اسطورۀ شاهان پیشدادی در متون تاریخی فارسی / فاطمه مدرسی وزیر مظفری «اسطوره زدایی» به معنی تاریخی کردن و حقیقی جلوه دادن عناصر، پدیده ها و شخصیّت های اسطوره ای است. عنوان اسطوره زدایی برای نخستین بار دربارة تأویل متون دینی، به ویژه پیام مسیح مطرح شد. اسطوره زدایی را گاهی می توان در معنی دریافت باطن و مکنون نمادها دید و برخی اوقات اسطوره زدایی به معنی حذف داستان ها و حکایات اسطوره ای در متون دینی و غیردینی است و زمانی به معنی تاریخی جلوه دادن عناصر، پدیده ها و شخصیّت های اسطوره ای است. 1399/11/5 ۰۹:۲۰
بررسی اسطوره شناختی جایگاه ایزدبانوان در جهان فکری- معنوی ایرانیان باستان ایزدبانوان در زمره ایزدان تأثیرگذار و معنابخش در زندگی مردم روزگار باستان بوده اند. آن ها نه تنها در بیشتر تمدن های باستانی همچون یونان، بین النهرین و... مورد توجه بوده اند، بلکه به طور خاص، با اندیشه ایرانیان باستان ارتباط داشته اند؛ از این رو، درک جهان معنوی باستان بدون توجه به زنانگیِ آشکار این الهگان نارسا و ناقص خواهد بود. 1399/11/5 ۰۹:۱۰
بررسی خاستگاه اسطوره ای نام در گستره ادبیات حماسی/ محمود رضایی دشت ارژنه نام پوشی یا افشای نام یکی از بن مایه های برجسته در ادبیات حماسی است. هدف ما در این جستار بررسی نام از این منظر در شاهنامه فردوسی، منظومه های پهلوانی، و طومارهای نقالی است. بدین منظور این آثار با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا واکاوی شده اند. 1399/11/5 ۰۹:۰۱
تاریخچه ورود مستشاران خارجی بایران و اوضاع اقتصادی کشور/ مخبر همایون مهمترین منبع درآمد مملکت بلکه تنها عایدی از ممرّ مالیاتی بود که بر املاک کشاورزی در زمان مرحوم میرزا تقی خان امیرکبیر تعیین و ممیزی شده بود. این عایدات مرکب بود از جنس و نقد و هر قریه میبایستی مقداری گندم تحویل دهد حتی اراضی که در آن پنبه یا جو و یا صیفی کشت می گردید قبلا تقویم شده بود و دین مالک مطالبه می گردید. 1399/11/5 ۱۳:۳۳
ایران در فرهنگ جهان / علی اصغر حکمت بعضی تصور می کنند که وظیفۀ فرهنگستان فقط وضع و اختراع بعضی لغات و اصطلاحات است – این تصور مطابق واقع نیست. بلی فرهنگستان وقتی تمام نیرو و مقدرت علمی و ادبی خود را مصروف عمل «لغت سازی» مینمود و مجموعه ای از لغات فارسی که ظاهراً عدد آن به هزار نمی رسد تدوین کرد 1399/11/5 ۱۳:۱۶
نظریه ای درباره امیرکبیر / ایرج وامقی درمیان صدراعظم های دوران حکومت قاجاریان، درباره سه تن گفته اند که اگر شرایط و اوضاع و احوال زمانه مناسب بود و هر یک از آنها توفیق می یافت که به کار خود ادامه دهد، تاریخ ایران مسیر دیگری می یافت و به راه دیگری می رفت که خیر و سعادت ملت ایران در آن بود و بهر حال ایران، این که اکنون هست نمی بود و چیز دیگری بود و این سه تن به ترتیب عبارتند از : میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، میرزا تقی خان امیرکبیر و امین الدوله. 1399/10/20 ۰۹:۳۶
نسخه‌ای به خط پدر شیخ بهائی ره (شیخ حسین عاملی ره ) نسخه 211 مجموعه سنا شامل دو رساله اشکال التاسیس، تالیف محمد سمرقندی( متوفای 600 قمری ) و دیگری شرح آن، اثر قاضی‌زاده رومی (متوفای 815 قمری) در علم هندسه است. این مجموعه به خط عالم جلیل القدر شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی، پدر شیخ بهائی (متوفای 984ق) است که در سال 943 ق در قاهره کتابت نموده و شیخ بهائی آن را مطالعه و وقف کرده و دستخط او نیز در نسخه دیده می‌شود. در آغاز نسخه مهر وی ظاهراً با این نقش حک شده است: « هذا مما وقفه العبد بهاء الدین محمد علی الطلبه الامامیه بتولیه ابن اخیه و سمی ابیه حسین بن عبدالصمد ثم الاتقی من بنیه و بنیهم و لو کان ابعد». 1399/5/29 ۰۴:۳۰
سدی روی رودخانه کرج مطالعات و تحقیقات پیاپی و ممتدی که بیش از مدت سه ماه از طرف مهندسین و کارشناسان ادامه داشت روز سوم مهرجاری، طی یک کمیسیون که در دفتر آقای مهندس میکده مدیرکل لوله‌کشی تشکیل گردید به شکل یک پیشنهاد خلاصه شد. این پیشنهاد ایجاد سدی را پیش‌بینی می‌کرد که برای لوله‌کشی شهر تهران در وهله اول و برای تأمین احتیاجات آب تهران درمرحله دوم کمال ضرورت را دارد. 1399/5/19 ۰۴:۳۰
هادی خانیکی: ناتوانی در گفت‌وگو ریشه همه مسائل ایران است کارشناس رسانه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اهمیت گفت‌وگو و مفاهمه در جامعه گفت: اگر خواسته باشیم در مورد همه مسائل ایران، علت نرسیدن به درک و دریافتی مشترک را به یک عامل فرو بکاهیم آن عامل، ناتوانی در گفت‌وگوست. 1399/11/4 ۱۳:۳۵
برنامۀ رادیویی «از پارسی تا فارسی» با موضوع دائرةالمعارف‌نویسی برنامۀ «از پارسی تا فارسی» که به تهیه‌کنندگی آقای بهزاد محمودزاده هر هفته از رادیو گفت‌وگو پخش می‌شود، برنامه‌ای است با محوریت زبان فارسی و رشد و ارتقای آن. در یکی از این سلسله‌برنامه‌ها (آذر 1399) به نقش دائرةالمعارف‌ها و فرهنگ‌ها و خدماتشان به زبان فارسی پرداخته شد. مجری این برنامه دکتر سیدحسن نورانی و مهمانان این برنامه سرکار خانم دکتر نازنین خلیلی‌پور، عضو مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، سرکار خانم دکتر سپیده عبدالکریمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و جناب آقای مهدی صالحی، دبیر انجمن درست‌نویسی، بودند. آنچه در ادامه می‌آید گزیدۀ این برنامه است. 1399/11/4 ۱۱:۳۱
قلمرو جغرافیایی ایران فرهنگی در گفت و گو با گودرز رشتیانی -– بخش سوم و پایانی عضو هیات‌علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران با اشاره به مفهوم ایران فرهنگی گفت: باید به هم‌گرایی کمک و بر ریشه‌های مشترک تأکید کنیم و بگوییم ما پیش از این گستره تمدنی وابسته به هم داشتیم که به دلیل تحولات دو قرن گذشته از هم جدا شدیم. 1399/10/29 ۱۳:۰۹
گزارش تصویری اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار پنجمین و ششمین مراسم اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار صبح روز سه شنبه 22 مهرماه 1399 با حضور تنی چند از اعضای هیئت داوری ، نمایندۀ بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و برندگان این دوره در مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/23 ۱۱:۰۳
گزارش تصویری آیین رونمایی از مجموعۀ پنج جلدی جغرافیای جامع ایران آیین رونمایی از مجموعهٔ پنج‌جلدی «جغرافیای جامع ایران»، به‌صورت آنلاین، با حضور آقایان کاظم موسوی بجنوردی، دکتر عباس سعیدی، دکتر فرهاد عزیزپور و مهندس احمد آرین‌نیا صبح روز دوشنبه ۱۴ مهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/14 ۱۶:۱۲
گزارش تصویری از رونمایی از نسخۀ‌برخط دانشنامه‌های مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آیین رونمایی از نسخۀ‌برخط (آنلاین) دانشنامه‌های مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی روز سه شنبه، یکم مهر ماه 1399، با سخنرانی کاظم موسوی بجنوردی، اشرف بروجردی، علی بهرامیان، محمدمهدی محمودی، علی موسوی بجنوردی و مسعود تاره در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. 1399/7/13 ۰۸:۲۴