مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

احساء | حیدر بوذرجمهر استان شرقی عربستان كه از شمال با كویت و منطقۀ بی‌طرف و از جنوب با امارت متحدۀ عربی هم مرز است.
امیرشاهی سبزواری | قربان ولیئی اَمیرْ شاهیِ سَبزِواری، آق ملك بن ملك جمال‌الدین فیروزكوهی سبزواری (د 857 ق/ 1453 م)، متخلص به شاهی، از شاعران دورۀ تیموری كه در خوشنویسی، نگارگری و موسیقی نیز مهارت داشته است. وی در سبزوار زاده شد و نسبش به سربداران آن دیار می‌رسد (دولتشاه، 321؛ علیشیر، 23؛ خواندمیر، 4/ 18) و از خواهرزادگان خواجه علی مؤید (م...
سفر | ریحانه جمالی هنجنی جابه‌جایی انسان به خارج از جامعه برای تجارت یا تفریح و نه برای انجام کارهای روزمره. واژه‌های سیاحت و گردش هم در موارد بسیار به جای سفر به کار می‌رود.
ذوالنون مصری | علیرضا بهرام ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم اِخمیمی نوبی، معروف به ذوالنون مصری (ح 155-245 ق / 772- 859 م)، صوفی نامدار سده‌های 2 و 3 ق / 8 و 9 م.
اصول عملیه | احمد پاکتچی اصطلاحی در اصول فقه، به معنی اصول یا ضوابطی كه در موارد بروز شك در تعیین حكم شرعی، تكلیف مكلف را روشن می‌سازد و ملجأ نهایی مكلفی است كه بر دلیل و اماره‌ای دست نیافته است. اصول عملیه در فقه اسلامی را می‌توان با «فرضهای قانونی» در دانش حقوق متناظر دانست كه اساس آن در نظامهای گوناگون حقوقی دیده می‌شود و تفاوت می...
آق اولی | فاطمه معزی آق‌اولی \āq-evlī\، فرج‌الله (1266-1353 ش)، از صاحب ـ منصبان نظامی و اداری، وزیر و از مدیران فرهنگی.
پیر بکران، بقعه | محسن جاوری
ابن شهید اشجعی | آذرتاش آذرنوش , مهران ارزنده ابوعامر، احمد بن عبدالملک بن احمد بن شهید (382-426 ق / 992-1035 م)، شاعر و کاتب پرآوازۀ اواخر عصر امویان اندلس.
بابا کمال جندی | فاطمه سلمان زاده بابا کَمالِ جُنْدی، صوفی بزرگ سلسلۀ کبرویه. نام و نسب و تاریخ و محل ولادت و وفات او معلوم نیست؛ تنها با دانستن اینکه استاد او شیخ نجم‌الدین‌کبرى در 618ق/ 1221م به دست مغولان کشته شده، می‌توان احتمال داد که باباکمال در نیمۀ دوم سدۀ 6 و نیمۀ اول سدۀ 7ق زندگی می‌کرده است.
آدانا، شهر | علی اکبر دیانت آدانا، شهر و مرکز استانی به همین نام در جنوب ترکیه.
اولیا چلبی |
آقاضیاء عراقی | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث آقاضیاء عراقی \āqā-ziyāʾ-e erāqī\، شیخ علی ملقب به ضیاءالدین فرزند آخوند ملا محمد کبیر عراقی ــ اراکی ــ (1278- 1361 ق / 1861-1942م)، فقیه و اصولی بزرگ امامی. وی علوم را در زادگاهش، نزد پدر و چند تن دیگر از فضلای آن دیار فراگرفت و در طلب دانش نخست به اصفهان، و سرانجام به نجف رفت و در مجلس درس آقا سید محمد فشا...
جواهری، بیمارستان | علی محمد مرادیان منفرد جواهری، بیمارستان \ bīmārestān-e javāherī\ ، بیمارستانی آموزشی ـ درمانی، متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی، واقع در خیابان دکتر علی شریعتی، بالاتر از قلهک، خیابان شهید محمد خاقانی، خیابان عصاری مقدم در محلۀ زرگنده، در منطقۀ 3 شهرداری تهران.
ابن امیل | محمدعلی مولوی اِبْنِ اُمَيْل‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ اميل‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ اميل‌ تميمی‌ معروف‌ به‌ حكيم‌ صادق‌، از بزرگان‌ دانش‌ كيميای‌ رمزی‌ و باطنی‌ در سدۀ 4 ق‌/ 10 م‌. سالهای‌ زندگی‌ و سرگذشت‌ او چندان‌ روشن‌ نيست‌، اما سخنان‌ خود وی‌ در كتاب‌ بسيار معروف‌ الماء الورقی‌ و الارض‌ النجمية تا حدودی‌ دوران‌ زندگيش‌ را مشخص...
الرسائل | حسین بیرشک , احسان آهنگری اَلرَّسائِل، عنوان مهم‌ترین کتاب در اصول فقه امامیه پس از دورۀ اخباریگری که از متون درسی سطوح عالی حوزه‌های علمیۀ امامی به شمار می‌آید
آقاخانیه |
بلوغ | اصغر کریمی مرحله‌ای از رشد و تکامل آدمی که دگرگونیهای متعدد جسمی و روحی را در پی دارد و در بیشتر جوامع، گذار از آن با آداب، مناسک و آیینهایی همراه است.
حکیم | نرگس قندیل زاده حَکیم، تـوفیـق (1898-1987 م/ 1277-1366 ش)، نـویسندۀ پیشرو و پرکار مصری در عرصۀ نمایشنامه، رمان و داستان کوتاه. وی در اسکندریه به دنیا آمد (حکیم، سجن ... ، 6)، ولی در محیطی روستایی بزرگ شد (لنداو، 235).
ابن شهرآشوب | احمد پاکتچی ابوجعفر محمد بن علی ‌بن شهرآشوب بن ابی نصر بن ابی الجیش مازندرانی، ملقب به رشیدالدین و عزالدین (489-16 شعبان 588 ق / 1096-27 اوت 1192 م)، مفسر، محدث، ادیب و فقیه امامی.
تیر | حسین شیخ تیر، نام چهارمین ماه و سیزدهمین روز ماه در برخی از تقویمهای ایرانی. بویس تیر را از تیریه به معنای «تیزرو» دانسته است ( تاریخ...، هخامنشیان، 50). در سنت زردشتی تیر همان تیشتر است ( بندهش، 49، 116؛ گزیده‌ها...، 9)، از این‌رو برخی این دو را یکی می‌پندارند، اما این همسانی صحیح به نظر نمی‌رسد:
آراکل تبریزی، داوریژتسی | آنوشیک ملکی بخشمندی آراکِلِ تَبْریزی (داوریژتسی)، تاریخ‌نگار ارمنی. وی در 1595 یا 1600 م، در شهر تبریز متولد شد (آراکلیان، آ. گ.، II/ 519). او در اچمیادزین شاگرد پیلیبُس آقباکتسی بود و درجۀ روحانی را از او دریافت نمود.
ارگ بم | روزبه زرین کوب اَرْگِ بَم [arg-e bam]، قلعه‌ای بزرگ و کهن‌سال در 6 کیلومتری شمال شرقی شهر کنونی بم در استان کرمان که قدمت آن به روزگار پیش از اسلام می‌رسد. ارگ بم بر روی تپه‌ای سنگی بنا شده، و بیش از 300 متر طول و 200 متر عرض آن است (وزیری، جغرافیا...، 92؛ فرمانفرما، 7؛ حکیم، 824؛ باستانی، «ارگ بم»، 28؛ نیز نک‍ ‍: افضل الدی...
افسانه های کردان | اسماعیل شمس اَفْسانه‌هایِ کُرْدان، کتابی مشتمل بر 127 افسانه و لطیفۀ رایج در میان کردهای عراق، سوریه، ترکیه و ارمنستان که در فاصلۀ سالهای 1952-1982 م / 1331-1361 ش، توسط اردیشانه سسیل و سسیله سسیل جمع‌آوری، و ثبت شده‌اند.
بزرگمهر | مریم مجیدی بُزُرْگْمِهْر، پسر بُختَگ‌،وزیر و حكیم ‌روزگار خسرو اول‌ انوشیروان‌ ساسانی‌ (سلـ 531 - 579م‌) در بعضی‌ از متون‌ ادبی‌ و تاریخی‌. بزرگمهر عنوانی‌ است‌ كه‌ در متون‌ پهلوی‌ به‌ صورت‌ وُچورْگْمِتْر...
تعارض ادله | احمد رضوانی اصطلاحی در اصول فقه برای رابطه میان دو یا چند دلیل، که در عین دارا بودن شرایط حجیت، در مدلول تنافی دارند. این خود زمینۀ مبحثی در علم اصول فقه نیز هست که در آن به بررسی شیوه‌های گزینش مستند حکم شرعی از میان ادلۀ تعارض می‌پردازند. در شرایط تعارض، از آنجا که امکان صدور هم‌زمان احکام متنافی از سوی شارع ممتنع است،...
ابن اعرابی، ابوعبدالله | آذرتاش آذرنوش اِبْنِ اَعْرابی‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ زیاد (150-231 ق/ 767- 846 م)، ادیب‌ و شاعر سدۀ 2 و 3 ق/ 8 و 9 م‌، مولای بنی‌هاشم‌، اهل‌ كوفه‌ (طبری، 3(2)/ 1357؛ ازهری، 1/ 20؛ زبیدی، 196). برخی‌ پدر او را برده‌ای از اهل‌ سند دانسته‌اند (قفطی‌، 3/ 132؛ یاقوت‌، 18/ 189). قفطی‌ به‌ نقل‌ از جاحظ نیز اشاره‌ می‌كند كه‌ او عر...
ابن سکیت | عنایت الله فاتحی نژاد اِبْنِ سِكيّت، ابويوسف يعقوب بن اسحاق (186-244 ق/ 802- 858 م)، لغوی، نحوی، راوی ايرانی‌تبار شيعی. سكيت لقب پدرش اسحاق بود كه به سبب افراط در سكوت بدان ملقب گرديد (قفطی، 1/ 220). ابن‌سكيت در دورق، از شهرهای خوزستان، به دنيا آمد و سپس همراه خانواده‌اش راهی بغداد شد (صدر، 155). برخی نيز ولادت او را با اظهار تردي...
تیرگان | ندا اخوان اقدم تیرْگان، از جشنهای ایران باستان که همه ساله در تیرماه برگذار می‌شد. تیرگان جشن باران بود و تمامی آیینهایی که در این روز برپا داشته می‌شد، به ایزد باران، یعنی تیشتر اختصاص داشت. هنوز هم زردشتیان ایران تیرگان را جشن «تیر و تیشتر» می‌دانند (بویس، «تاریخ...»، I/ 75، «جشنها...»، 803).
آسیای جنوب شرقی | بخش جغرافیا , بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه \āsiyā-ye jonūb-e šarqī\، ناحیۀ گسترده‌ای از قارۀ آسیا در شرق شبه‌قارۀ هند و جنوب چین. عنوان آسیای جنوب شرقی از جنگ جهانی دوم رایج شد.
حیوان رقصانی | امیر حسین مرادخانی حِیْوانْ‌رَقْصانی، رام‌ و دست‌آموزکردن برخی از حیوانات، برای واداشتن آنها به حرکات سرگرم‌کننده.
آسمان آبی، سینما | طیبه ولی بغدادی آسمان آبی، سینما \sīna(e)mā ās(e)mān-e ābī\، سینمایی واقع در خیابان پیروزی، ضلع شمال شرقی میدان بروجردی.
شاطر | صادق همایونی پادو و دوندۀ تیزپایی که با پوشاک و تجهیزات ویژه، تا زمان ناصرالدین شاه قاجار، نامه‌ها و پیامها را به‌سرعت به مقصد می‌رساند.
ختلانی | فاطمه لاجوردی خُتَّلانی، خواجه اسحاق، رکن‌الدین ابواسحاق (اسحاق) بن علیشاه (آرامشاه) (مق‍ 826 یا 827 ق / 1423 یا 1424 م)، از مشایخ طریقۀ کبرویه، خلیفه و جانشین میر سید علی همدانی.
شمیران، نخستین مدارس نوین | مسعود تاره نخستین مدارسی که به شیوۀ جدید در شمیرانات تأسیس شد.
آرمادیلو | آرْمادیلو [ārmādīlo] (در اسپانیایی به معنی زره‌پوش)، هر یک از چندین‌گونه پستاندار زره‌دار خانوادۀ داسوپودیده (ستبرپایان)، راستۀ اِدِنْتاتا (بی‌دندانان) که با تنبلها و مورچه‌خواران خویشاوندند. آرمادیلوها بیشتر در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر آمریکای جنوبی و مرکزی یافت می‌شوند. بیشتر گونه‌های آرمادیلو در فضاهای ب...
کف بینی | محمدحسین شمسایی کَفْ‌بینی، توضیح گذشته، پیش‌بینی و پیشگویی آینده با دیدن شکل و خطوط کف دست.
رفسنجانی | پریا رزم دیده رفسنجانی / rafsanjānī/ ، گویشی از گونه‌های زبانی استان کرمان. گونه‌های زبانی این استان، ازجمله گویش رفسنجانی، از خانوادۀ گویشهای ایرانی نو، و از گروه گویشهای جنوب غربی ایران است (رزم‌دیده، بررسی ... ، 26، به نقل از حسن رضایی باغ‌بیدی). رفسنجان یکی از مهم‌ترین شهرستانهای استان کرمان است که در شمال غربی این است...
بیشاپ، سفرنامه | معصومه ابراهیمی گزارش سفر ایزابلا بیشاپ، سیاح انگلیسی، با عنوان «سفر بـه ایران و کردستان» (مل‍ ‌)، که در رجب 1308 / فوریۀ 1890 از مسیر بغداد به ایران وارد شد.
ابوتراب غفاری | یحیی ذکاء میرزا ابوتراب خان غفاری کاشانی (د رجب 1307 ق / 1890 م)، نگارگر و «گرافیست» ایرانی.
جمال‌الدین حسین انجو | عبدالله مسعودی آرانی مؤلف فرهنگ جهانگیری و از صاحبْ‌منصبان دوران جلال‌الدیـن اکبـر (سل‍ 963-1014ق / 1556-1605م) و جهانگیرشاه گورکانی (سل‍ 1014-1037ق / 1605-1627م). وی پسر فخرالدین حسن مشهور به شاه‌حسن، از سادات انجویۀ شیراز است (صفا، 5 / 376-377؛ نک‍ : ‌فسایی، 2 / 949).
ابتریه | مسعود جلالی مقدم اَبْتَریّه، یا بَتْریّه، یکی از فِرق زیدیه که به‌سبب اعتدال در عقایدشان در میان سایر گروههای شیعه جایگاه ویژه‌ای دارند. زیدیه نیز همچون پیروان مذاهب دیگر به چند فرقه تقسیم شده‌اند، چنانکه شمار فرقه‌های آن را بعضی سه (سمعانی، 2 / 78؛ علم‌الهدی، 185)، برخی چهار (مقریزی، 2 / 352) یا پنج (خوارزمی، 28، 29؛ ابوالمع...
لوارک | ناصر پازوکی طرودی در گذشته روستایی کوچک واقع در منتهاالیه جنوب شرقی شهر لواسان کنونی.
ختن | وهاب ولی خُتَن، واحه و شهری کهن در شمال غربی چین، واقع در استان سین‌کیانگ.
رؤیای صادقه | مریم فلاحتی موحد رُؤیایِ صادِقه، رساله‌ای کوتاه به طنز، و به شیوه و سبک خواب‌نامه‌ها در انتقاد از روحانیان، بزرگان و حکام اصفهان در دورۀ مشروطه از جمال‌الدین واعظ اصفهانی.
جعفرخان از فرنگ آمده | محمد بهارلو جَعْفَرْخانِ اَزْ فَرَنْگْ آمَده، نمایشی دربارۀ تضاد فرهنگ سنتی مردم ایران با تجدد فرنگی‌مآبانه، از حسن مقدم (1277-1304 ش).
هنزک | ناصر پازوکی طرودی روستایی در فاصلۀ 800‘1متری شمال محلۀ ناران شهر لواسان و 500 متری جنوب غربی روستای سینک و 3کیلومتری جنوب غربی روستای افجه.
آزرمیدخت | بخش ایران شناسی آزَرْمیدُخْت [āzarmīdoxt]، دختر خسرو پرویز ساسانی و نوادۀ انوشیروان که چند ماهی شاه ایران بود (630م). وی به اختلاف روایات از 4 ماه تا یک سال و 4 ماه سلطنت کرده است (نک‍ : فردوسی، 9\ 307- 308؛ مقدسی، 173؛ بیرونی، 122؛ ابوعلی مسکویه، 144؛ یعقوبی، 173؛ حمزه، 14؛ مسعودی، 310). آزرمیدخت زمانی به پادشاهی انتخاب شد ...
داس | مریم محمدتبار داس، ابزاری با تیغۀ برندۀ آهنین و قوسی‌شکل و دسته‌ای چوبی برای دروکردن غلات یا بریدن ساقۀ گیاهان.
دیاربکر | وهاب ولی شهر و مرکز استانی (ایل) به همین نام، که در بخش میانی آناتولی جنوب شرقی، میان °37 و ´30، و °38 و ´43 عرض شمالی و °40 و ´37، و °41 و ´20 طول شرقی جای دارد (YA, III / 2216).
بادگیرهای ایرانی | عباس بهارلو بادْگیرْهایِ ایرانی، عنوان فیلمی مستند كه در آن بادگیرها به‌عنوان شكلی از سازه‌های معماری سنتی ایرانی معرفی می‌شوند.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام