ضرورت استفاده از ويراستاران درجه يك / سيامك گلشيري

1393/2/17 ۱۰:۳۳

چند سال پيش، زماني كه داشتم روي نسخه يي از هزار و يك شب به ترجمه عبدالطيف طسوجي كار مي كردم تا آن را به شكل نسخه يي منقح درآورم، در تمام مدت با خواندن داستان هايي كه يك لحظه خواننده را رها نمي كنند و به گفته فورستر بر اين جمله استوارند كه «بعد چه خواهد شد؟» با خودم فكر كردم چه داستان هايي كه مي توان از هر كدام از اين افسانه ها بيرون كشيد: داستان هايي كه بدون شك تالكين در ارباب حلقه ها و همين طور هابيت از آنها بهره جسته. اين فكر يك لحظه رهايم نمي كرد تا اينكه بالاخره دو سال پيش دست به كار شدم. داستان پسري را نوشتم كه نيمه شبي با يافتن نسخه عجيبي از هزار و يك شب پا به دنياي يكي از داستان هاي آن با نام «حكايت بدرباسم و جوهره»، مي گذارد و در نهايت داستان از مسير اصلي اش دور مي شود.

    چند سال پيش، زماني كه داشتم روي نسخه يي از هزار و يك شب به ترجمه عبدالطيف طسوجي كار مي كردم تا آن را به شكل نسخه يي منقح درآورم، در تمام مدت با خواندن داستان هايي كه يك لحظه خواننده را رها نمي كنند و به گفته فورستر بر اين جمله استوارند كه «بعد چه خواهد شد؟» با خودم فكر كردم چه داستان هايي كه مي توان از هر كدام از اين افسانه ها بيرون كشيد: داستان هايي كه بدون شك تالكين در ارباب حلقه ها و همين طور هابيت از آنها بهره جسته. اين فكر يك لحظه رهايم نمي كرد تا اينكه بالاخره دو سال پيش دست به كار شدم. داستان پسري را نوشتم كه نيمه شبي با يافتن نسخه عجيبي از هزار و يك شب پا به دنياي يكي از داستان هاي آن با نام «حكايت بدرباسم و جوهره»، مي گذارد و در نهايت داستان از مسير اصلي اش دور مي شود. در واقع هر كدام از افسانه ها اين ظرفيت را دارند كه بر اساس آنها داستان ها و رمان هاي بسيار نوشته شود. همين طور فيلمنامه هاي بسياري مي توان بر اساس هر كدام از آنها نوشت كه البته بعيد مي دانم با وضع فعلي سينماي ايران، كارگرداني به سمت آنها برود. باري، به گمان من ادبيات كهن ما پر است از حكايت ها و قصه هايي كه اين توانايي را دارند تبديل به داستان يا حتي رمان مدرني شوند: رمان هايي كه در عين حال فضاي قرن ها پيش را به تصوير بكشند. در اين ميان نيز كم نيستند كتاب هايي كه به تلخيص و ساده كردن متون كهن پرداخته اند كه البته تعدادشان مدام رو به افزايش است. اما مجموعه يي كه من قصد معرفي آن را دارم، به قلم نويسندگان معاصر نوشته شده و نشر پارسه آن را منتشر كرده است. اين كتاب ها كه تقريبا شامل مهم ترين متون كلاسيك ايران هستند، بسياري از حكايت ها و قصه هاي اين متون را تلخيص و بازآفريني كرده اند. درواقع نويسندگان با شخصيت پردازي و بازسازي مكان و فضاي قصه ها، آنها را تا جايي كه مي شده براي خواننده امروز و به ويژه نوجوانان ساده كرده اند، طوري كه به اعتقاد من چه بسا نوجوانان با خواندن اين متون، علاقه مند شوند به سراغ متون اصلي بروند. هرچند بازآفريني اين آثار به دست نويسندگان تا اندازه زيادي آنها را با فضاي قصه هاي قديم آشنا مي كند.
    و اما در باره ضدپيشنهاد كه قرار است نيمي از اين بخش روزنامه به آن تعلق داشته باشد، چيز خاصي به نظرم نمي رسد. اگرچه برخلاف عده يي، اعتقاد ندارم كه هر كتابي ارزش يك بار خواندن را دارد. در طول اين سال ها كتاب هاي زيادي به دستم رسيده كه حتي نشده سه صفحه از آنها را بخوانم. دليلش در درجه اول نثر فارسي آنها بوده كه پر از غلط هاي فاحش است. اين روزها، به گمان من، بعضي از ناشران ضرورت استفاده از ويراستاران درجه يك را درك نكرده اند. كساني كه زبان فارسي را به درستي و دقيق مي دانند و به طور قطع مي توانند مانع از بيرون آمدن ترجمه ها و تاليف هاي بسيار بد شوند.

اعتماد