مقاله

اکنون که کارنامه «دولت مهرورز» بسته می‌شود و هرکس از جوانب مختلف به ارزیابی آن می‌پردازد، بد نیست که نگاهی به گفتمان این دولت و تفاوت آن با گفتمان محافظه‌کاری در ایران بپردازیم.بهترین واژه‌ای که می‌توان برای این دولت برگزید، دولت «معجزه هزاره سوم» است.من لازم می‌دانم که تک‌تک عناصر این اصطلاح را بکاوم.

دلالت و قلمرو معنایی واژگان پرکاربرد و یا واژگان محوری به هر اندازه روشن تر باشد، از کژتابی ها می کاهد و برداشتها و به دنبال آن رفتارها را به هم نزدیک می¬کند. واژة اعتدال به عنوان کلیدی ترین واژة مورد استفادة رييس جمهور منتخب و محترم، این روزها بیش و کم مورد توجه صاحبان اندیشه و اصحاب قلم قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب در دیدار روز یکشنبه 6 مرداد با دانشجویان به صراحت بیان فرمودند که " به نظرم این تکلیف من نیست که اعتدال را معنا کنم، بالاخره هر کسی یک نیتی یک فکری پشت سر حرف و شعارش هست ... عرضه برای قضاوتها باز است ".

یک سال بعد از انتخابات ۱۳۸۸ ‌ای‌میلی دریافت کردم که در آن متن انشای یک بچه کلاس چهارم ابتدایی آورده شده بود. در این انشا، این بچه توضیح می‌داد هر شغلی را که می‌خواسته است انتخاب کند، برادر بزرگ‌ترش که مهندس است، با دلایلی آن را رد می‌کرده است. سرانجام بچه مورد نظر ما انشایش را این طور به پایان می‌برد: «ما دیگر خیلی خسته شدیم و نمی‌دانستیم که چه‌کاره شویم، در نتیجه از برادرمان پرسیدیم: «پس من چه‌کاره بشوم؟» برادرمان گفت: «نمی‌دانم، اما سعی کن کاری را انتخاب کنی که همیشه تک باشی و معروف شوی و هیچ‌وقت در هیچ موردی مقصر اصلی نباشی و کسی هم جگر نکند بلندبلند با اسمت جمله بسازد» و ما تصمیم گرفتیم رییس‌جمهوری شویم.»

آرش حیدری : هویت فرهنگی در سال‌های اخیر دغدغه‌ای جدید برای والیان فرهنگ شده است. پرداختن به هویت فرهنگی در برنامه‌های توسعه و پیوند دادن آن با توسعه فرهنگی موجب شده که این مقوله در سال‌های بعد از 76 بدل به یکی از مجادلات عمده، هم در فضای سیاسی و هم در گفتارهای علمی ‌شود. این‌که هویت فرهنگی ایرانیان چیست و چگونه باید باشد مورد بیشترین مجادلات قرار گرفته است. به نظر می‌رسد هویت ایرانی/اسلامی در گفتارهای سیاستمردان و بسیاری از تحقیقات علمی هویتی اصیل، فراتاریخی، گذشته‌محور و مبتنی بر اصول صلب و سخت ریشه‌دار در تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین دارد و به شدت از منابع سنت باید تغذیه کند. این نوع نگاه به وضوح در برنامه‌های توسعه دیده می‌شود و به شکلی ظریف خود را در تحقیقات و گفتارهای علمی محققان علوم اجتماعی نشان می‌دهد.

به مناسبت چهلمین سالمرگ بروس‌لی / ناصر فکوهی آنچه به صورت متاخر و در زبانی فاخر به «هنرهای رزمی» شهرت یافته و در زبان عامیانه، ما به آن «کاراته یا رزمی‌کاری» می‌گوییم -و از همین‌جا اصطلاح «فیلم‌های کاراته‌ای» رایج شده است- دین بزرگی در حوزه فرهنگی به هنرپیشه آمریکایی - چینی، بروس‌لی دارد. تیر‌ماه، 40سال از مرگ زودهنگام او در 33سالگی می‌گذرد. بروس‌لی یکی از هنرپیشگانی بود که سوای قضاوتی که درباره «هنر سینمایی» او داشته باشیم، یکی از بزرگ‌ترین نمادهای فرهنگ و مصرف فرهنگی مردمی از‌جمله در کشور خود ما در دهه 1350 و پس از آن به شمار می‌رود. یکی از معدود هنرپیشگانی است که تاثیر و جریانی جهانی در فرهنگ عمومی در نظام‌های بسیار متفاوت برجای گذاشت.

مرگ شاهزاده خانم فوزيه،‌ دختري از دربار مصر و از خاندان آلبانيايي محمدعلي پاشا، كه با وليعهد ايران (شاه سابق) ازدواج كرده بود، و شايد وقايعي كه اكنون در مصر مى‌گذرد، اين كنجكاوي را برانگيخت كه نگاهي ديگر از زاويه ايراني به روابط اين دو كشور باستاني بيفكنيم. شناخت ايران و مصريان از يكديگر البته سابقه‌اي باستاني به قدمت هر دو كشور داشته است.

جهان هيچگاه از مشغله‌هاي انقلاب و اصلاح فارغ نبوده است. ايران و محيط منطقه‌اي آن، يعني اعراب خاور ميانه و شمال آفريقا، عثماني‌هاي ديروز و ترك‌هاي امروز، مردمان شبه قاره هند و افغانستان و آسياي مركزي و قفقاز –البته با اشكالي متفاوت- نيز در همين مشغله غوطه‌ورند. ايران و محيط منطقه‌اي آن، مسيري كمابيش يكسان اما با ابزار مادي و انديشه‌اي متفاوت را پيموده‌اند و به تبع همين ميراث چندوجهي، پديده‌هاي انقلاب و اصلاح در آنها، يكي نيست.

تاملاتی پیرامون جوابیه ی آقای محمد مجتهد شبستری و شرح نقد او بر آیت الله منتظری جناب حجة الاسلام والمسلمین استاد محمّد مجتهد شبستری، در نقدی که در مقالۀ ۱۴ قرائت نبوی بر شیخنا الأستاذ آیت الله العظمی منتظری(ره) نموده‌اند، به طور استعجاب فرموده‌اند: "آیت الله منتظری در مباحث فلسفی با تأکید فراوان نظریۀ متافیزیکی زبان و علم قدما را پذیرفته‌اند ولی(از طرف دیگر) در مقام فقاهت به مباحث الفاظ منطقی علم اصول استناد کرده اند.... فقیهان با تکیه بر مباحث الفاظ در برابر یکدیگر به استظهار عقلانی، عرفی، از ظواهر الفاظ و جملات که امری تجربی است احتجاج کرده و می‌کنند".

اشاره: می دانیم که در سال ۳۷ هجرت پیکار مهم و پر هزینه‌ای بین امام علی بی‌ابی طالب و سپاه عراق با معاویه بن ابی سفیان و سپاه شام در محلی به همین نام در نواحی مرزی عراق و شام رخ داد. این جنگ ازجهاتی یکی از تراژیک‌ترین حوادث نه تنها صدر اسلام بلکه تمام تاریخ اسلام است.

مطالبات انباشته شدۀ زنان در جامعه ای مملو از خواسته های معطل مانده، آنچنان گسترده است که سخن گفتن از این مطالبات و امید به تحقق آنها گاه به آرزویی فانتزی شباهت دارد. شاید یکی از مهم ترین دلایل این وضعیت غیرعادی، به نبود حداقلی از فضای باز سیاسی بر می گردد که به خصوص طی چهار سال اخیر، امکان هرگونه گردهمایی، هم اندیشی و تحرک کنشگران جنبش زنان برای رسیدن به اجماع (بر سر اولویت بندی خواسته ها) را به طور کلی از بین برده است.