شمس تبریزی / محمّدعلی موحّد محمّدبن علی‌بن مَلِک‌داد، درویش بی‌نام و نشانی که در بامداد روز شنبه بیست و ششم جمادی‌الاخری سال ۶۴۲ق به قونیه آمد و مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی (۶۰۴- ۶۷۳ق) را، که عالم و مدرّس و واعظی برجسته بود، مجذوب خود ساخت. مصاحبت شمس تحوّلي عظیم در احوال و افکار مولانا پدید آورد. 1402/7/8 ۰۹:۵۴
نسبت میان علوم اجتماعی و مفهوم ایران / امیر هاشمی مقدم پخش فیلمی کوتاه از آغاز جلسه دفاع پایان‌نامه ارشد لیلا حسین‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد انسان‌شناسی دانشگاه تهران اصلی‌ترین موضوع بحث فضای مجازی روزهای اخیر بود. به سه دلیل بر خودم لازم دیدم درباره برخی از زوایای این موضوع نکاتی را بنویسم: نخست اینکه قوم‌گرایی و ملی‌گرایی یکی از حوزه‌های مطالعاتی‌ام است که سال‌هاست درباره‌شان می‌خوانم و می‌نویسم. دوم اینکه من نیز انسان‌شناسی خوانده‌ام و نسبت به این رشته و حاشیه‌هایش حساسم.... 1402/7/8 ۰۶:۲۵
روشن نورى، سخنورى گمنام در عصر قاجار / حسین مسرّت در دورۀ قاجار هر فرمانروایی که به ولایتی گمارده می شد، همراه خود گروهی نظامی، اداری، مستوفی، مالیات چی، دبیر، کاتب و خدم و حشم هم می برد که برخی از این همراهان، سخنور یا شاعر بودند. یکی از اینان ميرزا هدايتاللَّه متخلّص به «روشن نورى» است. 1402/7/5 ۰۹:۵۴
عقاید حکمی محمد بن زکریای رازی / ذبیح الله صفا کمتر کسی از عالمان شرق و غرب یافته می‌شوند که دربارۀ مقام رازی در طب و طبیعیات سخنی نشنیده و یا نخوانده باشند. وی در دنیای پیش از ما همیشه به‌عنوان پزشک و کیمیاوی و عالم طبیعی شناخته و ستوده شده بود 1402/6/6 ۱۳:۴۶
بازشناسی بقایای افسانه گرشاسب در منظومه های حماسی ایران / بهمن سرکاراتی گرشاسب ِ سام ِ نریمان، که اسدی طوسی و خواجوی کرمانی – شاید هم سراینده‌ای دیگر که همنام خواجو بوده – منظومه‌های گرشاسب نامه و سام نامه را، با استفاده از روایات حماسی ِ کهن و نیز با بهره‌گیری از قوۀ خیال و پندار خود، در وصف پهلوانی‌های او سروده‌اند 1402/3/30 ۱۳:۳۹
چرا در شاهنامه از پادشاهان ماد و هخامنشى ذکرى نیست؟ / احسان یارشاطر ”تاریخ ملى“ ایران به صورتى که در شاهنامه و تواریخ اسلامى مثل طبرى و ثعالبى دیده مى شود، از تاریخ پادشاهان ماد و هخامنشى خالى است. اصولاً از تاریخ مغرب و جنوب ایران پیش از دورۀ ساسانى، در تاریخ ملى ایران اثرى پیدا نیست. 1402/3/28 ۱۰:۵۴
اولین عکس‌های نظامیان ایتالیایی از حرم امام رضا (ع) همیشه اولین‌ها از آخرین‌ها جذاب‌تر بوده‌اند و این جذابیت درباره نخستین تصویر برداشته‌شده از آستان مقدس حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (علیه‌السلام) حال و هوای دیگری دارد و حالا شاید بد نباشد در ۱۲۴۲امین سال‌روز شهادت ایشان به سراغ قدیم‌ترین عکس‌های برداشته‌شده از آن بارگاه ملکوتی برویم. 1402/6/26 ۱۳:۱۹
مراسم عزای حسینی / کیانوش کیانی هفت‌لنگ متن نامۀ محمّدرحیم خان علاء‌الدّوله به ناصرالدین شاه قاجار در خصوص جمع و خرج ایران و نیز لباس فرّاشان در مراسم عزای حسینی (ع)، و دستخط شاه در این زمینه 1402/6/19 ۱۳:۱۶
قصه یک دستخط تاریخی! نسخه‌ای خطی به شماره ۵۶۶۷ در ۱۷۲ برگ در گنجینه خطی کتابخانه و موزه ملی ملک وجود دارد که با این نام ثبت و فهرست شده است «اسناد و مکاتبات و یادداشتها: دستخطهای ناصرالدین شاه خطاب به امین‌السلطان و عرایض مردم با دستورهای شاه مربوط به سالهای ۱۲۹۳ تا ۱۲۹۵ و نیز نامه‌هایی از امین‌الدوله، حکیم‌الممالک، معاون‌الملک، نظام‌الدوله». 1402/3/31 ۱۲:۳۱
گسترش زبان مخفی و بی‌توجهی دانش‌آموزان به زبان فارسی فاطمه عظیمی‌فرد، زبان‌شناس و نویسنده تاکید کرد: حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی موجب مواجه آنها با شکسته‌نویسی، بی‌توجهی به خط و نحو زبان فارسی و گسترش زبان مخفی شده است. 1402/7/8 ۰۹:۰۹
گفت وگو با محمد جعفر یاحقی درباره عبدالکریم تمنا افغانستان سرزمینی است كه بسیاری از شاعران و گویندگان بزرگ زبان فارسی در قرن‌های متمادی در آن متولد شده و بالیده‌اند اما در دوره‌های مختلف به ویژه در چند دهه گذشته، دولت‌هایی در افغانستان بر سر كار آمدند كه شرایط زندگی را برای اهل فرهنگ و هنر دشوار كردند و بسیاری از شاعران و نویسندگان افغانستانی را از سرزمین‌شان كوچاندند. 1402/7/4 ۰۵:۴۱
گفت‌وگو با ساسان طهماسبی درباره سه سفرنامه «یوهان اشترویس» ساسان طهماسبی، پژوهشگر و مترجم گفت: تعداد سفرنامه‌های دوره صفوی که تاکنون ترجمه شده‌اند، در قیاس با انبوهی از سفرنامه‌ها که هنوز ترجمه نشده‌اند، بسیار اندک است، بااین‌وجود، کوشیدم متنی را برای ترجمه انتخاب کنم که تا حد ممکن، متمایز باشد. 1402/6/27 ۱۰:۳۹
گزارش تصویری برگزاری مجلس یادبود مادر احمد مسجدجامعی مجلس یادبود بانوی مؤمنه، حاجیهخانم فخری فلسفی تنکابنی، عصر چهار‌شنبه، ٢٨ تیر مصادف با اوّل محرّمالحرام در مرکز همایشهای بین‌المللی رایزن وابسته به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/5/1 ۱۲:۰۴
گزارش تصویری از آیین یادبود یک‌صدمین سال آغاز انتشار نشریه «توفیق» آیین یادبود یک‌صدمین سال آغاز انتشار نشریۀ «توفیق»، صبح شنبه، 24 تیر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/4/26 ۱۴:۴۴
گزارش تصویری برگزاری آیین یادبود «فاطمه کریمی» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین یادبود «فاطمه کریمی»، مشاور عالی بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، صبح چهار‌شنبه، بیستم اردیبهشت، در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1402/3/8 ۱۲:۱۲