مقاله

خردگرایی از اندیشه‌های بنیادین فرهنگ ایرانی است، زیرا این فرهنگ، سعادت و رستگاری آدمی را در استخدام خرد می‌داند. از این دیدگاه خرد بزرگترین موهبت الهی و مهم‌ترین ابزار برای مبارزه با دیوهایی است که در درون آدمی به صورت صفات ناپسند چون حرص، خشم، حسد و... فروخفته‌اند.

از ميان آثار داستاني، گاه داستاني تاثيرگذاري پرقوتي در روح و جان خواننده باقي مي گذارد كه ماندگار است و تا پايان عمر دغدغه ذهني آدم مي شود و دايم باز توليد مي شود. رمان «همت» نوشته محمد عزيزي يكي از اين نوع داستان هاست. رماني تاثيرگذار و عميقا ماندگار. در طول سي و چند سال اخير داستان هاي بسياري با موضوع و مضمون جنگ ايران و عراق نوشته شده است. بسياري از اين گونه داستان ها به صورت كتاب چاپ و منتشر شده اند اما اغلب اين گونه داستان ها به شكل خاطره و فرم گزارشي است و ساخت و بافت هنري در تاروپودشان ندارد و اسكلت وار و بي رگ و خون نوشته شده اند كه تاثيري نيز در روح و جان خواننده به جا نمي گذارد.

چند سال پيش، زماني كه داشتم روي نسخه يي از هزار و يك شب به ترجمه عبدالطيف طسوجي كار مي كردم تا آن را به شكل نسخه يي منقح درآورم، در تمام مدت با خواندن داستان هايي كه يك لحظه خواننده را رها نمي كنند و به گفته فورستر بر اين جمله استوارند كه «بعد چه خواهد شد؟» با خودم فكر كردم چه داستان هايي كه مي توان از هر كدام از اين افسانه ها بيرون كشيد: داستان هايي كه بدون شك تالكين در ارباب حلقه ها و همين طور هابيت از آنها بهره جسته. اين فكر يك لحظه رهايم نمي كرد تا اينكه بالاخره دو سال پيش دست به كار شدم. داستان پسري را نوشتم كه نيمه شبي با يافتن نسخه عجيبي از هزار و يك شب پا به دنياي يكي از داستان هاي آن با نام «حكايت بدرباسم و جوهره»، مي گذارد و در نهايت داستان از مسير اصلي اش دور مي شود.

مي توان نيچه يي را يافت كه نسبي گرا نيست و حقيقت را قبول دارد، اما اين حقيقت را الزاما از دل يك هستي شناسي اسپينوزايي بيرون نمي كشد. اين نكته يي است كه هم دلوز و هم بديو بر سر آن اتفاق دارند و با تكيه بر همين چهره از نيچه است كه به نقد نيچه بازاري شده مي پردازند. در واقع بحث من اين است كه بدون درگير كردن نيچه با انتولوژي مي توان از حقيقت نزد او حرف زد فردريش نيچه در ميان فارسي زبانان نامي شناخته شده است، آثارش به دلايل متعددي از عنوان آنها گرفته تا آلماني بودن يا جذاب بودن ظاهري شكل بيانش به صورت گزين گويه، همواره خواننده داشته است.

سخنراني صالح نجفي در موسسه پرسش با عنوان «نيچه و ژست فلاسفه» عمدتا به خوانشي از واپسين كتاب نيچه يعني «Ecce Homo» يا چنان كه در فارسي ترجمه شده، «اينك انسان» به عنوان يك اتوبيوگرافي اختصاص داشت كه در آن اين پژوهشگر و مترجم آثار فلسفي كوشيد با واكاوي اين اثر، ژست فيلسوف به تعبير ژيل دلوز را نشان دهد، جايي كه به تعبير او فيلسوف به افراط گرايش پيدا مي كند، جايي كه در آن فلاسفه انقلاب مي كنند، در حالي كه خاموشند.

اگر بپذيريم يكي از شاخص‌هاي جوامع پيشرفته، «سرانه مطالعه» كتاب، نشريات و مطبوعات – چه در فضاي وب و چه در فضاي چاپي- به شمار مي‌آيد؛

17اردیبهشت «روز اسناد ملی» است. نمی‌خواهم از ضرورت اسناد و استانداردهای آرشیو و... بگویم. گرچه این مطلبی است بسیار مهم و عزیزانی که هر کدام به نحوی در این زمینه زحمت می‌کشند، شایسته تقدیر. می‌خواهم یادی کنم از زنده‌یاد «محمدرضا عباسی» که «سازمان اسناد ملی» و مقوله «اسناد» را جان تازه‌ای بخشید؛ مدیر جوانی که در سنین خیلی پایین فرماندار خرمشهر بود و در جنگ تحمیلی یک پایش را از دست داده بود.

نقش فرهنگستان در زایش زبان فارسی همواره با دیدگاه های موافق ومخالف روبرو بوده است،به طوریکه برخی بر زایش های درونی تاکید می کنند و برخی دیگر بر دخالت های بیرونی. با این وجود برخی راهی میانه را مطرح کرده و تصریح می کنند که بهترین راه برای افزایش پویایی زبان، این است که مردم یک کشور در زایش های درونی زبان رسمی خود - به عنوان میراث فرهنگی و هویت ملی - مشارکت داشتند باشند و فرهنگستان نیز نقشی هدایتگرانه ایفا کند.

سخنرانی صالح نجفی در موسسه پرسش با عنوان «نیچه و ژست فلاسفه» عمدتا به خوانشی از واپسین كتاب نیچه یعنی «Ecce Homo» یا چنان كه در فارسی ترجمه شده، «اینك انسان» به عنوان یك اتوبیوگرافی اختصاص داشت كه در آن این پژوهشگر و مترجم آثار فلسفی كوشید با واكاوی این اثر، ‌ژست فیلسوف به تعبیر ژیل دلوز را نشان دهد، جایی كه به تعبیر او فیلسوف به افراط گرایش پیدا می‌كند، جایی كه در آن فلاسفه انقلاب می‌كنند، در حالی كه خاموشند.

نویسندگان در انگیزه خود از تألیف این اثر، از استاد مطهری به عنوان متفكر، اندیشمند و فیلسوف شهیر اسلامی كه به خوبی توانست به عنوان یك معلم و مبلغ دینی به دین‌شناسی و اسلام‌شناسی دست یابد و با شناخت نیازهای زمان و پاسخگویی به پرسشهای نسل جوان، نقش مؤثری ایفا كند و واقع‌گرایانه به بازشناسی و بازسازی اندیشه اسلامی بپردازد و همه توجه خویش را به دفاع تحلیلی و برهانی از آموزه‌های دینی و ارزشهای اسلامی و پارادایم‌های فرهنگ دینی در جامعه بپردازد، یاد می‌كنند و با تأكید بر جاودانه بودن اندیشه وی، معتقدند كه پس از شهادت نیز، آثار نوشتاری و گفتاری مطهری در زمینه‌های كلامی، فلسفی، عرفانی، اجتماعی و تفسیری، پویا، بالنده و پاسخگوست و جزو مبانی فكری نظام اسلامی می‌باشد.