کوهنوردی و صعودهای ورزشی، فدراسیون

کوهنوردی و صعودهای ورزشی، فدراسیون \ fedrāsiyon-e kūh-navardī va soºūdhā-ye varzešī \ ، سازمانی دولتی عهده‌دار امور مربوط به ورزش کوهنوردی، واقع در خیابان پاسداران، نیستان هفتم. 
این فدراسیون در 1326 ش تأسیس، و تیمسار نادر باتمانقلیچ در آذرماه 1327 به ریاست آن تعیین شد. تا پیش از آن، امور مربوط به کوهنوردی در ایران را گروهها و انجمنهایی که دوستداران این ورزش تشکیل داده بودند، انجام می‌دادند. از زمان تأسیس فدراسیون کوهنوردی تا پایان سال 1357 ش، 16 تن ریاست این فدراسیون را برعهده گرفتند؛ عبدالباقی یحیایی، محمد کاظم گیلانپور، حسین رفعتی افشار، ابوالقاسم نوروزی و محمود صادقیان از آن جمله‌اند. در سالهای پس از انقلاب اسلامی ایران نیز به ترتیب احمد اخوان، هدایت آقایی و محمدرضا آصف هر یک برای مدتی کوتاه، به ریاست این سازمان منصوب شدند و پس از آن، از 1362 تا 1388 ش، صادق آقاجانی، و سپس محمود شعاعی ریاست این فدراسیون را برعهده داشتند. 
در 1386 ش، پس از آنکه فدراسیون سنگ‌نوردی جهانی (IFSC) از فدراسیون جهانی کوهنوردی (VIAA) جدا شد، این فدراسیون در ایران به «فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی» تغییر نام داد و از آن پس، با توجه به ابعاد مختلف فعالیت در زمینه‌های کوهنوردی، سنگ‌نوردی طبیعی و داخل سالن، اسکی کوهستان، و ورزشهای هوایی، طیف وسیعی از ورزشکاران را زیر پوشش قرار داده است. رشته‌های کوهنوردی حرفه‌ای، فعالیتهای هیمالیانوردی، صعودهای رقابتی اعم از داخل سالن در رشته‌های سر طناب، سرعت و بولدرینگ و صعودها یا پیمایشهای طبیعی ازجمله دیواره‌نوردی، یخ‌نوردی و غارنوردی جزو رشته‌های شاخص و پراهمیت کوهنوردی و صعودهای ورزشی به شمار می‌روند. در دوره‌های آموزشی حرفه‌ای این فدراسیون، اعزامهای مختلف مربیان به منظور گذراندن دوره‌های پیشرفتۀ آموزشی در فرانسه، اسکاتلند، سویس و دیگر کشورها برای افزایش کیفیت تاکتیکی و فنی کوهنوردان ایرانی صورت گرفته است. 
این فدراسیون متشکل از کارگروههای مختلفی است که در رأس آنها رئیس و دبیر نیز تعیین شده‌اند. این کارگروهها در زمینه‌های مختلف کوهنوردی و سنگ‌نوردی طبیعی، کوه‌پیمایی، سنگ‌نوردی داخل سالن (صعودهای ورزشی)، اسکی کوهستان، نقشه‌خوانی و جهت‌یابی و کار با GPS، و غارنوردی فعالیت می‌کنند. دیگر کارگروهها نیز ازجمله کارگروه پیشکسوتان، پناهگاهها، پزشکی کوهستان، امور استانها، راهنمایان کوهستان و کارگروه فرهنگی زمینه را برای گسترش علمی و فرهنگی این ورزش فراهم می‌کنند. 
این فدراسیون افزون بر آن، وظیفۀ تشکیل تیمهای ملی، و انتخاب بهترین کوهنوردان کشور را برای عضویت در آنها، به‌ویژه در صعودهای ملی و بین‌المللی و در رأس آنها، هیمالیانوردی عهده‌دار است. 

مآخذ

 فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران (مل‍‌ )؛ محمدی‌فر، داوود، تاریخ کوهنوردی ایران، تهران، 1382 ش؛ همو، فرهنگ کوهنوردی و غارنوردی ایران، تهران، 1386 ش؛ نیز:

MSFI, www.msfi.ir (acc. Jun. 25, 2013). 
سیما صفری