مقاله

استعاره مفهومی کمکی است که برای رساندن مفاهیم سخت و دیریاب از جهان هستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم اسطوره و هم فلسفه، زبانی استعاری دارند که جهان بیرون ذهن را با کمک استعاره به جهان ذهنی تقلیل می‌دهند تا آن را قابل فهم سازند. در هر دو مورد ما در واقع با تلاش بشری روبه‌رو هستیم که برای گریز از امر ناشناخته برای غلبه بر ترس از طبیعت ناشناخته، سعی کرده تا آن ناشناخته بیرونی و درونی (طبیعت بیرونی و درونی)‌ را نظم ببخشد و آن را معنادار ساخته تا بتواند آن را تحمل کند. بی‌شک فقدان عناصر قدرتمندی مثل وزن، قافیه و استعاره ضربه مهلکی بر استدلال انتزاعی در فلسفه وارد می‌کند.

از دموکراسی به سه‌گونه می‌توان سخن گفت: نخست، مفهوم عام و کلی دموکراسی از یونان باستان تا امروز. این مفهوم را با استناد به آرای ژاک رانسیر مساوی با سیاست تعریف می‌کنیم؛ سیاست مردمی و رهایی‌بخش که مبارزه و مقاومتی است علیه هر‌گونه سلطه. چگونه این معنی از این واژه مستفاد می‌شود؟ دموکراسی به‌ ‌عنوان مفهومی در برابر دیگر شکل‌های حکومت‌داری در یونان باستان و در برابر دعاوی گروه‌های دیگری مطرح شد که حکومت را برازنده خود می‌دانستند

مروری بر دست‌نوشته‌های جامانده‌ مونتسکیو درکتاب روح‌القوانین صحبت از میانه‌روی در سیاست و اعتدال در نظریه‌پردازی که به میان می‌آید، اهالی علم سیاست و همه آن‌هایی که با تاریخ اندیشه سیاسی اروپا آشنا هستند، یاد «شارل دو مونتسکیو» می‌افتند. اما چرا مونتسکیو؟ شاید به این دلیل که او حرف‌های تازه‌ای می‌زد که شنیدنش گوش سیاسیون را قلقلک می‌داد.

دو سال از عمر نخستین دوره مجلس شورا، ثمره خون هزاران آزادیخواه گذشته بود. مردم ایران چند صباحی طعم آزادی و آزادگی را می‌چشیدند و بوی عدل و عدالت را از نخستین نهاد عدالتخانه تاریخ کشورشان حس می‌کردند. منتخبان مردم مشغول مشق قانونگذاری بودند و آماده می‌شدند در جهانی که سرعت ترقی‌اش شتاب گرفته بود ایران را مترقی‌تر از ممالک یوروپ و اتازونی و ژاپون و عثمانی کنند.

از حیث روایت‌شناختی، شیوه‌ روایتگری قصص تابع زمان وقوع رخدادهاست و به چهار نوع تقسیم می‌شود: یک، داستان و رخدادهایش به‌تمامی در گذشته رخ داده‌اند؛ سپس، داستان برای دیگران نقل می‌شود. عمده‌ حوادث و قصص قرآنی از این گونه‌اند. دو، داستان و رخدادهایش هنوز رخ نداده‌اند، اما وقوع آنها پیش‌بینی می‌شود. عمده‌ این داستان‌ها در سوره‌های کوتاه مکی قرار گرفته‌اند. سه، روایت‌هایی که همزمان با نقل شکل می‌گیرند. رخدادهای زندگی پیامبر و در کل حوادث زندگینامه ایشان از این شمار است. چهارم روایتگری و وقایعی که روایت می‌شوند، به‌گونه‌ای متناوب و یک در میان ذکر می‌شود

به مناسبت تحصن مشروطه‌طلبان به رهبری شیخ فضل‌الله نوری شیخ فضل‌الله نوری از جمله اولین مخالفین حکومت استبدادی قاجار بود. نکته‌ای که میان مخالفتهای وی با مشروطه، کمتر به آن توجه می‌شود. در واقع شیخ به دلایلی همراهی خود را با مشروطه‌طلبان ادامه نداد. دلیل تغییر مسیر او در جاده مشروطیت چه بود؟

در مجموعۀ خاندان نواب شیرازی در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران سندی با شمارۀ 16806 – 296 موجود است که شامل گواهی میرزا عبدالله رحمت شیرازی (1270- 1334 ق) و عبدالوهاب یزدانی (1252 – 1328ق) و علاءالدین حسین همت شیرازی (1276 – 1336 ق) بر ارزش و بهای قرآنی به خط محمدحسین کوزه گر شیرازی است.

مطمئن نیستم اما گمان می کنم تعبیر « درسایه شدگی » را در توصیف کم رنگی مراتب فضل وکمال فرهیخته ای، تحث تأثیر مجاورت انتساب خانوادگی با دانشمندی مشهور نخستین بار من به کاربردم . «درسایه شدگی» رامن درسوک نگاشتی باهمین عنوان به یاد زنده یاد دکتر قمرآریان ( همسر مرحوم دکترعبدالحسین زرین کوب ) نوشتم. درآن مقاله تمام حرفم این بود آن دسته از زنان اهل فضل وصاحب قلم که عقد همسری با دانشمندانی صاحب نام ترازخود بسته اند ناگزیرند بپذیرند که بخشی از اعتبارِ نامشان درسایۀ آوازۀ همسرانشان محو خواهد شد

هنوز تیغ آفتاب سوم تیرماه ۱۲۸۷ نزده بود که خون هوای پایتخت را سرخ رنگ کرد و به روایت شاهدان عینی بهارستان را در آتش شعله‌های جنگ چند ساعته میان مشروطه‌خواهان و قزاق‌های طرفدار شاه مستبد قاجار در کابوس یوم‌التوپ غرق کرد. دوم تیرماه ۱۰۸ سال پیش، ۱۲۸۷ خورشیدی بی‌تردید یکی از خونین‌ترین روزهایی بود که تهران در تاریخ خود دیده است. روزی آن چنان غریب و سیاه که از هولش قاعده زبان عربی را در هم شکست و حرف پ را به یوم و حرف تعریف ال افزود و به یوم‌التوپ مشهور شد.

کارل مارکس چه در عرصه‎ی سیاسی و چه در عرصه‎ی اقتصادی، فیلسوفی انقلابی بود، او به همراه فردریش انگلس، نظریه‎ی ماتریالیستی تکامل جوامع را پرداخت، نظریه‎ی مذکور چنان قدرتمند بود که نه تنها نظریه‎ی اجتماعی را از خود متأثر ساخت بلکه تأثیر فراوانی بر واقعیت‎های ژئوپلیتیکی (که این نظریه در صدد فهم هرچه بهتر آن‌ها بود) گذاشت.