مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

حبیب بن مظاهر | مسعود حبیبی مظاهری حَبیبِ بْنِ مُظاهر (د 10 محرم ‌61 ق / 10 اکتبر 680 م)، از بزرگان شیعه در کوفه و از اصحاب امام علی، امام حسن و امام حسین(ع) که درکربلا به شهادت رسید.
آشوراده | حسین قره چانلو \āšūrādeh\، یا عاشوراده، آبادی‌ای در منتهاالیه شبه‌جزیرۀ میانکاله، در جنوب شرقی دریای مازندران.
اقلید | محمدحسن گنجی شهرستان و شهری در استان فارس.
افوشته،آثار تاریخی | مریم همایونی افشار افوشته، آثار تاریخی \āsār-e tārīxī-ye afūšte\، ساختمانهای تاریخی به‌جا ماندۀ افوشته، از محلات شهر نطنز در استان اصفهان. افوشته در اصل روستایی ییلاقی بوده، و اکنون دارای آثار و بناهایی تاریخی است که به این مکان اهمیت بخشیده است. بانی بیشتر این آثار سید حسن حسینی، ملقب به تاج‌الدین و مشهور به سید واقف، از عرفای...
آلاء الرحمن في تفسیر القرآن | علی رفیعی آلاءُالرَّحمٰن فی تَفْسیرِالْقُرآن، تفسیری ناتمام به زبان عربی شامل 3 سورۀ اول قرآن مجید یعنی فاتحة الکتاب، بقره، آل عمران و قسمت کمی از سورۀ نساء، تألیف محمدجواد بن حسن بلاغی نجفی (1280-1352ق / 1863-1933م)، مفسر، فقیه و متکلم شیعی امامی. بلاغی، انگیزه و چگونگی نگارش این تفسیر را در نامه‎ای به شاگرد خود، میرز...
مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، مرکز | حسن موسوی زاده مرکزی تحقیقاتی، پژوهشی و اطلاع‎رسانی زیر نظر شهرداری تهران، واقع در انتهای خیابان پاسداران، ضلع جنوبی پارک نیاوران، جنب شهر کتاب، در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران.
لارک | ناصر پازوکی طرودی دره، رود، کوه و مزرعه‌ای در بخشهای رودبار قصران و لواسانات.
علی اکبر، امام زاده | حسن موسوی زاده امامزاده‌ای در آبادی ایگل، واقع در بخش رودبار قصران.
آب سیاه پلاس، رود | علی کرم همدانی آب سیاه پلاس، رود \ rūd-e āb-e siyāh-palās\ ، از ریزابه‌های رود لار. این رودخانه از دامنۀ شمال باختری کوه گل زرد (ارتفاع: 693، 3 متر) در مجـاورت رودخانۀ پلور سرچشمه می‌گیرد و در جهت شمال باختری جریان می‌یابد و در مسیر خود آب رودخانۀ قوش‌خانه را دریافت می‌دارد و پس از عبور از میان دره‌های ژرف و آبیاری زمینهای ...
آب میگون، رودخانه | علی کرم همدانی آب میگون، رودخانه \ rūd-xāne-ye āb- meygūn\ ، یا رودخانۀ میگون، یا رودخانۀ شمشک. این رودخانه با 17 کمـ درازا و حوضۀ آبریزی حدود 77 کمـ‍2 از کوههای کلون‌بستک (ارتفاع: 156‘4 متر) و بره‌چر (ارتفاع: 389‘ 3 متر) از 4کیلومتری شمال باختری آبادی شمشک سرچشمه می‌گیرد و در جهت جنوب خاوری جریان می‌یابد و در مسیر خود آباد...
آبک، قنات | شیوا جعفری آبک، قنات \ qanāt-e ābak\ ، قناتی به طول 100 متر، واقع در درۀ شرقی امامزاده قاسم در محلۀ آبک. امروزه نیز این قنات در این دره در محلی معروف به پشت سنگ دوقلو فعال است و از آب آن برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود (مالکی، 153).
امام باره | یدالله غلامی مایانی اِمامْ‌باره، یا امام‌بارا، به مفهوم «امام خانه»، بناهایی در سرزمین هند كه شیعیان برای برگذاری مراسم مذهبی خاص خود، در ماه محرم، در آنها گرد می‌آیند.
ابن رشید | جعفر شعار , مهدی سلماسی اِبْنِ‌رُشَید، ابوعبدالله محب‌الدین محمد بن عمر بن محمد بن عمر بن ادریس فهری سبتی (657-721 ق/ 1259-1321 م)، سیاح، محدث، راوی اخبار و فقیه مالكی مغربی، كه در شعر و خطابت نیز تبحر داشت. برخی از مورخان مذهب وی را ظاهری دانسته‌اند (مقری، ازهار، 2/ 350). ابن رشد را به سبب تولد و نشأت در سبته (ابن خطیب، اوصاف الناس...
ابن ابی منصور | محمدعلی مولوی اِبْنِ اَبی مَنْصور، ابوعلی یحیی، منجم ایرانی (د پس از 215ق / 830م). نام اصلی وی «بزیست» (ابن اسفندیار، 137) و بر كیش زرتشت بود. او در طبرستان زاده شد و پدرش فیروزان كه در منابع به عنوان ابومنصور از او یاد می‌شود، منجم منصور خلیفه بود (خطیب، 4 / 318؛ ابن خلكان، 6 / 79). بزیست در آغاز كار در خدمت فضل بن سهل وز...
ابن ابی بکره | محمد آصف فکرت اِبْن اَبی بَكْره، عبیدالله بن نُفَیع (= ابوبكرة) بن حارث بن كلدۀ ثقفی (14- 79ق / 635- 698م)، تابعی، فرزند صحابی، قاضی بصره و والی سیستان. مادر نفیع (ابن حارث)، سُمَیه، از اهالی زَنْدوَرْد ــ نزدیك واسط ــ بود و كسری او را به ابوالخیر یكی از فرمانروایان یمن بخشیده بود. ابوالخیر در طائف بیمار شد و حارث بن كلده...
احمد بن نصر خزاعی | علی بهرامیان اَحْمَدِ بْنِ نَصْرِ خُزاعی، ابوعبدالله (مق‍ 27 شعبان 231ق/ 5 مۀ 846م)، محدث مشهور که در زمان واثق، خلیفۀ عباسی (227-232ق) برای برپایی شورشی کوشید.
آشوریان |
اصلح کشمیری | عارف نوشاهی \aslah-e kašmīrī\، محمد، از تذکره‌نویسان و شاعران فارسی‌زبان شبه‌قارۀ هند در سدۀ 12 ق / 18 م، متخلص به میرزا و نیز اشهر.
بدایه القرائه | حسن ذوالفقاری کتابی نوشتۀ عبدالحسین بن محمود زند (مؤلف‌الدوله)، شامل 110 حکایت کوتاه آموزشی برای کودکان. چنان‌که از نام کتاب پیدا ست، بدایة القرائة برای تمرین قرائت است. کتاب در 1328ق تألیف، و به خط مرتضى حسینی برغانی نوشته شده است.
بهره | فرهاد دفتری بُهْره‌، جماعتی‌ از مسلمانان‌ شبه‌ قارۀ هند. بهره‌ها كه‌ عمدتاً اصل‌ و نسب‌ هندو دارند، از دو گروه‌ شیعی‌ (اكثریت‌) و سنی‌ (اقلیت‌) تشكیل‌ شده‌اند.بهره‌های‌ شیعی‌ همگی‌ اسماعیلی‌مذهب‌اند و بیشتر آنان‌ به‌طبقۀ بازرگانان‌ وابسته‌اند. سنی‌ مذهبان‌ ــ كه‌ سهـم‌ كوچكی‌ از جمعیـت‌ بهره‌هـا را دارنـد ــ بیشتر روستای...
بنوری | محمدجواد شمس بَنوری‌، ابوعبدالله‌ آدم‌ بن‌ اسماعیل‌، ملقب‌ به‌ معزالدین‌ (د 13 شوال‌ 1053ق‌ / 15 دسامبر 1643م‌)، از عارفان‌ سلسلۀ نقشبندیۀ مجددیه‌ و از نامدارترین‌ خلفای‌ شیخ‌ احمد سرهندی‌
بلیانی، امین الدین | محمدجواد شمس بَلْیانی، امین‌الدین محمد بن علی بن مسعود بلیانی (668-11 ذیقعدۀ 745ق / 1270-16 مارس 1345م)، عالم و عارف كازرونی معاصر با آل اینجو. كهن‌ترین و مهم‌ترین منبع در شرح احوال و زندگانی او، كتاب مفتاح الهدایة و مصباح العنایة است كه توسط محمود بن عثمان، یكی از مریدان وی، نگاشته شده است.
ابن حمزه، عمادالدین | احمد پاکتچی اِبْنِ حَمْزه‌، عمادالدين‌ ابوجعفر محمد بن‌ علی‌ بن‌ حمزۀ طوسی‌، فقيه‌ امامی‌ سدۀ 5-6 ق‌/ 11-12 م‌ و صاحب‌ كتاب‌ الوسيلة. از زندگی‌، مشايخ‌ و شاگردان‌ وی‌ هيچ‌ گزارش‌ صحيحی‌ در دست‌ نيست‌. قديم‌ترين‌ كسی‌ كه‌ از او نام‌ برده‌، منتجب‌الدين‌ (د بعد از 600 ق‌) است‌ كه‌ ضمن‌ ذكر او در فهرست‌ (ص‌ 164) به‌ عنوان‌ ف...
ابن حمویه |
کولیها | طهمورث ساجدی , لیلا مرادی کولیها، قبایل دوره‌گرد چادرنشین که در سراسر اروپا، بخشهایی از آسیا و آفریقا و ازجمله نقاط مختلف ایران پراکنده‌اند.
آذر | احمد تفضلی آذَر [āzar]، نام نهمین ماه از سال و سومین ماه از فصل پاییز در سال شمسی در تقویم کنونی ایرانی، و نیز نام نهمین روز از هر ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم. آذر (در تلفظ فارسی میانه: آدُر) به معنی «آتش» است که به عقیدۀ زردشتیان یکی از ایزدان بوده است (نک‍ : ﻫ د، آتش).
ابن ابی لیلی، ابو عیسی | حسن یوسفی اشکوری
تربیت، میرزا محمدعلی | فرهاد طاهری میرزا محمدعلی‌‌خان(1256- 26 دی 1318ش/ 1877- 16 ژانویۀ 1940م)، روزنامه‌نگار و از رجال فرهنگی و سیاسی آذربایجان در تاریخ معاصر ایران. او را بیشتر منابع فرزند میرزا صادق، پسر میرزا جواد، پسر میرزا علی‌اکبر، پسر میرزا مهدی‌خان استرابادی (د ح 1173ق)، وزیر نادرشاه افشار و مؤلف درۀ نادری و تاریخ جهانگشای نادری دانست...
ابن مردویه | حسن انصاری ابوبكر احمد بن موسی بن مردويه ابن فورك (323-24 رمضان 410ق / 935-23 ژانويۀ 1020م)، از محدثان بزرگ اصفهان.
تزکیه | مهدی مطیع واژه‌ای مطرح در فرهنگ تربیتی قرآن و اصطلاحی در علم حدیث و امر قضا که از آن مفهوم پاکیزه‌سازی اراده می‌شود.
آقاخان کرمانی |
بره ها در برف به دنیا می آیند | عباس بهارلو عنوان فیلمی مستند، به کارگردانی فرهاد مهران‌فر با رویکردی مردم‌شناختی دربارۀ بازماندگان قوم کهن کادوسیان.
استاده | بخش هنر و معماری اُستاده ‍‍‍‍‍‍\ ostāde\ ، یا آستاده، آدریان وان (1610-1685م/ 1019-1097ق)، نقاش هلندی دورۀ باروک. او که طراح و گراوُر‌ساز نیز بود، به سبب نقاشیهایش از صحنه‌های روزمرۀ زندگی روستایی هلند شهرت یافت.
جامع الازهر |
چغتایی |
بشیریه | فرهنگ مهروش بَشیریه‌، گروهی از شیعیان واقفه با گرایش به تفویض‌ (ه‍ م‌)، و دارای عقاید خاص درباره امام‌ موسی كاظم (ع‌).
بیعت | احمد رضوانی
ادیب نطنزی | علی میرانصاری اَدیبِ نَطَنْزی‌، ابوعبدالله‌ حسین‌ بن‌ ابراهیم‌ بن‌ احمد (د محرم‌ 497/ اكتبر1103)، ادیب‌ و محدث‌ كه‌ به‌ دو زبان‌ فارسی‌ و عربی‌ شعر می‌سرود. ادیب‌ خود در بیتی‌ به‌ زادگاهش‌ نطنز تصریح‌ كرده‌ است‌ (رشید وطواط، 17)، اما از تاریخ‌ تولد و چگونگی‌ آموزش‌ او در علوم‌ ادبی‌ و حدیث‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌؛ تنها از ی...
ترتیل | محمدعلی لسانی فشارکی اصطلاحی قرآنی به معنای شمرده، درست، روان، سنگین و آهنگین خواندن متن قرآن کریم که در سیره و سنت نبوی (ص) تبیین شده، و از طریق اخبار و آثار به کتابهای لغت راه یافته، و به عنوان وصفی ممتاز برای هر سخن و کلام شناخته شده است؛ چنان‌که در خبر است که «در کلام رسول الله(ص) ترتیل بود» (ابوداوود، 4/ 260؛ ابن ابی شیبه، 5...
ابراهیم مدایح نگار* |
آلوس | جعفر شعار آلوس، شهری قدیمی در عراق، امروزه روستایی در جزیرۀ کوچکی بر رود فرات نزدیک عانه. این نام به صورتهایی آلُس، اَلوس، آلوسه و اَلوسه نیز آمده است. برخی اُلوس (به قید تردید) نیز ضبط کرده‌اند (سمعانی، 48؛ ابن اثیر، 1 / 82؛ سیوطی، 19). یاقوت، آلوسه ضبط کرده و آن را بر اَلوسه ترجیح داده است (1 / 65). ابن رُسته بنای شه...
ابن اسرائیل | ایران ناز کاشیان اِبْنِ اِسْرائیل‌، نجم‌الدین‌ ابوالمعالی‌ محمد بن‌ سَوّارِ شیبانی‌ (ربیع‌الاول‌، 603 ـ ربیع‌الاخر 677 ق‌/ 1206- 1278 م‌)، ادیب‌، صوفی‌ و شاعر دمشقی‌. نام‌ پدرش‌ را سِوار و سُوار نیز ضبط كرده‌اند (زركلی‌، 6/ 153) و برخی‌ آن‌ را نوار یا سواء گفته‌اند (یافعی‌، 4/ 188؛ ابن‌ حجر، 5/ 195).
قزقون چال، قله | مجید یاسینی قله‌ای واقع در شمال غربی قلۀ توچال.
آفتاب گردان | یونس کرامتی آفتاب‌گردان \āftāb-gardān\، گیاه علفی یک‌ساله از تیرۀ کاسنی (کمپوزیته) و دارای دانه‌هایی خوراکی که روغنشان در پخت غذا کاربرد بسیار دارد.
افسران خراسان، قیام | عبدالحسین آذرنگ افسران خراسان، قیام \qiyām-e afsarān-e xorāsān\، اقدام مسلحانه و نافرجام شماری از نظامیان خراسان در 1324 ش / 1943 م. این قیام که عمر آن بیش ‌از 5 روز نبود، در ناحیه‌ای روی داد که نیروهای ارتش سرخ اتحاد شوروی درپی جنگ جهانی دوم (1939-1945 م) آنجا را در اشغال خود داشتند.
اصلی و کرم | جلال خسروشاهی \aslī-yo(va) karam\، افسانۀ عاشقانۀ کهنی که روایتهای گوناگونی از آن در فرهنگ و ادبیات عامیانۀ کشورهای آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و برخی از کشورهای آسیای میانه رواج دارد.
کمرد، شهرک صنعتی | ناصر پازوکی طرودی شهرکی واقع در دهستان سیاه‌رود، در فاصلۀ 24کیلومتری تهران. این شهرک صنعتی در طول قسمتی از راه اصلی تهران ـ دماوند پس از شهرک مسکونی شمس‎آباد و محلۀ باغک، در ارتفاع 712‘1 متری از سطح دریا جای دارد.
ارغون خان، کوشک | شیوا جعفری ارغون‌خان، کوشک \ kūšk-e arqūn-xān\ ، عمارتی متعلق به دورۀ ایلخانان که آثار آن تا دورۀ قاجاریه بر جا بوده است.
توروس | عثمان غازی اوز گودنلی توروس، رشته کوهی در جنوب ترکیه. این رشته‌کوه به طول 560 کمـ‍ ، به موازات سواحل شمالی دریای مدیترانه از جنوب استان اسپارتا تا استان آدانا کشیده شده است (نک‍ ‍: «اطلس...1»، 130؛ کلمبیا2). دنبالـۀ توروس، رشتـه کـوه آنتــی ـ توروس است که به سمت شرق پیش می‌رود و به فلات ارمنستان می‌پیوندد. ارتفاع رشته‌کوه آنتی تور...
ابن عربشاه، شهاب الدین | علی اکبر دیانت شهاب‌الدین ابوالعباس احمدبن محمدبن عبدالله ابن ابراهیم حنفی دمشقی (791-854ق / 1389-1450م)، مورخ، ادیب. فقیه، لغوی و قاضی. وی به سبب اقامت طولانی در آسیای صغیر «رومی» نیز خوانده شده است.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام