مقاله

خاطرات زندان مخصوصاً برای زندانی سیاسی، و بطور ویژه اگر مدتی طولانی اتفاق افتد، همواره و حتی پس از آزادی، قسمتی بزرگ و مهم از جنبه‌های مادی و معنوی انسان را به خود اختصاص می‌دهد یا به تعبیری جزء وجودی او می‌شود. زندان برغم محدودیت فضا و کسانی که می‌توان با آنها مأنوس بود، در درون خود فراز و نشیب‌های فراوان دارد و بیم‌ها و امیدها و خوشی‌ها و ناخوشی‌ها.

خدا وجود و زندگي آدمي را بسته به لبنياتي كرده است كه از گوسفندان حاصل مي‌شود. گوسفند، از سر تا به پايش همه چيز قابل استفاده است: از مويش قبا مي بافند، از شاخي‌اش کله پاچه مي پزند، از استخوانش آبگوشت حاصل مي‌شود، از رانش بزقرمه به دست مي‌آيد. از جگرش غذاي ويتامين‌دار مي‌پزند، شاخش را دکور مهمانخانه ترتيب مي‌دهند.

علامه حکیم محمد حسین عرشی امر تسری (ولادت 1310 ه‍‌ ق/1892 م وفات 1406 ه‍ ق/1985 م) یکی از طبیبان طبّ سنّتی و یکی از برجسته‌ترین شاعران فارسی و اردو و پنجابی و عربی بود. در امر تسر (هندوستان به دنیا آمد و در لاهور (پاکستان) درگذشت. وی نخست پیشۀ زرگری داشت و لیکن با هوش سرشار و خرد کامل خود به مطالعه پرداخت و در مدارس علمی و طبّی درس خواند و با بزرگان و دانشمندان و اندیشمندان هم‌نشین و همدل و همکار شد، مانند: حکیم طغرایی امرتسری، مولانا ظفرعلی‌خان، علّامه دکتر محمد اقبال، حکیم محمد موسی امرتسری، صوفی غلام مصطفی تبسم، وارث سرهندی کنجروری، سرهنگ دکتر عبدالرشید، پرفسور عبدالرشید فاضل احمد ندیم قاسمی و غیرهم. دیوان اردو (رسواکیا مجهی) و دیوان فارسی (نقش‌های رنگ‌رنگ) و کتابها و مقالات بسیار از او به یادگار مانده است.

یک لطیفه قدیمی ضدکمونیستی لهستانی هست که می‌گوید: «سوسیالیسم، ترکیبی است از عالی‌ترین دستاوردهای تمام ادوار تاریخی گذشته. از جامعه قبیله‌ای، وحشی‌گری را گرفته؛ از عهد باستان، برده‌داری را؛ از فئودالیسم، روابط سلطه را؛ از سرمایه‌داری، استثمار را و از سوسیالیسم، اسمش را.» آیا قضیه نام برندها هم اینگونه نیست؟ شرکتی را تصور کنید که کارهایش را کاملا برون‌سپاری کرده.

بی‌تردید مهم‌ترین دلیل حضورنیافتن موسیقیدانان ایرانی در جشنواره‌های مهم جهانی همچون جشنواره بین‌المللی موسیقی «گرمی» این است که موسیقی ایران شناخته‌شده نیست. از آنجای

ایده «بازگشت به طبیعت» روسو در نهایت یک انگیزه بیشتر نداشت و آن، تحکیم مقاومت در برابر جریانی بود که به نابرابری اجتماعی انجامیده بود. منشا این نابرابری، شهر و زیاده‌طلبی آن بود که جان را نازیبا و آلوده می‌کرد. مفهوم جان زیبا در طبیعت در تقابل با نازیبایی در شهر متضمن روحانی‌کردن همه ارزش‌های بدوی و اولیه و به‌کار‌بستن معیارها و اصول زیباشناختی در قلمرو طبیعت زیباست، نام دیگر این طبیعت که در آن آدمیان به کار و زندگی مشغولند روستا و ایلات است.

حقوق بشر، قدمگاه اولیه‌ صلح جهانی‌ست و پافشاری حسین بن علی(ع) در مکاتبه‌ها و مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها به منظور ایجاد «مُفاهمه» و ساماندهی مصلحانه و اصلاحگرانه برای پیشگیری از جنگ و ویرانگری و نابودی انسان موضوعیت و پیامی جز این نمی‌تواند داشت...

ادي و افسردگي، راحتي خيال و اضطراب، انقلابي بودن و محافظه‌كاري، سازنده بودن و مخرب بودن، جواني و پيري، جهان سومي بودن و جهان اولي بودن، اهل جهان سنتي بودن و اهل جهان مدرن بودن و... همه دوگانگي‌هايي هستند كه بيش از اينكه نشان از وضعيت‌هاي اجتماعي داشته باشند ابزار مفهومي هستند براي شناخت. اين دوگانگي‌ها براي تمييز دادن جوامع و گروه‌هاي اجتماعي و فرهنگ‌ها و افراد از يكديگر وضع شده‌اند تا اينكه واقعا نشان از امري عيني و در جريان باشند. واقعيت كه اين‌گونه نيست.

پيش از هر چيز فكر مي‌كنم خيلي خوب است كه بعد از سال‌ها سخناني مي‌شنويم كه از آنها بوي فرهنگ به مشام مي‌رسد. حرف‌هايي در باره هنر و احترام به هنرمند، صرف‌نظر از ارزشي و غيرارزشي‌ بودنش. هرچند هنرمند قرار نيست دقيقا همان‌چيزي را به مخاطب بدهد، كه جامعه انتظار آن را دارد، چرا كه برخي از سريال‌هاي بي‌مايه تلويزيوني و رمان‌هاي بازاري و آثار ديگري از اين دست هميشه چنين نقشي را بر عهده داشته‌اند.

ناصر فكوهي، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در يادداشتي اختصاصي براي شفقنا زندگي درباره دلايل گسترش برخي ناهنجاري‌ها و آسيب‌هاي اخلاقي و اجتماعي خصوصا دروغ در جامعه‌يي مانند ايران آورده است: اگر از يك آسيب مثل «دروغ» صحبت مي‌كنيم، آيا تنها با گسترش آن روبه‌رو هستيم يا با رشد مجموعه‌يي از آسيب‌ها، زيرا اين امر پاسخ ما را متفاوت خواهد كرد. مثال مي‌زنم وقتي بيماري به پزشكي مراجعه مي‌كند و از دردي گلايه، پزشك او را معاينه مي‌كند و پرسش‌هايي از او مي‌كند تا ببيند آيا اين درد با دردهاي ديگري هم همراه است يا نه. بيمار ممكن است آنقدر از يك درد رنج ببرد كه دردهاي ديگر را از ياد ببرد، اما اين برعهده پزشك است كه معاينه دردهاي ديگر را كشف كند.