مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

دقاق، ابوعلی |
دقاق، ابوعبدالله | نسرین وکیلیان ابوعبدالله، از مشایخ صوفیۀ مغرب (مراکش) و استاد ابومدین شعیب (ه‍ م). از تاریخ تولد و درگذشت دقاق اطلاع دقیقی در دست نیست، اما براساس برخی شواهد، دورۀ زندگی وی را سدۀ 6 ق / 12 م دانسته‌اند (ابن‌خلدون، 1 / 125، 157؛ فور، 100).
دفن |
دفاع |
دف، |
دعوت | احمد پاکتچی , عبدالحمید مرادی واژه‌ای قرآنی ناظر به عملکرد پیامبران که در تاریخ فرهنگ اسلامی به‌عنوان مفهومی مهم شکل یافته، و برای طیفی‌گسترده از معانی، از فراخواندن به یک باور دینی چون اسلام یا فرقه‌ای از فرق اسلامی، تا خواندن به تبعیت سیاسی کاربرد داشته است.
دعبل خزاعی | آذرتاش آذرنوش , علی بهرامیان (ح 148-245 یا 246 ق / 765- 859 یا 860 م)، شاعر پـرآوازۀ شیعی.
دعائم الاسلام |
دعانویسی | مسعود تاره عمل و شیوۀ خاص در نوشتن دعا به‌منظور دفع شر و برآورده‌شدن حاجات و شفای بیماریها.
دشتی، شهرستان | شهره زرگران نام شهرستانی در میانۀ استان بوشهر. این شهرستان با وسعتی حدود 008‘5 کمـ2، از شمال و شمال غربی به شهرستانهای دشتستان و تنگستان، از شرق به شهرستان فیروزآباد در استان فارس، از جنوب به شهرستانهای جم و دَیر، و از غرب به شهرستان تنگستان و خلیج ‌فارس محدود است (رستگار، 236؛ حمیدی، 230؛ اطلس ... ، 91).
دشتی، دستگاه | حسین میثمی از دستگاههای فرعی / کوچک متعلق به دستگاه شور، که با عناوین دستگاه (فرهت، 71)، نغمه (وزیری، 100، 119؛ برکشلی، گامها ... ، 124؛ زونیس، 88) و امروزه آواز شناخته می‌شود (خالقی، 282؛ مشحون، 2 / 707؛ بینش، 63؛ دهلوی، 17).
دشت میشان | شیوا جعفری سرزمینی کهن در غرب خوزستان. نام این سرزمین در متون فارسی میانه میشون، در عبری میشان، در سریانی مَیشان، در یونانی مِسِنه، و در دورۀ اسلامی به‌صورت مَیسان آمده است (نک‍ : بازورث، 594؛ نولدکه، 13 نیز حاشیۀ 5).
دشت مغان |
دشت مرغاب |
دشتکی | حسین روح اللهی نام دو تن از فیلسوفان و دانشمندان قرن 9 و 10 ق / 15 و 16 م.
دشت قبچاق |
دشتستان | شهره زرگران شهرستانی در استان بوشهر. این شهرستان با بیش از 366‘6 کمـ2 وسعت (1389 ش)، بزرگ‌‌ترین شهرستـان بوشهر به شمار می‌رود (رستگار، 296).
دشت ارژن |
دشت آزادگان |
دسوقیه |
دسوقی | حسن مهدی پور ابراهیم بن ابی‌مجد قریشی هاشمی (633-676 ق / 1235-1277 م)، ملقب به ابوالعینین، از مشایخ برجستۀ صوفیه در سدۀ 7 ق / 13 م در مصر، که طریقۀ ابراهیمیه یا دسوقیه یا برهانیه منسوب به او ست.
دسکره |
دسته گردانی |
دستور زبان فارسی | اصغر دادبه بررسی و توصیف ویژگیها و قوانین حاکم بر ساختمان زبان فارسی، یا بیان قوانین درست نوشتن و درست سخن‌گفتن در این زبان.
دستگرد | علی کرم همدانی یا دستکرت، اصطلاحی مربوط به زمینهای اربابی و سلطنتی در زبان پهلوی؛ همچنین نام چند موضع جغرافیایی.
دستگاه شمار |
دستگاه | سعید کردمافی کلیدی‌تریـن مفهـوم نظـری ـ عملـی در موسیقـی کلاسیک معاصر ایران، ناظر بر نظام مایگی و فرم نوبتی. این ابزار مفهومی در موسیقی کلاسیک آذربایجانی، به‌عنوان مهم‌ترین خویشاوند موسیقی دستگاهی ایران، نیز در همین دو معنا به کار می‌رود.
دستان |
دساتیر |
دژکوه | محسن احمدی یا شاه‌دِز، دژی کوهستانی و استوار در نزدیکی شهر اصفهان که در سدۀ 5 ق / 11 م از پناهگاههای مهم اسماعیلیان بوده است.
دژ، |
دزفول، مسجد جامع | حمیدرضا پیشوایی مسجدی واقع در میدان امام خمینی (فلکه) دزفول. هستۀ مرکزی مسجد صحنی به ابعاد تقریبی 5 / 27×26 متر است (امام، مسجد ... ، 15) که از دو سمت شمالی و غربی محاط با دیوار، از سمت شرقی محدود به رواق، و از سمت جنوب محدود به شبستان است. ساختار هر 4 وجه مشابه هم است: طاقی بزرگ در میان و دو طاق کوچک در هریک از طرفین؛ با ای...
دزفول | محسن احمدی شهرستان و شهری در استان خوزستان.
دزداب |
دز، | علیرضا بنی جانی از مهم‌ترین شاخه‌های رودخانۀ کارون، جاری در استانهای لرستان و خوزستان، و نیز نام سدی در شمال شرقی شهر دزفول.
دریای نور | مریم همایونی افشار از مشهورترین و بزرگ‌ترین الماسهای جهان که در بانک مرکزی ایران نگهداری می‌شود. وزن آن 182 قیراط است و بزرگ‌ترین الماس صورتی جهان به شمار می‌آید ( نک‍ : مین، 1000-1004؛ «بزرگ‌ترین ... »1، npn.).
دریای سیاه | منوچهر پزشک یا بحر پونتوس / بنطس / نیطس / نیطوس، حوضۀ آبریز بزرگی در جنوب شرقی اروپا. پیرو برخی از دیدگاهها، اگر دوپارگی اروپایـی ـ آسیایی روسیه لحاظ نشود، دریای سیاه در منتهای جنوب شرقی اروپا قرار می‌گیرد.
دریای سرخ | منوچهر پزشک ریایی واقع در جنوب ‌غربی آسیا، حد‌فاصل دو قارۀ آسیا و افریقا. دریای سرخ در غرب شبه‌جزیرۀ عربستان ــ شامل دو کشور عربستان سعودی و یمن ــ و نیمۀ شمالیِ شرق افریقا ــ از شمال به جنوب شامل کشورهای مصر، سودان، اریتره و جیبـوتی ــ واقـع شده است.
دریانوردی | منوچهر پزشک فعالیت دیرین انسانی با کشتی برای اکتشاف، سفر، یافتن سکونتگاههای تازه، حمل بار و تجارت، و جنگ، در رودخانه‌ها و دریاها. بی‌تردید، بشر پیش از اختراع چرخ به کشتی‌رانی دست پیدا کرده بود.
دریابیگی | علی کرم همدانی عنوانی که برای فرماندهان نیروی دریایی و همچنین سنجق‌بیگیهای ایالت قپودان پاشا، در دورۀ عثمانیان به کار می‌رفته است. در ایران نیز این عنوان در دوره‌های افشاریه، زندیه و قاجاریه به فرماندهان نیروی دریایی در خلیج‌فارس و دریای مازندران، که حکومت بندرهای کرانه‌های ایرانی این آبها را بر عهده داشتند، اطلاق می‌شده اس...
دره نادره | سید محمد سیدی عنوان کتابی در تاریخ فرمانروایی نادر شاه افشار، نوشتۀ میرزا محمدمهدی‌ خان استرابادی (نک‍ : ه‍ د، استرابادی)، منشی نادر شاه.
دره شهر | فهیمه خسروی آدینه وند , سیمین لک پور شهرستان و شهری در استان ایلام.
درهم |
دره شوری | منوچهر کیانی طایفه‌ای بزرگ از ایل قشقایی که در گذشته زندگی کوچ‌گردی داشتند. آنان در تابستانها به ییلاق، در حدود شمال سمیرم و خیرآباد گندمان، هم‌مرز بختیاریها، و در زمستانها به قشلاق، اطراف کازرون و ماهور (میلاطون) تا کناره‌های رودخانۀ زهره در بهبهان کوچ می‌کردند (قهرمانی، 67؛ فرمانفرما، 2 / 839).
دره التاج |
درویش عبدالمجید طالقانی | محمدحسن سمسار نامورترین خوش‌‌نویس قلمِ شکسته‌نستعلیق سدۀ 12 ق / 18 م ایران. او در حدود سال 1150 ق / 1737 م در طالقان قزوین دیده به جهان گشود و در جوانی به اصفهان رفت. شهرت وی به «درویش» به‌سبب پیوستنش به سلسلۀ درویشان بود (آذر، 415).
درویش خسرو |
درویش، غلامحسین | فرشاد توکلی غلامحسین، ملقب به درویش خان و «یا پیرجان»، آهنگ‌ساز مبتکـر و نـوازندۀ بـزرگ تار و سه‌تارِ عصر مشروطـه (1251- 1305 ش / 1872-1926 م). اشتهار غلامحسین درویش به «یا پیرجان» به‌واسطۀ تکیه‌کلام همیشگی‌اش در خطاب قراردادن دوستان بود (خالقی، سرگذشت ... ، 198).
درویش | علیرضا ابراهیم اصطلاحی در تصوف، و در لغت به معنای فقیر و نادار. درویش در برخی دوره‌ها، به‌ویژه در شرق ایران و در تصوف خراسان، به همۀ صوفیان اطلاق می‌شد و در برخی دوره‌های دیگر، عنوانی مصطلح برای گروهی از آنان بود که با ویژگی اصلی فقر و ناداری شناخته می‌شدند.
دروز | دانیل دُ اسمت فرقه‌ای منشعب از اسماعیلیان فاطمی، قائل به الوهیت الحاکم بامرالله، خلیفۀ فاطمی.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام