مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

دهر | امیر حسین ساکت اصطلاحی در فلسفۀ اسلامی به معنای زمان بی‌آغاز و بی‌انجام، و همچنین ساحتی میان زمان و سرمد. دهر در منابع اسلامی در عین تمایز و وجود تعاریف دقیق، معمولاً مترادف با مفاهیمی چون ازلیت، ابدیت، دیمومت و سرمد به کار رفته است.
دهدشت |
دهخوارقان |
دهخدا | محمد دبیرسیاقی علی‌اکبر (1258 ق-1334 ش / 1879-1956 م)، ادیب، شاعر، و از منتقدان اجتماعی معاصر.
ده‎بکری | اسماعیل شمس یکی از ایلات کرد ساکن در منطقۀ مکریان از ‏توابع آذربایجان غربی، که مردم آن به گویش سورانی از گویشهای زبان کردی سخن می‌گویند.
دومه الجندل | محمد کاظم میر سجادی واحه‌ای در وادی سرحان، واقع در شمال جزیرةالعرب در سرحدات شام، بـر سر راه مدینـه به دمشق و نیـز نام یکی از غزوات پیامبر اسلام (ص).
دولتشاه قاجار | پریسا سنجابی محمدعلی میرزا (7 ربیع‌الآخر 1203-26 صفر 1237 ق / 5 ژانویۀ 1789-22 نوامبر 1821 م)، دولتمرد و شاعر، مشهور به «دولتشاه» و متخلص به «دولت»، بزرگ‌ترین پسر فتحعلی شاه قاجار.
دولتشاه سمرقندی |
دولت خاتون |
دولت آبادی | سید علی آل داوود یحیى (1279- 1358 ق / 1862- 1939 م)، سیاستمدار، نویسنده، از روشن‌فکران عصر مشروطه و پهلوی، و از پیش‌گامان تأسیس مدارس جدید در ایران.
دولت | اسماعیل شمس اصطلاحی در تاریخ و فرهنگ اسلام و ایران که ریشه در قرآن و حدیث دارد و پس از ظهور اسلام تا کنون به مجموعه‌ای معین از نهادها و نظامهای سیاسی که دارای بیشترین میزان قدرت بوده‌اند، اطلاق شده، و در دوران جدید برای ترجمۀ واژۀ انگلیسی «state» به کار رفته است.
دوگنبدان |
دوغو بایزید |
دوغلات | عباس قدیمی قیداری میرزا محمدحیدر، دولتمرد و سپهسالار مغول‌نژاد و نویسندۀ کتاب تاریخ رشیدی. آگاهی ما از زندگی وی عمدتاً متکی‌بر اثر او تاریخ رشیدی است، هرچند برخی از منابع مانند تاریخ فرشته، اکبرنامه و جهانگیرنامه هم اشاراتی به زندگی سیاسی و دورۀ حکومت او در کشمیر دارند.
دوشنبه | میرزا ملا احمد پایتخت جمهوری تاجیکستان، که از 1929 تا 1961 م / 1308-1340 ش، استالین‌آباد خوانده می‌شد.
دوسلان | آذرتاش آذرنوش , رضوان مساح بارُن ویلیام مگوین، خاورشناس و عربی‌دان بزرگ (1801- 1878 م / 1216-1295 ق).
دوست محمد خان افغان | منوچهر پزشک امیر کابل و غزنه و پیرامون آنجاها در دورۀ نخست، و سپس امیر کل افغانستان در دورۀ دوم امارت خود. وی بنیان‌گذار سلسلۀ محمدزایی / بارکزایی، آخرین سلسلۀ پادشاهی پیش از تشکیل جمهوری در این کشور به شمار می‌آید.
دوست محمد | محمدحسن سمسار , فریبا افتخار نام چند تن از هنرمندان ایرانی در سده‌های مختلف. از میان آنان دوست‌محمد کاتب و دوست‌محمد مصور که در یک دوره به سر می‌برده‌اند، از آوازه و اهمیت بیشتری برخوردارند.
دوساسی |
دوزی | آذرتاش آذرنوش , رضوان مساح راینهارت پیر آن (1820-1883 م / 1235-1300 ق)، خاورشناس بزرگ هلندی.
دوزمه مصطفی |
دوزخ |
دورود | کریم شریعت یا دُرود، شهرستان و شهری در استان لرستان.
دور و تسلسل | آزاده سادات ساجدی دو اصطلاح در منطق برای نشان‌دادن حالتهایی از استدلال یا تبیین باطل. این دو اصطلاح، در مباحث فلسفی، برای ابطال ادله یا رد فرضیاتی به کار می‌روند که مستلزم یکی از این دو حالت غیرمنطقی‌اند: 1. دلیل یک گزاره یا علت یک پدیده به خودش بازمی‌گردد؛ 2. پدیده‌ای معلول زنجیرۀ بی‌پایانی از پدیده‌های دیگر یا مترتب بر آنها ...
دورق | علی کرم همدانی شهری کهن واقع در جنوب غربی خوزستان که تا سدۀ 12 ق / 18 م برجای بود. جغرافی‌نویسان نخستین سده‌های اسلامی، از این شهر با نام دورق‌الفُرس، به معنای دورق ایران نیز یاد کرده‌اند. دورق مرکز یکی از کوره‌های خوزستان به نام سُرَّق بوده است (نک‍ : اصطخری، 89؛ ابن‌حوقل،252؛ یاقوت، 2 / 618).
دور | عبدالحمید مرادی عنوان دوره‌ای از تاریخ مذهبی فرقۀ اسماعیلیه. اسماعیلیان در تلقی ادواری خویش از تاریخ، تاریخ دینی و مقدس بشریت را به 7 عصر و دورۀ متوالی، با نام دور (به معنی عصر و عهد) تقسیم می‌کنند که هر دور، به‌جز دور هفتم، با یکی از پیامبران هفت‌گانۀ صاحب شریعت مذکور در قرآن کریم شروع می‌شود.
دودر، مدرسه | مریم همایونی افشار بنایی از دورهٔ تیموریان (771-916 ق / 1369-1510 م) در مشهد، واقع در مرکز مجموﻋﮥ آستان قدس رضوی، غرب بازار بزرگ و روبه‌روی مدرسهٔ پریزاد (ه‍ م).
دوحه | هادی ویسی پایتخت امیرنشین قطر. این شهر بندری در °25 و ´17 عرض شمالی، و °51 و ´32 طول شرقی در میانۀ کرانه‌های شرقی شبه‌جزیرۀ قطر، در کرانه‌های جنوبی خلیج فارس جای دارد.
دوتار | ژان دورینگ سازی با دو وتر از ردۀ بربطها یا لوتهای دسته‌بلند، از مازندران تا سین‌کیانگ چین. دوتار واژه‌ای فارسی، به معنی «دوسیم» است.
دوپیکر |
دوبیتی | اصغر دادبه یکی از قالبهای شعر فارسی که می‌توان آن را به طور کلی به دو گونۀ قدیم و جدید یا سنتی و نو تقسیم کرد: یکم ـ گونۀ قدیم، یا سنتی.
دوبی | علی فرهمند , فریبا باباخانیان یا دُبی، یکی از شیخ‌نشینهای هفت‌گانۀ امارات متحدۀ عربی واقع در کرانۀ جنوب شرقی خلیج فارس. امیرنشین دوبی با 114‘4 کمـ2 وسعت، حدود 5٪ کل مساحت امارات متحدۀ عربی را در بر می‌گیرد و ازلحاظ وسعت پس از ابوظبی، دومین امیرنشین بزرگ این کشور به شمار می‌رود («درباره ... »1، npn.).
دوانی | صادق سجادی ابوعبدالله جلال‌الدین محمد بن اسعد دوانی صِدّیقی، فیلسوف و متکلم نامدار ایرانی در قرن 9 ق / 15 م که در شعر و ادب هم دستی قوی داشت.
دوامی | فرید خردمند عبدالله (1270- 1359 ش / 1891-1981 م)، موسیقی‌دان، ردیف‌دان، خواننده، نوازندۀ تنبک و تصنیف‌شناسِ بنام. وی در روستای «طا» از توابع تفرش در استان مرکزی به دنیا آمد.
دوالک بازی | علی بلوکباشی یا دوال‌بازی، یکی از بازیهای بُردوباختی، همراه با تردستی و فریب‌کاری که بیش از هزار سال در جامعۀ ایران پیشینه دارد و به آن تسمه‌بازی نیز می‌گویند.
دوازده مقام اویغوری | مقدس میجیت (اُن‌ایکی‌موقام)، رپرتوار (کارگان) مقامهای اویغوری که به خانوادۀ رپرتوارهای عالمانۀ جهان اسلام تعلق دارد.
دوازده امام ، بقعه | ذات الله نیک زاد گنبدخانه‌ای در یزد که براساس کتیبۀ بنیان بنا، در 429 ق / 1038 م به دست ابومسعود بهشتی و ابویعقوب اسحاق فرزند ینال از سرهنگان ابوجعفر علاءالدولۀ دیلمی ساخته شده است (افشار، 2 / 311).
دواتدار | محمد حسین اشرف از مناصب دیوانی دولتهای اسلامی در سده‎های میانی. دواتدار مرکب از واژۀ «دوات» به معنای جوهردان و پسوند فارسی «دار» به معنای نگهدارنده است ( آنندراج؛ غیاث ... ، ذیل دوات).
دوات |
دنیا، مجله | ناصرالدین پروین نام مجله‌ای علمی با گرایش مارکسیستی، به مدیریت تقی ارانی که از بهمن 1312 تا خرداد 1314 / فوریۀ 1934- ژوئن 1935 منتشر می‌شد.
دنیا، مفهوم دینی | فرامرز حاج منوچهری , بخش ادیان و عرفان , حمیده طهرانی حائری مفهومی دینی که هم به محل زیست نوع بشر در قالب گذرگاه و مرحله‌ای از مراحل تکامل انسانی اطلاق می‌شود و هم در قالب معنایی مکان‌مند، دربردارندۀ مجموعه‌ای از مخلوقات الٰهی است.
دنگ | مسعود تاره دستگاهی شبیه به هاون برای کوفتن و جداکردن پوست دانۀ حبوبات.
دنقله | پرویز امین شهری کهن در شمال سودان، که پس از ویرانی آن در سدۀ 13 ق / 19 م، شهری جدید با همین نام در حدود 160کیلومتری شمال آن بنا گردید که امروزه مرکز استان شمالی این کشور است.
دنسترفورس | احمد آرین نیا نیروی نظامی واکنش سریع بریتانیا به فرماندهی ژنرال دنسترویل که در پی فروپاشی امپراتوری روسیه در انقلاب اکتبر 1917 / مهر 1296 تأسیس، و برای تأمین امنیت شبه‌قارۀ هند به شمال غربی ایران اعزام شد.
دندانقان | فریده صفری سندیانی شهرکی کهن میان مرو و سرخس که ویرانه‌های آن امروزه در 33کیلومتری جنوب مرو کنونی قرار دارد؛ نیز نام نبردی سرنوشت‌ساز که در این محل، میان سلطان مسعود غزنوی و طغرل بیک سلجوقی رخ داد.
دندان پزشکی | صادق سجادی رشته‌ای از پزشکی که در سرزمینهای اسلامی از دیرباز توجه پزشکان را به خود جلب کرده است.
دنبلی |
دنباله دارها |
دمیه القصر |
دمیری |

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام