مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

ابراهیم حصیری | علی بته کن اِبْراهیمِ حَصیری، ابوالقاسم ابراهیم بن عبدالله حصیری (زنده در 450 ق / 1058 م)، از درباریان سلطان محمود غزنوی و از ندیمان و معتمدان سلطان مسعود غزنوی كه به سبب كفایت، تجربه، خردمندی و نفوذ پدرش در دربار غزنویان به دستگاه آنان راه یافت. پدر وی ابوبكر عبدالله حصیری سیستانی (د 424 ق / 1033 م) است كه به دلیل احاط...
تنکلوشا | یونس کرامتی تَنْکَلوشا، صورت دگرگون‌شدۀ نام تئوکروس، اختربین یونانی‌نویس بابلی (احتمالاً از سدۀ 1م)، نیز صورت کوتاه‌شدۀ نام اثری منسوب به وی با عنوان کتاب تنکلوشا البابلی القوفانی فی صور درج الفلک و ما تدلُّ علیه من احوال المولودین، یا کتاب فی صور درج الفلک و ما یدلُّ علیه من احوال المولودین بها. دربارۀ نام واقعی این اخت...
ابن عمار، ابوبکر | مهران ارزنده ابوبكر محمد بن عمار بن حسين بن عمار (422-477ق / 1031-1084م)، ملقب به ذوالوزارتين، شاعر و وزير عصر ملوك الطوايف در اندلس.
ابن عباد، ابوعبدالله | حسین لاشیء ابوعبدالله محمد بن ابراهیم نفزی حمیری رُندی (733-792ق / 1333-1390م)، فقیه، خطیب و از مشاهیر صوفیۀ اندلس.
جامعه، زیارت | حامد خانی جامِعه، زیارَت، گونه‌ای از آثارِ دعاییِ شیعه در تقابل با زیارات مختصه، در بر دارندۀ زیارت‌نامه‌هایی که می‌توان آنها را برای زیارت هر یک از 12 امام(ع)، یا همۀ ایشان با هم، در هر زمان و مکانی خواند. شاخص‌ترین فرد این نوع، «زیارت جامعۀ کبیره» است.
فلج | رویا فتح الله زاده فَلَج، ناتوانی یا بی‌حرکتی در عضو یا اعضای بدن بر اثر گونه‌ای بیماری.
رند و زاهد | حسن ذوالفقاری رِنْد و زاهِد، کتابی تعلیمی به نثر و نظم و از کتابهای مکتب‌خانه‌ای، اثر فضولی بغدادی (890-963 ق/ 1485-1556 م).
آزادی شرق | بخش ادبیات آزادیِ شَرْق، نام دو نشریه با مشخصاتی به شرح زیر: 1. نشریه‎ای به مدیریت عبدالرحمن سیف آزاد که در رمضان 1339ق / مۀ 1921م در برلین بنیاد نهاده شد (آزادی شرق، س 1، شم‍ 1) و در سالهای 1339-1343ق / 1921-1924م، تا شمارۀ 32 در همین شهر و از آن پس در تهران، بیشتر ماهی یک‎بار، و به‌ندرت 2 بار در ماه چاپ می‎شد. پس از م...
آراگون | علی بابا عسکری آراگون، (در منابع اسلامی: اَراغون، اَرَغون، اَرْغون و اَرْکون)، ایالتی در شمال شرقی اسپانیا یا اندلس دورۀ اسلامی، در قسمت وسطای حوضۀ، رود ابرو2، با °3 و ´5 طول غربی تا 45 دقیقه طول شرقی و °39 و ´57 تا °42 و ´56 عرض شمالی و حدود 000‘170‘1 نفر جمعیت (آمار سال 1979م). محدود است از شمال به فرانسه، از مشرق و جنوب ...
ابراهیم، امام زاده | حسن موسوی زاده ابـراهـیـم، امـامـزاده \ emām-zāde ebrāhīm\ ، امامزاده‌ای در مرکز بافت قدیم آبادی کلان، واقع در دهستان لواسان بزرگ. امروزه از بافت قدیمی این آبادی جز چند خانۀ خشت و گلی چیزی باقی نمانده است.
ستوده | حمیدرضا حسینی منـوچهر، مؤلف کتاب جغرافیای تاریخی شمیران و دهها اثر ارزشمند دیگر.
ورجین، منطقه حفاظت شده | ناصر پازوکی طرودی , مینو حسنی اصفهانی منطقه‌ای کوهستانی واقع در دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی، در حدفاصل بخشهای لواسان و رودبار قصران.
آش | علی بلوکباشی \āš\، هر نوع خوراک پختنی، و نیز خوراک مخصوص و رقیقی که با بنشن و سبزی، و گاه نیز با آرد و گوشت، می‌پزند و به آن چاشنیهای گوناگون می‌افزایند.
جوعیه |
جرجانی، رکن الدین | اعظم اسلامیت جُرْجانی، رکن‌الدین محمد بن علی بن محمد استرابادی حلی نجفی‌غروی، متکلم، اصولی و از علمای امامی سده‌های 7 و 8 ق/ 13 و 14م.
تستر |
جمال‌الدین صاعد ترکستانی | حنیف قلندری صاعد بن محمد سغدی، معروف‌ به جمال ترکستانی (حاجی خلیفه، 1 / 878)، از ریاضی‌دانان سدۀ 8 ق / 14م. تقریباً هیچ اطلاعی از زندگی او نداریم. تنها با توجه به سال نگارش اثر برجامانده‌اش، می‌دانیم که در 712ق / 1312م زنده بوده است (همانجا).
ابن زهره |
امهات سفلی |
تبار* |
تبرائیان و تولائیان* |
جیوشی | یدالله غلامی مایانی مسجد یا آرامگاهی واقع در مصر، بازمانده از سدۀ 5 ق / 11م، متعلق به دورۀ خلفای فاطمی. این ساختمان در 478ق / 1085م بر حاشیۀ بلندی شرقی قاهره به نام مُقطّم ساخته شده است، و روبه‌روی برج و باروی ایوبی و مشرف به قُرافه یا گورستان جنوب غربی شهر قرار دارد
ابوالقاسم کوفی | محمدجواد حجتی کرمانی علی بن احمد بن موسی (د 352 ق / 963 م)، فقیه و متكلم.
اسکی شهر | علی اکبر دیانت اِسْكى‌ شَهْر، نام‌ استان‌ و شهر مركز آن‌ در شمال‌ غربى‌ آناتولى‌ داخلى‌ در كشور تركيه‌.
اراک | عباس سعیدی اَراك‌، شهر (مركز استان‌) و شهرستانی‌ به‌ همین‌ نام‌ در استان‌ مركزی (ایران‌). نام‌ اراك‌ صورت‌ فارسی‌ شدۀ عراق‌ است‌. این‌ نام كه بنابر تصویب‌ هیأت وزیران در شهریور 1314 به سلطان‌آباد (عراق‌) داده‌ شد، ظاهراً نخستین‌بار در بیتی‌ از میرزا آقا خان كرمانی‌ (د 1314ق‌) در وصف‌ این شهر آمده‌ است‌ (دهگان‌، «گزارشنا...
اصطرلاب |
برهان تمانع |
احوال |
باره سادات | مجید سمیعی باره‌سادات، یا بارهه‌ سادات، عنوان خاندانی برجسته در شبه‌قارۀ هند که در دستگاه سیاسی و نظامی گورکانیان نقش مهمی داشتند. دربارۀ معنی باره نظریات گوناگونی ابراز شده است و رایج‌ترین آنها، این واژه را هندی، و به معنای دروازه می‌داند (هیگ، 74؛ بلوخمان، I/ 429، نیز ﻧﻜ : 126، S،EI2 ).
امام حسین (ع)، مسجد | سیما طایفه امام حسین (ع)، مسجد \masjed-e emām hoseyn\، بنایی مذهبی متعلق به دورۀ پهلوی دوم، واقع در میدان امام حسین (ع). این اثر در تاریخ 10 شهریور 1383، به شمارۀ 467‘11 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
سعدآباد، کاخ ـ موزه ها | شیده لالمی از باغهای بزرگ شمیران با مجموعه‌ای از کاخهای سلطنتی، و محل استقرار و سکونت برخی بزرگان و شاهزادگان قاجار که در دوران سلطنت شاهان پهلوی به اقامتگاه اختصاصی و خانوادگی آنان تبدیل شد و پس از انقلاب اسلامی، کاخ ـ موزه و دفتر نهاد ریاست جمهوری به شمار می‌رود.
اراج | حسن موسوی زاده اراج \ arāj\ ، سابقاً روستایی واقع در 6 کیلومتری خاوری تجریش و امروزه محله‌ای در شمال کلان‌شهر تهران، واقع در منطقۀ 1 شهرداری.
باغ چنار | ناصر پازوکی طرودی باغ‌چنار \ bāq-čenār\ ، یا چنارستان، باغی واقع در شمال روستای بومهن و متصل به خانه‌های آن، در فاصلۀ حدود 200 متری غرب رودخانۀ سیاه‌رود، و حدود 300 متری جنوب شرقی دره‌ای موسوم به «قاسم‌دره‌سی»، در ارتفاع 800‘1 متری از سطح دریا.
آریوپاگوس، شورا | آرِیـوپـاگـوس، شـورا (ow)rā-ye āreyopāgos]‌[šū، نخستین شورای اشراف شهر آتن که نام خود را از نام تپۀ آریوپاگوس (آرِیُس پاگُس = تپۀ آرِس)، واقع در شمال غربی آکروپولیس در آتن باستان گرفته است.
اعین بن سنسن* |
پنج پیر |
چشتی |
حارث بن خالد مخزومی | عنایت الله فاتحی نژاد ابو وابصه (د اواخر سدۀ 1ق / 7م)، شاعر و امیر مکه در دورۀ اموی.
الالفین، کتاب |
ابوالعباس قلانسی |
ابن ساعاتی | ابو محمد وکیلی اِبْنِ ساعاتی، فخرالدين رضوان (ياقوت، 11/ 141: رمضان) ابن محمد بن علی بن رستم بن هَردوز خراسانی (د 618 ق/ 1221 م)، پزشك، اديب، آشنا به علوم موسيقی، منطق، حكمت و مكانيك (دربارۀ پدر ابن‌ساعاتی نک‍ : ه‍ د، ابن‌ساعاتی، بهاءالدين). فخرالدين در دمشق به دنيا آمد و در همين شهر نزد رضی‌الدين ابوالحجاج يوسف بن حيدر رحب...
ابن زریق | زهرا خسروی اِبْنِ زُرَيْق‌، ابوالحسن‌ علی‌ (د ح‌ 420 ق‌/ 1029 م‌)، شاعر بغدادی‌. تذكره‌نويسان‌، بيشتر به‌ بحث‌ دربارۀ قصيدۀ مشهور «عينيّۀ» وی‌ پرداخته‌ و شرح‌ احوال‌ او را فرو نهاده‌اند. به‌ اين‌ جهت‌ امروز تنها اطلاعی‌ كه‌ دربارۀ زندگی‌ او در دست‌ است‌، حكايتی‌ است‌ كه‌ بيشتر به‌ افسانه‌ مانند است‌: او از عراق‌ ظاهراً ...
ابراهیم ابورافع* |
ابن جوالیقی |
سلطان |
دیاله | علی کرم همدانی (در زبان کردی: دیالا)، نام یکی از شاخابه‌های رود دجله، و همچنین نام استانی در شرق عراق.
آخور | صادق سجادی آخور، یا آخُر، مركز ناحیۀ «دهستان»‌ از توابع گرگان قدیم. دهستان در شمال بندر آبَسكون (ه‍ م) قرار داشته و به نوشتۀ ابن حوقل فاصلۀ آن تا آبسكون 6 منزل بوده است (ص 398). آگاهیهایی كه در باب دهستان در دست است، بسیار اندك و متناقض است. ظاهراً قدیم‌ترین نوشته در این باره از ابن رسته است كه در آن از «رباط آخر» كه شم...
اشعیا | نوری سادات شاهنگیان \ešaʾyā\، و نیز اَشْعیاء، شخصیتی برجسته و پیامبری بزرگ که طولانی‌ترین کتاب از بخش انبیای کتاب مقدس بدو منسوب است.
ابن ابی عذیبه | محمد آصف فکرت اِبْنِ اَبی عُذَیبْه، شهاب‌الدین احمد بن محمد بن عمر مقدسی، مورخ، ادیب، راوی و فقیه شافعی (819-856ق / 1416-1452م)، كه در بیت‌المقدس به دنیا آمد و در همان شهر بزرگ شد (مجیرالدین، 2 / 184؛ سخاوی، التبر المسبوك، 396). وی به جهت انتساب به همسر مادرش خواجه محمد مشهور به ابوعذیبه، به ابن ابی عذیبه شهرت یافته است، ب...
ابن الآدمی | محمدعلی مولوی اِبْنُ الآدمی، ابوعلی حسین بن محمد بن حمید (اواخر سدۀ 3 یا اوائل سدۀ 4ق / 9 یا 10م) ستاره‌شناس مسلمان. از زادگاه و زندگانی او هیچ‌گونه آگاهی در دست نیست. قفطی از او دو بار، به نام حسین بن محمد (صص، 226، 270) و یك بار به نام محمد بن حسین (ص 282) یاد كرده است. سوتر نیز یك بار با تكیه بر ابن ندیم (ص 280) از حسین...

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام