مقاله

منظومه‌هایی که پس از شاهنامه و غالبا به پیروی از ان، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درامده‌‌‌اند، از ماخذی هستند که کمتر مورد توجه فردوسی شناسان است. حال انکه سرایندگان بیشترِ این اثار افزون بر تاثرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده‌اند که گرداوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شاهنامه و نیز تلقیات رایج نسبت به ان در فرهنگ ایران، پیشِ روی می نهد.

ارادۀ آسمانی بالاترین اراده است که اراده‌ای بالاتر از آن نیست. وحیی که بر پیامبرش فرستاده، شیوه‌ای است که باید پیروی شود. حتی اگر آزاری به پیامبر رسد، باز هم باید تبلیغ و ادای پیام وظیفه او است. و امت نیز وظیفۀ گردن نهادن و پیروی از هدایت حضرتش را دارند. هر کس چنین نکند، رو به دوزخ دارد. و بر عهدۀ فرستاده الهی جز رساندن آشکار نیست.

کلمه اجازه را عموماً اصطلاحی حدیثی میدانند که به معنی گونه ای خاص از انحاء حدیث می باشد و این واژه، مصدر باب افعال از ماده ج و ز و در اصل به معنی گذرانیدن و نیز به معنی دستوری دادن و روا داشتن است و در اصطلاح محدثان، اجازه در کنار سماع و عرض و قرائت یکی از انحاء تحمل حدیث شمرده شده است و با رخصت شفاهی یا کتبی شیخ به راوی برای روایت احادیث مضبوط در متن یا متونی که در ثبت دارد، تحقق می پذیرد.

تسامح در نقل از مصادر، و عدم دقت در تحریر و کتابت نسخه ها، متن ها را دچار دگرگونی کرده و اشتباهات فراوانی را موجب شده است. در مدتی که نگارنده در مورد پهلوان محمود و پوریای ولی مشغول تحقیق بوده و با انبوهی از اختلافات مصادر و اختلاف بین متن های چاپی، با نسخ خطی آنها، مواجه گردید.

شرح احوال و زندگی نویسنده بسیاری از کتب مشخص نیست. کتاب تدبیر الاطفال و تدبیر الشیوخ در خصوص چگونگی تربیت اطفال و نوجوانان و مزاج سالخوردگان و اغذیه مناسب برای ایشان نگاشته شده است. والده فتح علی بیکا این کتاب را از ذخیره خوارزمشاهی اقتباس نموده و مطالبی به آن افزوده است. نویسنده کتاب، همسر واخوشتی خان از حکمای گرجی تبار خوزستان در دوره صفویه است.

امروزه نسخه شناسی در اقصی نقاط دنیا از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار شده است به طوریکه وجود نسخه های خطی زینت بخش قفسه های کتاب در مطرح ترین کتابخانه های دنیا تا دور افتاده ترین و محروم ترین اماکنی که در آنها کتابخانه وجود دارد، می باشد. در این مقاله سعی بر آن شده است که چند خطی در باره کتاب مقدمه ای بر نسخه شناسی شیوا گانشامورتی به رشته تحریر در آورده شود.

مقاله پیش رو با بررسی نسخه هایی از حافظ پژوهی اذعان دارد که در سالهای اخیر مباحث حافظ پژوهی فراوانی مطرح شده که از کهن ترین آنها در چاپ های معتبری چون خانلری و نیساری استفاده شده است. برای روشن شدن موارد اختلاف نسخه نورعثمانیه با این چاپ های معتبر به ذکر مثال هایی بسنده شده است و مشخص می کند تلاش حافظ شناسانی چون خانلری و نیساری بسیار راه گشا بوده است.

دوران کوتاه صدارت امیرکبیر، به سبب وضعیت بین‌المللی، استیلای بریتانیا بر سرزمین‌های جنوبی و شرقی ایران، مشکلات مربوط به مرزها در غرب و شرق و نیز مشکلات عدیده داخلی، یکی از پرمخاطره‌ترین دوره‌های تاریخ ایران است. یکی از دلایل ظهور بابیه در این دوران، وضعیتی بود که حکومت ایران و مخصوصاً امثال حاج میرزا آقاسی پدید آورده بودند.

آدونیس را باید ستود چراکه وی تنها کسی است که به طغیان زبانی در جهان عرب دست می‌یازد، آن هم بسیار ژرف و کوبنده، او زلزله‌ای است که در جهان عرب و در زبان عربی اتفاق می‌افتد. آدونیس به قول دکتر عبدالحسین فرزاد خود هستی را نشانه می‌گیرد و موجودیت اکنون انسان را با آن‌همه آشفتگی‌هایش مدنظر قرار می‌دهد. شاید بی‌مورد نبوده است که وی را شاعر جهان و شاعر ملت‌ها لقب داده‌اند.

در این گفتار نه از نگاه ویراستارانه، بلکه از دیدگاه نشر و ضرورت ها و تحولات آن به ویرایش نگاه می کنیم. توجه به چند نکته از باب مفروضات اثبات شده لازم است، چون نتیجه گیری بر پایۀ همین مفروضات است