مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

آداکاله |
آذری طوسی | فتح الله مجتبایی آذَریِ طوسی، فخرالدین حمزة بن علی ملک اِسْفَرایِنی (784-866 ق / 1382-1462م)، شاعر و عارف و نویسندۀ پارسی‎گوی شیعی. نام پدر وی و لقب او در تواریخ و تذکره‌ها به اختلاف آمده است. نام پدر او را اسماعیل‌پاشا بغدادی (5 / 337) علی بن مالک، و هدایت (ص 49) عبدالملک نوشته است. لقب او در برخی از تذکره‎ها نورالدین است (ش...
تبسه | فریبا پات تِبِسّه، شهری کهن و استانی به همین نام در الجزایر: استان تبسه: این استان با 427،1 کمـ 2 وسعت و 235، 673 تن جمعیت (1385ش / 2006م) در شمال شرقی الجزایر در مجاورت مرزهای این کشور با تونس واقع است
ابوالعاص | ابوالحسن دیانت ابن‌ربیع بن عبدالعزّی بن عبد شمس (د ذیحجۀ 12 / فوریۀ 634)، داماد پیامبر (ص) و خواهرزادۀ خدیجۀ كبری.
انباذقلس |
ابریشم جاده |
جندی | سید محمد سیدی ابو عبدالله بهاء الدین محمدبن یوسف (د ح 732ق / 1332م)، فقیه شافعی و تاریخ نگار یمنی. وی در تاریخی‌که اینک روشن نیست، در جَنَد، مهم‌ترین شهر یمن پس از صنعا، درسده‌های پیشین (مقحفی، 359؛ نیز نک‍ : یاقوت، 2 / 127)، به دنیا آمد (جندی، 1 / 421؛ نیز نک‍ : حوالی، تعلیقات بر قرة‌العیون، 23).
ابن عدی |
ادب القاضی | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث اَدَبُ الْقاضی‌، یا ادب القضاء، عنوانی‌ مشترك‌ برای‌ شماری‌ از نوشته‌های‌ فقیهان‌ مذاهب‌ اسلامی دربارۀ آنچه‌ به‌ آداب‌ قضا و شرایط قاضی‌ از نظر شرع‌ اسلام‌ مربوط می‌شود.
آقا حسین خوانساری | صمد موحد آقا حسین خوانساری \āqā- hoseyn-e xānsārī\، فرزند جمال‎الدین، معروف به محقق خوانساری (1016- 1099 ق / 1607- 1688 م)، دانشمند، فقیه و حکیم شیعی ایرانی در دورۀ صفوی.
اشمونین | عنایت الله فاتحی نژاد ‌\o(a)šmūna(e)yn\، شهری‌ در صعید مصر، در استان مِنیا، در كرانۀ باختری‌ نیل‌ که در °27 و ´47 عرض‌ شمالی واقع است‌.
آغا حسین | علی اکبر دیانت آغا حسین \āqā hoseyn\، یا آقا حسین پاشا، معروف به آغا پاشا (1190-1265 ق / 1776- 1849 م)، فرمانده ینی‌چری و وزیر عثمانی در دورۀ سلطنت محمود دوم.
خلیل ترکمان* |
آزف | هادی عالم زاده آزُف، یا آزوف، اَزوف، اَزَف، آزاق، اَزاق، اَزَق، آزوو، آزاقوف، بندری در استان رستوف، از جمهوری شوروی سوسیالیستی روسیه، واقع در جنوب شرقی بخش اروپایی روسیه، بر کرانۀ چپ دلتای وسیع رود دُن، در 7 کیلومتری شرق خلیج تاگانروگ (از دریای آزف) و 25 کیلومتری جنوب غربی شهر روستوف. با °39 و ´25 طول شرقی و °47 و‌´7 عرض شم...
تماشا | ناصر پازوکی طرودی تماشا \ tamāšā\ ، روستایی از توابع دهستان سیاه‌رود، واقع در فاصلۀ 15 کیلومتری جنوب غربی شهر بومهن.
تلیان، تپه | ناصر پازوکی طرودی تلیـان، تپه \ tappe-ye telyān\ ، یا فرنگیس، قلعه ـ گبری، تپه‌ای باستانی واقع در 300متری غرب روستای کلان. این تپۀ باستانی در °51 و ´46 طول شرقی، و °35 و ´48 عرض شمالی، در ارتفاع 157‘2 متری از سطح دریا جای دارد. در حد فاصل روستای کلان و تپۀ باستانی تلیان، رودخانۀ فصلی لواسان قرارگرفته است که از شمال به جنوب جری...
عزیز، امام زاده | سعیده صائبی مقدم امامزاده‌‌ای واقع در پردیس دانشگاه شهید بهشتی تهران.
اسناد و کتابخانه ملی ایران، سازمان | شیوا جعفری , علی میرانصاری \sāzmān-e asnād-o(va) ketāb-xāne-ye mellī-ye īrān\، مهم‌ترین نهاد مسئول نگاهداری منابع مکتوب خطی، چاپی و اسناد کشور، و ارائۀ خدمات در این زمینه‎ها در مقیاس ملی.
اران | عنایت الله رضا اَرّان‌، سرزمینی‌ در قفقاز كه‌ حدود آن‌ در دوره‌های‌ مختلف‌ تا اندازه‌ای متغیر بوده‌ است‌ و نام‌ آن‌ را جغرافی‌نگاران‌ به‌ شكلهای‌ گوناگون‌ آورده‌اند. در نوشته‌های‌ مؤلفان‌ یونانی‌ و رومی عهد باستان‌ و سده‌های میانه‌، نام‌ این‌ سرزمین‌ به‌ صورت‌ آلبانیا و آریانیا، و نام‌ مردم‌ آن‌ آلبانوی‌ و آریانوی‌ آمده‌ اس...
بحرین | محمدحسن گنجی بَحْرِیْن، کشوری که در 1349ش/ 1970م در پی کشمکشهایی میان دولتهای ایران و انگلستان پدید آمد و سرانجام با همه‌پرسی سازمان ملل متحد و موافقت دولت ایران به استقلال رسید و در 1350ش/ 1971م به عضویت آن سازمان پذیرفته شد. نظام حکومتی بحرین مشروطۀ سلطنتی است و بنابر قانون‌اساسی از 3 قوۀ مقننه، مجریه و قضایی تشکیل یافت...
بزیغیه | حسن انصاری بَزیغیه‌، از فرقه‌های‌ غالی‌ شیعی‌ كه‌ به‌ بزیغ‌ بن‌ موسى (احتمالاً در گذشته پیش‌ از 148ق‌ / 765م‌) منسوبند. برخی‌ نام‌ پیشوای این‌ فرقه‌ را بزیع‌ (كشی‌، 304؛ سعدبن‌ عبدالله‌، 52) و نام‌ پدر او را یونس‌ دانسته‌اند (ابوتمام‌، 112؛ خوارزمی‌، 50).
ابویعلی، محمد بن حسین | ابوالحسن دیانت محمد بن حسین بن محمد بن خلف بن احمد، معروف به ابن فرّاء (380- 458 ق / 990-1066 م)، ‌فقیه و مفتی بزرگ حنبلی بغداد در دورۀ خلافت قادر (381-422 ق) و خلافت قائم (422-467 ق).
زابج |
طبق کشی | هایدا فرخنده طَبَقْ‌کِشی، حمل وسیله‌ها یا خوراکیها با سینی‌ای بزرگ به نام طبق که روی سر گذاشته می‌شود.
ختم* |
آهنگرک، کوه | مجید یاسینی ‌آهنگرک، کوه \ kūh-e āhangarak\ ، کوهی واقع در غرب روستای جیرود، از توابع شمشک. این کوه از شمال به کوه محمودچال، از جنوب به کوه استرچال، از شرق به درۀ هملون، و از غرب به درۀ ده‌تنگه منتهی می‌شود.
استانبول | علی اکبر دیانت اِستانبول \ estanbu(o)l\ ، نیز اِسلامبول، شهر و استانی در ترکیه. شهر استانبول بزرگ‌ترین شهر و مهم‌ترين ‌مركز اقتصـادی، بازرگانـی‌، صنعتـی‌، فـرهنگـی ـ هنـری و جهانگردی‌ تركیه،‌ و مركـز استان استانبول است‌. این‌ شهر تاریخی‌ مدتها پایتخت‌ امپراتوریهای‌ بیزانس (روم شرقی) و سپس عثمانی (تا 2 ربیع‌الاول 1342ق/ 13 ا...
تسلسل |
ترمذی، میرمحمد | اکرم مشهدی میرمحمدصالح حسینی اکبرآبادی (د 1060 یا 1061ق/ 1650 یا 1651م)، متخلص به کشفی و سبحانی، محدث، شاعر و خوش‌نویس ایرانی‌تبار و از عرفای سلسلۀ قادریۀ هند. نیاکان وی در زمان پادشاهی شاهرخ تیموری (779-850ق) به هند رفتند. او خود از معاصران شیخ بهایی (حر عاملی، 2/ 277؛ آقابزرگ، 22/ 334؛ قمی، 546؛ احمد، 239؛ افندی، 5/ 1...
ابان احمر | احمد شریعتی اَبانِ اَحْمَر، ابوعبداللـه، ابان‌بن عثمان‌بن یحیی‌بن زکریایِ لؤلؤی بَجَلّی (د ح 200 ق / 815 م)، فقیه، محدث، ادیب و نسب‌شناس شیعی عراقی. سمعانی «احمر» را یکی از شاخه‌های قبیلۀ «ازد» دانسته است (1 / 124). دربارۀ عنوان «بجلی» او نظریات مختلفی ابراز شده است، برخی گفته‌اند که او وابسته به شاخه‌ای از قبیلۀ بنی‌سُل...
اسب دوانی |
ریحانی |
اغواط | بخش جغرافیا اغواط \aqvāt\، یا اَلْاَغْواط، واحه و شهری کوچک و بیابانی در بخش مرکزی شمال الجزایر، واقع در پایکوههای جنوبی اطلس، بر سر جادۀ ارتباطی الجزیره با آفریقای مرکزی. این واحه (به وسعت 253 هکتار) ظاهراً در سدۀ 11 م، پس ‌از آنکه مهاجمان بنوهلال، با پشتیبانی فاطمیان مصر به این ناحیه وارد شدند، مسکونی شد. اغواط سپس به‌...
اسماعیل، امام زاده | حسن موسوی زاده اسماعیل، امامزاده \ emām-zāde esmāʾīl\ ، امامزاده‌ای در محلۀ چیذر واقع در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران. بقعۀ این امامزاده در فاصلۀ حدود 300 متری از بقعۀ امامزاده علی‌اکبر واقع شده است (طباطبایی، 9). نسب امامزاده اسماعیل به امام موسى‌ کاظم (ع) بازمی‌گردد (بلاغی، 42). بنا به گزارش مؤلف کنز الانساب، اسماعیل بن ز...
گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان | حسن موسوی زاده سازمانی واقع در خیابان ولیعصر، نبش خیابان جام‎جم، منطقۀ 3 شهرداری تهران، که با هدف گسترش و نوسازی صنایع کشور برای رقابت‌پذیری در عرصۀ جهانی از طریق فراهم آوردن ملزومات توسعۀ صنعتی تأسیس شد.
بریتل بنک، سفرنامه | پیمان متین گزارش سفر ویلیام بریتل‌بنک به ایران در یکی از ناگوارترین برهه‌های تاریخ این کشور با عنوان «ایران قحطی‌زده: گزارش سفر به شرق از غربت تا خانه» (نک‍ : مآخذ)، که در آن اشارات فراوانی به جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی زندگی ایرانیان هم‌زمان با مضیقه‌های شدید ناشی از خشک‌سالی شده است.
پروانه، خاندان | علی اکبر دیانت پَرْوانه‌، خانْدان‌، از خاندانهای‌ حكومتگر ایرانی‌ تبار آسیای‌ صغیر (649-700ق‌ / 1251-1301م‌)، كه‌ روزگاری‌ به‌ عنوان‌ تابع‌ دولت‌ سلاجقۀ روم‌، و دوره‌ای‌ دیگر به‌طور مستقل‌ بر بخشی‌ از آناتولی‌، شامل‌ سینوپ‌، سامسون‌ وجانیك‌، واقع‌ در بخش‌ میانی‌ و غرب‌ دریای‌ سیاه‌ فرمان‌ راندند.
ابلستان* |
جفری | شهرام خداوردیان آرتور1 (1892-1959م / 1271- 1338ش)، قرآن‌پژوه و متخصص زبانها و ادیان سامی. وی در مِلبورن استرالیا دیده به جهان گشود، تحصیلات مقدماتی و دانشگاهی را در همان شهر آغاز کرد، در میانۀ تحصیلات و در آغاز جنگ جهانی اول به جای خدمت سربازی به کالج مسیحی مدرس در هند اعزام شد (بَدو، 49) و حدود 5 سال در آنجا به تدریس و مطال...
تسنن |
ابن عباس |
اوائل | آذرتاش آذرنوش اَوائل، سرآغاز یا نخستینها. عشق به آگاهی از سرآغاز پدیده‌های جهان پیوسته كنجكاوی مردمان را برانگیخته است. در میان اعراب این كنجكاوی پابه دامنۀ «ادب» نهاد و نویسندگان مسلمان از آغاز قرن 2ق به تألیف در باب «اوائل» دست زدند. و ذیلِ «اولُ ... ، اولُ من ... ، اولُ ما ... » انبوهی از باورهای عمومی یا خرافات، و یا ن...
روضة الالباب |
غمباد | محمدسعید جانب اللهی غَمْباد، نوعی ورم، که در گلو، سرِ دل و سرِ کتف عارض می‌شود؛ به آن غمباده و بادرنگ هم گفته‌اند
امیرعلیشیر نوایی |
اجرام |
الست | ناصر گذشته اَلَسْت، اصطلاحی است برگرفته از قرآن كه بنابر نظر شماری از محدثان، مفسران و عارفان به پیمانی اشاره دارد كه خداوند در نشأۀ خاصی در عالمی به نام «عالم ذرّ» از همۀ آدمیان گرفته، و مضمون و محتوای آن اقرار به ربوبیت خداوند بوده، و ناظر است به توحید فطری و ذاتی انسان. تعبیر «اَلَسْت» از یكی از آیه‌های سورۀ اعراف گر...
ثنویه | علی رضا سید تقوی ثَنَویّه، عنوانی برای برخی نحل و ملل در کلام و فرقه‌نگاری اسلامی. این عنوان به صورت اصحاب الاثنین و اهل التثنیه (اشعری،327، 485؛ باقلانی، 60) نیز آمده است.
تفویض |
تکلیف مالایطاق | بیتا ولادوست تَکْلیفِ مالایُطاق، اصطلاحی کلامی به معنی اینکه خداوند انسان را به کاری بیرون از توان او امر کند. این پرسش که آیا جایز است خداوند تکلیف مالایطاق کند یا نه، یکی از فروع مبحث کلی تکلیف (ه‍ م) در علم کلام است که فِرَق مختلف بر اساس رویکردهای متفاوتشان به مباحثی چون علم و عدل‌الاهی، حسن و قبح اخلاقی، تکلیف و استط...

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام