حکیمان فردوسی و خیام: استاد جلال خالقی مطلق در مقاله وزین خود با عنوان «شاهنامه فردوسی»(مذکور در دانشنامه زبان و ادب فارسی) آبشخور اصلی برخی اندیشه‌های خیامی در موضوع ناپایداری و بی‌اعتباری جهان را شاهنامه فردوسی می‌داند. معنایی قابل تامل و البته قابل بحث.

پس از محمد علی شاه قاجار، پسرش احمدشاه در 27 جمادی الثانی 1327 ق در دوازده سالگی به پادشاهی برگزیده شد. چون احمدشاه كودكی بیش نبود، كارها به دست هیئت مدیره‏ای افتاد كه زمام امور را تا تشكیل مجلس تازه، در كف خود گرفت. در این میان ابوالقاسم خان ملقب به ناصرالملك، نیابت سلطنت یافت و تا شعبان 1332 ق در این مقام بود و از آن پس، چون احمدشاه به سن قانونی رسیده بود، به طور رسمی، پادشاه ایران گردید.

آخوند ملاحسینقلی همدانی عارف والاقدر، فقیه و حكیم فرزانه و از بزرگ‏ترین استادان عرفان و اخلاق، در سال 1239 قمری در روستای "شوند" در "جزین" همدان متولد گردید. از استادان وی می‏توان به شیخ عبدالحسین تهرانی (شیخ العراقین)، شیخ مرتضی انصاری و آقاسیدعلی شوشتری و از شاگردان دانشمند او می‏توان به شیخ محمد بهاری، سید احمد كربلایی، شیخ موسی شراره، سیدمهدی حكیم، میرزا جواد آقا ملكی تبریزی و سید جمال‏ الدین اسدآبادی اشاره نمود.

ابن حاجب در سال 593 ق در دمشق به دنیا آمد و برای بهره‏ گیری از دانش محدثان عصر خود، به شهرها و نقاط مختلف سفر كرد. ابن حاجب در علم حدیث، سرآمد علمای عصر خود بود، كه تالیفاتی از وی به جای مانده است.

صفحه اول روزنامه های امروز سه شنبه 25 اردیبهشت

جلسه نقد کتاب زبده الوقایع که به تاریخ و جغرافیای غرب ایران و شرق آناتولی می‌پردازد، عصر یکشنبه به همت بنیاد مطالعات قفقاز در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد. حسن حضرتی، استاد دانشگاه و یکی از مصححان زبده‌الوقایع، درباره اهمیت آن گفت: این کتاب در زمینۀ تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی غرب ایران و شرق آناتولی بسیار کم‌نظیر است. شخصا تاکنون کتابی در این حوزه ندیده‌ام که تا این اندازه با جزئیات درباره اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه، اطلاعات ارائه کند.

در تاریخ موسیقی ایرانی، فراوان به نوازندگان چیره دستی برمی خوریم که نواختن ساز را بدون آموزش نت و قواعد مربوطه به صورت «سینه به سینه» آموختند که استاد جلیل شهناز از آخرین‌های آنهاست. و عجب آنکه این نوازندگان با نداشتن دانش تئوری موسیقی همواره با قدرت فوق‌العاده نوازندگی، در زیبایی این هنر نقش ستودنی داشته و بسیاری هنرجویان پس از طی مدارج علمی و بهره گیری از مدرسان گوناگون، برای شیرینی سازشان از این مفاخر فرهنگ و هنر کشورمان پیروی می کنند.

پیتر ادمسن دکتری خود را در فلسفه از دانشگاه نوتردام امریکا دریافت کرد و اکنون استاد فلسفه‌های باستان و اسلامی در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیانِ مونیخ است. او کتاب‌ها و مقالات بسیاری درباره‌ی فلسفه‌ی اسلامی منتشر کرده است، از جمله ترجمه‌ی مجموعه آثار کندی به انگلیسی و کتابی درباره‌ی فلسفه‌ی او. او همچنین مجموعه‌ی مقالاتی درباره‌ی فلسفه‌ی ابن سینا ویرایش کرده است. اما در جهان فلسفه او بیش از هر چیز به مجموعه‌ی پادکستِ پرطرفدارِ «تاریخ فلسفه بدون هیچ خلائی» شناخته شده است که تاریخ فلسفه را از پیش‌سقراطیان آغاز می‌کند و بعد با فلسفه‌ی اسلامی ادامه می‌دهد و قرار است فلسفه‌های هندی و آسیایی و دیگر سنت‌های فلسفی را نیز پوشش دهد. در این مصاحبه، ادمسن به برخی از پرسش‌های ما درباره‌ی فلسفه‌ی اسلامی به طور عام و این پروژه به طور خاص پاسخ داده است.

«شاهنامه» و نام فردوسی پیوندی ناگسستنی با مردم ایران دارند و کمتر ایرانی‌ای وجود دارد که قصه‌ای از این اثر بزرگ را نشنیده باشد. پاره‌ای از بن‌مایه‌های قصه‌های عامیانه‌ را نیز می‌توان در میان داستان‌های «شاهنامه» دید، اما «شاهنامه» اثری عامیانه نیست. به مناسبت ۲۵ اردیبهشت‌ماه، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی مروری داریم بر دو مطلب نوشته‌شده درباره «شاهنامه» اثر سترگ فردوسی.

هدف مقاله حاضرآن است که نشان دهد «سودابه» درساخت کهنِ اساطیری اش یک مادر- خداست و وی دراصل افسانه « سودابه و سیاوش » مادرِاساطیری سیاوش بوده است ونه نامادریِ او.این شخصیت درطول هزاران سال دچار تغییر و تحولات بسیارشده ودرنهایت، به صورتی که اکنون درشاهنامه فردوسی می بینیم به روزگارمارسیده است.

شاهنامه که بی گمان از آثار گرانسنگ ادبیات پارسی و در شمار بزرگترین آثار حماسی بشری است، بیش از هزار سال پیش به همت والا و کلک هنرآفرین استاد فرزانه توس روشنی بخش گستره ادبیات جهان گشت. از بد روزگار، از هنگام درگذشت فردوسی تا بیش از دویست یا دویست و پنجاه سال پس از آن، هیچ آگاهی روشنی از سرنوشت دست نوشته های این کتاب در دست نیست.

فردوسی در پایان پادشاهی شاپور ذوالاکتاف چند بیتی دربارة احوال شخصی خویش آورده است که با این بیت آغاز می شود : چو آدینه هرمزد بهمن بود بر این کار فرّخ نشیمن بود پژوهشگران دربارة این چند بیت نظریات گوناگونی اظهار کرده و آنها را ناظر بر آرزوی دیدار فردوسی با پیامبر اسلام (ص) پس از مرگ، شادمانی از اتمام نظم این بخش از شاهنامه و جشن شصت و ســومین زاد سال فردوسی دانسته اند، اما با دقت در ساختار، ترتیب و نوع بیان این بیت ها آشکار می شود

در شاهنامه، پادشاهان و یلان برجستۀ ایرانی با زنانی غیرایرانی و عموماً تورانی ازدواج می کنند که از این ازدواج ها با عنوان برون همسری یا ازدواج برون قبیله ای یاد می شود. در نمادشناسی باستانیِ شاهنامه، ایران سرزمین مقدّس و اهورایی و توران سرزمین آلودگی ها و نیروهای اهریمنی است.

تعارض، چندگانگی در اهداف و احساسات فردی یا بین فردی و گروهی است که باعث تنش در عناصر یادشده می شود. تعارض در داستان رستم و اسفندیار راهکاری است که توسّط گشتاسب برای نابودی اسفندیار چیده شده است. اسفندیار با رستم روبرو می شود؛ آنها ابتدا قصد جنگ کردن ندارند؛ بنابراین بارها به مذاکره می پردازند ولی سرانجام به علت دوری اهداف، چاره ای جز جنگ نمی یابند.

کیومرث، یکی از شخصیت های بنیادین در تاریخ اساطیری ایران است که اگر چه در گاهان زرتشت و ریگ ودای هندی نمود ندارد، در فرهنگ زرتشتی عصر ساسانی به عنوان نخستین انسان اهمیت بسیاری پیدا کرده و در خدای نامه ها، شاهنامه و متون تاریخی عصر اسلامی به نخستین پادشاه تبدیل شده است. در این جستار، با رویکرد نقد اسطوره ای، ضمن تحلیل الگویی و تطبیق ساختاری خویشکاری های اساطیری شخصیت کیومرث در متونی که روایت اسطورۀ او را تشکیل داده اند و مقایسۀ این اسطوره با روایات هم ارز آن در فرهنگ های مختلف، به تبیین ژرف ساخت کهن الگویی اسطورۀ کیومرث پرداخته ایم.