مقاله

17اردیبهشت «روز اسناد ملی» است. نمی‌خواهم از ضرورت اسناد و استانداردهای آرشیو و... بگویم. گرچه این مطلبی است بسیار مهم و عزیزانی که هر کدام به نحوی در این زمینه زحمت می‌کشند، شایسته تقدیر. می‌خواهم یادی کنم از زنده‌یاد «محمدرضا عباسی» که «سازمان اسناد ملی» و مقوله «اسناد» را جان تازه‌ای بخشید؛ مدیر جوانی که در سنین خیلی پایین فرماندار خرمشهر بود و در جنگ تحمیلی یک پایش را از دست داده بود.

نقش فرهنگستان در زایش زبان فارسی همواره با دیدگاه های موافق ومخالف روبرو بوده است،به طوریکه برخی بر زایش های درونی تاکید می کنند و برخی دیگر بر دخالت های بیرونی. با این وجود برخی راهی میانه را مطرح کرده و تصریح می کنند که بهترین راه برای افزایش پویایی زبان، این است که مردم یک کشور در زایش های درونی زبان رسمی خود - به عنوان میراث فرهنگی و هویت ملی - مشارکت داشتند باشند و فرهنگستان نیز نقشی هدایتگرانه ایفا کند.

سخنرانی صالح نجفی در موسسه پرسش با عنوان «نیچه و ژست فلاسفه» عمدتا به خوانشی از واپسین كتاب نیچه یعنی «Ecce Homo» یا چنان كه در فارسی ترجمه شده، «اینك انسان» به عنوان یك اتوبیوگرافی اختصاص داشت كه در آن این پژوهشگر و مترجم آثار فلسفی كوشید با واكاوی این اثر، ‌ژست فیلسوف به تعبیر ژیل دلوز را نشان دهد، جایی كه به تعبیر او فیلسوف به افراط گرایش پیدا می‌كند، جایی كه در آن فلاسفه انقلاب می‌كنند، در حالی كه خاموشند.

نویسندگان در انگیزه خود از تألیف این اثر، از استاد مطهری به عنوان متفكر، اندیشمند و فیلسوف شهیر اسلامی كه به خوبی توانست به عنوان یك معلم و مبلغ دینی به دین‌شناسی و اسلام‌شناسی دست یابد و با شناخت نیازهای زمان و پاسخگویی به پرسشهای نسل جوان، نقش مؤثری ایفا كند و واقع‌گرایانه به بازشناسی و بازسازی اندیشه اسلامی بپردازد و همه توجه خویش را به دفاع تحلیلی و برهانی از آموزه‌های دینی و ارزشهای اسلامی و پارادایم‌های فرهنگ دینی در جامعه بپردازد، یاد می‌كنند و با تأكید بر جاودانه بودن اندیشه وی، معتقدند كه پس از شهادت نیز، آثار نوشتاری و گفتاری مطهری در زمینه‌های كلامی، فلسفی، عرفانی، اجتماعی و تفسیری، پویا، بالنده و پاسخگوست و جزو مبانی فكری نظام اسلامی می‌باشد.

شیخ صدوق این نابغه ایرانی ویژگیهای متعددی داشت كه همه آنها به ندرت در یك فرد جمع می‌شود. نوعاً كسانی كه اهل تحقیق‌اند، كمتر روحیه اجتماعی دارند. و در مقابل، افرادی كه عمر خود را به هر دلیل، در مجامع عمومی و سیر و سفر صرف می‌كنند، توفیق چندانی برای تألیف و تصنیف نمی‌یابند. چنانچه مؤلفان پرنویس نوعاً مطالبشان از عمق و دقت برخوردار نیست و برعكس، محققان نكته‌پرداز كه براساس مثل مشهور «كم گوی و گزیده گوی چون درّ»، یك كتاب را گاهی در یك صفحه می‌گنجانند، نوعاً كثیرالتألیف نیستند. البته در هر قاعده‌ای استثنا وجود دارد، همانند استاد شهید مطهری، که در ایام سالگرد آن علامه عالیقدر و شهید بزرگوار قرار داریم با جامعیت کم‌نظیری که داشت، در همه مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و در هر عرصه‌ای كه اسلام و جامعه نیاز داشت به عنوان یك فعال صاحب نظر حضور جدی داشت.

مرحوم دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی «بزرگ بود/ و از اهالی امروز بود/ و با تمام افقهای باز نسبت داشت/ و لحن آب و زمین را چه خوب می‌فهمید!»

«محمدرضا لطفی» در نوازندگی و موسیقی، شخصیتی خاص بود. من با علایق او به بزرگان موسیقی آشنا بودم. «لطفی» در موسیقی کلاسیک یک چهره بی‌بدیل بود و نواختن او و کاری که او با ساز می‌کرد و احوالاتی که در موسیقی‌اش داشت، همگی خاص خودش بودند. این ارزش‌ها و تبحر او، ساده به دست نیامده بود و بر اثر سالیان سال کار و کار و مرارت و رنج حاصل شده بود. خوشبختانه امکانات و تکنولوژی هم کمک کردند که از او آثاری برجا بماند که ما بتوانیم و آیندگان هم بتوانند آنطور که لازم است از هنر او بهره‌مند شوند و بیاموزند. بداهه‌خوانی و بداهه‌نوازی مشترک ما در سوییس در بیرون شهر زوریخ انجام گرفت. حدود 10، 12سال بعد از اینکه آقای لطفی از ایران مهاجرت کرده بود، در سفر من به آنجا، ناشر زوریخی «کلیدر» خواست که ما به استودیو برویم، من بخش‌هایی از «کلیدر» را بخوانم و لطفی بنوازد.

روز 15 اردیبهشت را روز بزرگداشت شیخ صدوق نامیده اند. مناسب دیدم یادداشتهای كوتاهی را در جهت آشنایی بیشتر با این نابغه ایرانی به اهل دانش و فرهنگ تقدیم كنم: شیخ صدوق معروف به «ابن بابویه» مدفون در شهر ری در سال 308 هجری قمری، در دوران غیبت صغری حضرت ولی عصر(عج) در قم به دنیا آمد. او كه نزدیك به عصر ائمه(ع) می‌زیست با جمع آوری روایات اهل بیت(ع) و تألیف ده‌ها جلد كتاب نفیس و ارزشمند، خدمات كم نظیری به اسلام و تشیع نموده است.

به طور كلی آثار استاد مطهری به دو دسته آثار مدون كه با عنوان «مجموعه آثار»، به وسیله انتشارات صدرا به چاپ می‌رسد و دسته دیگر آثار غیرمدون و انتشار نیافته مطهری است كه به نظر مؤسسه صدرا مجموعه بزرگ و منبع گرانقدری را تشكیل می‌دهد كه سالیان دراز با تدبر و پژوهش بسیار، گردآوری شده و انتظام یافته است. از نظر اینان مجموعه مزبور خود نظمی درونی دارد و به دست خود شهید بر شیوه موضوعی و الفبایی نوشته و سامان داده شده است.

این سؤالی كه بر سنگ مزار قصه‌گو نقش بست، چیست؟ آیا غیر از این است هر كه این سروده را بر مزار قصه‌گو می‌خواند و یا در آثار وی به آن برخورد می‌كند و یا علاقه‌ای بین خود و قصه‌گو می‌بیند، از خود سؤال كند كه قصه‌گو چه گفت؟