مقاله

چند نابغه در تاریخ فرهنگ این سرزمین وجود دارد که می‌توان گفت: چندوجهی‌اند؛ یعنی گذشته از اینکه چون اندیشمندان دیگر به قول معروف «جامع جمیع علوم عقلی و نقلی» بوده‌اند، آنان هم دانشمند بوده‌اند و هم فیلسوف و اهل عرفان. اگر عارف نبوده‌اند، لااقل روی به عرفان داشته‌اند. از این رو، کار پژوهنده برای تحقیق درباره این نوابغ سخت می‌گردد که از این جمله است خیام.

به درستی که همه چیز در ایران، همواره قائم به شخص است. اگر نبود، در دورۀ سامانیان رویکردی جدّی به زبان و ادب فراموش شدۀ فارسی نمی شد و هویّت ایرانی از سوی امیران سامانی باز نمی گشت. حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی به خلق منظومۀ جاودانی شاهنامه دست نمی زد.

دکتر حسن ذوالفقاری (۱۳۴۵- ۱۴۰۱): عضو هیئت علمی (استاد تمام) گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس؛ نویسنده و پژوهشگر؛ مؤلف کتاب‌های درسی؛ مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسیِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

خانه اندیشمندان علوم انسانی در سال ۱۳۹۰ در ساختمان کنونی راه‌اندازی شد. در تاسیس این مجموعه جمعی از اساتید علوم انسانی دانشگاه‌های تهران پیش‌قدم شدند و ساختمان خانه هم بر اساس درخواست آنها از شهرداری و توسط شهردار وقت، محمدباقر قالیباف و طی قراردادی مشخص در اختیار خانه اندیشمندان قرار گرفت.

احترام به زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های ایران‌زمین ضرورتی انكار ناپذیر است. اگر زمام امور مسائل فرهنگی از ید سیاست‌كاران به حیطه تصمیم‌گیری اهل فرهنگ منتقل شود یا دست كم با مشورت با آنها صورت گیرد، شاید بهتر بتوان مسائل و مشكلات مربوط به زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌ها را برطرف كرد.

محمد معین، بنا به مستندترین قول و نیز تأیید خودِ ایشان، در نهم اردیبهشت ۱۲۹۷ هجری خورشیدی در محلة «زرجوب» در شهر رشت دیده به دنیا گشود. او نخستین فرزند شیخ ابوالقاسم طلعت، از روحانیان شهر رشت، بود.

میرزاده عشقی از جمله مخالفان و منتقدان حکومت رضاخان بود، او از اولین روزنامه نگاران و نویسندگان دوره رضاخان است که به صورت علنی و به دست فرستادگان حکومتی به قتل رسید.

در دوره صفوی جشن تیرگان یا آب‌پاشان در اكثر نقاط ایران برگزار می‌شد. از میان شاهان صفوی، شاه‌عباس توجه زیادی به این جشن نشان می‌داد و این یكی از جشن‌های موردعلاقه او در فصل تابستان بود.

تیرما سیزه شو بازمانده جشن تیرگان است که از دوره هند و ایرانی در میان بومیان شمال شرقی ایران برگزار می شده است.

درهم‌آمیختگی بینش و زمان و همچنین تجلی آن، درسرزمین‌های کهن بشری مشمول گزاره‌هایی است مبتنی بر شواهد باستان‌شناسی، نقوش به جامانده، مزامیر و سا‌ز‌های موسیقایی که از پیوند نور و ماده به شکل نمادپردازانه در ماهیت ادیان و فرهنگ اقوام جلوه‌گر می‌شود.