گفتگو

استاد کریم مجتهدی از سرآمدان اندیشه فلسفی در ایران معاصر بود. هر چند چند روز پیش، جامعه فکری کشور او را از دست داد ولی بسیاری معتقدند آثار و اندیشه های وی سالها با ما خواهد بود و چه بسا در دهه های آینده، افرادی بر این کره خاکی قدم بگذارند که عمق سخنان و اندیشه های وی را بهتر از ما دریابند.

اخلاق تاریخ، بحث هستی‌شناختی و وجودشناختی است و ما دو نوع معرفت تاریخی داریم: یک موضوعی داریم به نام تاریخ که هست، چه سوژه معرفت‌ قرار بگیرد و چه قرار نگیرد، بالاخره حوادثی رخ داده و وجود دارد، مثل بسیاری از اموری که وجود دارند. گاهی می‌خواهیم درباره اخلاق در تاریخ صحبت کنیم، این بحث فلسفه انتقادی علم تاریخ است نه آن فلسفه نظری علم تاریخ.

قبل از اینکه غربی‌ها در دوره تجدید حیات فرهنگی به فلاسفه یونانی بازگردند و آنها را بازشناسی کنند تحت‌تأثیر فلاسفه اسلامی بوده‌اند و اساساً اهمیت یونان را از طریق آنها درک کرده اند.

علی اسفندیاری (متولد ۲۱ آبان ۱۲۷۶ و درگذشته ۱۳ دی‌ماه ۱۳۳۸)، بنیانگذار و معمار شعر نو فارسی است و تمام جریان‌های شعریِ پس از او، به نوعی میراث‌بر شعر نیمایند. بیش از صد سال از سرایش شعر «افسانه»اش می‌گذرد و سروده‌های او، همچنان مسیری که نیما پیش پای شعر فارسی گذاشت، روشن نگه‌می‌دارد.

چند روز پیش خبردار شدیم چند تابلو از تابلوهای اطراف مزار مولانا جلال‌الدین بلخی از این محل برچیده شده‌ است. علاوه بر این، طبق شنیده‌ها ترکیه اقداماتی را در مسیر کمرنگ کردن این نکته که مولانا فارسی‌زبان بوده در دستور کار قرار داده است که از آن جمله می‌توان به انتشار مثنوی به زبان‌های ترکی و انگلیسی و فرستادن آن برای سران کشورهای جهان اشاره کرد. مسئله قابل‌تامل درباره کتاب‌های مذکور این است که در آن‌ها هیچ اشاره‌ای به ابیات فارسی نشده است.

«شاید به جرئت عرض کنم که در آن چند ماهی که اتفاقات گوناگونی برایم در ۹ سالگی روی داد، به اندازه ۱۰ سال زندگی یک فرد بزرگسال درس آموختم و تجربه اندوختم و با نظاره اعمال و واکنش‌های پدرم و همینطور هم افراد دوست داشتنی دیگری، چیزهای مفید و شایسته و آموزنده و عبرت‌انگیزی آموختم. چیزهایی که می‌تواند برای تمام عمر انسان کافی و مفید و تأثیرگذار باشد و انسان را در مسیر صحیح و درست و خوشایندی قرار دهد.» این سخن بخشی از انگیزه فریده مهدوی دامغانی برای نگارش کتاب خاطرات کودکی‌اش با عنوان «سایه روشن خیال» است.

به بهانه چهارم دی ماه؛ روز بزرگداشت «رودکی»، در گفت و گو با دکتر علی رواقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نگاهی داریم به سروده ها و دیوان این شاعر شهیر ایرانی.

زهره زنگنه، همسر و همکار زنده‌نام سیداحمد وکیلیان گفت: در آیین مهر هم شب یلدا را زادشب مهر می‌دانستند، چون شب یلدا بلندترین شب سال است که پس از آن روزها بلند می‌شوند و روشنی بر تاریکی چیره می‌گردد. از این رو ایرانیان باستان این شب را جشن می‌گرفتند و هنوز هم جشن می‌گیرند.

موضوع صدور مجوز انتشار برای كتاب شعر محمدرضا شفیعی‌كدكنی در روزهای اخیر بسیار خبرساز شد. موضوع از آنجا آغاز شد كه مدیركل دفتر توسعه كتاب و كتابخوانی ارشاد در اظهارنظری عجیب به ایسنا گفت: «...كتاب دارد خوانده می‌شود. به چند نفر از اهالی شعر نیز كتاب را داده‌ایم تا بخوانند و نظرشان را بگویند [تا] ان‌شاءالله در مورد كتاب تصمیم‌گیری شود...»

استاد اسوار در بین مترجمان روزگار ما جایگاه بلندی دارد و این مرتبت، نتیجۀ قریحۀ ادبی و چند دهه کوشش و تجربه‌اندوزی پیوستۀ اوست. مراقبت او در گزینش آثاری کیفی برای ترجمه ز یک سو، و احاطه‌اش به ادبیات کهن و معاصر ایران و بهر‌ه‌گیری از فنّ ترجمه برای افزایش توانمندی‌های زبان فارسی معاصر از سوی دیگر، از او مترجمی توانا ساخته است.