فریدون مشیری، شاعر ریشه‌ها و همیشه‌ها / حسین مسرّت
فریدون مشیری، شاعر ریشه‌ها و همیشه‌ها / حسین مسرّت

مشیری را می‌توان شاعر طبیعت، شاعر گل‌ها، شاعر فصل‌ها، شاعر عاطفه‌ها، شاعرِ امید، مهر، عشق، مردم‌داری، انسان‌دوستی، صلح و دوستی نامید. شاعری که با بهره‌گیری از زبانی ساده و واژگانی آشنا، مضمون زیبایی می‌آفریند که پیشینیان بدان سهل ممتنع می‌گفتند. مشیری از چنان توانمندی در آفرینش سروده برخوردار بود که می‌توانست اشعار زیبایی را با واژگانی ساده و روان بگوید و هر بار سخنی نو چه در قالب کهن و چه در قالب نو داشته باشد.

1404/6/30 ۱۰:۳۹
استاد غلامحسین امیرخانی؛ پاسدار نستعلیق در عصر مدرن / فرهاد جلیلیان‌فرد
استاد غلامحسین امیرخانی؛ پاسدار نستعلیق در عصر مدرن / فرهاد جلیلیان‌فرد

استاد غلامحسین امیرخانی، هنرمند بزرگی است که در تاریخ معاصر خوشنویسی ایران نامی پایدار و مانا را از خود به‌جای گذاشته است و حقی دو چندان از جهات گوناگون خصوصاً آموزش هنر نستعلیق و ترویج آن در دوره معاصر بر کاروان خوشنویسی ایران دارد.

1404/6/30 ۱۰:۳۴
عصر مغول و نفوذ ایرانیان در چین /  شیرین بیانی – بخش اول
عصر مغول و نفوذ ایرانیان در چین / شیرین بیانی – بخش اول

به‌رغم حوادث خونباری که هجوم وحشیانه مغول در پی داشت، ایرانیان توانستند به‌تدریج آنان را رام کنند و فرهنگ اصیل خود را جلوه‌‏گر سازند. آنچه در پی می‌‏آید، به‌اختصار به همین موضوع در روزگار پس از چنگیز می‌‏پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌شود از تهدیدها، فرصت ساخت

1404/6/30 ۰۹:۴۴
ادامه مطلب
شاعرِ «لطیف‌ترین شعر عاشقانه عصر ما» / محمدامین ریاحی
ایرانیان و تأثیرشان بر فرهنگ فرانسه /  جواد حدیدی
ایرانیان و تأثیرشان بر فرهنگ فرانسه / جواد حدیدی

حدود چهار سده از آشنایی فرانسویان با فرهنگ و ادبیات ایران می گذرد و در این مدت شاعران، ادیبان و نویسندگان فرانسه به مناسبت های مختلف و از وجوه گوناگون با بزرگان شعر و ادب ایران و آثارشان مواجه شده اند و از آنها تأثیر پذیرفته اند

1404/6/29 ۱۱:۱۴
عبدالحسین زرین‌کوب به روایت خودش
عبدالحسین زرین‌کوب به روایت خودش

عبدالحسین زرین‌کوب که بیشتر عمرش را صرف تدریس و نوشتن کرد خلاصه زندگی‌اش را این‌گونه روایت کرده است: «عمری در مدرسه صرف کردم و از آنچه بیشترینه مردم آن را به بیهوده در کتاب و مدرسه می‌جویند نشانی ندیدم و بعد از هفتاد سال هنوز آن را همه جا می‌جویم و هیچ‌جا نمی‌یابم.»

1404/6/24 ۱۰:۳۲
ادامه مطلب
قرآن در بریتانیا
قرآن در بریتانیا

نسخه‌های خطی نفیسی از قٰرآن کریم در کتابخانه‌ها و موزه‌های معتبر سراسر دنیا یافت می‌شود. در ادامه تصویر شماری از این نسخه‌های نفیس که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. منبع این عکس‌ها از اسلایدهای قدیمی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است

1404/6/23 ۱۰:۱۱
 کهن‌ترین نگاره ولادت پیامبر اسلام (ص)
 تصویری قدیمی از ضریح چوبی امام رضا (ع)
تصویری قدیمی از ضریح چوبی امام رضا (ع)

اولین ضریح، ضریحی چوبی و تسمه‌های فلزی، با پوشش طلا و نقره بوده است که در اواسط قرن دهم یعنی در دوران شاه طهماسب صفوی به سال 957 ﻫ.ق ساخته و بر روی صندوقچه چوبی نصب شده است.

1404/6/3 ۱۰:۳۷
ادامه مطلب
«فلسفه شر» نوشته لارس اسوندسن در گفت‌وگو با احسان سنایی اردکانی
«فلسفه شر» نوشته لارس اسوندسن در گفت‌وگو با احسان سنایی اردکانی

در نگاه اسوندسن، فردْ هرچه بیشتر خودش را نه شخصیتی مستقل بلکه عضوی از یک سیستمِ «خیر»، بداند، احتمال بروز شرْ بیشتر خواهد بود؛ چراکه به همان اندازه، احتمال دوراندیشی فرد و تأمل در پیامدهای متغیر اعمالش نیز کمتر می‌‎شود. سیستم همچنان به عملکرد خود ادامه خواهد داد، اما چون جامعه و شرایط اجتماعیْ مدام در حال تغییرند، پیامدهای عمل افراد ذوبِ در آن سیستم نیز تغییر می‌‎کند. دقیقاً به همین دلیل هم پایبندی به هیچ ​ایدئولوژی صلب و ثابتی در نهایت ضامن اخلاقی بودن افراد نیست

1404/6/30 ۱۰:۲۰
وضعیت نقد ادبی در ایران در گفت‌وگو با حسین پاینده
وضعیت نقد ادبی در ایران در گفت‌وگو با حسین پاینده

حسین پاینده : آرام‌آرام داریم به جایی می‌رسیم که خواننده دیگر اصلاً نپذیرد که کسی برداشت‌های شخصی خود، یا ارزش‌داوری‌های شخصی‌اش، را ذیل عنوان «نقد ادبی» ارائه کند. درک این موضوع که نقد باید مبتنی بر نظریه‌های علوم انسانی باشد و بیش از هر چیز با تحلیل و استدلال و تبیین معانی آثار ادبی سر و کار دارد و نه اعلام نظرات سلیقه‌ای، البته هنوز مستلزم پژوهش و تدریس و ترجمه و ارائه‌ی نمونه‌های نقد عملی از آثار ادبی و هنری است. در مجموع، به نسبت دو سه دهه پیش وضعیت بهتری داریم.

1404/6/30 ۱۰:۰۲
کارنامه ابوالقاسم انجوی شیرازی در گفت‌وگو با محمد جعفری قنواتی
کارنامه ابوالقاسم انجوی شیرازی در گفت‌وگو با محمد جعفری قنواتی

محمد جعفری قنواتی، از پژوهشگران ادب عامه، گفت: انجوی شیرازی بر پایبندی به زبان راوی تاکید داشت و آن را اصلی مهم درپژوهشهای فولکلور می‌دانست. وی همیشه تاکید داشت که باید زبان راوی کاملاً در روایت و بازنویسی فولکلور حفظ شود و حتی تلفظ اشتباه راوی باید با امانتداری بیاید.

1404/6/25 ۱۰:۴۴
ادامه مطلب
گزارش تصویری آیین یادبود «عباس انواری»
گزارش تصویری آیین یادبود «عباس انواری»

مجلس یادبود «عباس انواری»، مدیر بخش علوم پایه و مهندسی دانشنامۀ ایران و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، صبح شنبه، یازدهم مرداد در تالار امیرالمؤمنین (ع) این مؤسسه برگزار شد.

1404/5/13 ۱۷:۵۴
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش دوم
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش دوم

هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» با مشارکت انجمن علمی ایران‌شناسی و به دبیری علمی محمود جعفری دهقی، سه‌شنبه، هفتم مرداد از ساعت ٩ صبح تا ۶ بعدازظهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

1404/5/10 ۱۴:۰۲
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش نخست
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش نخست

هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» با مشارکت انجمن علمی ایران‌شناسی و به دبیری علمی محمود جعفری دهقی، سه‌شنبه، هفتم مرداد از ساعت ٩ صبح تا ۶ بعدازظهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

1404/5/10 ۱۳:۵۸
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • کیخسرو
    محمود امیدسالار

    کِیخُسْرو، از شاهان جاوید در دین زردشت و فرهنگ مردم و مشهور به عدالت در حماسۀ ملی ایرانیان. 

    ادامه مطلب
  • کهربا
    محسن ابراهیمی

    کَهْرُبا، یا کاه‌ربا، گوهری زرد و سخت با کاربردهای درمانی و تزیینی. 

    ادامه مطلب
  • کاشی و کاشی کاری
    محمدتقی عاشوری

    کاشی و کاشی‌کاری، نوعی خشت تنک که روی آن نقاشی کنند و آبگینۀ سابیده بر آن بمالند و بپزند، چنان‌که شبیه به چینی شود و نیز پیشۀ مرتبط به آن.

    ادامه مطلب
  • کاروان و کاروان سرا
    مریم سامعی

    کارْوان و کارْوانْ‌سَرا، شیوه‌ای از حمل‌ونقل گروهی انسان، حیوان و کالا، و محل اقامت کاروانیان و مسافران.

    ادامه مطلب
  • قهوه خانه
    محمد جعفری (قنواتی)

    قَهْوه‌خانه، از نهادهای اجتماعی با کارکردهای متنوع فرهنگی، ادبی، اجتماعی و سیاسی در فرهنگ مردم ایران. 

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

  • مضامین شاهنامه از سروده‌های شهریار استخراج شود

    حسن انوری درباره شهریار گفت: شهریار از معدود شاعرانی است که از مضامین شاهنامه بسیار استفاده کرده است؛ از این رو به دانشگاه تبریز پیشنهاد می‌کنم، یکی از دانشجویان را مأمور کند تا به عنوان پایان‌نامه این مضامین را استخراج کند.

    ادامه مطلب
  • فردوسی حافظ اصلی زبان فارسی است

    استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی گفت: بدون تردید، عامل اصلی حفاظت از زبان فارسی در کنار جریان‌های دیگر تاریخ ادبیات ما، فردوسی است. فردوسی با نفوذ در ادبیات و فرهنگ فارسی، توانست جریان علمی، فرهنگی و ادبی ماندگاری را در تاریخ ادبیات ما رقم بزند.

    ادامه مطلب
  • نگاهی به کتاب «تشیع در ایران»

    حامد الگار در کتاب «تشیع در ایران از صفویه تا امروز» سیر تحولات مذهب تشیع و انشعابات آن و نیز زیرشاخه‌های بعضا متخاصم آن انشعابات را برمی‌شمارد و روند تعاملات و اختلافات صوفیه و ادغام تدریجی متصوفه در اسلام شیعی را از شیخ صفی‌الدین تا پیروزی انقلاب اسلامی و دوران پس از انقلاب تشریح می‌کند.

    ادامه مطلب
  • گرامیداشت یاد عبدالمحمد آیتی در مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

    در یکصد و یازدهمین محفل ماهانه مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، یاد مرحوم عبدالمحمد آیتی با پخش مستند کوتاه تلویزیونی و سخنرانی باقر قربانی زرین و بهرام پروین گنابادی گرامی داشته شد.

    ادامه مطلب
  • اهدای ۴۱ مجموعۀ تازه به کتابخانۀ مرکز دائرة‎‌المعارف بزرگ اسلامی

    خدا را شاکریم که پس از گذشت چهل‌ودو سال، این اعتماد و توجه خاندان‌های فرهنگی به این مرکز علمی هم‌چنان پایدار و بلکه روزافزون است؛ این بدان معنی است که صاحبان این گنجینه‌‎های معنوی و اختصاصی، این مؤسسۀ فرهنگی را برای حفظ و صیانت و نیز بهره‌مندی اهل تحقیق از آن‌ها جای مناسبی تشخیص داده‌اند.

    ادامه مطلب

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: