چندی است که دو منبع پژوهشی تاریخی به کمک مورخین آمده است: «تاریخ شفاهی» و سپس «مطبوعات». اولی برای تحقیقاتی مفید است که دامنه آنها به حدود پنجاه سال پیش به این سو باشد. افرادی که هنوز زنده‌اند و می‌توان برای «مصاحبه» به سراغشان رفت. دومی اما بیشتر به عمق زمان می‌رود و به صد و پنجاه سال عقب‌تر هم می‌رود. یعنی از اوایل ناصرالدین شاه تا به امروز می‌توان از این منبع سود جست. درست از زمانی که روزنامه «وقایع اتفاقیه» منتشر شد.
مطبوعات آینه‌ای از وقایع روزگار خود هستند، به گونه‌ای که در این آینه می‌توان تصویر بسیاری از وقایع آن زمان را مشاهده کرد. بررسی مطبوعات به‌عنوان منابع دست اول تاریخی، به‌ویژه در دوره معاصر، از مباحثی است که گوشه‌های نهفته‌ای از حیات اجتماعی جامعه را مورد مداقه قرار می‌دهد. با واکای اخبار، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقالات و تصاویر موجود در این نشریه‌ها وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مذهبی جامعه زمان انتشار آنها نیز تا حدود زیادی شناخته می‌شود.
1روزگار ما عصر غیاب پاتوق‌ها است؛ در هر سه معنایی که پاتوق دارد. واژه «پاتوق» (که گاهی پاتوغ هم نوشته می‌شود) در اصل اسم جایی بوده در زورخانه‌های قدیمی که در آن «توق» را می‌گذاشته‌اند. «توق» هم پرچم و عَلَمی بوده که نشان زورخانه محسوب می‌شده و بازمانده‌ای از پرچم‌های دیرینه ارتش‌های ایرانی است، که اعضای هر رسته خود را با آن بازمی‌شناختند و در میدان نبرد گرداگرد آن جمع می‌شدند تا در هیاهوی هنگامه از هم دور نیفتند و انسجام گروهی‌شان را از دست ندهند. این توق در آیین‌های ایرانی باقی مانده و می‌توان عَلَم‌های بزرگی که در مراسم عاشورا توسط برگزارکنندگان حمل می‌شود را شکلی تحول‌یافته از آن در نظر گرفت. به همین ترتیب در تکیه‌ها جایی که این علم را می‌گذارند، پاتوق می‌نامیده‌اند.
نورالدّین محمّد ظهوری ترشیزی ملقّب به ملک الشّعراء، در سدۀ دهم قمری در روستای جمند (دربرخی منابع خجند آمده است) از توابع ترشیز استان خراسان به دنیا آمد. کسب معلومات نخستین را در خراسان فرا گرفت. آن گاه در آغاز جوانی راهی یزد شد و در گروه شاعران حلقۀ ادبی امیرغیاث الدّین محمّد میرمیران قرار گرفت که سخنوری چون مولانا وحشی بافقی در آن حلقه بود.
انتقال افکار شیخی از کربلا به ایران، در چندین شهر، منازعات جدی به راه انداخت. کرمان، همدان و در رأس آنها تبریز، مرکز این جدالهای فکری بود، جدالهایی که محور آنها بحث معرفت امام، مسأله غلو، و مباحثی از این دست بود. در این زمینه رساله هایی در رد و ایراد وجود دارد که تاکنون منتشر نشده است. در مقاله حاضر، بر شماری از آنها مرور شده و گزارش این جدالهای فکری آمده است، مباحثی که هنوز هم گاه و بیگاه در حوزه های علمی ادامه دارد و بی شبهه، تا هر وقتی که حوزه های دینی ما با این مشخصه به حیاتشان ادامه می دهند، این مباحثات ادامه خواهد داشت.
گفت‌وگوهای چالش‌انگیز سنجشگرانه در میان دو تن در گفت‌وگو انجام می‌شود؛ هریک از این دو می‌کوشند کاستی‌ها، کمبودها و نارسایی‌ها را در دیگری بیابند، برجسته بدارند، بر آنها انگشت بنهند. این‌گونه از گفت‌وگو در ادب ایران پیشینۀ دیرینه دارد، این پیشینه بازمی‌گردد به ایران کهن، ایران پیش از اسلام. ما در سروده‌های کهن چالش‌نامه‌ای را به یادگاری داریم که به زبان پهلوانیک یا پهلوی اشکانی پدید آمده است. این چالش‌نامه درخت آسوریک نام دارد.
حسن انصاری پژوهشگر مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در یادداشتی به نقد و بررسی کتاب جانشینی محمد (ص) پرداخته است:
حَضرَتِ شی۟خِ أَجَل، سَعدیِ شیرازی ـ طَیَّبَ اللهُ ثَرَاه وَ جَعَلَ ال۟جَنَّةَ مَث۟وَاه ـ، دَر "طَیِّبات" فَرموده است: گُل۟بُنان پیرایه بَر خود کَرده‌اند بُلبُلان را دَر سَماع آوَرده‌اند ساقیانِ لاأُبالیٖ دَر طَواف هوشِ می۟خوارانِ مَجلِس بُرده‌اند
هگل فیلسوف، فرانسوی نامدار آلمانی در کتاب «عقل در تاریخ» شیوههای گوناگون تاریخ نویسی را به دقت مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و آن را به سه نوع تقسیم میکند: نوع اول، تاریخ دست اول است که کار مورخ مبتنی بر گزارش گواهان عینی رویدادها مانند هرودوت و نوشته های اوست.
شنبه، نوزدهمین روز از ماه مبارک رمضان سال 1398 شمسی و 1440 هجری قمری، در فضای مجازی نامه و یا دست‌خطی بازنشر و باعث بسی تعجب شد. چرا این روز عزیز، آن هم بعد از گذشت یکصد و شصت‌و نه سال؟! نامه را با هم می‌خوانیم:
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید