گفتگو

اندیشه سیاسی از یونان باستان تا امروز بستر دو دسته از پرسش‌ها و پاسخ‌ها بوده است. نخست، چگونگی به‌وجود آمدن یک حکومت، کارکردهای آن و چرایی پیروی مردمان از آن حکومت و دوم اینکه سازماندهی حکومت‌ها برای دستیابی به این اهداف چگونه باید باشد. از آغاز شکل‌گیری حکومت اسلامی از دوره پیامبر اسلام(ص) تا امروز، جهان اسلام شاهد تحول و تطور گونه‌های مختلف حکومت‌های اسلامی بوده است.

دبا: در مدت زمان كوتاه روي كار آمدن دولت يازدهم اگرچه موفقيت هايي در زمينه هايي همچون مسائل خارجي حاصل شده، اما اينكه اين موفقيت ها و دستاوردهايي از اين دست دولت تا چه حد روي شاخص هاي اجتماعي همچون سرمايه و اميد اجتماعي كه در سال هاي اخير در جامعه ما به پايين ترين حد خود رسيده بود، تاثير مثبت داشته، نياز به گذشت زمان و ارزيابي شاخص ها و مولفه ها در يك بازه زماني طولاني دارد.

دبا: تلاش هايي از سوي دولت براي بهبود فضاي اجتماعي صورت گرفته اما تغيير و تحولات براي مردم همچنان با نگراني و بيم تغيير دوباره شرايط همراه است. هنوز نمي توان نتيجه اقدامات و تغيير شرايط را در روابط اجتماعي روزانه مردم ديد. اينكه مردم اين روزها با هم مهربان تر شده اند، اعتماد بيشتري به يكديگر و دولت پيدا كرده اند، اميدوارتر شده اند، به گروه و كار گروهي اعتماد پيدا كرده اند، براي سرمايه گذاري و هرگونه تصميم گيري مطمئن‎ تر شده اند يا خير، سوال هايي است كه به اين زودي نمي توان پاسخ آن را از جامعه گرفت. مطمئنا شاخص هاي اجتماعي همچون سرمايه اجتماعي، اعتماد و نشاط به سرعت شاخص هاي اقتصادي مثل قيمت طلا، ارز، مسكن و... افزايش يا كاهش نمي يابد. وضعيت بيم و اميد توصيفي است كه سعيد معيدفر، جامعه شناس از وضعيت فعلي جامعه دارد.

دبا: ما در جامعه يك نيروي فشار داريم يك گروه منتقد. گروهي كه بازنده و منتقد است و گروهي كه تبديل به گروه فشار مي شود، دو گروه متفاوت هستند و دو نوع رفتار متفاوت بايد در مقابل آنها صورت گيرد تقدم بخشي گفت وگو بر تعارض يكي از دستاوردهاي مذاكرات ژنو مي تواند باشد.

کلانشهر تهران اين روزها حسابي آلوده است. حجم بالاي وسايل نقليه، بنزين هاي ناخالص، وارونگي دما در نيمه دوم سال و... از علل اين آلودگي است. آلودگي يكي از مولفه هاي مهم زندگي شهري است. با مصطفي مهرآيين، جامعه شناس صحبت كرديم تا اين مولفه شهري را در برخورد با شهروندان و از لحاظ مطالعات فرهنگي زندگي روزمره شهري بررسي كنيم.

توران منصوري/ بخش اول مصاحبه با دكتر بهشتي‌سرشت استاد دانشگاه و پژوهشگر تاريخ، درباره انقلاب مشروطه، ريشه‌هاي آن و نتايجش از نظر خوانندگان محترم گذشت. در اين شماره، بخش دوم و آخر گفت وگو بااین پژوهشگر تاریخ منتشر مي‌شود كه در آن به بررسي نقش روسيه و انگلستان و رقابت‌ آنان در ايران می پردازد.

محسن بهشتي‌سرشت، استاد و پژوهشگر تاريخ اعتقاد دارد انقلاب مشروطه خيزشي مردمي براي استقرار قانون در ايران بود و به عبارتي ديگر بزرگترين گفتمان مشروطه‌خواهي را قانون‌خواهي تشكيل مي‌داد كه البته امروز نيز مسأله قانونگذاري همچنان خواسته‌ای مهم در عرصه سياسي، اجتماعي ايران است.

آيا ما ايراني‌ها آنطور كه مي‌گويند و شنيده‌ايم، حافظه تاريخي نداريم؟ اگر اين حرف درست باشد، معني‌اش چيست؟ آيا قصه‌هاي تاريخ را حفظ نمي‌كنيم يا از آن عبرت نمي‌آموزيم و يا اساساً توجهي به گذشته خود نداريم. نمود اجتماعي چنين وضعيتي چيست؟

مهندس مهدی بازرگان در نوشته‌ها و پژوهش‌هایی همچون «راه طی‌شده» و «بعثت و ایدئولوژی» برای پاسخ به مسایل خارج از دایره متن بحثی را نمی‌گشاید.

دکتر ملکیان در مصاحبه ای با این ویژه نامه با رویکردی انتقادی معتقد است که علی شریعتی به تحرف تاریخ پرداخته است .