوین | احمد آرین نیا اوین \ evīn\ ، سابقاً روستایی در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز در شمیران و امروزه محله‌ای در شمال غربی کلان‌شهر تهران واقع در منطقۀ 1 شهرداری تهران.
جاجرود، آبراهه تاریخی | ناصر پازوکی طرودی جاجرود، آبراهۀ تاریخی \ āb-rāhe-ye tārīxī-ye jājrūd\ ، آثار برجا مانده از آبراهه‌ای در حدفاصل دیوارۀ تاج سد لتیان تا حدود پل تاریخی جاجرود، در جبهۀ غربی رودخانۀ جاجرود و روستاهای عباس‌آباد، خسروآباد و سعیدآباد و در سرتاسر دامنۀ بلندیهای غربی رودخانۀ جاجرود، با ارتفاع متوسط حدود 20 متر از کناره‌های رودخانۀ جاج...
کماچال، کوه | مجید یاسینی یا کوراکوه، کوهی واقع در جنوب غربی توچال.
ابن ترک | بخش علوم اِبْنِ تُرْك‌، ابوالفضل‌، يا ابومحمد عبدالحميد بن‌ واسع‌ بن‌ ترك‌ جيلی‌ (خُتَلی‌؟)، رياضی‌دان‌ برجستۀ سدۀ 3 ق‌/ 9 م‌ و مؤلف‌ آثاری‌ در اين‌ فن‌.
تایی | بهروز محمودی بختیاری تایی، زبان رسمی کشور تایلند که «سیامی» نیز نامیده می‌شود و عضوی از گروه زبانهای «تای» از خانواده‌ای بزرگ‌تر به نام «زبانهای آستروتای» به شمار می‌رود (باسمن، 482).
اصم | فریبا جایدرپور \(asam(mm\، ابوبکر عبدالرحمان بن کیسان بن جریر اموی (د 200 یا 201 ق / 816 یا 817 م)، متکلم، فقیه و مفسر معتزلی.
اطولوقس | محمد علی مولوی \otūlūqos\، ریاضی‌دان‌ و ستاره‌شناس‌ یونانی‌ (سده‌های‌ 4 و 3 ق‌م‌). در منابع‌ کهن‌ عربی،‌ به‌‌رغم‌ آنکه‌ از وی‌ و آثارش‌ بسیار یاد می‌شود، دربارۀ روزگار زندگانی‌ و شرح‌حال‌ وی‌ چیزی‌ نیامده‌ است‌.
خداشناسی* |
گلاب دره | حسن موسوی زاده محله‎ای خوش‌آب‌وهوا در شمال محلۀ امامزاده قاسم، واقع در منطقۀ 1 شهرداری تهران.
عصار لواسانی، محمدکاظم | مینا احمدیان سید محمدکاظم (د 1353 ش / 1975 م)، عالم دینی، فیلسوف و مدرس.
افجه ای | مجید بهرامی افجه‎ای \ afjeʾī\ ، نصرالله (ز 1312 ش/ 1933 م)، خوش‎نویس معاصر و از پیشگامان هنر نقاشی ‎ـ خط در ایران. وی در قلهک شمیران متولد شد و دوره‎های ابتدایی و دبیرستان را در مدرسۀ جم قلهک گذراند. برپایی کلاسهای هنری توسط مربیان و معلمان هنر تأثیر بسزایی در کشف استعدادهای هنری دانش‎آموزان آن روزگار داشت. نصرالله افجه‎...
اشرفی اصفهانی، بزرگراه | حسن موسوی زاده اشرفی اصفهانی، بزرگراه \ bozorg-rāh-e ašrafī-ye esfahānī\ ، بزرگراهی واقع در باختر و شمال باختری شهر تهران، حد فاصل منطقه‌های 2 و 5 شهرداری. این بزرگراه در جنوب از فلکۀ دوم صادقیه (آریاشهر سابق) آغاز، و پس از گذر از بزرگراه جلال آل احمد، بلوار مرزداران، بزرگراه آیت‌الله حکیم، بزرگراه شهید همت، میدان پونک و بز...
آل جلایر |

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام