ابوعلی مروزی

اَبوعَلیِ مَرْوَزی، ابوعلی بن حسین، شاعر پارسی‌گوی اواخر. سدۀ 6 و اوایل سدۀ 7 ق / 12-13 م و ستایشگر سلطان علاءالدین محمد خوارزمشاه (حک‍ ‍596-617 ق). از زندگی و احوال وی آگاهی اندکی دردست است. از نسبت «مروزی» چنین برمی‌آید که اهل مرو بوده است. یگانه منبعی که از زندگی او سخن گفته، تذکرۀ لباب الالباب عوفی است و آنچه از احوال او در منابع دیگر آمده، از همین منبع گرفته شده است. از اشارۀ عوفی (2 / 339) به مصاحبت خود با ابوعلی در نیشابور، چنین برمی‌آید که وی مدتی نیز در این شهر می‌زیسته است (نیز نک‍ : اوحدی بلیانی، 1 / 38؛ هدایت، 1 / 206؛ صفا، 2 / 844). با توجه به سال وفات عوفی (بعد از 630 ق) به نظر می‌آید که وی تا اوایل سدۀ 7 ق زنده بوده است. 
از آثار ابوعلی مروزی دو قصیده یکی مشتمل بر 28 بیت در مدح سلطان محمد خوارزمشاه و دیگری شامل 20 بیت در وصف بهار و مدح یکی از بزرگان در دست است که توانایی شاعر را در آوردن وصفهـای زیبـا و تشبیهات بدیع نشان می‌دهد (نک‍ : عوفی، 2 / 340-344). از این شاعر چند رباعی عاشقانه نیز باقی مانده است (همو، 2 / 344-345). از گفتۀ عوفی (2 / 344) که گوید: «سید را اشعار آبدار بسیار است»، چنین برمی‌آید که آثار منظوم او بیش از اینها بوده است. 

مآخذ

 اوحدی بلیانی، محمد بن معین‌الدین، عرفات العاشقین، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملک، شم‍ ‍5324؛ صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، 1366 ش؛ عوفی، محمد، لباب الالباب، به کوشش ادوارد براون، لیدن، 1903 م؛ هدایت، رضا قلیخان، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، 1366 ش. 

سیمین غلامیان