اراج

اراج \ arāj\ ، سابقاً روستایی واقع در 6 کیلومتری خاوری تجریش و امروزه محله‌ای در شمال کلان‌شهر تهران، واقع در منطقۀ 1 شهرداری. 
اراج در آغاز متعلق به حاجی ابراهیم خان ظهیرالدوله ــ حاکم کرمان و برادر آقا محمد خان ــ بود (ستوده، 1/ 7). این روستا در گذشته دارای باغها و مراتعی وسیع بوده است و امروزه نیز به‌رغم ساخت‌وسازهای صورت‌گرفته، همچنان از سرسبزی و طراوت خاصی برخوردار است (طباطبایی، 12). در گذشته‌ای نه چندان دور در اراج گاوداری بزرگی دایر بود که دوغ و ماست را به‌صورت بهداشتی عرضه می‌کرد؛ ازهمین‌روی دوغ اراج نزد اهالی شمیران و تهران از شهرتی بسیار برخوردار بوده است (معتمدی، 353). 
این محله در دورۀ پهلوی دوم به‌سبب گسترش شهر تهران، به آن متصل شد، به‌طوری‌که امروزه از محله‌های شمال شهر تهران به شمار می‌آید. محلۀ اراج نسبت به دیگر محله‌های شهر تهران تراکم جمعیت کمتری دارد و به‌سبب داشتن آب و هوایی مناسب و دسترسی به بزرگراهها، از محله‌های اعیان‌نشین تهران به شمار می‌آید. 
این محله از شمال به بلوار لشکرک (ارتش)، از باختر به خیابان شهید لنگری، از خاور به بزرگراه امام علی (ع) و محلۀ ازگل، و از جنوب به بزرگراه شهید بابایی محدود است. بیمارستان شهید دکتر چمران، ورزشگاه ساصد (صنایع دفاع)، منزل شیخ‌الاسلامی، خیابان گلزار و سازمانهای تابعۀ صنایع دفاع، جملگی در این محله واقع‌اند (طباطبایی، همانجا). 

مآخذ

ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، 1371 ش؛ طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران 100، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، 1387 ش؛ معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، تهران، 1381 ش. 

حسن موسوی‌زاده