گفتگو

سمیه مشایخ، پژوهشگر زبان سغدی، گفت: زبان سُغدی در دوره ایرانی میانه، یعنی تقریباً از قرن اول میلادی تا قرن نهم / دهم میلادی، در منطقه سُغد بخشی از فرارود، شامل شهرهای مهمی مانند سمرقند، بخارا، پنجکنت و تاشکند، به‌عنوان زبان اصلی مردم سغد و همچنین به‌عنوان زبان میانجی تجاری در سراسر جاده ابریشم رواج داشته است.

نظامی در گنجه متولد شد و در همان منطقه نیز درگذشت؛ او در متن آثار خود به وضوح به ایرانی بودن خود افتخار می‌کند و فارسی تنها زبانی است که در ذهن او جهان‌بینی و ادراک او از هستی را شکل می‌دهد.

نظامی یکی از سه سخنور ستیغینه در پهنه سخن پارسی است، در بخشی ازاین سخن شگرف و شیوا که آن را ادب داستانی می‌نامیم، دو سخنور بزرگ و بنام دیگر که بر ستیغ سخن ایستاده‌اند، یکی فردوسی است که خداوندگار رزم‌نامه است و دو دیگر، مولاناست که خداوندگار رازنامه است. سه دیگر، نظامی است که خداوندگار بزم‌نامه است.

قدمعلی سرامی با بیان اینکه حق حکیم نظامی ادا نشده است، می‌گوید: اگر بخواهیم درباره نظامی یک کتابخانه احداث کنیم، حاصل آن کتابخانه‌ای با چندصد جلد کتاب خواهد شد؛ درحالی‌که آثار این مرد بزرگ، شایستگی این را دارند که درباره هرکدامشان صدها اثر پژوهشی و تحقیقی نوشته شود.

جایگاه خمسه به طورکلی بعد از شاهنامه، خوب دیده شده است و حتی بعد از "شاهنامه"، به "خمسه" توجه بیشتری صورت گرفته است. برای نمونه، آثار نگارگری که تا امروز باموضوع خمسه توسط هنرمندان مختلف صورت گرفته است. همان‌طور که ما شاهنامه شاه‌طهماسب را داریم، خمسه شاه طهماسب هم موجود است و هردوی این‌ها دراین قرن‌ها دوشادوش یکدیگر حرکت کرده و تا روزگار معاصر ما پیش آمده‌اند.

جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید، متخلص حکیم نظامی، شاعر، داستان‌سرای ایرانی سده ششم هجری است. او میان اهالی هنر و اندیشه به عنوان پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات فارسی شناخته شده و تأثیر شیوه او بر شعر فارسی در شاعران پس از او نیز آشکار است.

کتاب المبدأ والمعاد نوشته ابن‌سینا را خیلی اتفاقی چند هفته پیش در شهر کتاب مرکزی دیدم، عطف زیبایش در میان کتاب‌های دیگر نظرم را جلب کرد. آن را برداشتم. طرح جلد و نحوه نگارش نام کتاب و نویسنده هم مرا به یاد چاپ‌های قدیمی آثار حکیمان مسلمان ایرانی انداخت.

احسان ناظم‌بکایی می‌گوید: خط سیر اصلی کتاب، نسبت تاریخ ایران با زندگی امامان و بررسی وقایع نزدیک به این دو موضوع است. بنابراین با تمرکز بر این دو موضوع، سایر موضوعات مانند وضعیت سایر بخش‌های جهان و فرق اسلامی تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

سیدرضا باقریان موحد، مولف کتاب «سالنامه‌های مدارس ایران» گفت: سالنامه‌های مدارس ایران با وجود اهمیت و ارزش ذاتی، متاسفانه نتوانستند آن طور که شاید و باید در نقشه جامع علم و دانش ایران، جایگاه واقعی خود را بیابند؛ این سالنامه‌ها در کتابخانه‌ها دچار بحران هویت و معمولاً بین قفسه کتاب‌ها و قفسه نشریات و مجلات در حال کوچ و جابجایی بودند.

الکساندر ناگل، مولف کتاب «رنگ و معنی در هنر هخامنشی پارسی» گفت: رنگ در دل بنای تخت جمشید نهادینه شده بود. امروز اگر شما به تخت جمشید بروید، هیچ رنگی نمی‌بینید اما من خواستم که با روش میکروسکوپی این رنگدانه‌ها را پیدا کنم زیرا معتقدم که نقاشان چه در این دوره و چه در عهد باستان، نقش مهمی را ایفا ‌کردند و اهمیت و جایگاه بسیار مهمی داشتند.