گفتگو

«کاربردی‌سازی علوم انسانی که از جمله اولویت‌های برنامه توسعه راهبردی پژوهشگاه است، یکی از مسائل مهمی است که نهادهای مختلف متولی علوم انسانی در کشور در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای را به آن نشان داده‌اند. انتشار مصاحبه اخیر دکتر حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه، در زمینه حضور فعال علوم انسانی در حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و پرداختن به مسائل واقعی مردم، که با استقبال دانشگاهیان و اهل علم روبرو شد، بهانه‌ای شد برای بازخوانی تجربه و تاملاتی که پیشتر نیز در این زمینه مطرح شده بود.

سی‌و‌یکمین جشنواره موسیقی فجر درحالی طی روزهای آتی فعالیت خود را شروع می‌کند که امسال نیز به‌تبع سال‌های اخیر، حسن ریاحی، دبیری این دوره از جشنواره را به‌عهده گرفته است. ریاحی در کارنامه خود ساخت قطعات متعددی را ثبت کرده که از معروف‌ترین آنها می‌توان به قطعه «آب زنید راه را» اشاره کرد. با دبیر این دوره از جشنواره موسیقی فجر که در حال‌حاضر مدیرگروه موسیقی دانشکده هنر ومعماری نیز هست درباره کم‌وکیف جشنواره امسال به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

عبدالجبار کاکایی یکی از چهره‌های مشهور شعر انقلاب اسلامی‌است همچنان که از شاعران تأثیرگذار حوزه غزل و شعر به زبان شکسته[شعر-ترانه] در چند دهه اخیر است. او را به عنوان شاعری ایلامی می‌شناسیم گرچه دهه‌‌هاست که مقیم ایلام نیست اما همچنان خود را شاعری از آن سامان می‌داند نه شاعری پایتخت‌نشین. کاکایی را می‌توان از نسل سوم شاعران انقلاب دانست که هم به دغدغه‌های مورد نظر این ژانر سیاسی-ادبی مقید بوده‌اند هم به تحولات شکلی در حوزه شعر معاصر کمک کرده‌اند. همین ویژگی، شاید دلیل انتخاب وی به عنوان دبیر هشتمین جشنواره شعر فجر شد تا در دولت تدبیر و امید، این جشنواره را به اتفاقی ملی بدل کند که ظاهراً زمینه‌هایش آماده نبود و دستاوردهای آن دوره هم، در دوره‌های بعد چندان لحاظ نشد

وقايع اتفاقيه دومين نشريه فارسي زبان (بعد از كاغذ اخبار) در تاريخ ايران است كه دستور انتشار آن را اميركبير صادر كرد؛ رخدادي مهم در شكل‌گيري تجدد ايراني كه در كنار ساير روزنامه‌ها و نشريات آن دوران در گسترش فكر جديد و در نهايت مشروطه نقش داشته است. اما دست‌كم در عرصه عمومي و مطبوعات كمتر به درونمايه اين نشريه اشاره شده است. همچنين معمولا چنين تصوير مي‌شد كه گويي وقايع اتفاقيه مثل خيلي ديگر از اقدامات دستور خود اميركبير بوده است و گويي به آن بستر و زمينه و شرايط تاريخي كه زمينه‌ساز چنين دستوراتي شد، توجه نمي‌شود.

«نيك محضري» شايد بهترين تعبيري باشد كه از حضور در كنار بهاء الدين خرمشاهي و بعد از گفت‌وگو با او مي‌توان بيان كرد. خرمشاهي كه همه او را به قرآن پژوهي و حافظ پژوهي مي‌شناسند به گردن تمام فارسي زبانان اهل مطالعه حق دارد. چه آناني كه حافظ دوست بوده‌اند و حافظ نامه‌اش را خوانده‌اند و چه مشتاقان فلسفه‌اي كه ترجمه خوب او را در يكي از مجلد‌هاي تاريخ فلسفه كاپلستون مطالعه كرده‌اند. بهانه ديدار اين‌بار ما اما فيلسوف-شاعري اسپانيايي است به نام اونامونو. بهاءالدين خرمشاهي ٣٠ سال پيش مهم‌ترين كتاب

مهرنوش خرمی نژاد: امروزه، انقلاب اطلاعات وارتباطات، جامعه جهانی را به دلیل پیشرفت در حوزه وسایل ارتباطی، در دوبعد زمان و مکان بسیار به هم نزدیک و فشرده کرده است . حاصل این توسعه و پیشرفت پدید آمدن « دهکده جهانی» است که درآن، انسان ها بسیار به هم نزدیک شده و از بی خبری و جهل رهایی یافته اند.

مهدی فیض، استاد دانشگاه وکارشناس علوم تربیتی گفت: برای تحول درعلوم انسانی فارغ التحصیل علوم انسانی باید شایستگی به مفهوم کلان داشته باشد. شایستگی ترکیبی است از انگیزه، دانش، توانایی و مهارت.

شاید بتوان مهمترین کار مرحوم دکتر حبیبی را تأسیس بنیاد ایران‌شناسی و تعریف خاص ایشان از این مقوله دانست که پیراسته از گرایشهای افراطی و تفریطی، به شناسایی درست و همه‌جانبه از ایران و آگاهی از جایگاه تمدنی آن و نقش مهم و دیرپایش در برپایی تمدن جهانی همت گماشته است. آنچه در پی می‌آید، بخشهایی از گفتگویی مفصل با آن مرحوم در همین مقوله است. همزمان با ایام درگذشت ایشان، نام و یادش را گرامی می‌داریم و آرزو می‌کنیم نهال نهادی که او با خون دل کاشت، به درختی تناور و شکوفا و برومند تبدیل شود و پایدار بماند.

ز تألیفات محمد قائد پس از سال‌ها، کتاب «عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست» بازنشر شد و در حوزه ترجمه نیز چند ماه پیش «بچه رزمریِ» آیرا لوین منتشر شد. «عشقی» نخستین بار در سال ٧٧ چاپ شد و بعد از آن هم تنها دو بار امکانِ تجدیدچاپ پیدا کرد و با این وصف، آخرین چاپ این کتاب به بیش از یک دهه پیش، سال ٨٠ برمی‌گردد. حالا با این فاصله «عشقی»، کتابی جامع درباره وجوه مختلف این شخصیت تاریخی چاپ شده. شخصیتی که به‌قول قائد ماندگاری نامش تا حد بسیار به سبب جوانمرگی اوست: «عشقی مردی بود سودازده که با شتاب زیست و با عجله مرد».

ابوالحسن نجفی دیگر در جامعه ادبی نفس نمی‌کشد. هر چند هر یک از آثارش می‌تواند به تنهایی مسیر زندگی خوانندگانش را تغییر دهد، حالا دیگران برای او می‌نویسند و از او می‌گویند و از باری که ادبیات پس از او به دوش خواهد کشید. از محمدرحیم اخوت درباره غیاب نجفی از این به بعد در حیات زبان و ادبیات فارسی و تاثیرش بر آثار ادبی تا امروز پرسیده‌ایم.