مقاله

یادداشت استاد حکمت‌اله ملاصالحی به مناسبت ایجاد بخش باستان‌شناسی در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و انتخاب دکتر مهرداد ملک‌زاده به مدیریت این گروه

اثری که می‌خواهم درباره‌اش صحبت کنم متنی است که برای نخستین بار تصحیح و منتشر شده‌است. این اثر در اصل به یونانی نوشته شده، اما اصل یونانی آن از میان رفته و تنها ترجمۀ عربی آن به دست ما رسیده‌است.

روشنفكری ‌دینی، پس از انقلاب چه سرنوشتی داشته است و از این‌ پس به چه مسیری خواهد رفت؟

هیدگر به سبب شرایط و اوضاع و مقتضیات خاص جامعۀ فکری و فلسفی ما و زمینه و تاریخ نسبتا بلند کج اندیشی و کج فهمی در تفسیراندیشه های فیلسوف بزرگ آلمانی ، مارتین هیدگر ، ابراز هر گونه قول و نظری دربارۀ نسبت تفکر هیدگر با خدا و دیانت و آموزه های وحیانی ، در اینجا و اکنون ، بناگزیر به بیراهه ها و کژراهه هایی عجیب و غریب منتهی خواهد شد .

یكی از بارزترین مراكز مذهبی كه وجه فرهنگی- هنری آن كم از دیگر وجوه آن نیست، بارگاه امام رضا(ع) است؛ مجموعه‌ای كه می‌توان آن را محوطه بی‌نظیر تاریخی و هنری و موزه هنرهای قدیم و جدید خواند كه از ۱۲۰۰ سال پیش، جلوه‌گاه انواع هنرها بوده است.

تاریخ معماری ایرانی را به سبک پارسی آغاز می‌کنند. این سبک از روزگار مادها تا فتح مقدونی شرق به دست اسکندر (سدۀ نهم تا سدۀ سوم ق م) ادامه می‌یابد؛ پس از آن معماری ایران به سبک پارتی تحول پیدا می‌کند وسپس سبک خراسانی در سده‌های نخستین اسلامی و آنگاه به ترتیب سبک آذری و سبک اصفهانی تا زمانۀ ما در معماری ایرانی پدید می‌آید.

در بسیاری از سرزمین‌ها و ازجمله در ایران که میراث مکتوب کاغذی آن در طول تاریخ در اثر تهاجم اقوام مختلف بارها از بین رفته است، میراث مکتوب ماندگارتر در قالب میراث صخره‌ای و سنگ‌نبشته‌ها، آجر نوشته‌ها و گل نبشته‌ها و. نقش ویژه‌ای در حفظ فرهنگ و تمدن این سرزمین ایفا کرده است.

گزارشی است از آنچه این سه متکلم در سه دوره مختلف تاریخی در باره مساله تعریف علم مطرح کرده اند. متن حاضر هم شامل گزارش آراء و هم انتخابی از نوشته های آنهاست.

موازین اخلاقی اگرچه مطلق است، ولی به‌واسطه امر الهی مقیّد می‌شود و به حالت تعلیق درمی‌آید. حقیقت دین بیش از آنکه از طریق برهان‌ و استدلال منطقی برای انسان اثبات گردد، از راه خشیت به ظهور می‌رسد. البته امید به رستگاری نیز در این باب نقش مهمی را ایفا می‌کند.

هر جهان بینی، زمانی که امکانات مشخصی را برای فعالیت باز می‌کند، همان فعالیتی را که قادر می‌سازد محدود و جهت‌گیری می‌کند. بدون جهان بینی، هیچ گروه انسانی نمی‌تواند روابط اجتماعی خود را تولید، بازتولید یا تغییر دهد. اما هر جهان بینی معینی امکانات تولید، بازتولید و دگرگونی روابط اجتماعی را که ممکن ساخته است محدود کرده و جهت می‌دهد.