فقه، علوم قرآنی و حدیث

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

ابویعلی، محمد بن حسین | ابوالحسن دیانت محمد بن حسین بن محمد بن خلف بن احمد، معروف به ابن فرّاء (380- 458 ق / 990-1066 م)، ‌فقیه و مفتی بزرگ حنبلی بغداد در دورۀ خلافت قادر (381-422 ق) و خلافت قائم (422-467 ق).
ابویعلی موصلی | مریم صادقی احمد بن علی بن مثنی تمیمی (3 شوال 210-307 ق / 17 ژانویۀ 826- 919 م)، محدث برجستۀ حنفی مذهب موصل و صاحب مُسند.
ابویوسف قزوینی | حسن انصاری عبدالسلام بن محمد بن یوسف بن بُندار (393- 488 ق / 1003-1095 م)، عالم و قاضی معتزلی و صاحب تفسیر بزرگی بر قرآن.
ابهری، ابوبکر | علی میرانصاری ‌ابوبكر محمد بن عبدالله بن محمد بن صالح (287- شوال 375 ق / 900- فوریۀ 986 م)، فقیه و محدث مالكی.
ابویوسف | احمد پاکتچی یعقوب بن ابراهیم بن حبیب بن خُنَیس بن سعد بن بُجَیر انصاری (113-182 ق / 731- 798 م)، قاضی نامدار و یكی از بنیان‌گذاران فقه حنفی.
ابی | مهدی سلماسی ابوعبدالله محمد بن خِلْفة بن عمروَشْتاتی (د 827 یا 828 ق / 1424 یا 1425 م)، فقیه مالكی.
ابی بن کعب | احمد پاکتچی ابن قیس بن عُبید بن زید، از تیرۀ بنی نجار انصار، از اصحاب پیامبر (ص) و از كاتبان وحی كه در قرائت و گردآوری و تعلیم قرآن و همچنین در تفسیر و فقه مقام والایی داشت.
اتلاف، قاعده |
اثرم | محمدرضا ناجی ابوبكر احمد بن محمد بن هانی بغدادی اسكافی، محدث و فقیه سدۀ 3 ق / 9 م. نسبت او طائی (ابن ابی حاتم، 1(1) / 72) و به قولی كلبی (خطیب، 5 / 110) است.
اجازه اجتهاد |
اجتماع امر و نهی |
اجازه | کاظم مدیرشانه چی اصطلاحی در علوم حدیث كه بر گونه‌ای خاص از انحاء فراگیری حدیث دلالت دارد. این واژه مصدر باب افعال از مادۀ «ج و ز» و در اصل به معنی «گذرانیدن» و نیز به معنی «دستوری دادن» و «روا داشتن» است.
اجاره | احمد پاکتچی عقدی است كه به موجب آن منفعت معینی در برابر عوضی معلوم از سوی یكی از طرفین عقد، برای مدت معینی، به تملك طرف دیگر درمی‌آید.
اجتهاد | احمد پاکتچی , ابوالقاسم گرجی اصطلاحی است فقهی كه بر كوشش فقیه در به دست آوردن حكم شرعی از منابع فقه دلالت دارد. فقیهی كه احكام را با اجتهاد خود به دست می‌آورد، «مُجْتَهِد» و آن كس را كه از وی پیروی می‌كند، «مقلد» گویند.
اجهوری | مهدی سلماسی ابوالارشاد نورالدین علی بن محمد بن عبدالرحمن (975-1066 ق / 1567-1656 م)، فقیه و محدث مصری كه در زمان خود پیشوای مالكیان مشرق بود (كتانی، 2 / 783).
احتیاط، اصل |
احتکار | سيد مصطفي‌ محقق‌ داماد اصطلاحی فقهی و حقوقی، به معنای جمع‌آوری و نگهداریِ كالای ضروری مردم، به انتظار كمیابی و فروش آن به بهای گران.
اجماع | احمد پاکتچی اصطلاحی است اصولی كه برای گونه‌ای از اتفاق آراء كه سومین دلیل از ادلۀ ‌فقه شمرده می‌شود و پس از كتاب و سنت جای می‌گیرد.
احزاب | محمدعلی لسانی فشارکی نام سی و سومین سورۀ قرآن مجید، دارای 9 واحد موضوعی (ركوع)،‌ 73 آیه، 280‘1 كلمه، 796‘5 حرف.
احرام | عبدالامیر سلیم اصطلاحی فقهی در مبحث حج و آن یكی از اركان حج یا عمره است كه با تحقق آن برخی از اعمال كه در حالت عادی بر شخص مباح بوده، موقتاً بر وی حرام می‌شود.
احسان، قاعده |
تابعین | احمد پاکتچی تابِعين، عنوانی برای نسلی از عالمان دينی که به درک پيامبر (ص) نايل نشده، اما اصحاب آن حضرت را درک کرده‌اند. اين اصطلاح در حوزه‌های مختلف از علوم اسلامی، از حديث و تاريخ گرفته تا فقه و تفسير اهميت داشته، و بيانگر مرحله‌ای از انتقال و نيز سامان‌دهی علوم اسلامی است.
تاج‌الدین تبریزی | مجتبی تقدیسی تاجُ ‌‌الدّینِ تَبْریزی، علی بن عبدالله (677 – رمضان 746ق / 1278- ژانویۀ 1346م)، محدث و فقیه شافعی با گرایشهای صوفیانه.
تاج‌العلما | فرامرز حاج منوچهری تاجُ الْعُلَما، علی محمد فرزند محمد بن دلدارعلی نقوی نصيرآبادی (1262-1312ق / 1846-1894م)، فقيه و اصولی شيعی و نويسندۀ پرکار لکهنوی.
تاج‌القراء | فرهنگ مهروش تاجُ الْقُرّاء، محمود بن حمزة بن نصر کرمانی، مفسر، قاری و نحوی شافعی مذهب که در نیمۀ دوم سدۀ 5 و اوایل سدۀ 6ق می‌زیسته است. چنان که در برخی از منابع و نیز در مقدمۀ یکی از آثارش آمده، از دیگر القاب او برهان‌الدین بوده است (جنید، 406؛ حاجی‌خلیفه، 2 / 1541؛ ریو، 60). حاجی‌خلیفه لقب او را نورالدین نیز آورده است (...
تاسوعا* |
تأسیسی و امضایی* |
تأویل | احمد پاکتچی , ناصر گذشته , حسین هوشنگی , علی اشرف امامی , فرهاد ساسانی تَأْویل، اصطلاحی در علوم قرآنی، و به‌طور عام در مطالعات مربوط به فهم نصوص که به نوع خاصی از برداشت از متن اشاره دارد و آن برداشتی است که به نحوی برخلاف ظاهر متن بوده باشد.
تبانیان* |
تبت | محمدعلی لسانی فشارکی تَبَّت، صد و یازدهمین سوره از قرآن کریم، دارای 5 آیه، 24 کلمه و 81 حرف. این سوره از دیرباز با نامهایی چون «تبت یدا ابی لهب» (ابن‌ندیم، 28؛ سیوطی، الدر…، 6 / 701)، ابی‌لهب (فراء، 3 / 298)، والمسد (طبرسی، 10 / 714) شناخته بوده، و شهرت داشته است.
تبت | عنایت الله رضا تَبَّت، سرزمینی در آسیای مرکزی، واقع در فلات تبت کـه در زبـان تبتی بـود ـ یول1 و پویول2 نامیده می‌شود. این سرزمیـن به گونۀ سنتی شامل 3 بخش اوـ تسانگ3 (مرکزی و غربی)، آمْدو (شمال شرقی) و کام (شرقی و جنوب شرقی) بوده است.
تبریزی، امین‌الدین | مصطفی فارویی فیروزی تَبْریزی، امین‌الدین مظفر بن ابی محمد (ابی‌الخیر) بن اسماعیل وارانی (558- ذیحجۀ 621ق / 1163- دسامبر 1224م)، فقیه شافعی و صاحب المختصر فی الفروع.
التبیان فی تفسیرالقرآن | مهدی مطیع اَلتِّبْیانُ فی تَفْسیرِ الْقُرآن، اولین تفسیر جامع شیعی، نوشتۀ ابوجعفر محمدبن حسن طوسی (د 460ق / 1068م)، با صبغه‌ای کلامی و رویکردی دِرایی در 10 جلد. شیخ طوسی این تفسیر را در دوران زندگی در نجف و احتمالاً بر اثر اوضاع سیاسی و مشکلاتی که در آن زمان برای تشیع پدید آمد، نوشته است.
تبع | فرامرز حاج منوچهری تُبَّع، نامی یاد شده در قرآن کریم که در ترکیب به صورت «قوم تبع» آمده، و با قوم حمیر، در تاریخ جنوب شبه جزیره قابل انطباق است.
تتایی | فرامرز حاج منوچهری تَتایی، ابوعبدالله محمدبن ابراهیم بن خلیل(د 942ق / 1535م)،فقیه و قاضی‌مصری، نسب او به‌تَتا، از روستاهای منوفیۀ مصر می‌رسد (موسوعة…، 8 / 371). برخی نیز وفات او را 937ق آورده‌اند (ابن غـزی، 2 / 17؛ قس: غـزی، 2 / 21؛ ابن عمـاد، 8 / 224)
احصار | محمدجواد حجتی کرمانی اصطلاحی فقهی در باب حج كه به معنای منع حج‌گزار مُحرم از ادامۀ‌ اعمال حج است.
احکام |
احصان | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث واژه‌ای قرآنی كه در در دانش فقه كاربردهای اصطلاحی در مباحث حدود یافته است.
احکام اولیه |
احقاف، سوره | محمدعلی لسانی فشارکی نام سوره‌ای از قرآن مجید، در ترتیب تلاوت، چهل و ششمین و درترتیب نزول مشهور، شصت و ششمین سوره كه در مصحف متداول پس از سورۀ جاثیه و پیش از سورۀ محمد (ص) جای دارد.
احکام ثانویه |
احکام القرآن | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث اصطلاحی است كه در علم فقه و علوم قرآنی بر دستورهای فقهی قرآن اطلاق می‌گردد و آیاتی از قرآن كه در بردارندۀ چنین احكامی هستند، «آیات الاحكام» (ه‍ م) خوانده می‌شوند.
احکام السلطانیه | فرامرز حاج منوچهری عنوانی مشترك برای دو كتاب پرارزش از ابوالحسن ماوردی و ابویعلی ابن فراء در سدۀ 5 ق كه در آنها به شیوه و الگوی حكومتی اسلام پرداخته شده و مسائل و احكامی كه با شؤون مختلف حكومت مرتبط بوده، مورد بحث قرار گرفته است.
احمد | احمد پاکتچی از برجسته‌ترین نامهای پیامبر اسلام كه در قرآن مجید نیز آمده است.
احمدبابا |
احمد برقی |
احمد بن ادریس |
احمد بن حمدان بن شبیب | سیمین محقق ابوعبدالله نجم‌الدین حَرّانی نُمیری (603- صفر 695 ق / 1207- دسامبر 1295 م)، فقیه و اصولی حنبلی.
احمد بن عبدالرضا | محمد آصف فکرت مهذب‌الدین بصری دمامینی حیدرآبادی (د پس از 1085 ق / 1674 م)، محدث و عالم امامی. از تاریخ تولد، زادگاه و اوایل زندگانی او چیزی دانسته نیست.
احمد بن حنبل | احمد پاکتچی , حسن انصاری ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل بن هلال شیبانی مروزی (ربیع‌الاول 164-12 ربیع‌الاول 241 / نوامبر 780-31 ژوئیۀ 855)، پیشوای حنبلیان، از رهبران بزرگ فكری اصحاب حدیث و محدث نامداری كه به‌ویژه به واسطۀ نقشی كه در مـاجرای «محنه» ایفـا كرد، شهرت بسیـاری ــ حتـی در دورۀ زندگانیش ــ به دست آورد.

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام