گفتگو

با آن‌که نامش نهال تجدد است اما ریشه در سنت و تمدن ایرانی دارد. دلبستگی‌اش به زبان و ادبیات فارسی به‌ویژه عرفان را می‌توان در آثاری که تاکنون به نگارش درآورده، پیدا کرد. چنان‌که علقه و دلبستگی‌اش به مولانا موجب شده تا او کتاب‌های «عارف جان سوخته» و « در جستجوی مولانا» را به زبان فرانسوی بنویسد تا مولوی و اندیشه‌های او را به فرانسویان و جامعه غرب بشناساند.

علی الدیری، نویسنده، تحلیل‌گر و منتقد بحرینی است که طی یک دههٔ گذشته، پیرامون عرفان، فلسفه، نقدِ تاریخیِ نگرشِ تکفیری و سلفی‌گری، چندین کتاب و مقاله نوشته است.

این کتاب تقریباً بی‌نظیر است. در عالم قدیم من نمونه‌ای از این کتاب نمی‌شناسم. این کتاب در یک نظم فوق‌العادۀ منطقی و هندسی و دقیقاً به تقلید از «اصول هندسه اقلیدوس» تالیف شده است. از این نظر، اولین نمونه از نظام‌های فلسفی است که بعدها ما نمونه‌های آن را در «اخلاق» اسپینوزا، آثار هگل و حتی ویتگنشتاین می‌بینیم.

دیوید هیوم فیلسوف بزرگ اسكاتلندی سده هجدهم و فردریش نیچه فیلسوف برجسته سده نوزدهم نزد اهل فلسفه در ایران شناخته شده هستند. بسیاری از آثار نیچه به فارسی ترجمه شده است. با وجود این كمتر اهل فلسفه‌ای در ایران نام این دو متفكر نامدار را كنار هم گذاشته و به مقایسه اندیشه‌ها و افكار آنها با یكدیگر پرداخته است.

فردریش ویلهلم نیچه (1900-1844 م.) فیلسوف و متفكر آلمانی و از مهم‌ترین و اثرگذارترین اندیشمندان عصر جدید، برای فارسی‌زبانان نامی شناخته‌شده است. بسیاری از مهم‌ترین كتاب‌های او با ترجمه‌های متفاوت بارها به زبان فارسی منتشر شده‌اند و كتاب‌ها و مقالات فراوانی درباره فلسفه و زندگی او در فارسی تالیف و ترجمه شده است. به تازگی هم نشر نی كتاب مفصل و خواندنی «فریدریش نیچه، زندگی نامه‌ای فلسفی» نوشته جولیان یانگ را با ترجمه محمد دهقانی منتشر كرده است.

تابستان 1400 برابر با آگوست 2021، تاریخی بود که افغانستان پس از 20 سال دوباره شاهد بازگشت طالبان به رأس هرم قدرت در این کشور و سقوط جمهوریت با فرار محمداشرف غنی از ارگ ریاست‌جمهوری در کابل بود. طالبان که به مدد توافق امنیتی انجام‌گرفته با ایالات متحده در پایتخت قطر به قدرت بازگشتند، از همان ابتدا رفتاری دوگانه در پشت تریبون و مجامع بین‌المللی و کوچه و خیابان‌های کابل و دیگر شهرهای افغانستان داشتند.

دکتر رضا داوری‌اردکانی باور دارد متفکری که در رؤیای پدید‌آمدن عهد و عصری دیگر باشد، چه‌بسا با عصر و عهد خود مخالفت کند. بسیاری از متفکران تنها دغدغه‌شان خلق مفاهیمی بوده است تا از عهد و عصر خود فراتر رفته و به انکار وضع موجود دست بزنند. همان‌گونه که دلوز می‌گوید کار فلسفه خلقِ مفاهیم است.

استقرار جمهوریت طی دهه‌های متاخر، این فرصت را به اهالی فرهنگ و ادبیات افغانستان ایجاد کرد که مراودات فرهنگی و زبانی تا حد قابل قبولی گسترش یابد و زمینه انتشار آثار ادبی در دو کشور فراهم شود؛ به‌طوری که محافل ادبی و مراکز نشر در ایران، پیوسته میزبان حضور شاعران، نویسندگان افغانستان بودند.

مصطفی ملکیان (نویسنده، مترجم، فیلسوف و روشنفکر نامدار کشورمان) در کار روشنفکری خود توجه ویژه‌ای به فرهنگ و اخلاق دارد، و این یکی از تفاوت‌های بارزی است که او با دیگر روشنفکران ایرانی دارد. او در نوشته‌های خود، و در سخنرانی‌هایی که انجام می‌دهد، همواره به ضعف‌ها و نقص‌های فکری، اخلاقی و تربیتی شهروندان می‌پردازد و آنان را به زندگی خوب، خوش و ارزشمند فرامی‌خوانَد و در این زمینه نیز پرکار و کوشا است، و گفتارها و نوشته‌های پرباری که ارائه داده، بسیار مغتنم و ستودنی است.

کتاب «حافظ معنوی» تفسیرهای دکتر ابراهیم دینانی از غزلیات حافظ را در بردارد و به نظر می‌رسد با این ایده محوری تدوین شده که به‌ قول کریم فیضی، مؤلف کتاب، شاعردانستن صرف حافظ کافی نیست و ظرفیت هنری موجود در حافظ فراتر از آن است که بتوان با کار لفظی و معنایی آن را درک کرد. از دید دینانی، «حافظ اغراق‌گونه سخن می‌گوید، ولی در عین حال اغراق هم نمی‌گوید.