علوم

نمایش تا از مورد
نتیجه جستجو برای :
  • ابن مندویه | ابوعلی احمد بن عبدالرحمن، پزشك و گياه ـ داروشناس مشهور ايرانی سده‌های 4 و 5ق / 10 و 11م و صاحب آثار بسيار در طب.
  • ابن منذر، ابوبکر بن بدر | ابوبكر بن بدر، ملقب به بيطار ناصری (د 741ق / 1340م)، سرپرست دامپزشكان ستورگاه ناصرالدين محمد بن منصور قلاوون، سلطان مملوك مصر.
  • جیانی، ابوعبدالله | ابوعبدالله محمد بن معاذ (د ح 485ق / 1092م)، ریاضی‌دان و اخترشناس اندلسی. به احتمال نزدیک به یقین، وی همان محمد بن ابراهیم بن محمد بن معاذ شعبانی است که ضبّی او را قاضی جیّان1 (ه‍ م) و فیلسوف معرفی کرده است (ص 46؛ نک‍ : ریشتربرنبورگ، 381).
  • جیب | تابعی ریاضی، تقریباً معادل تابع سینوس در مثلثات امروزی و مهم‌ترین تابع مثلثاتی نجوم در دورۀ اسلامی. جیب که امروزه آن را با Sin نمایش می دهند
  • جیوه | عنصر شیمیایی فلزی (نماد: Hg) با عددِ اتمیِ 80؛ نقره‌ای رنگ، و در دمای اتاق مایع. این عنصر سمی است و از دوران باستان شناخته بوده (بردرسن، 641)، و ظاهراً نخستین بار ارسطو از آن یاد کرده است (EI2, XI / 495).
  • چتکه | یا چُرتکه، چُرتگه، ابزاری کمکی برای انجام دادن عملیات سادۀ حسابی. نام فارسی آن برگرفته از واژۀ روسی15 است ( لغت‌نامه ... ، ذیل چرتکه؛ «فرهنگ ... 16»، 257)، و در عربی آن را «مِعداد» (جمع آن: معادید) می‌نامند (آذرنوش، ذیل عدَّ).
  • چشم‌پزشکی | یکی از انواع کهن علوم پزشکی که در آن از ساختمان و تشریح، کارکرد اجزاء، بهداشت، اسباب و علل بروز بیماریها، اوصاف و نشانه‌شناسی بیماریها، انواع معالجات، و داروهای چشم بحث می‌شده است (نک‍ : العشر مقالات ... ، 71؛ علی بن عیسى، 2-10؛ حلبی، 31- 33؛ طاش کوپری‌زاده، 1 / 285؛ نیز غالب آثار چشم پزشکی و دانشنامه‌های طبی...
  • چغمینی | ابوعلی شرف‌الدین محمود بن محمد بن عمر، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان و پزشک اهل چغمین (چقمین)، از توابع خوارزم (قاضی‌زاده، گ 5 رو؛ زرکلی، 7 / 181).
  • حاجی‌بابا افشار | نخستین پزشک ایرانی در علم طب جدید اروپایی و حکیم‌باشی دستگاه عباس‌میرزا نایب‌السلطنه (1235- 1249ق / 1820-1833م) و محمدشاه قاجار.
  • حارث بن کلده | حارث بن کلدة بن عمرو بن علاج ثقفی، پزشک معاصر پیامبر (ص) و از بزرگان قبیلۀ ثقیف. کهن‌ترین منابع ما دربارۀ حارث کتب سیر و مغازی است که در آن به طبابت و اندرزهای پزشکی او اشاره، و گاه با عنوان «طبیب العرب» از وی یاد شده است.
  • حاسب طبری | ابوجعفر محمد بن ایوب، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس فارسی‌نویس نیمۀ دوم سدۀ 5 ق / 11م.
  • ابوالعلاء بهشتی | علاءالدین محمد بن احمد بیهقی اسفراینی، معروف به فخر خراسان (د 749 ق / 1348 م)، فقیه و ریاضی‌دان.
  • ابوالعلاء بن زهر |
  • ابوعلی حبوبی | حسن ‌بن حارث حبوبی خوارزمی، ریاضی‌دان، قاضی و فقیه ایرانی نیمۀ دوم سدۀ 4 ق / 10 م.
  • ابوعلی خیاط |
  • ابوالفتح اصفهانی | محمود بن قاسم‌ بن فضل (د پس از 513 ق / 1119 م)، ریاضی‌دان ایرانی.
  • ابوالفتح گیلانی | مسیح‌الدین فرزند عبدالرزاق (954- 27رمضان997 ق / 1547-30 ژوئیۀ 1589 م)، پزشك و ادیب ایرانی كه پس از سفر به هند، به دربار جلال‌الدین اكبر، پادشاه گوركانی هند راه یافت و به مقام صدارت و امینی چند صوبۀ هند رسید.
  • ابوالفرج بن هندو |
  • ابوالفرج ابن طیب |
  • ابوالفرج یمامی | (د ح 438 ق / 1046 م)، فرزند ابوسعید، پزشك و متخصص در علوم و فنون حكمیه (ابن ابی اصیبعه، 239).
  • ابوالفضل هروی | احمد بن ابی اسعد (ابی سعید)، منجم و ریاضی‌دان ایرانی در سدۀ 4 ق / 10 م. از زندگی و احوال او آگاهی چندانی در دست نیست.
  • ابوالقاسم زهراوی |
  • ابوالقاسم نائینی | ملقب به سلطان الحكماء (1245-1322 ق / 1829-1904 م)، فرزند میرزا محمد جعفر، طبیب و مدرس مدرسۀ دارالفنون.
  • ابوکامل | شجاع بن اسلم بن محمد بن شجاع، معروف به حاسب مصری، ریاضی‌دان سده‌های 3 و 4 ق / 9 و 10 م و یكی از واپسین نمایندگان مكتب كهن جبر در ریاضیات اسلامی و بزرگ‌ترین عالم جبر پس از خوارزمی (ابن‌ندیم، 339؛ ابن‌خلدون، 3 / 1129؛ GAS, V / 277).
  • ابوماهر موسی بن یوسف بن سیار |
  • ابومحمد عبدالله بن محمد |
  • ابومروان |
  • ابومروان عبدالملک بن زهر |
  • ابومعشر بلخی | جعفر بن محمد بن عمر (19 صفر 171- 28 رمضان 272 ق / 10 اوت 787- 9 مارس 886 م)، منجم ایرانی.
  • ابومنصور موفق هروی | (سدۀ 4 و 5 ق / 10 و 11 م)، فرزند علی، پزشك و داروشناس ایرانی و مؤلف كهن‌ترین كتاب فارسی موجود در داروشناسی.
  • ابوالنجم نصرانی | ابن ابی غالب بن فهد بن منصور بن وهب ابن قیس بن مالك (د 599 ق / 1203 م)، پزشك مسیحی سوری.
  • ابونصر قمی | حسن بن علی (د پس از 366 ق / 977 م)، منجم شیعی ایرانی.
  • ابونصر منصور بن عراق | ریاضی‌دان و منجم نامدار ایرانی سدۀ 4 و 5 ق / 10 و 11 م، از آل عراق یا خوارزمشاهیان قدیم.
  • ابوالوفا بوزجانی |
  • ابویحیی بطریق | (د ح 184 ق / 800 م)، مترجم آثار یونانی به عربی، معاصر منصور خلیفۀ عباسی، آشنا به نجوم و ریاضیات و پزشكی (لكلرك، I / 178؛ زوتر، 4).
  • ابویعقوب اهوازی | (د پس از 372 ق / 982 م)، پزشك و داروشناس.
  • اپتیک |
  • اثیرالدین ابهری | مُفَضَّل بن عمر بن مَفَضَّل (د ح 663 ق / 1265 م)، فیلسوف، ‌منطقی، منجم و ریاضی‌دان، ‌از جزئیات زندگانی اثیرالدین همین اندازه معلوم است كه از مردم ابهر ــ شهری میان زنجان و قزوین ــ بوده است.
  • پولاک | پولاک، یاکوب ادوارد (۱۳ محرم ۱307-۱234ق / ۱۲ نوامبر ۱818-1890م)، پزشک و ایران پژوه یهودی تبعۀ اتریش، نخستین آموزگار رسمی پزشکی نوین در ایران و پزشک شخصی ناصرالدین شاه. وی در بوهمیای چکسلواکی (در آن روزگار بخشی از امپراتوری اتریش ـ مجارستان) زاده شد، در پراگ و پس از آن در وین به تحصیل پرداخت و در ۱۸۴۶م فارغ‌ال...
  • تاجوری | تاجوری، ابوزید عبدالرحمان بن محمدبن احمد مغربی طرابلسی، مشهور به تاجوری (سدۀ 10ق / 16م)، فقیه مالکی و عالم علم میقات. زادگاه وی احتمالاً تاجوره، در حومۀ شرقی طرابلس غرب (پایتخت کنونی جمهوری لیبی) یا محلۀ باب تاجورۀ این شهر (دروازۀ شرقی طرابلس) بوده است.
  • تادلی، علی | تادَلی، علی بن موسی بن عبدالله (د 816ق / 1413م)، مشهور به ابن هیدور، ریاضی‌دان و منجم مراکشی. از زندگی وی آگاهی چندانی در دست نیست، جز آنکه اهل فاس و منسوب به تادله بود و در نیمۀ دوم سدۀ 8 و اوایل سدۀ 9ق می‌زیست (رنو، 179).
  • احصاء العلوم |
  • احکام نجوم |
  • احمد بن ابی سعد هروی |
  • احمد بن ثبات | ابوالعباس احمد بن علی ثبات واسطی شافعی حاسب (555-631 ق / 1160-1234 م)، فقیه و ریاضی‌دان.
  • تثلیث زاویه | تَثْلیثِ زاویه، یکی از مسائل کهن ریاضی که موضوع آن بخش کردنِ زاویه به 3 قسمت مساوی است. در برخی از نوشته‌های دوران اسلامی در این موضوع، این مسئله با همین عنوانِ «تثلیث زاویه» و در برخی دیگر با عناوین دیگر نامیده شده است (نک‍ : دنبالۀ مقاله).
  • تحریر المجسطی | تَحْریرُالْمَجِسْطی، روایت عربی بازنگاری شدۀ مجسطی بطلمیوس، توسط نصیرالدین طوسی. نگارش آثاری در تفسیر، شرح، تلخیص، اصلاح، یا تحریر و بازنگاری تمام یا بخشی از مجسطی بطلمیوس از سنتهای ریشه‌دار ریاضیات و نجوم اسلامی بود
  • تحریر اقلیدس | تَحْریرِ اُقْلیدِس، روایت عربی بازنگری شدۀ اصول هندسۀ اقلیدس، توسط نصیرالدین طوسی (ه‍ م). از گزارش مسعودی که ابن‌خلدون نیز مضمون آن را تأیید می‌کند، می‌توان دریافت که دست‌کم از روزگار منصور روایتی عربی از اصول اقلیدس در دست بوده است.
  • تحریر | تَحْریر، اصطلاحی که در عنوان روایتهای بازنویسی شدۀ ترجمـه‌های ‌عربی شمـاری از آثار ریاضی و نجومی‌یونانی ــ و در مواردی انگشت‌شمار، برخی آثار تألیف شده
  • تحفۀ حکیم مؤمن* |

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: