از اسطوره تا حماسه / ابوالقاسم اسماعیل‌پور فرهنگ و ادبیات بخش مهمی از هویت هر ملتی را تشکیل می دهد. شاهنامه و سایر متون کهن همچون اوستا نیز یک وجه اهمیتشان همین امر است. آنچه در پی می آید، بررسی یکی از شخصیت های کلیدی هر دو کتاب است که در متون دوران اسلامی به عنوان فردی معنوی شناسایی می شود. 1404/8/12 ۱۲:۵۶
خواجه نصیرالدین طوسی؛ حکیمِ حاکم در طوفان تاریخ / محمد کرمی‌نیا در یکی از تاریک‌ترین دوران تاریخ ایران، حکیمی برخاست که نشان داد خرد و عمل می‌توانند جهان را دگرگون کنند. خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، سیاست‌مدار و منجم، در دل آشوب‌های مغول و زوال خلافت عباسی، با حکمت عملی خود، مسیر تاریخ ایران را روشن کرد و پیوند میان عقل، اخلاق و قدرت را به نمایش گذاشت. 1404/8/12 ۱۱:۴۶
چرا کوروش هخامنشی در شاهنامه غایب است؟ / علی نیکویی چنان‌که متونِ ادبی فارسی و پژوهش‌های شاهنامه‌شناسان نشان می‌دهند، نامِ «کوروش» آن‌گونه که امروز انتظار می‌رود، در شاهنامه به صورتِ صریح و مستقل حضور ندارد یا جایگاهِ برجسته‌ای نیافته است. فهمِ این پدیده برای مطالعاتِ تاریخی - ادبی حائز اهمیت است، چراکه نشان‌دهنده چگونگیِ شکل‌گیریِ حافظه تاریخی، عواملِ برجسته‌سازی یا حذف شخصیت‌ها و تعامل میان اسطوره و تاریخ در متن‌های حماسی است. 1404/8/11 ۱۱:۵۱
درنگی در آیات مربوط به ذوالقرنین / علامه طباطبایی در شأن نزول بخشی از سوره مبارک کهف چنین گفته‌اند که جمعی از یهودیان سؤالاتی از پیامبر اکرم(ص) کردند و از آن جمله درباره ذوالقرنین پرسیدند که آیاتی نازل شد که محور بحث نوشتار زیر است. 1404/8/10 ۱۱:۳۳
شاعرِ «لطیف‌ترین شعر عاشقانه عصر ما» / محمدامین ریاحی سی‌ام شهریورماه نود و نهمین سالگرد تولد فریدون مشیری است؛ شاعری که خیلی‌ها او را با شعر «کوچه»اش به یاد می‌آورند. او ۳۰ شهریور سال ۱۳۰۵ به دنیا آمد و در سال ۱۳۷۹ از دنیا رفت. 1404/6/30 ۱۰:۵۶
ایرانیان و تأثیرشان بر فرهنگ فرانسه / جواد حدیدی حدود چهار سده از آشنایی فرانسویان با فرهنگ و ادبیات ایران می گذرد و در این مدت شاعران، ادیبان و نویسندگان فرانسه به مناسبت های مختلف و از وجوه گوناگون با بزرگان شعر و ادب ایران و آثارشان مواجه شده اند و از آنها تأثیر پذیرفته اند 1404/6/29 ۱۱:۱۴
مُهر ناصرالدین‌شاه و مشیرالسلطنه نشان از تاریخ تملک نسخه در محافل درباری نسخه خطی «مجموعه رسائل حکمی و عرفانی» به خط نسخ و کتابتِ محمدبن‌علی دامغانی جاجرمی در سال ۶۵۹ قمری در مخزن کتاب‌های خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی نگهداری می‌شود. 1404/8/4 ۱۲:۰۴
نسخه‌ای از تاریخ بیهقی در تملک ملک الشعرای بهار نسخه شماره 3139 کتابخانه مجلس، کتاب تاریخ بیهقی اثر ارزشمند ابوالفضل محمد بیهقی (وفات 470 قمری) است. (معرفی شده در فهرست کتابخانه مجلس، جلد 10 (بخش دوم)، صص 709-710). 1404/8/3 ۱۱:۴۴
اسنادی از نخستین قانون پستی ایران به مناسبت روز جهانی پست؛ میراث ارتباطی بشر روز جهانی پست هر ساله در تاریخ ۹ اکتبر (۱۷ مهر) به مناسبت سالروز تأسیس اتحادیه جهانی پست ـ که در سال ۱۸۷۴ با تصویب معاهده برن در شهر برن سوئیس تأسیس شد ـ گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است برای تأمل در اهمیت خدمات پستی در توسعه ارتباطات، تجارت، آموزش و همبستگی اجتماعی در سراسر جهان. 1404/7/19 ۱۲:۵۹
نصرالله پورجوادی: هنوز ایران را جدی نمی‌گیریم پورجوادی گفت:برخی‌ها می‌گویند فلانی بعد از یک عمر سراغ اندیشه‌های زرتشتی رفته است، مگر در آیین زرتشتی هم چیزی پیدا می‌شود؟ جدی گرفتن این موضوع برای ما هنوز جا نیفتاده است. ما هنوز ایران را جدی نمی‌گیریم. به‌همین دلیل، می‌بینم که چه انتقاداتی به من می‌شود. از من می‌پرسید چرا زودتر سراغ این مباحث نرفتم. چرا شما نرفتید؟ چرا دیگران دنبالش نرفتند؟ چیزی نیست که فقط به من بگویید، باید به همه بگوییم. 1404/8/11 ۱۱:۳۵
گفت‌وگو با بهمن نامورمطلق به مناسبت سالروز درگذشت لویی ماسینیون بهمن نامورمطلق: علم و فرهنگ در انزوا می‌میرند؛ مرز نمی‌شناسند. این سیاست است که مرز می‌کشد، نه علم. انسان‌ها از طریق گفت‌وگو و تبادل‌نظر رشد می‌کنند. اگر این ارتباطات علمی و فرهنگی را زنده نگاه داریم، از وضعیت تهدید و سوءتفاهم بیرون می‌آییم و وارد مرحله‌ای از پیوند، پیشرفت و درک متقابل می‌شویم. 1404/8/11 ۱۱:۳۳
گفت‌وگو با کامیار عبدی به مناسبت روز جهانی کورش کامیار عبدی گفت: متأسفانه زندگی کورش به دست عده‌ای شوونیست به پاره‌ای افسانه‌ها و تخیلات آغشته شده که به دانش علمی ما در مورد کورش و دستاوردهایش آسیب می‌زند، اما خوشبختانه در مورد کورش اطلاعات کافی تاریخی و باستان‌شناختی در دست هست که بر اساس آنها بتوان تصویری متقن و مستند در مورد این شخصیت بزرگ تاریخی و دستاوردهای چشمگیرش ترسیم کرد که نیازی به گزافه‌گویی و خیال‌پردازی نیست. 1404/8/10 ۱۱:۱۳
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سالروز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۲ آیین پاس‌داشت دهمین سالروز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر با عنوان «امیرِ کبیرِ نشر» به میزبانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و با همکاری نشر نو، عصر سه‌شنبه، هشتم مهر برگزار شد. 1404/7/9 ۱۱:۲۶
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سالروز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۱ آیین پاس‌داشت دهمین سالروز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر با عنوان «امیرِ کبیرِ نشر» به میزبانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و با همکاری نشر نو، عصر سه‌شنبه، هشتم مهر برگزار شد. 1404/7/9 ۱۱:۲۳
گزارش تصویری برگزاری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی-٢ جلسۀ فصلی شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی عصر سه‌شنبه، اول مهر به ریاست کاظم موسوی بجنوردی برگزار شد. 1404/7/2 ۱۵:۵۹