گفتگو

کلانشهر تهران اين روزها حسابي آلوده است. حجم بالاي وسايل نقليه، بنزين هاي ناخالص، وارونگي دما در نيمه دوم سال و... از علل اين آلودگي است. آلودگي يكي از مولفه هاي مهم زندگي شهري است. با مصطفي مهرآيين، جامعه شناس صحبت كرديم تا اين مولفه شهري را در برخورد با شهروندان و از لحاظ مطالعات فرهنگي زندگي روزمره شهري بررسي كنيم.

توران منصوري/ بخش اول مصاحبه با دكتر بهشتي‌سرشت استاد دانشگاه و پژوهشگر تاريخ، درباره انقلاب مشروطه، ريشه‌هاي آن و نتايجش از نظر خوانندگان محترم گذشت. در اين شماره، بخش دوم و آخر گفت وگو بااین پژوهشگر تاریخ منتشر مي‌شود كه در آن به بررسي نقش روسيه و انگلستان و رقابت‌ آنان در ايران می پردازد.

محسن بهشتي‌سرشت، استاد و پژوهشگر تاريخ اعتقاد دارد انقلاب مشروطه خيزشي مردمي براي استقرار قانون در ايران بود و به عبارتي ديگر بزرگترين گفتمان مشروطه‌خواهي را قانون‌خواهي تشكيل مي‌داد كه البته امروز نيز مسأله قانونگذاري همچنان خواسته‌ای مهم در عرصه سياسي، اجتماعي ايران است.

آيا ما ايراني‌ها آنطور كه مي‌گويند و شنيده‌ايم، حافظه تاريخي نداريم؟ اگر اين حرف درست باشد، معني‌اش چيست؟ آيا قصه‌هاي تاريخ را حفظ نمي‌كنيم يا از آن عبرت نمي‌آموزيم و يا اساساً توجهي به گذشته خود نداريم. نمود اجتماعي چنين وضعيتي چيست؟

مهندس مهدی بازرگان در نوشته‌ها و پژوهش‌هایی همچون «راه طی‌شده» و «بعثت و ایدئولوژی» برای پاسخ به مسایل خارج از دایره متن بحثی را نمی‌گشاید.

دکتر ملکیان در مصاحبه ای با این ویژه نامه با رویکردی انتقادی معتقد است که علی شریعتی به تحرف تاریخ پرداخته است .

در سال هاي اخير و با ترجمه (گاه مكرر) برخي از مهم ترين آثار مارتين هايدگر (1976-1889ميلادي) فيلسوف معاصر آلماني، از شدت نزاع مشهور «پوپري- هايدگري» هاي وطني كاسته شده است، اگرچه همچنان تركش هاي آن نزاع اينجا و آنجا، در اين نشريه يا در آن كتاب به صورت اشاره يي يا طعنه يي در حاشيه يك گفت وگو يا يادداشت يا مقدمه يك كتاب به چشم مي خورد.

بازخواني تاريخچه مديريت شهري در يكي از پرفراز و نشيب ترين ادوار تاريخي اين سرزمين، يعني ماه هاي ابتداي بعد از انقلاب اسلامي، كمك مي كند تا چهره ديگري از مشكلات كنوني تهران را دريابيم، چهره يي كه به عنوان عقبه تاريخي مشكلات امروزي شهروندان اين كلانشهر، مانند ترافيك گريبان همه را گرفته، چنان آلودگي هوا نفس ها را تنگ كرده و همچون خطر بزرگ زلزله، جان شهروندان را در بافت هاي فرسوده 3270 هكتاري، تهديد مي كند.

در این نگره، علوم‌انسانی‌ای که نوعا در پی دگرگونی‌های مدرن در غرب شکل گرفته‌اند، باید همزمان با نیازها و مقتضیات جامعه و نظام اسلامی و همچنین بنیان‌ها و مبانی اسلامی مطابقت داده شوند. این مطابقت، امری فراتر از رویه‌هاست و در اصل به بنیان‌های هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی پیوند پیدا می‌کند. داعیه اسلامی‌سازی‌ علوم‌انسانی از همان نخستین روزهای شکل‌گیری نظام اسلامی وجود داشته و مراکزی در این زمینه برپا شده است.

عليرضا مرادي / علي ‌باباچاهي در سه دهه اخير شاعري خاص و نظريه‌پردازي بحث‌برانگيز بوده است كه به پژوهش و نقد و بررسي شعر امروز ايران پرداخته است. او فرم‌ها و آنتي‌فرم‌هاي متعددي را در زبان شعر خود تجربه كرده است. اين شعرها نخبه‌گرايي را نقد مي‌كنند و بعضاً از تغزل توأم با طنزي بازيگوشانه بهره مي‌برند، اما در ژانر خود مخاطب محور هم نيستند،‌ معنا‌گريزي و شكستن ساختارهاي مرسوم زباني و روايت‌هاي خطي،‌ بين شعر او و بوطيقاي آشناي شعر امروز فاصله انداخته است.