شب عروض ایرانی برگزار می‌شود

1404/9/8 ۱۱:۵۹

به مناسبت انتشار کتاب «عروض و قافیۀ عربی» نوشتۀ علی‌اصغر قهرمانی مقبل که از سوی نشر نی منتشر شده است، نهصد و هجدهمین شب از شب‌های بخارا به مبحث عروض ایرانی و نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است.

این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه نهم آذر ۱۴۰۴ با سخنرانی علی‌اشرف صادقی، امید طبیب‌زاده، علی‌اصغر قهرمانی مقبل، آریا طبیب‌زاده و علی دهباشی در خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز برگزار می‌شود.

خلیل احمد فراهیدی اگر ایرانی‌الاصل هم نبوده باشد، قطعاً تحت تأثیر سنت ایرانی، به تبیین قواعد عروض شعر عربی پرداخت و در قرن دوم هجری بنیادی برای این علم پی افکند که تا به امروز نیز معتبر و کارآمد است. به همین دلیل عروض عربی را می‌توان و بل باید ذیل عروض ایرانی قرار داد. ایرانیان نیز از ابتدای شعر فارسی در قرون سه و چهار هجری چنان تحت تأثیر عروض خلیل احمد بودند که بجای تبیین قواعد خاص عروض شعر فارسی، قواعد عروض خلیل را بر عروض شعر فارسی تحمیل می‌کردند. این وضعیت که قرن‌ها به طول انجامید، نهایتاً با تلاش‌های اساتیدی چون پرویز ناتل خانلری و مخصوصاً شاگرد خلف وی استاد ابوالحسن نجفی، به پایان رسید و عروض فارسی به‌تدریج صاحب قواعد خاص شد. در شب عروض ایرانی کوشش می‌شود تا هم از سابقهٔ وزن شعر فارسی در پیش از اسلام سخن رود، هم از دستاوردهای جدید عروض‌دانان ایرانی بحث شود، و هم به میراث خلیل احمد در شعر عربی پرداخته شود.

کتاب «عروض و قافیهٔ عربی» نوشتهٔ علی‌اصغر قهرمانی مقبل، کاملترین کتابی است که از زمان وضع عروض خلیل بن احمد، دربارۀ عروض و قافیهٔ عربی، به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب درواقع صورت بسیار مفصل‌تری از کتاب دیگری است که قهرمانی مقبل، خود پیش‌تر نوشته بود و تنها مرجع موجود درباب عروض و قافیهٔ عربی به زبان فارسی بود. مؤلف در این کتاب، نه‌تنها به توصیف کامل قواعد عروض خلیل پرداخته، عروض خلیل را با بیانی جدید و علمی معرفی کرده و افزون بر تمام جزئیات عروض خلیل، از برخی سنت‌ها، قالب‌ها و ویژگی‌های خارج از عروض خلیل در شعر عربی و همچنین وزن شعر معاصر عربی نیز سخن گفته است. جامعیت و روش علمی کتاب، آن را نه‌تنها به اثری ممتاز در زبان فارسی بدل کرده است، بلکه حتی در زبان عربی هم اثری با محاسن کتاب حاضر نمی‌توان نشان داد.

این نشست به نشانی خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز برگزار خواهد شد.