صفحه اول روزنامه های امروز یکشنبه 24 شهریور

«محمدعلی اسلامی نَدوشن» درباره «بدیع‌الزمان فروزانفر» نوشته است: «او بی‌تردید نافذترین استاد ادبیات فارسی در تاریخ دانشگاه ایران بوده است و شاگردانش از او بیش از هر استاد دیگر خاطره به یاد دارند. این به‌علت جودت ذهن، فصاحت بیان، حافظه‌ قوی و نکته‌سنجی‌های رندانه‌ اوست.»

مانند بسیاری از اساطیر ایرانی، فریدون نیز این قابلیت را دارد که در متون ودایی پیگیری شود؛ اما پس از جست‌وجو در این متون، تفاوت‌هایی میان نقش‌های فریدون در متون ودایی و میانه ایرانی دیده می‌شود. تاریخ ایران بسیار کهن‌تر از استقرار آریایی‌ها در این فلات است؛ پس این امکان وجود دارد که ریشه‌هایی از این اساطیر را به‌صورت موجود در متون میانه، در تمدن‌های پیش از آریایی ایران نیز پیگیری کرد که تمدن ایلامی یکی از این تمدن‌هاست.

می خواهیم بگوییم که در دوران باستان ، کشاورزی و برده داری ، دو وضعیت توأمان بودند . کار، کار بردگان در زمینهای کشاورزی ، و نیز آبیاری و تأسیسات مورد نیاز ، آن چیزی بود که توسط همانها انجام میگرفت. و اما نکته ای جالب در دولت فئودالیته ساسانی ، ظهور طبقه جدیدی به نام «سوار» است. سوارها ، زمینداران کوچک و میانه حالی بودند که زمین خود را در ازای خدمت در سواره نظام دولت ، دریافت کرده بودند.

مجالس حسینی، به عنوان نماد بارز دو رکن رکین دین، تولی و تبرّی، خوان گستردۀ معنویّت و ایمان اند برای مردمی که دل به خاندان نور داده‌اند و گردن به آستان وحی نهاده‌اند.

مستند تئوریسین خشونت، مستندی درباره احمد فردید است. در این مستند دوازده نفر از اساتید به صورت مستقیم روبه روی دوربین نشسته اند و نظرات موافق و مخالف خود را با دیدگاه های مخصوص خود از دکتر رضا داوری اردکانی تا دکتر منوچهر آشتیانی، دکتر نصرالله پورجوادی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر محمدرجبی، دکتر رضا سلبیمان حشمت احسان شریعتی، سید محمد قائم مقامی، یوسفعلی میرشکاک، بهروز فرنو، هرمزبوشهری پور و عباس سلیمی نمین بیان کردند؛ هم چنین مصاحبه آرشیوهایی از داریوش آشوری و عبدالکریم سروش که در مورد دکتر فردید سخنانی را گفته اند، استفاده شده است.

به تازگی، كتاب «فقیه سرگردان»، تألیف عارف دانیالی از سوی انتشارات تیسا منتشر شده است. این كتاب، نخستین تك‌نگاری مستقل در مورد اندیشمند و مورخ بحث‌برانگیزِ ایران و جهان اسلام، فضل‌الله روزبهان خنجی است؛ چهره‌ای كه اگرچه تاكنون در جامعه‌ فكری ایران كمابیش ناشناخته مانده، اما به‌سادگی نمی‌توان از كنار نام او گذشت.

خواجه نظام‌الملك طوسی (485-408ق) از مقتدرترین وزرای تاریخ ایران قدیم است كه سیاست‌گذاری فرهنگی دو تن از پادشاهان بزرگ سلجوقی (آلب ارسلان و ملكشاه) را به مدت سی سال در كنترل خود داشت. در این میان، اقدامات خواجه برای استقرار مدارسِ نظامیه، در بررسی تاریخ تحولات فكری جهان اسلام جایگاه بسزایی دارد. تأسیس نظامیه‌ها در راستای بسط دستگاه‌های معرفتی پیچیده‌ای بود كه می‌كوشید نظام عقیدتی مستحكمی را برای پشتیبانی از سازمان سیاسی مسلط فراهم آورد. ماجرای دوستی و همكاری مشهور خواجه با غزالی از همین نظامیه‌ها شروع می‌شود.

محرم جدای از نقش و كاركرد مذهبی خود وقتی از منظر میراث فرهنگی و ساخت فرهنگ نگریسته شود مجموعه‌ای از آداب، رسوم، نشانه‌ها و آیین‌هایی را شكل داده كه شاید بتوان آن را میراث فرهنگی عاشورا در ایران نامید. این میراث آیینی جدای از نقش مذهبی خود، ابعاد فرهنگی و اجتماعی متعدد دیگری نیز دارد كه واكاوی آنها می‌تواند جنبه‌هایی از ساخت فرهنگ ایرانی را نمایان كند. در واقع می‌توان پرسید آیین‌هایی محرم یا با همان عنوان میراث عاشورایی در ایران چگونه شكل گرفته‌اند

کانون فردوسی ِ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی که بخشی مهم برای مطالعات ادب حماسی ایران در سپهر زمانی و مکانی ایران فرهنگی است، طی سالهای گذشته با چاپ متون برجستۀ ادب حماسی ایران در دو شاخۀ شرقی و غربی و برگزاری ۱۴ کارگاه تخصصی با همکاری مراکز فرهنگی و دانشگاهی در سراسر کشورگامهای مهم و استواری در این زمینه برداشته است.

صفحه اول روزنامه های امروز شنبه 23 شهریور

گروه مطالعات علم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران دوره آموزشی«مفاهیم فلسفی در روان شناسی معاصر» را برگزار می کند. فلاسفه و روان شناسان غالبا از ایده های یکدیگر استفاده می کنند. هدف این دوره آشنایی با این تعامل فکری است: روشن ساختن بستر تاریخی برخی از نظریه های روان شناسی معاصر و شناسایی مفاهیم فلسفی موجود در آنها.

محمد بن عبدالجبار بن حسن نِفَّری یکی از چهره‌های رازآلود در تاریخ عرفان تمدن اسلامی است. او به روایتی در نیمه نخست قرن چهارم هجری در روستای نِفّر در عراق کنونی می‌زیسته است. نِفَّری به دلیل آنکه قائم به خود بود و مستقل از فرق صوفیه، هیچگاه شهرت چندانی کسب نکرد تا اینکه دو قرن پس از او شیخ اکبر محی الدین یادی می‌کند.

نگاهی به سفرنامه «تصویرهایی از ایران» نوشته مارگارت گرترود لوثیان بل یکی از سفرنامه‌های دوران ناصرالدین‌شاه، سفرنامه گرترود بل به نام «تصویرهایی از ایران» است که با مقدمه ایران‌شناسان مشهور انگلیسی آغاز شده است. او به مراسم و اعیاد مذهبی، عزاداری‌های دهه اول محرم توجه داشته است.

میرجلال‌الدین کزازی، شاهنامه‌پژوه و از چهره‌های ماندگار فرهنگ و ادب ایران به مناسبت عاشورای حسینی، درباره اشعار آئینی و عاشورایی در ادب فارسی گفت: پیشینه ادب آئینی در ایران به روزگاران کهن بازمی‌گردد. ریشه‌ها و خاستگاه‌های آن را می‌توانیم در نامه مینوی و باستانی ایران یعنی «اوستا» بجوییم، به‌ویژه در بخشی از اوستا که «گشت‌ها» نامیده می‌شود و هر گشت چکامه‌ای است بلند، در ستایش یکی از ایزدان و مینویان کهن ایرانی. در ایران پس از اسلام نیز اینگونه از ادب، گسترش و روایی داشته است. برجسته‌ترین نمونه در آن، سروده‌هایی است که درباره پیشوای سومین شیعیان، در پیوسته آمده است. پیشینه این سوگ‌سروده‌های آئینی نیز در زبان و ادب فارسی دیرینه است.