آیین نخل‌گردانی در یزد / حسین مسرّت
آیین نخل‌گردانی در یزد / حسین مسرّت

یکی از آیین‌هایی که بسیار در یزد رایج است و یزد را بدین وسیله نام‌آور کرده، آیین نخل‌گردانی است. البته در برخی شهرهای دیگر ایران هم ممکن است نخل‌گردانی باشد، چنان‌که من در روستای کنجدجان گلپایگان هم نخل دیدم، امّا نخل‌گردانی در یزد یک ویژگی‌هایی دارد که در ایران برجسته شده است.

1404/4/11 ۰۹:۰۷
ایران را از یاد نبریم / شهرداد روحانی
ایران را از یاد نبریم / شهرداد روحانی

شهر سوخته، تخت‌جمشید، طاق بستان، میدان نقش جهان، سی‌و‌سه پل، قلعه الموت و... نمادهای برجسته‌ تاریخ كهنسال ایران هستند و تحسین هر انسان هنردوست و هنرشناسی را برمی‌انگیزند. واقعیت این است كه در این سو و آن سوی ایران، ما با آثار تاریخی فراوانی روبه‌رو هستیم كه هر كدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و بسیار هم شگفت‌انگیز هستند.

1404/4/11 ۰۸:۵۶
اصول هویت ایرانی / منصور رستگار فسایی
اصول هویت ایرانی / منصور رستگار فسایی

وقایع اخیر نشان داد یکی از مهمترین مؤلفه های قدرت ایران و ایرانی، هویت دیرپا، استوار و راستین مردم این دیار است که به رغم خیالبافی های دشمنان، همچون سدی سهمگین در برابر متجاوزان خودنمایی می کند. نوشتار زیر به برخی از این اصول را یادآور می شود.

1404/4/7 ۰۷:۳۲
ادامه مطلب
چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟ / عبدالحسین زرین‌کوب
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن

هر کشور دیرینه سالی نشیب و فراز تاریخی داشته و هر ملتی کمابیش ترکیبی است از بدتر و بهتر. ایرانی نیز چنین است و با همه ناسازگاری‌‏های روزگار، توانسته است رشحه‌‏ای از اصالت در خود حفظ کند و هر گاه لازم باشد، سرزندگی خود را به‌‏کار اندازد. ایران را باید شناخت و مبادی هویتش را دریافت

1404/3/12 ۱۰:۵۸
فهم هانری کربن از ملاصدرا / پروفسور هرمان لندولت
فهم هانری کربن از ملاصدرا / پروفسور هرمان لندولت

تفکر اصیل ملاصدرا، در کنار ابن‌سینا و شیخ اشراق نقش محوریی در تصور کربن از فرهنگ ایرانی، فلسفه اسلامی و در حقیقت شکل‌گیری تفکر فلسفی او داشت. لندلت در این نوشتار می کوشد فهم کربن از صدرا را روشن سازد و با اشاره به همانندی های سطحی صدرا و هایدگر، تفاوت‌های بنیادی آنها را از دیدگاه کربن بازگو کند.

1404/3/5 ۰۹:۲۷
ادامه مطلب
سندی منحصر به فرد از آرشیو ملی ایران منتشر شد
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی

بنابر گزارش بخش فهرست نویسی کتابهای چاپی (اعم از فارسی، عربی و ترکی) قدیم ترین کتابی که تاکنون از آثار فهرست شده کتابخانه بر می آید، کتاب ارزشمند فرهنگ شعوری (نوال الفضلا و لسان العجم) می باشد، که در ۱۰۷۵ قمری تالیف شده است.

1404/3/11 ۱۱:۴۸
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها

شواهد فراوان تاریخی از سپیده‌دم تاریخ تاکنون برای نام خلیج فارس وجود دارد. کتاب‌هایی کهن همچون «مسالک‌الممالک» اصطخری از جغرافیانویسان سده چهارم هجری از مستندترین این شواهد به شمار می‌آیند.

1404/2/10 ۱۱:۳۳
ادامه مطلب
شعر صائب تبریزی؛ از شور کلام تا دعوت به زیست عاشقانه
شعر صائب تبریزی؛ از شور کلام تا دعوت به زیست عاشقانه

صائب تبریزی، شاعر پرشور سبک هندی، نه‌تنها گنجینه‌ای از تصویرپردازی‌های دل‌نشین، تمثیل‌های درخشان و مضامین انسانی را در دل شعر فارسی به یادگار گذاشته، بلکه می‌تواند همچنان با تیرهای دورپرتاب اندیشه‌اش، دل مخاطبان جهانی را نشانه بگیرد.

1404/4/10 ۱۳:۵۷
هجوم مغول؛ پندها و پیامدها در گفت‌وگو با شیرین بیانی
 فلسفه زیر سایه عرفان گفت‌وگو با محمد فضلی
فلسفه زیر سایه عرفان گفت‌وگو با محمد فضلی

محمد فضلی تأکید می‌کند که فلسفه در ایران هیچ‌گاه از بطن عقلانیت انتقادی و مستقل شکل نگرفت و همواره یا در جایگاه خدمتکار دین و عرفان باقی ماند یا در حاشیه سنت‌های معنوی و الهیاتی گم شد. این همراهی تاریخی، فلسفه ایرانی را از امکان استقلال و ایفای نقش نقادانه و مولد در جامعه محروم ساخته است.

1404/4/8 ۱۰:۰۲
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری یادبود «سیّداصغر قریشی»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»

آیین رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» اثر عباس قنبری عدیوی، با همکاری بنیاد ایران‌شناسی شعبۀ استان چهارمحال و بختیاری و انتشارات نیوشه، عصر سه‌شنبه، ششم خرداد در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار ‌شد.

1404/3/7 ۱۸:۰۹
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد بیست‌وششم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • عاشورا
    محمدعلی جودکی

    عاشورا، روز دهم محرم، مصادف با شهادت امام حسین (ع) که بزرگ‌ترین روز سوگواری در میان شیعیان است. واقعۀ عاشورا از رویدادهای مهم تاریخ شیعیان به شمار می‌رود که با بازتولید بسیاری از رخدادها و صحنه‌های حماسۀ کربلا به فرهنگ عامه راه یافته است.

    ادامه مطلب
  • تیرگان
    ندا اخوان اقدم

    تیرْگان، از جشنهای ایران باستان که همه ساله در تیرماه برگذار می‌شد. تیرگان جشن باران بود و تمامی آیینهایی که در این روز برپا داشته می‌شد، به ایزد باران، یعنی تیشتر اختصاص داشت. هنوز هم زردشتیان ایران تیرگان را جشن «تیر و تیشتر» می‌دانند (بویس، «تاریخ...»، I/ 75، «جشنها...»، 803).

    ادامه مطلب
  • آرش
    احمد تفضلی

    آرَش [āraš]، پهلوان تیرانداز ایرانی. نام وی در اوستا به صورت اِرِخْشه با صفت تیزتیرترینِ ایرانیان آمده، و گفته شده که او تیری از کوه اَیریو خشوثه به کوه خَونْوَنْت انداخته است ( اوستا، یشت 8، بند 6). این نام در پهلوی ایرَش و با صفت تیزتیر آمده، و به اختصار روایت شده است که در روز ششم از ماه فروردین، منوچهر و این پهلوان، ایران را از افراسیاب بازستاندند («متنهای پهلوی»، 104). داستان تیراندازی آرش با تفصیل بیشتری در منابع اسلامی آمده است.

    ادامه مطلب
  • ایران
    حسن رضایی باغ بیدی,اصغر دادبه,علی بلوکباشی,قمر آریان,محمدحسن گنجی,علی بهرامیان,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش ادبیات عرب,فاطمه لاجوردی,روزبه زرین کوب,یونس کرامتی,سید حسین نصر,بخش ادیان و عرفان,عبدالحسین زرین کوب,زهره زرشناس,مهری باقری

    ایران، كشوری باستانی در جنوب غربی آسیا با 000‘648‘1 كمـ2 مساحت و بیش از 65 میلیون تن (1376ش) جمعیت كه نام رسمی آن «جمهوری اسلامی ایران» است. 

    ادامه مطلب
  • تاسوعا
    حسن اکبری بیرق

    روز نهم ماه محرم، که همه‌ساله شیعیان و دوستداران امام حسین (ع) با آیینهای ویژه‌ای، به یاد مصائبی که در روز نهم محرم 61 ق / 9 اکتبر 680 م بر شهدای کربلا گذشته است، آن را گرامی می‌دارند.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: