مقاله

«پیداست که برخی آدمیان بنا بر سرشت طبیعی خویش آزادند و برخی دیگر بنده (برده)، پس بندگی بر ایشان حق است و در همه حال روا.» (ارسطو، سیاست ، دفتر نخُست، 1255 الف3-1) واژه‌» فوسیس» برآمده است از «فو» به معنای «زادن و رشد نمودن» و به «سرشت طبیعی، شی طبیعی، طبیعت، رویدادهای شخصیت، گیتی، جهان فیزیکی و...» برگردان می‌شود. رویکرد ارسطو در این‌جا به طور مشخص سرشت طبیعی‌ست تا بدان‌جا که به رویدادهای شخصیت باز می‌گردد و به دیگر بیان هردو معنا را منظور گرفته است؛ چنان که در «سیاست، دفتر نخُست، 1253 ب 3:2 – 1255 ب 23:2» بحث مبسوطی در باب رابطه‌ میان خدایگان (خواجه) و بنده آورده است که اگر بخواهیم کوته‌نوشتی از آن ارائه دهیم، تنها اشاره‌ای چند به موضوعات اصلی بیان شده از سوی ارسطو کافی‌ست.

اعجاز قرآن یكی از موضوعات مهمی می باشد كه از جنبه های مختلف همچون مباحث تاریخی و كلامی و... مورد بحث قرار گرفته است. الیور لیمن در بخش اول این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی مفهوم تاثیر و تاثر به طور كلی، از جنبه زیباشناسی اعجاز در قرآن را مورد بررسی قرار دهد. او در این خصوص، از نقطه نظر خود به اختلافات و مباحثات موجود در این زمینه می پردازد.

مشخصاً مسلمانان روابط پیچیده ای با اجسام فیزیکی و نگارگری های بصری دارند. من در این مقاله قصد دارم به کشف این روابط بپردازم. در این مجال فقط به توضیح هنر اسلامی به عنوان یک موضوع صرفاً هنری نمی پردازم و امیدوارم به جای آن بتوانم درمورد ذات و طبیعت تفکر مسلمانان درمورد اجسام که در برخی حوزه های اسلام ذکر شده اند توضیحی ارائه کنم.

معراج از داستان‌های مهم مذهبی و قرآنی است که همواره در طول تاریخ هنر اسلامی، توجه اکثر هنرمندان را به خود جلب کرده است. اما نحوه توجه و پرداخت هریک از هنرمندان به این موضوع در ادوار مختلف متفاوت بوده است. هدف مقاله حاضر، بررسی و تحلیل نگاره‌های مختلف مربوط به معراج پیامبر اکرم (ص) با رویکرد نقد هرمنوتیك است.

شهاب الدین سهرودی یکی از برجسته ترین متفکران این سرزمین است که در احیای اندیشه ایرانی و تلفیق آن با قالب اندیشه اسلامی گام های بلندی برداشته است. حال بر اهل فلسفه و اندیشه تحقیق و تدقیق در آراء و افکار او لازم می نماید. این درحالیست که در حوزه نوپای فلسفه هنر و مباحث نقد هنری مطالعه و بسط زوایای مربوط در ترسیم مسیری روشن تر برای فرهنگ این مرز و بوم راهگشا خواهد بود.

مقدمه: در این یادداشت می‌خواهم به سه پرسش دربارهء چیستی و چگونگی نقد کتاب پاسخ دهم، به آن امید که مقدمه‌ای موجز و مختصر برای بحث‌ها و گفتگو‌های مفصل در این زمینه باشد: نخست آنکه نقد کتاب چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ دوم آنکه چرا باید نقد بنویسیم، نقدهای ما به چه کار می‌آید و چه سودی دارد؟ و چگونه نقد بنویسیم که خوب و خواندنی و در نهایت مفید و موثر باشد؟

انابت نامه نویسی در ادب فارسی، پیشینه ای دراز دارد، ظاهراً نخستین متن از این نوع، همان مناجات نامه مشهور خواجه عبدالله انصاری است که شهرت و معروفیت بسیار یافته و افزون بر درج در مجموعه آثار وی، مکرر در مکرر در قطع های متفاوت به چاپ رسیده و نزد همگان شناخته شده و مشهور است.

تصور عمومی نه تنها نزد عموم مؤمنان بلکه در میان بسیاری از خواص تحصیلکرده این است که باورهای ایمانی و گزاره های اعتقادی ماهیتی فرا تاریخی و غیر قابل تغییر دارند و آنچه امروزه به عنوان مجموعه باورهای اعتقادی یک مکتب شناخته می شود همواره ماهیتی ثابت داشته و نه تنها همگان از میان مؤمنان بر آن اطلاع داشته اند و به عنوان مجموعه ای از باورهای "ضروری مذهب" بدان ایمان داشته اند بلکه همواره بدون هیچ گونه تغییری ساختمان اعتقادی و هویتی جامعه مؤمنان را شکل می داده است.

در باب نگاه مطلق انگارانه در ارجاع به اندیشه‌های متفكران و اندیشمندان غربی در تحلیل مسائل جامعه ایران، می‌توان به چاپ سوم كتاب « تبارشناسی استبداد ایرانی ما» رجوع كرد. من در این كتاب تاریخ ایران را به مدد متفكری به نام توماس كوون تحلیل كرده‌ام. وی در دهه ٦٠ كتابی نوشته است به نام «انقلاب در ساختارهای علمی» كه دو ترجمه از آن در بازار موجود است.

اسطورۀ اژی دهاک یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین اسطوره ها در ادب فارسی از دوران کهنسال تا به دوران اسلامی است. اسطورۀ اژی دهاک از راه متون اوستایی شناخته شده است؛ در ادبیات زرتشتی به زبان پهلوی نیز، اسطوره ای شناخته شده بشمار می آید. بس پیداست که این اسطوره، یادگار نوشته های پسا-ساسانی را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است.