سید مرتضی؛ پایه‌گذار مكتب كلامی متاخر شیعه / زهرا قزلباش باید دانست كه در آن دوران، در تاریكخانه قرن چهارم در جهان اسلام و گیجی پس از عصر غیبت كبری و حرمان ناشی از نبود امام معصوم، در شرایطی كه ورود علوم غربیه و غریبه (بیگانه) به میان مسلمانان، تغییراتی شگرف ایجاد كرده و فضاهایی جدید تحمیل كرده بود و دیگر دینداری بدون پرسش و ایمانِ بلاشك، دست‌كم در میان اهل علم و تفكر معنایی نداشت 1401/9/9 ۱۱:۳۲
ذُکاء مُلک ایران و فلسفه / موسی اکرمی من در گفت‌وگویی پیرامون «مواجهه فلسفی ایرانیان با مدرنیته» با اشاره به نبود «نمود جدّی درخوری از تأمل فلسفی در مدرنیته» در صحنه تفکر ایرانی پس از مشروطه گفته‌ام: «محمدعلی فروغی را تا حد زیادی می‌توان در جایگاهی برتر جای داد. 1401/9/5 ۱۱:۵۱
نقطه‌ی تلاقی فیلسوف، الهی‌دان و جامعه‌شناس / محمدسعید عبداللهی مسئلهٔ «معیارهای عقلانیت باور» از افلاطون تا آکویناس و از آکویناس تا لاک و دکارت و از آنان تا معاصرانی چون چیزولم، ویتگنشتاین، پلنتینگا و دیگران، افت‌وخیز بسیار و درخور تأملی داشته است. 1401/9/1 ۱۱:۵۲
سرگذشت حسرت‌انگیز یکی از نفیس‌ترین نسخه‌های خطی فارسی ایران به روایت مهدی بیانی مهدی بیانی، بنیانگذار کتابخانه ملی درباره پیشنهاد خرید یک نسخه خطی ماجرایی را که بر او رفته است، به نگارش درآورده و از شور و هیجان و امید و ناامیدی خود برای خرید این نسخه خطی گرانبها می‌گوید. 1401/8/23 ۱۱:۵۰
حافظ و ندای درون مردم / محمدعلی اسلامی ندوشن حافظ همه را به طرف خودش مىکشد. او شاعرى مردمى است. اگر در خانههاى ایرانى کتاب دیگرى هم نباشد، «دیوانحافظ» یافت مىشود. رازى در کار حافظ هست که توانسته است تا این حد خود را نزدیک به دل بکند. 1401/7/27 ۱۰:۱۱
همه گویند و سخن گفتن سعدی دگر است / احمد مهدوی دامغانی مقالهی حاضر ناظر بر اقتباسات یا تشابهات سعدی در گلستان و بوستان از اشعار عرب است،ولی مطلقا به«متنبی»و شعر او المامی نشده است،و غرض نهایی از این مقاله،مقابله و مقایسهی مضامین مذکور با یکدیگر و نمایاندن مقام والای غیرقابل قیاس سعدی با دیگران و اثبات همان فرمودهی خود اوست که:«همه گویند ولی گفتهی سعدی دگر است» 1401/4/6 ۱۲:۲۷
نخستین آگهی تجاری ایران نخستین آگهی تجاری در تاریخ مطبوعات ایران، در شماره ششم از سال اول روزنامه وقایع اتفاقیه در نیمه اسفند سال۱۲۲۹ منتشر و به این ترتیب، تبلیغات بازرگانی در مطبوعات ایران، ۱۴سال پس از انتشار نخستین روزنامه کشور یعنی کاغذ اخبار و پانزده سال بعد از رواج کاربرد آگهی در مطبوعات غربی آغاز شد. 1401/8/3 ۱۰:۰۴
محرم سال 1289 به روایت ناصرالدین شاه تهران در دوران قاجار تکایای بسیاری داشت که در دهه عاشورا و سایر روزهای عزاداری مورد استفاده عزاداران حسینی قرار می‌گرفت. مهم‌ترین تکیه تهران که اینک اثری از آن باقی نمانده، تکیه دولت تهران بود. در این گزارش به خاطرات ناصرالدین شاه در دهه عاشورای سال ۱۲۸۹ هجری قمری یعنی یکسال پیش از پایان بنای تکیه دولت آمده است. 1401/5/18 ۰۹:۴۶
سندی که می‌گوید فارسی زبان رسمی هندوستان بوده دست‌نویسی که متعلق به سدۀ ۱۷ میلادی است، نشان می‌دهد فارسی به‌مدت چند قرن زبان رسمی هندوستان بوده است. 1401/3/21 ۱۲:۰۷
گفت‌وگو با ناصر عظیمی به مناسبت صد و یکمین سال کشته شدن میرزاکوچک‌خان ناصر عظیمی درباره جدایی‌طلبی یا وطن‌دوست بودن میرزا کوچک‌خان گفت: کوچک‌خان در پاسخ به سفیر شوروی می‌نویسد: کوچک‌خان در پاسخ نامه خود در شهریور ۱۳۰۰ چنین می‌نویسد که ما برای وطن مبارزه کرده و می‌کنیم و هدف ما تامین استقلال کشور است و با ملوک‌الطوایفی به هر صورتی مخالف هستیم. 1401/9/12 ۰۹:۴۰
محمود شالویی: توجه به مشاهیر تنها محدود به حوزه فرهنگ نیست محمود شالویی گفت: امروز نسل جوان و نوجوان ما با مفاخر و مشاهیر ایرانی نمی‌توانند ارتباط صمیمانه‌تری برقرار کنند به این دلیل است که آثار آنها به زبانی به نگارش درآمده که مطابق زبان امروزی نیست، این امروزی نبودن زبان خود موجب محدودیت در ارتباط‌گیری صمیمانه شده است. ما در پی آن هستیم این ارتباط را مشفقانه‌تر و صمیمانه‌تر برقرار کنیم. 1401/9/9 ۱۱:۵۳
گفت‌وگو با كیانوش معتقدی، مولف كتاب «كاشی و كاشی‌كاران طهران در عصر قاجار» كتاب «كاشی و كاشی‌كاران طهران در عصر قاجار» نتیجه 10 سال پژوهش میدانی نویسنده روی مجموعه نفیس‌ترین كاشی‌های باقیمانده از دوره قاجار است. اثری كه به مطالعه و بررسی تحولات تصویری در كاشی‌های ابنیه سلطنتی عصر قاجار در «دارالخلافه طهران» می‌پردازد. 1401/9/9 ۱۱:۴۰
رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین رونمایی از کتاب «جنگ‌های صلیبی» با حضور عبدالله ناصری طاهری، مؤلّف کتاب، صبح سه‌شنبه، دهم خرداد در بخش تاریخ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1401/3/11 ۱۳:۰۲
حضور رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در آیین تشییع آیت‌الله‌العظمی موسوی بجنوردی آیت‌الله‌العظمی حاج سیّدمحمّدمهدی موسوی بجنوردی در جوار مضجع شریف امام هشتم به خاک سپرده شد. 1401/2/7 ۱۰:۲۴
تشکیل شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی پس از دوسال نخستین جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی)، پس از دوسال وقفه، که ویروس عالم‌گیر کرونا سبب شده بود، در آخرین روزهای سدۀ چهاردهم خورشیدی، عصر سه‌شنبه، هفدهم اسفند برگزار شد. 1400/12/18 ۱۳:۴۵