شورای عالی علمی

شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی متشکل از مدیران بخش های علمی و مشاوران عالی بر تمامی طرح های پژوهشی این مرکز نظارت مستقیم دارد. این شورا جهت بررسی، تصویب یا ردّ مدخل های دائرةالمعارفی، همچنین بررسی طرح های پژوهشی جدید تشکیل جلسه می دهد.

عبدالله ناصری طاهری
عبدالله ناصری طاهری

عبدالله ناصری ط پس از اتمام تحصیلات متوسطه در دبیرستان خوارزمی تهران در مهر ۱۳۵۷ وارد دانشکده فنی دانشگاه آذرآبادگان تبریز شد و مدت سه سال عنوان دانشجوی مهندسی برق را یدک کشید. اما انقلاب ۵۷ ، فراغت پس از انقلاب فرهنگی و سفرهای متنوع به سواحل متعدد مدیترانه، او را به کانون جغرافیایی اسلام و مسیحیت و تحولات تاریخی اش و علوم تاریخی علاقه مند کرد و پس از چند سال با رشته برق وداع و به رشته تاریخ در دانشگاه تهران سلام کرد.

حسن رضایی باغ بیدی
حسن رضایی باغ بیدی

زبان‌شناس ایرانی، عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. پیش از سال ۱۳۹۵، استاد زبان سنسکریت، زبان‌های ایرانی باستان (اوستایی، فارسی باستان) و زبان‌های ایرانی میانه (فارسی میانه، پارتی، سُغدی، ...) در گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران بود، اما اکنون استاد دانشگاه اوساکای ژاپن (مدرسه عالی زبان و فرهنگ) است. او یگانه عضو ایرانی انجمن بین‌المللی مطالعات سنسکریت است.

بابک فرزانه
بابک فرزانه

سید بابک فرزانه پس از پایان تحصیلات دبیرستانی در شهرستان شاهرود به دانشگاه اصفهان رفت و از آن دانشگاه کارشناسی زبان و ادبیات عربی دریافت کرد. تحصیلات خود را ادامه داد و در اسفند 1372 به مدرک دکتری در رشتۀ زبان و ادبیات عربی دست یافت.
از 1373ش کار حرفه‌ای خود را آغاز کرد و در دانشگاههای تهران، الزهرا و آزاد اسلامی به تدریس پرداخت. در اواسط دوران کار حرفه‌ای دانشیار و در 1388ش به مرتبۀ استادی نائل شد. در ژانویۀ 2011م به ‌عنوان همکار پژوهشی به دانشگاه تورنتو رفت و در آنجا تحقیقات خود را در زمینۀ واژه‌شناسی قرآن پی گرفت. در کنار تدریس در دانشگاه همکاری خود را با مرکز دائرة‌‌المعارف ‌بزرگ اسلامی که از 1372ش آغاز شده بود ادامه داد و مقالات متعددی را برای این مرکز نگاشت.

محمد جعفری (قنواتی)
محمد جعفری (قنواتی)

دکتر محمد جعفری متولد سال ۱۳۳۷ ش در شهرستان بندرماهشهر است ایشان تحصیلات ابتدایی تا متوسطه خود را در بندرماهشهر شروع کردند و در اهواز، تهران و تاجکستان تحصیلات عالی را تا سطح دکترای ادبیات و فرهنگ عامه به اتمام رساندند. بیش از بیست سال است که در زمینه ادبیات شفاهی شامل قصه، افسانه و دو بیتی در سراسر ایران و بخصوص خوزستان فعالیت دارد تا کنون قریب به صد مقاله و نشریه مختلف داخلی خارجی از ایشان در زمینه فورکلور (فرهنگ عامه) به چاپ رسیده است.

احمد مسجد جامعی
احمد مسجد جامعی

احمد مسجد جامعی در سال ۱۳۳۵ ، در تهران و در قسمت بازار مسجد جامع متولد شد و دوران نوجوانی و كودكی را در آن محله سپری كرد. او فرزند آیت‏الله مصطفی مسجد جامعی، از علمای به نام تهران است. مسجد جامعی تحصیلات خود را در رشته جغرافیای انسانی در دانشگاه تهران ادامه داد و بعد از اخذ مدرک کارشناسی، موفق به کسب مدرک کارشناسی ارشد در رشته برنامه ريزی شهری از این دانشگاه شد. او کار اجرایی خود را از آموزش و پرورش به عنوان کارشناس كتب درسی در حوزه تاریخ، جغرافیا، دینی و اجتماعی شروع کرد. بعد از آن دبیر شورای اجتماعی وزارت كشور شد كه خود آن را در سال ۱۳۶۸ طراحی كرده بود. وی معاون فرهنگی عطاءالله مهاجرانی در دولت اصلاحات بود که بعد از استعفای او بر مسند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکیه زد. مسجد جامعی در انتخابات چهارمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا که در ۲۴ خرداد ماه سال ۹۲ برگزار شد؛ برای بار دوم، به عنوان نماینده مردم تهران در این شورا برگزیده شد. همچنین در اردیبهشت ماه سال ۹۶ نیز به پنجمین دوره شورای شهر راه یافت.
وی بنیانگذار بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی همچون نمایشگاه بین‌المللی کتاب، نمایشگاه بین‌المللی قرآن و خانه کتاب بوده است.

حسن انصاری
حسن انصاری

زاده سال ۱۳۴۹ خورشیدی در تهران است. او تحصیلات خود را در رشته علوم تجربی در مدرسه علوی تهران در سال ۱۳۶۷ به پایان برد. انگیزه‌های خانوادگی و نیز تحصیل در مدرسه ای با آموزش‌های دینی او را از سالیان دورتر به تحصیل و مطالعه در ادبیات عرب، فقه و اصول و عقاید و معارف دینی واداشت. پس از دبیرستان، در گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد، و در کنار آن، به کسب دانش‌های دینی کلاسیک پرداخت. بدین ترتیب در کنار تداوم مراحل تحصیل در فقه و اصول و نیز کلام و فلسفه اسلامی، تا اندازه ای فلسفه‌های غربی را آموخت. علاقه به پژوهش‌های و آموزش‌های کلاسیک دینی و بهره‌گیری از محضر استادان این حوزه‌ها، او را همچنین به پژوهش تطبیقی باورهای مذهبی و کلامی و اندیشه‌های فیلسوفان اسلامی رهنمون کرد و چند سالی را به تحصیل و مطالعه در کلام، حدیث و عقاید شیعی و فلسفه اسلامی سپری کرد. حسن انصاری پس از چندی به مطالعه تاریخ روی آورد و آن را هم‌زمان با ادامه تحصیل در زمینه فلسفه و دانش‌های دینی کلاسیک پی گرفت. در کنار همه این‌ها، همکاری با دائرةالمعارف بزرگ اسلامی دستمایه‌ای برای آشنایی با شیوه‌های تحقیق تاریخی و شناخت منابع کهن را برای او فراهم کرد. حسن انصاری سال ۱۳۸۱ ایران را به منظور ادامه تحصیل به مقصد فرانسه ترک کرد و تحصیلات تکمیلی ش را در رشته فلسفه و تاریخ ادیان در مدرسه کاربردی مطالعات عالی سوربن ادامه داد. وی نخست موفق به اخذ درجه دیپلم عالی شد (با تدوین دانشنامه‌ای در زمینه سهم محمد بن یعقوب کلینی در حدیث شیعی) و سپس در همین دانشگاه در فروردین ۱۳۸۸ از رساله دکتری خود دفاع کرد (با تدوین پایان‌نامهای در زمینه منابع اندیشه امامت و غیبت در تشیع امامی). او سال ۱۳۸۸ به برلین آمد و دوره پسادکتری ش را در دانشگاه آزاد برلین در چارچوب پروژه «علوم عقلی در اسلام سده میانه» طی کرد. او پژوهشگر ارشد علم کلام و فلسفه اسلامی در دانشگاه آزاد برلین (مؤسسه مطالعات اسلامی) و مدرس اصول فقه و تاریخ علم کلام در این دانشگاه در سالیان گذشته بوده‌است.

فاطمه لاجوردی
فاطمه لاجوردی

فاطمه لاجوردی (زادۀ۳ خرداد ۱۳۴۴، تهران)، عضو هیئت علمی گروه ادیان و عرفان، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی. فاطمه لاجوردی تحصیلات متوسطه خود را در تهران گذراند و با لیسانس زیست‌شناسی از دانشگاه خوارزمی تهران فارغ‌التحصیل شد. وی سپس کارشناسی ارشد خود را در رشتۀ مطالعات اسلامی از دانشگاه برمینگهام انگلستان دریافت کرد و پس از بازگشت به ایران، در مقطع دکتری در رشتۀ ادیان و عرفان تطبیقی، واحد علوم و تحقیقات تهران به تحصیل پرداخت.
لاجوردی از 1382 به تدریس در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری ادیان و عرفان در دانشگاه آزاد اسلامی اشتغال دارد و از 1377 کار خود در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی را آغاز کرده است. وی در 1382 به سمت مدیر بخش ادیان و عرفان دائرة‌المعارف منصوب شد و تا کنون این سمت را بر عهده دارد.

رضا داوری
رضا داوری

رضا داوری اردکانی زاده خردادماه ۱۳۱۲ در اردکان یزد است. او تا دوره متوسطه را در اردکان گذراند و در سال ۱۳۳۰ از دانشسرای مقدماتی اصفهان دیپلم گرفت و به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. داوری اردکانی از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۴ در مدرسه صدر اصفهان که جزو حوزه علمیه اصفهان بود مقدمات صرف و نحو عربی و فقه و اصول را آموخت. در سال ۱۳۳۴ در رشته فلسفه وارد دانشگاه تهران و در سال ۱۳۴۶ موفق به اخذ مدرک دکتری شد. عنوان رسالهٔ دکتری وی «حکمت عملی افلاطون و ارسطو و تأثیر آن در فلسفه سیاسی فارابی» به راهنمایی یحیی مهدوی بود.
از استادان او می‌توان به بدیع الزمان فروزانفر، محمد فاضل تونی، سید کاظم عصار، غلامحسین صدیقی، یحیی مهدوی، علی اکبر سیاسی، محمدباقر هوشیار، صدیق اعلم، مظفر بقایی، جلالی، محسن هشترودی و احمد فردید اشاره کرد.
داوری اردکانی در سال ۱۳۶۲ به درجه استادی دانشگاه تهران نائل آمد. او همچنین در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ در دانشگاه سوربن پاریس، در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ در دانشگاه کمبریج انگلستان و در سال‌های ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا به مطالعه و پژوهش پرداخته‌است.

اسماعیل شمس
اسماعیل شمس

اسماعیل شمس متولد سال ۱۳۵۴ در شهرستان پاوه از توابع استان کرمانشاه است. او با اتمام دوران دبیرستان در زادگاهش، در سال ۱۳۷۲ وارد دانشگاه خوارزمی تهران شد وکارشناسی خود را در رشته تاریخ از آنجا دریافت کرد. اسماعیل شمس پس از آن تحصیلات کارشناسی ارشد و دکترای خود را در فاصله سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳٨۴ در دانشگاههای تهران و تربیت مدرس به انجام رساند و در سال ۱۳٨۵ همکاری با مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی را آغاز کرد.او هم اکنون عضو هیٲت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در تهران است.

اصغر دادبه
اصغر دادبه

اصغر دادبه (زادهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۲۵ در یزد)، استاد فلسفهٔ اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه ادبیات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، همچنین مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشکدهٔ علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال است. اصغر دادبه در سال ۱۳۸۱، در دومین همایش چهره‌های ماندگار، به‌عنوان چهرهٔ ماندگار در عرصهٔ ادبیات عرفانی و فلسفهٔ اسلامی معرفی شد.

روزبه زرین کوب
روزبه زرین کوب

زادۀ ۲۶ آذر ۱۳۴۶ در تهران، پژوهشگر ایرانی تاریخ ایران باستان و استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. او به‌دلیل نگارش رسالهٔ خود تحت عنوان «تحولات مرزهای شرقی ایران از هخامنشیان تا ساسانیان»، برندهٔ نخستین دورهٔ جایزهٔ «سعی مشکور» شد. روزبه زرین‌کوب برادرزادهٔ عبدالحسین زرین‌کوب و فرزند حمید زرین‌کوب است.

بهاءالدین خرمشاهی
بهاءالدین خرمشاهی

نویسنده، مترجم، فیلسوف، روزنامه‌نگار، طنزپرداز، فرهنگ‌نویس، حافظ پژوه، شاعر و استاد دانشگاه ایرانی است. وی تألیفاتی در حافظ‌شناسی و تفسیر اشعار او دارد.
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین گذراند. سپس در رشتهٔ پزشکی پذیرفته شد اما تحصیل در این رشته را در سال سوم نیمه‌کاره رها کرد (۱۳۴۳) و به همراه کامران فانی، سعید حمیدیان و قدمعلی سرامی به تحصیل در رشتهٔ ادبیات فارسی پرداخت. سپس از دانشگاه تهران فوق لیسانس کتابداری گرفت (۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲) و در مرکز خدمات کتابداری مشغول به کار شد.
از استادان وی در رشتهٔ ادبیات فارسی می‌توان به سیدمنوچهر مرتضوی ،ذبیح‌الله صفا، مهدی محقق، سید جعفر شهیدی، پرویز ناتل خانلری، سید صادق گوهرین، ابوالحسن شعرانی و عبدالحمید بدیع الزمانی کردستانی اشاره کرد. او توفیق خود را در مسیر پژوهش‌های قرآنی، مدیون کتاب قانون تفسیر و مولفش سیدعلی کمالی دزفولی می‌داند.
خرمشاهی یکی از قرآن پژوهان و مترجمان قرآن کریم به زبان فارسی است. فعالیت‌های قرآن پژوهی وی را می‌توان به سه حوزه تقسیم کرد؛ نخست کتاب‌ها و مقاله‌های عمومی، دوم نگارش مقاله‌های انتقادی و نقد ترجمه‌های موجود قرآن و سوم ترجمهٔ قرآن کریم. خرمشاهی قرآن را با نثری روان، امروزی و در عین حال ادبی ترجمه کرده‌است. علاوه بر ترجمه و تفسیر این اثر دارای پیوست‌هایی شامل گفتار مترجم، مقاله‌هایی با عنوان‌های قرآن و قرآن پژوهی، تحریف ناپذیری قرآن، فهم قرآن با قرآن، کلمه‌های فارسی در قرآن مجید و واژه‌نامه است. او همچنین از اعضای هیئت علمی دانشنامه تشیع است.

یونس کرامتی
یونس کرامتی

سال در تهران زاده شد. تحصیلات ابتدایی را در مؤسسۀ شریعتی در جنوب تهران گذراند. در سال ۱۳۶۷دیپلم ریاضی ـ فیزیک را از دبیرستان البرز تهران اخذ کرد و در رشتۀ مهندسی برق ـ قدرت در دانشگاه علم و صنعت ایران به ادامه تحصیل پرداخت، سال ۱۳۷۳ نیز تحصیل در دورۀ کارشناسی ارشد الکترونیک را در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران) آغاز کرد. در سال ۱۳۸۴ در رشتۀ فرهنگ و تمدن ملی اسلامی به اخذ درجۀ کارشناسی ارشد نایل شد و از بهمن ۱۳۸۶ تحصیل در دورۀ دکترای تاریخ علم دورۀ اسلامی را در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آغاز کرد و در تیرماه ۱۳۹۲ از پایان‌نامۀ خود با موضوع «جایگزینی (اِبدال) داروهای ساده (ادویۀ مفرده) در سنت داروشناسی/ داروسازی دورۀ اسلامی (تا سدۀ هفتم هجری)» دفاع کرد.
او همزمان با تحصیل در مهندسی برق و از سال ۱۳۷۰ به عضویت بخش تاریخ علم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی درآمد و از آن هنگام تاکنون به عنوان مؤلف و ویراستار علمی و ادبی مقالات حوزه‌های تاریخ علم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و مقالات تاریخ علم، علوم زیستی و پزشکی دانشنامۀ ایران همکاری با این مرکز را ادامه داده است. وی مدیر گروه علوم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. از سال ۱۳۸۲ تاکنون مدیر گروه تاریخ علم دانشنامۀ ایران همان مرکز و از سال ۱۳۸۷ تا کنون مدیر گروه علوم زیستی دانشنامۀ ایران بوده است. وی مدیریت گروه تاریخ علم دانشنامۀ ایران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سرپرستی و ویراستاری علمی ـ ادبی بخش واژگان علمی در گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را نیز از ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ بر عهده داشت.

کتایون مزداپور
کتایون مزداپور


زادهٔ ۱ فروردین ۱۳۲۲ در یزد، زبان‌شناس و پژوهشگر زبان‌های باستانی است.
کتایون مزداپور در یک خانوادهٔ زردشتی متولد شده است؛ تحصیلات ابتدای خود را در مدرسه‌های "گیو" و "انوشیروان دادگر" گذرانده‌است، همچنین وی دیپلم خود را در رشتهٔ ادبیات از "دبیرستان همایون" تهران اخذ کرده‌است.
دکتر کتایون مزداپور دورهٔ کارشناسی خود را در سال ۱۳۳۹ در رشتهٔ علوم اجتماعی آغاز و در سال ۱۳۴۴ به اتمام رسانده‌است، وی همچنین دورهٔ کارشناسی ارشد را در رشتهٔ زبان‌شناسی همگانی و زبان‌های باستان در سال ۱۳۴۹ آغاز و در سال ۱۳۵۹ در مقطع دکترا در رشتهٔ زبان‌شناسی همگانی و زبان‌های باستان فارغ التحصیل شد.

سيد مصطفي‌ محقق‌ داماد
سيد مصطفي‌ محقق‌ داماد

دكتر سيد مصطفي‌ محقق‌ داماد (احمد آبادي‌)، فرزند آيت‌ الله سيد محمد داماد، در 1324 شمسي‌ در شهر قم‌ به‌ دنيا آمد، وي‌ علوم‌ ديني‌ را نزد استادان‌ بزرگ‌ حوزه‌ي‌ علميه‌ي‌ قم‌ فرا گرفت‌ و علاوه‌ بر آن‌ در دانشگاه‌ تهران‌ به‌ تحصيل‌ حقوق‌ و فلسفه‌ي‌ اسلامي‌ پرداخت‌ و به‌ اخذ درجه‌ي‌ فوق‌ ليسانس‌ در هر دو رشته‌ نائل‌ گرديد.
وي‌، مطالعه‌ و تحصيل‌ در رشته‌ي‌ حقوق‌ را پي‌ گرفت‌ و از دانشگاه‌ لوون‌ بروكسل‌ درجه‌ي‌ دكترا دريافت‌ كرد.

عباس سعیدی
عباس سعیدی

عباس سعیدی در نوروز 1329 در محلۀ بازار تهران، در خانۀ پدر بزرگ مادریش زاده شد. پدر او فرزند آخوند ملا بخشعلی و نوۀ شیخ یعقوب، از خانواده‌ای روحانی، زادۀ ضیاآباد قزوین و از کارکنان وزارت کشور بود.
دورۀ ابتدایی را در دبستان بندار رازی (در خیابان لُرزاده) و تحصیل در دورۀ اول متوسطه را در دبیرستان میرداماد (خیابان ری) و دوره دوم متوسطه را در دبیرستان ادیب (خیابان فردوسی) به ‌پایان برد. تحصیلات دانشگاهی را در رشتۀ "بازرگانی" (مدرسة عالی بازرگانی) آغاز کرد، اما در سال 1349 به دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی فعلی) رفت و در رشته جغرافیا ادامه تحصیل داد. او پس از اخذ مدرک کارشناسی (خرداد 1353)، در همان دانشگاه وارد دورة کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی و در اسفند 1355 فارغ‌التحصیل شد. در همان زمان، با دریافت بورس تحصیلی از "دفتر مبادلات آکادمیک" وزارت فرهنگ آلمان، به این کشور رفت و پس از دورۀ شش‌ماهۀ آموزش زبان آلمانی در موسسه گوته (شهر فرایبورگ)، دورۀ دکتری خود را در دانشگاه فیلیپس ماربورگ، زیر نظر پروفسور اکارت اهلرس (ایرانشناس مشهور) آغاز کرد. او پس از گذراندن دروس مرتبط، در سال 1363 از رسالۀ خود (با عنوان "تحولات آقتصاد کشاورزی با تاکید بر اقتصاد آب در ایران (مورد: منطقة اسدآباد همدان") دفاع کرد و به اخذ مدرک دکتری در علوم طبیعی (رشتۀ اصلی جغرافیا و دو رشتة فرعی زمین‌شناسی و اقتصاد تعاون) نایل آمد. سعیدی بلافاصله، با دریافت بورس دیگری از وزارت همکاریهای بین‌المللی آلمان، دورۀ فشردۀ فوق دکترای خود را در زمینه "آموزش دانشگاهی و توسعۀ بین‌اللملل" آغاز و چند هفته پس از اخذ مدرک تحصیلی این دوره (1364)، به ایران بازگشت.
سعیدی از شهریور ماه 1364 به عنوان استادیار به عضویت گروه جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی درآمد. او در سال 1372 درجه "دانشیاری" و در 1385 به درجة "استادی" نایل آمد و در شهریور ماه 1399 (پس از 35 سال خدمت دانشگاهی)، با پایه 37 استادتمامی بازنشسته شد.
او از بدو آغاز فعالیت آموزشی در دانشگاه شهید بهشتی، ضمن همکاری با دانشگاههای مختلف کشور، با نهادها و دستگاههای اجرایی، از جمله جهاد سازندگی، بنیاد مسکن، وزارت مسکن و شهرسازی، همکاری علمی-پژوهشی داشته، ضمن پیشبرد پروژه‌های مختلف، در برنامه‌های توسعة کشور همکاری نزدیک داشته است.
عباس سعیدی در سال 1365 همکاری علمی خود را با مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، با تالیف مقالۀ "آبیاری" آغاز کرد و سالها معاون بخش جغرافیا (دبا) بود. سپس، مدیریت بخش جغرافیای ایران (دانا) را برعهده گرفت. سعیدی تاکنون تالیف و ویرایش علمی مقالات متعددی را در دو مجموعۀ بزرگ "دائرةالمعارف بزرگ اسلامی" (دبا) و "دائرةالمعارف بزرگ ایران" (دانا) برعهده داشته است. او هم‌اکنون مدیر بخش جغرافیای ایران این مرکز علمی- پژوهشی است.

حسین میثمی
حسین میثمی

سیدحسين ميثمی متولد 1343 در قزوين، آموزش موسيقی را از نوجوانی آغاز کرد. وی در دوران فعاليت خويش مباحث آهنگسازی غربی را نزد استادان پرويز منصوری، محمدرضا درويشی فرا گرفت و از سال 1368 از محضر استادان سنتور به ويژه دکتر داريوش صفوت، پشنگ کامکار، محمد رضا شفعيان و استاد فرامرز پايور در دانشگاه بهره برد و بعد از آن در کلاس‌های خصوصی استاد پايور تا سال 1376 حضور داشت. وی کارشناسی موسيقی را در دانشگاه هنر تهران، کارشناسی ارشد در رشتۀ پژوهش‌هنر را در دانشکدۀ هنرهای زيبای دانشگاه تهران و دکترای پژوهش هنر را در دانشگاه هنر تهران به اتمام رساند. او همکاری خود را با دانشگاه هنر از سال 1378 شروع کرد و در اين بازۀ زمانی علاوه بر تدريس مدتی نيز مديرگروهی رشتۀ نوازندگی موسيقی ايرانی را نيز برعهده داشت. وی در سال 1390 به استخدام دانشگاه هنر درآمد و طی سنوات بعدی علاوه بر مدير گروهی چند رشته، مدتی نيز رئيس دانشکده موسيقی بود. هم اکنون نيز عضو هيأت‌های جذب، مميزه و شورای انتشارات دانشگاه هنر و نيز به عنوان دانشيار در دانشکدۀ موسيقی دانشگاه هنر تهران در رشتۀ موسيقی‌شناسی (اتنوموزيکولوژی) مشغول به فعالیت است. در رزومۀ او تأليف مداخل، مقالات متعدد و چند کتاب مشاهده می‌شود. ميثمی از سال 1398 همکاری خود را به عنوان مدیر دپارتمان موسيقی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با اين مرکز آغاز کرد.

عبدالحسین آذرنگ
عبدالحسین آذرنگ

عبدالحسین آذرنگ، فرزند غلامحسین، در آذر 1325 در کرمانشاه به دنیا آمد. پدرش (د 1370ش) کارمند دادگاه استیناف بود و چند کتاب در حقوق به رشتۀ تحریر درآورد. داستانهایی نیز نوشته است که در مطبوعات محلی به چاپ می‌رسید. تألیفی ناتمام در مورد تاریخ کرمانشاه نیز از وی به جای مانده است (فرهنگ ناموران..، زندگی‌نامۀ خود نگاشته).
عبدالحسین، از همان دوران کودکی، به آموختن و حفظ کردن اشعار و لطایف ادب فارسی پرداخت. دورۀ تحصیلات دبیرستان را در 1344ش در زادگاهش به پایان رساند و وارد دانشگاه شیراز شد. و بنا بر سفارش خانواده، در رشتۀ اقتصاد به تحصیل پرداخت، اما چون به آن علم علاقه نداشت، رشتۀ تاریخ را برگزید و در 1349ش از دانشگاه اصفهان لیسانس تاریخ دریافت کرد. ضمن تحصیل در دانشگاه اصفهان، در پی آشنایی با نویسندگانی چون ابوالحسن نجفی و هوشنگ گلشیری و ضیاء موحد، به ادبیات جدید علاقه‌مند شد (همان). پس از خدمت نظام (1349 تا 1351ش)گردید. وی با گذرانیدن چند دورۀ آموزشی نویسندگی خلاق و کامپیوتر، به تکمیل تحصیلات پرداخت. در پی این سفر، علاقۀ جدی به موضوع نشر کتاب پیدا کرد: آذرنگ نشر کتاب را مهم‌ترین رکن فعالیت فرهنگی ایران می‌داند. به عقیدۀ وی تکنولوژی اطلاع‌رسانی، از طریق کتاب متحول شده است؛ و چنانچه برنامه‌ریزان فرهنگ به پیشرفت آن کمک نکنند، این صنعت فرهنگی، آسیبهای جبران‌ناپذیر خواهد دید.

علی اشرف صادقی
علی اشرف صادقی

در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ در خانواده‌ای مذهبی در قم به‌دنیا آمد. پدرش معلم و پدربزرگش، اشرف‌الواعظین، واعظ بود. پدرِ پدربزرگش نیز مجتهد بود. صادقی، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در حکیم نظامی قم ، در ۱۳۳۸ به دانشگاه تهران رفت و در ۱۳۴۱ لیسانس ادبیات فارسی گرفت. وی در ۱۳۴۲ به دانشگاه سوربن در فرانسه رفت و در آنجا در رشتهٔ زبان‌شناسی عمومی ادامهٔ تحصیل داد و در سال ۱۳۴۶، پس از اخذ مدرک دکتری به ایران بازگشت.

علی بلوکباشی
علی بلوکباشی

آقای علی بلوکباشی پس از دریافت دانشنامه کارشناسی ارشد در رشته «زبان‌شناسی همگانی و زبانهای باستانی» دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در ١٣4٩ش به انگلستان سفر کرد و در دانشگاه آکسفورد به تحصیل مردم‌شناسی پرداخت. در این دانشگاه دوره‌های Diploma و B. Litt. و D. Phil را در رشته «انسان‌شناسی اجتماعی» گذراند.
پژوهش در زمینه مسائل مربوط به «مردم‌نگاری و فرهنگ عامه» ایران و مطالعه و بررسی ساختهای اجتماعی، اقتصادی، هنری و فرهنگی و نظامهای ایمانی و عقیدتی در جامعه‌های شهری و ایلی ـ عشایری از عمده‌ترین فعالیتهای ایشان در چند دهه گذشته بوده است. در دانشگاههای تهران، الزهرا و آزاد اسلامی مباحثی از مردم‌شناسی عمومی، فرهنگ عامه ایران، هنرهای نمایشی، شخصیت‌شناسی و... را تدریس می‌کرده است. در کنگره‌ها و مجامع علمی ـ فرهنگی در داخل ایران و خارج از کشور، مانند ونکوور کانادا، مسکو، لنینگراد، لندن و واشنگتن دی. سی امریکا شرکت کرده و مقالاتی ارائه داده است.
تا پیش از انقلاب اسلامی ایران مدیر بخش مطالعات و تحقیقات شهری و معاون پژوهشی مرکز مردم‌شناسی ایران و سردبیر فصلنامه «مردم‌شناسی و فرهنگ عامه ایران» بود. اکنون، عضو شورای عالی علمی دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی و مدیر بخش مردم‌شناسی دفتر پژوهشهای فرهنگی و عضو شورای اجرائی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است و با برخی از مؤسسات و مراکز علمی ـ پژوهشی ایران همکاری علمی و قلمی و مشورتی دارد.

عنایت الله فاتحی نژاد
عنایت الله فاتحی نژاد

عنایت الله فاتحی نژاد
وی در سال ۱۳۴۰ در روستای کریت از توابع شهرستان طبس به دنیا آمد تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در طبس و مشهد ادامه داد . سپس در رشته زبان و ادبیات عرب در دانشگاه علامه طباطبایی تهران ، دانشگاه تهران و واحد علوم و تحقیقات تا مرحله دکتری به ادامه تحصیل پرداخت .
از سال ۱۳۷۱ در دانشکده الهیات دانشگاه تهران و سپس دانشگاه الزهرا ء و دانشگاه آزاد به تدریس پرداخت و هم اکنون به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران و مدیر بخش ترجمه دائره المعارف بزرگ اسلامی و عضو شورای عالی این مرکز به فعالیت خود ادامه می دهد .
از وی تاکنون شش کتاب و ۱۶۸ مقاله در حوزه ادبیات عرب و تاریخ و فرهنگ ایران به چاپ رسیده است.

عنایت الله مجیدی
عنایت الله مجیدی

14 آذر ماه 1322 شمسي در قرية كوشك بخش رودبار الموت به دنيا آمدم. چند سالي در همانجا، نزد آقا سيّدباقر حسيني ـ دائي نگارنده ـ كه مكتب دار ولايت بود، قرآن و اصول عقايد را آموختم. در سال 1333 به تهران آمدم. تحصيلاتم در نظام جديد، در مدرسة آموزش و پرورش شميران و نيز مدرسة همّت تجريش بود. بعد از اين مراحل، در رشتة منقول(= حقوق اسلامي) تحصيل خود را دنبال كردم و به اخذ گواهي نامه مربوط نايل آمدم. به اقتضاي شغل رسمي‌ام، - كه كتابداري است - چند دوره كتابداري را نيز گذرانده ام.
* به لطف استاد بديع الزّمان فروزانفر، از آذر ماه 1338 در دانشكدة علوم معقول و منقول(اكنون الهّيات و معارف اسلامي) به عنوان كتابدار مشغول بكار شدم . سالها به عنوان مخزن دار كتابخانه، فهرست نويس كتابهاي چاپي، مسئول بخش گردش كتاب، مسئول گردآوري منابع تحقيق مورد نياز كتابخانه، انجام وظيفه مي‌كردم و از فروردين 1358 تا پايان ارديبهشت ماه 1370 رئيس كتابخانة دانشكدة الهياّت بودم و با همين سمت بازنشسته شدم. مدتي نيز رئيس كتابخانة‌«بنياد مولوي» بودم. همكاري من با مركز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي ـ به معرفي استاد محمد تقي دانش پژوه - از سال 1364 شروع شد و از همان تاريخ تا هم اكنون كه آذر ماه 1389 است، - علاوه بر عضویت در شورای عالی علمی- رياست كتابخانه و مركز اسناد دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي را به عهده دارم.
در سراسر دوران فعاليت فرهنگي خويش جز به امر كتاب و كتابداري، به هيچ كار رسمي ديگري نپرداخته‌ام، يعني 51 سال و هفت ماه كتابدار و در خدمت اهل دانش بوده ام. ديگر آنكه در مدت اين خدمتگزاري، افتخار مصاحبت و همكاري نزديك چند تن از استادان گرانقدر را در كتابخانة‌ دانشكدة الهيات را داشته ام؛ از آن ميان بايد از استادان دانشمند محمد تقي مدرس رضوي، حكمت آل آقا، استاد محمد تقي دانش پژوه، دكتر محمد باقر حجتي، دكتر حسينعلي هروي ياد كنم.
درست است كه بيشترين دوران عمر اداري من در كتابخانة‌ دانشكدة‌ الهّيات گذشته است و احياناً در حفظ و تكميل آن كتابخانه سهمي داشته ام، اما توفيقي كه در طي سالهاي 1364 تا 1389 در كتابخانة‌ دائرة‌المعارف بزرگ ا سلامي نصيب من بوده است، كمتر از آن نيست؛ پنهان نمي كنم كه بخش اعظم اين موفقيت ، در حقيقت مرهون بافت سازماني اين مركز و شيوة‌مديريت آن است. از اينرو بگمانم در همين مدت نسبتاً كوتاه در تأسيس يك كتابخانة‌ عظيم تاحدي ايفاي نقشي كرده ام. سفرهايي كه - براي گردآوري منابع اين كتابخانه و آشنايي با مراكز علمي و فرهنگي - به كشورهاي پاكستان، هند، تركيه، سوريه، لبنان داشته‌ام به تجربيات شغليم افزوده است. خوشحالم كه امروز اين كتابخانه، در شُمار گنجينه هاي طراز اول كشور قرار دارد. به هر صورت خوشنود است كه خداوند، سرنوشت مرا با همنشيني كتاب واهل علم رقم زده است.

غلامحسین ابراهیمی دینانی
غلامحسین ابراهیمی دینانی

متولد 5 دی ماه سال 1313 در روستای دینان حومه شهر اصفهان پس از پایان تحصیلات ابتدائی در همان روستا براساس انگیزه‌های دینی به حوزه علمیه اصفهان رفتم و در مدرسه نیم آورد که از مدارس قدیمی و معروف آن شهر است به تحصیل عاوم دینی از قبیل صرف، نحو، منطق، معانی بیان، اصول و فقه اشتغال پیدا کردم بعد از آن برای تکمیل تحصیلات به شهر قم وارد شدم و در محضر اساتید بزرگ آن شهر به تحصیل فقه و اصول دادامه دادم.
در همان ایام ضمن این که در درس‌های خارج فقه و اصول شرکت می‌کردم در درس‌های فلسفه علامه طباطبائی نیز حضور پیدا می‌کردم. علاوه بر درس‌های روزانه خود که غالباً تدریس کتاب اسفار ملاصدرا و شفای ابن‌سینا را شامل می‌شد جلسه‌های خصوصی تدریس فلسفه در شب‌های پنج‌شنبه و جمعه را به‌عهده داشت که بنده نیز در آن جلسات شرکت فعال و مداوم داشتم علامه طباطبائی در هر سال چند ماه نیز در شب‌های جمعه به تهران می‌رفتند و با پرفسور هانری کرسی فرانسوی در موضوعات مختلف دینی و فلسفی به گفتگو می‌پرداختند این بنده به همراه مرحوم علامه به تهران می‌رفتم و در آن جلسات شرکت می‌کردم پس از وفات آیۀاللـه بروجردی که رئیس حوزه علمیه قم بود بنا به عللی قم را ترک کردم و با ورود به شهر تهران از طریق کنکور به دانشگاه تهران وارد شدم و تا اخذ درجه دکتری در رشته فلسفه به تحصیلات خود ادامه دادم پس از اخذ درجه دکتری به دانشگاه فردوسی شهر رفتم و در آنجا به تدریس فلسفه اسلامی مشغول شدم در سال 1362 به دانشگاه تهران منتقل شدم و تا هم اکنون در گروه فلسفه آن دانشگاه به تدریس فلسفه اشتغال دارم

فتح الله مجتبایی
فتح الله مجتبایی

فتح‌الله مجتبایی در18 آذر سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان اراک فرا گرفت. پدر و اجداد وی از مستوفیان دوران قاجار بودند و جد و نیای ایشان از بزرگان صوفیه طریقت نعمت‌اللهی، مجتبایی در چنین خانواده‌ای تعلیمات مقدماتی را پشت سر گذاشت و همین زمینه نیز مطالعات او را به تاریخ ادیان و فلسفه شرق و هند کشاند. در سال ۱۳۳۲ از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت، و از آن سال تا ۱۳۳۸ در دبیرستانهای اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبانهای خارجی اشتغال داشت. در ۱۳۳۹ از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روشهای جدید تألیف کتابهای درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در ایالات متحدهٔ آمریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتابهای درسی در ادبیات برای دبیرستانها شد.
دکتر مجتبایی در دوران تحصیل خود از محضر استادان بزرگی در داخل و خارج از کشور استفاده نمود و برای آشنایی با عرفان هندی مسافرت‌های متعددی به هند و پاکستان داشت. دکتر مجتبایی درجه دکتری تاریخ ادیان و فلسفه شرق را از دانشگاه هاروارد آمریکا در سال ۱۳۵۰ اخذ نمود و در مرکز مطالعات ادیان جهان آمریکا، تاریخ تطبیقی ادیان را تحصیل نمود. دکتر مجتبایی هم‌اکنون عضو هیئت علمی مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی و همچنین عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. از دکتر فتح‌الله مجتبایی تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده‌است.

کامران فانی
کامران فانی

زادۀ ۲۵ فروردین ۱۳۲۳ درشهر قزوین، نویسنده، مترجم، کتابدار و نسخه‌پژوه ایرانی است.
او در سال ۱۳۴۱ وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شد و پس از دو سال تغییر رشته داد، تا در رشته زبان و ادبیات فارسی درس بخواند. در سال ۱۳۴۷ او در رشته زبان و ادبیات فارسی همراه با قدمعلی سرامی، بهاءالدین خرمشاهی، سعید حمیدیان و جواد برومند سعید از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و از محضر استادان بزرگی چون عبدالحسین زرین‌کوب، ذبیح‌الله صفا، دکتر حسن مینوچهر، پرویز ناتل خانلری، بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی و بهرام فره‌وشی بهره برد. او در سال ۱۳۵۲ از دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران فوق لیسانس علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی گرفت. فانی از سال ۱۳۵۹ در کتابخانۀ ملی ایران کار می کند و عضو هیئت علمی، مشاور ریاست و عضو شورای عالی مشاوران این کتابخانه است. فانی همچنین عضو هیئت امنای کتابخانه مجلس و عضو شورای عالی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است.

مجدالدین کیوانی
مجدالدین کیوانی

مجدالدین کیوانی، فرزند سیدابوالفضل در دهم بهمن سال ۱۳۱۶ در اصفهان به دنیا آمد. وی خرداد ۱۳۴۰ لیسانس خود را از دانشگاه تربیت معلم (دانشسرای عالی سابق)، اخذ کرد و پس از گذراندن دوره تعلیم و تربیت دو زبانه در دانشگاه ویلز انگلستان در سال ۱۳۴۴، دکترای خود را در رشته زبان‌شناسی کاربردی در همان دانشگاه در سال ۱۳۴۷ به پایان رساند. کیوانی، پیش از بازنشستگی از مشاغل رسمی، در چندین دانشگاه و دانشکده به تدریس مشغول بود. تاکنون نزدیک به ۲۴۰ مقاله توسط کیوانی، تألیف، ترجمه یا ویرایش و ۱۷ عنوان کتاب نیز از وی ترجمه شده است

محمدجواد حجتی کرمانی
محمدجواد حجتی کرمانی

محمدجواد حجتی ‌کرمانی در ۱۳۱۱ش در کرمان و در خانواده‌ای روحانی متولد شد. او فرزند حاج میرزا عبدالحسین حجتی‌ کرمانی، روحانی نام‌آور کرمان، است. مادرش نیز از خاندان علم و روحانیت بود. سالها در کرمان علاوه بر کسب فیض از محضر پدر و مادر از دیگر علما چون آیت‌الله صالحی ‌کرمانی، شیخ عباس حقیقی، سید احمد فخر مهدوی و شیخ محمدحسین برهان لاهیجی و... نیز بهره برد. سپس به قم عزیمت کرد و در آنجا در جلسات درس مدرسین حوزۀ علمیه مانند آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی، آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی ‌تبریزی و آیت‌الله حسینعلی ‌منتظری شرکت کرد و به تحصیل فقه، اصول و فلسفه پرداخت.
از منظر سیاسی به جز مرحوم سید محمدخلیل قوام ‌شهدادی در کرمان مجذوب شهید سید مجتبی نواب‌ صفوی بود و در حد سخنرانی و نگارش مقاله، فعالیت سیاسی می‌کرد. با شروع نهضت اسلامی به رهبری علما در حد توان در مبارزه حضور داشت. به واسطۀ مبارزه با حکومت شاه و سخنرانیهای اعتراض‌آمیز و همچنین عضویت در حزب ملل اسلامی بیشتر دوران قبل از انقلاب را در زندان و تبعید گذراند. در 1343ش حدود چهار ماه و از 1344 تا 1354ش به مدت 10 سال در زندان به سر برد.
او اولین امام جمعۀ شهر کرمان پس از انقلاب بود و به نمایندگی دورۀ اول مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان قانون اساسی انتخاب شد. همچنین نمایندۀ مجلس خبرگان رهبری در دورۀ دوم از کرمان (1369-1377)، مشاور فرهنگی ریاست جمهوری (1363-1368)، مشاور فرهنگی وزارت امور خارجه (1368-1377) و رئیس هیئت امنای بنیاد فرهنگ و اندیشۀ معاصر (1376-1377) بوده است. وی عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی است.

محمد خاکی
محمد خاکی

محمد خاکی متولد ۱۳۱۷ در شهر قم است. او دارای کارشناسی معقول (فلسفه) از دانشکدۀ معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است.همچنین رتبۀ هم‌طرازی استادی در رشته ویراستاری را ازسوی شورای ترفیعات علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی دریافت کرده است.شيوه نامۀ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی از تألیفات اوست.

سید کاظم موسوی بجنوردی
سید کاظم موسوی بجنوردی

سیّد محمّدکاظم موسوی بجنوردی (زادهٔ ۱۳۲۱ در شهر نجف) از سیاستمداران و اندیشه‌وران ایرانی است. او مؤسس و رهبر حزب ملل اسلامی، از مؤسسان حزب جمهوری اسلامی و عضو کمیتهٔ مرکزی آن، استاندار اصفهان در سال آغازین انقلاب، نماینده تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی، بنیانگذار و رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی)، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دورهٔ رئیس‌جمهوری سید محمد خاتمی (۱۳۷۶–۱۳۸۴) و هشت سال مشاور فرهنگی او بود.

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری


محمد مجتهد شبستری در سال 1315 در شبستر (آذربایجان شرقی) چشم به جهان گشود. در سال 1330 برای تحصیل در علوم اسلامی وارد حوزه علمیه قم گردید. مدت 18 سال در این حوزه به تحصیل و تحقیق در فلسفه و کلام اسلامی، فقه و اصول و تفسیر پرداخت و در بالاترین سطوح حوزوی تحصیلات خود را به پایان رساند. در سال 1348 دو تن از مراجع تقلید شیعه و مرحوم دکتر سید محمد بهشتی از وی دعوت کردند تا برای ادارۀ مرکز اسلامی هامبورگ (آلمان) به آن کشور برود. او این دعوت را پذیرفت و به اتفاق خانواده به شهر هامبورگ رفت و در آنجا اقامت گزید. وی با سمت مدیر مرکز اسلامی هامبورگ مدت 9 سال در کشور آلمان اقامت داشت. اقامت در اروپا برای وی فرصتی پیش آورد تا با تسلط بر زبان آلمانی در فرهنگ و تمدن غرب به ویژه فلسفه جدید و الهیات مسیحی از نزدیک مطالعات و تحقیقاتی به عمل آورد.
مجتهد شبستری در سال 1357 به ایران بازگشت. در اولین دوره انتخابات مجلس شورای ملی پس از انقلاب وی از آذربایجان شرقی به نمایندگی مجلس شورا انتخاب شد. وی پس از پایان دوره اول مجلس شورای اسلامی با دعوت وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران عضو هیأت علمی دانشگاه تهران شد و در دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه فلسفه و کلام اسلامی مشغول تدریس شد و سپس به گروه ادیان و عرفان همان دانشکده انتقال یافت. در سالهای بعد وی به رتبه دانشیاری و سپس رتبه «استاد تمام» ارتقاء یافت.
او در دانشکده الهیات، سالهای متمادی در رشته‌های کلام تطبیقی، تاریخ ادیان تطبیقی و عرفان تطبیقی (یهودیت، مسیحیت، اسلام، بودیسم و هندوئیسم) در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس کرد. راهنمائی و یا مشاوره ده‌ها رساله کارشناسی ارشد و دکتری در دروس تخصصی یاد شده را بر عهده گرفت.
در سال 1385 که موج بازنشسته کردن استادان دگراندیش دانشگاههای ایران راه افتاد با اینکه 19 سال بیشتر از خدمت رسمی مجتهد شبستری در دانشگاه تهران سپری نشده بود و او تنها استاد تمام گروه ادیان وعرفان دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران بود و گروه آموزشی نیاز مبرم به حضور او را اعلام کرده بود وی را مشمول بازنشستگی اجباری سنی کردند. پس از بازنشستگی، دو دانشگاه‌ از آلمان و اتریش جهت تدریس از وی دعوت به عمل آوردند ولی او به علت وضعیت نامساعد مزاجی آن دعوت‌ها را نپذیرفت.
مجتهد شبستری از آغاز تأسیس دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی عضو شورای علمی این دائرة المعارف بوده و مقالات متعددی از وی در این دائرة‌المعارف به چاپ رسیده است.

مهدی محقق
مهدی محقق

در دهم بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی در مشهد در خانواده‌ای روحانی و اصالتاً دامغانی به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ عباسعلی محقق خراسانی و پدربزرگش ملا بمانعلی محقق دامغانی بود. مهدی محقق تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال ۱۳۱۷ به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایی و متوسطه دنبال کرد. از سال ۱۳۲۳ شروع به تحصیلات حوزه‌ای کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ در سال‌های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ به مشهد آمد و در مدرسهٔ نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه‌های علمیهٔ مشهد و تهران تا مرحلهٔ اجتهاد فرا گرفت و موفق به اخذ درجهٔ اجتهاد از آیت‌الله محمدحسین کاشف‌الغطاء و آیت‌الله محمدتقی خوانساری گردید.
در سال ۱۳۲۷ وارد دانشگاه تهران شد و دورهٔ دکتری الهیات را در سال ۱۳۳۷ به پایان رسانید و در سال ۱۳۳۸ موفق به اخذ درجهٔ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۳۹ پس از شرکت در آزمون دانشیاری به عضویت هیئت آموزشی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد و پیش از آن به‌مدت نه سال در دبیرستان‌های تهران تدریس کرده بود که مدت سه سال از آن مدیر بخش کتب خطی کتابخانهٔ ملی فرهنگ هم بود. در سال ۱۳۴۵ به مقام استادی دانشگاه نائل آمد و تا سال ۱۳۶۱ که بازنشسته گردید با همان سمت در گروه‌های زبان و ادبیات فارسی و عربی و فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه اجتماعی دانشگاه تهران به تدریس درس‌های مختلف پرداخت. طی سال‌های ۱۳۴۷–۱۳۴۴ و ۱۳۵۷–۱۳۵۵ و ۱۳۶۱–۱۳۶۰ در دانشگاه مک‌گیل کانادا به تدریس فلسفه و کلام و عرفان اسلامی پرداخت و در سال ۱۳۴۷ شعبهٔ مؤسسهٔ مطالعات اسلامی آن دانشگاه را در تهران تأسیس کرد.
در سال ۱۳۵۳ به‌عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد و با استفاده از امکانات مؤسسهٔ مطالعات اسلامی ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشت و نیز در همین سال به‌عنوان عضو هیئت امناء با انجمن فلسفه همکاری کرد و در نشر آثار علمی دانشمندان شیعی ایرانی به وسیلهٔ آن انجمن در این توفیق علمی سهیم گردید.

جلال خالقی مطلق
جلال خالقی مطلق

جلال خالقی مطلق در ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ در تهران متولد شد.
وی تحصیلات دبستان و دبیرستان را در تهران تکمیل کرد. با پایان یافتن دوره‌های تحصیل در مدرسه، خالقی مطلق به آلمان رفت و دوره‌های تحصیلات دانشگاهی را در آلمان گذراند. برای تحصیل در مقطع دکترا، جلال خالقی مطلق در سه رشته شرق‌شناسی، ژرمانیستیک (زبان و ادبیات آلمانی) و مردم‌شناسی در دانشگاه کلن آلمان ثبت نام کرد. زمینه پژوهشی او در رشته مردم‌شناسی، قوم مایا و سرخ پوستان بود. در رشته ژرمانیستیک، خالقی مطلق برای نخستین بار با حماسه‌ها و اساطیر آلمان و دیگر ملل به‌طور علمی - پژوهشی آشنا شد. در واقع آشنایی او با فنون بررسی اسطوره‌ها و حماسه‌ها، از حماسه‌ها و اسطوره‌های غیرایرانی شروع شد و سپس به شاهنامه رسید. موضوع رساله دکترای او، زنان در شاهنامه بوده که به زبان آلمانی نوشته شد و به زبان‌های انگلیسی و فارسی هم ترجمه شده‌است. سرانجام جلال خالقی مطلق در سال ۱۹۷۰ میلادی از دانشگاه کلن آلمان در رشته‌های شرق‌شناسی، ژرمانیستیک و مردم‌شناسی مدرک دکترا گرفت. بعد از آن، او در واحد مطالعات شرق‌شناسی در دانشگاه هامبورگ آلمان مشغول به کار شد و همچنین به مطالعه نسخه‌های خطی شاهنامه پرداخت.
از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ میلادی، جلال خالقی مطلق مشغول بررسی نسخه‌های خطی و دستنویس شاهنامه بود و محسنات و معایب هر نسخه را در نشریات مختلف گزارش می‌کرد. او در این یک دهه توانست بیش از پنجاه نسخه خطی از شاهنامه را بررسی بکند که تبدیل به شالوده کار او برای تصحیح شاهنامه شد.
مهم‌ترین دستاورد جلال خالقی مطلق، تصحیح شاهنامه فردوسی است که در هشت دفتر که طی سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۶ در نیویورک زیر نظر احسان یارشاطر انتشار یافت. تصحیح شاهنامهٔ فردوسی، حاصل بیش از سی سال کار مداوم خالقی در گردآوری و بررسی کهن‌ترین دست‌نویس‌های شاهنامه و مقابلهٔ آنها با پیروی از روش‌های جدید تصحیح متون است. دورهٔ شاهنامهٔ خالقی در سال ۱۳۸۷ توسط مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در تهران تجدید چاپ شد.

علی بهرامیان
علی بهرامیان

علی بهرامیان، عضو شورای عالی علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و پژوهشگر تاریخ صدر اسلام است که طی سالیان متمادی به تحقیق و پژوهش تاریخی و فرهنگی پرداخته است. او هم اکنون معاون علمی مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی است.

محمود جعفری دهقی
محمود جعفری دهقی

محمود جعفری دهقی متولد ۱۳۲۹ ساکن تهران است. دوران دبیرستان را در دبیرستان بوعلی سینای تهران به اتمام رساند. کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در مدرسۀ عالی ادبیات و زبانهای خارجی و کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی را در دانشگاه شیراز و دوره دکتری در همین رشته را در دانشگاه لندن (SOAS) گذراند. دروس ادبیات فارسی، زبانهای باستانی، ایرانشناسی را در دانشگاه های علوم پزشکی شیراز، دانشگاه لندن، دانشگاه هاروارد و دانشگاه تهران تدریس کرد. در حال حاضر استاد زبانهای باستانی و ایرانشناسی در دانشگاه تهران است. وی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۴ مدیر گروه فرهنگ و زبانهای باستانی در دانشگاه تهران بوده است. ایشان همچنین مسؤل راه‌اندازی گروه ایران‌شناسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بوده است. جعفری دهقی مشاور علمی مرکز مطالعات اوستا (Avestan Digital Archive) دانشگاه سالامنکای اسپانیا؛ عضو هیئت علمی مجموعه کتیبه‌های ایرانی: (CII):CORPUS INSCRIPTIONUM IRANICARUM از سال ۲۰۱۶ تا کنون؛ عضو شورایعالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی از ۱۳۹۱؛ رییس انجمن علمی ایرانشناسی؛ رییس انجمن شاهنامه پژوهی؛ دبیر علمی نخستین، دومین، سومین و چهارمین همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال)، تهران بوده است. جعفری دهقی مؤلف کتابهای ماتیکان یوشت فریان، سازمان انتشارات فروهر، تهران ۱۳۶۵؛ گزیده اشعار خواجوی کرمانی، انتخاب، مقدمه، توضیحات و واژه نامه، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، ۱۳۷۰؛ بازشناسی منابع تاریخ ایران باستان، انتشارات سمت، تهران ۱۳۸۲؛ جرعه بر خاک (یادنامه مرحوم استاد ماهیار نوابی) انتشارات مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی ۱۳۸۷؛ درآمدی بر زبان بلخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۹۲؛ راهنمای کتیبه‌های فارسی میانه (پهلوی ساسانی)، انتشارات سمت، تهران ۱۳۹۵؛ دادستان دینی، آکتا ایرانیکا، ۱۹۹۸ و مترجم ایرانیان در بابل هخامنشی، از محمد دندامایف، انتشارات ققنوس ۱۳۹۲ و نیز ادبیات ختنی، تألیف مائورو مجّی، تاریخ ادبیات فارسی، به کوشش رونالد امریک و ماریا ماتسوخ. تهران ۱۳۹۳ و نیز سرویراستار بخش ایران باستان مجموعه ۲۰ جلدی تاریخ جامع ایران، تألیف مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. وی همچنین بیش از شصت مقاله فارسی و انگلیسی در نشریات داخلی و خارجی و دانشنامه ها تالیف کرده است.

فرهاد دفتری
فرهاد دفتری

زادۀ سال ۱۳۱۷ در بروکسل، مورخ و اسماعیلی‌شناس ایرانی است.
فرهاد دفتری در سال ۱۳۱۷ در شهر بروکسل در بلژیک متولد شد. پس از یکی دو سال همراه خانواده به ایران آمد و تحصیلات ابتدایی تا متوسطه (کلاس نهم) را در مدرسه البرز به پایان رساند. حدود ۲ سال در ایتالیا و ۳ سال در انگلستان و در سال ۱۳۳۷ برای ۱۴ سال به آمریکا رفت و بدون وقفه مدارج لیسانس، فوق لیسانس و دکترایش در رشته اقتصاد از دانشگاه برکلی کالیفرنیا اخذ نمود. او تقریباً از سال آخر تحصیلات دکترای اقتصاد به مطالعات اسماعیلی علاقه‌مند شد. وی سپس به ایران بازگشت و مدتی در سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی ایران به کار پرداخت و در دانشگاه شهد بهشتی (ملی سابق) تدریس کرد.
فرهاد دفتری سال‌ها پیش به انگلستان رفت و در حال حاضر به عنوان استاد «تاریخ اسماعیلیه» در مؤسسه مطالعات اسماعیلی لندن به تدریس و تحقیق مشغول است. دکتر دفتری کار مطالعه و تحقیق دربارهٔ اسماعیلیه را از حدود سی سال پیش شروع کرد. وی آغاز مطالعات اسماعیلی خود را از طریق آشنایی با آثار ایوانف می‌داند. وی اکنون رئیس مشترک موسسه مطالعات اسماعیلیه لندن می‌باشد .

ژاله آموزگار
ژاله آموزگار

زادهٔ ۱۲ آذر ۱۳۱۸ در خوی، پژوهشگر ایرانی فرهنگ و زبان‌های باستانی است. او دکتری زبان‌های باستانی (به‌طور دقیق‌تر، زبان‌های ایرانی و ادبیات مزدیسنی) از دانشگاه سوربن دارد و بیش از ۳۰ سال در دانشگاه تهران تدریس کرده‌است.
ژاله آموزگار از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۹ به عنوان پژوهشگر در بنیاد فرهنگ ایران مشغول به کار شد. از سال ۱۳۴۹ به عنوان استادیار در گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد و از سال ۱۳۶۲ به عنوان دانشیار و از سال ۱۳۷۳ تاکنون به عنوان استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تدریس و تحقیق اشتغال داشته‌است. او به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، ترکی، پهلوی و اوستایی مسلط است.
او در سال ۱۳۹۵ جوایزی چون لژیون دونور از وزارت فرهنگ فرانسه و جایزه سرو ایرانی (در زمینه میراث فرهنگی) را دریافت کرد.

غلامرضا اعوانی
غلامرضا اعوانی

زادهٔ ۵ اسفند ۱۳۲۱ در سمنان، فیلسوف ایرانی و استاد سابق گروه فلسفهٔ دانشگاه شهید بهشتی است. او چهرهٔ ماندگار سال ۱۳۸۲، عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم، رئیس انجمن حکمت و فلسفهٔ ایران ، رئیس سابق مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران و برگزیده جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان در سال 1390 است.
غلامرضا اعوانی در سال ۱۳۴۵ از دانشگاه بیروت لیسانس فلسفه گرفت. فوق لیسانس فلسفه را در سال ۱۳۴۷ از دانشگاه تهران دریافت کرد. در سال ۱۳۵۵ از دانشگاه تهران درجه دکتری در فلسفه گرفت. از سال ۱۳۴۷ عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) بوده‌است. او در شرح زندگی خود می‌گوید:
من پنجم اسفند ماه ۱۳۲۱ هـ. ش در شهرستان سمنان به دنیا آمدم و تحصیلات ابتدایی و متوسطه رادرهمانجا، به پایان رساندم. در دوران دبیرستان، شاگرد اول بودم و همزمان از حضور علمایی که در محافل علمی شهرستان سمنان بودند، بهره می‌بردم. پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه، با استفاده از بورس تحصیلی، به دانشگاه بیروت رفتم و با مدرک لیسانس فلسفه از آنجا فارغ‌التحصیل شدم. پس از آن به ایران آمدم و مقاطع فوق لیسانس و دکترا را در رشته فلسفه اسلامی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذراندم همچنین در انجمن فلسفه ایران که هم اکنون مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نام دارد، در محضر پروفسور ایزوتسو و پروفسور هانری کوربن شاگردی کردم و تاکنون حدود ۹ اثر، تألیف، ترجمه و تصحیح نموده‌ام.

عباس انواری
عباس انواری

عباس انواری در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۲۲ در شهرتهران چشم به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان دولتی امیدی و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان غیرانتفاعی هدف به پایان برد. در سال ۱۳۴۱ به دانشکده فنی دانشگاه تهران راه یافت و موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته مهندسی برق گردید. او چند سال بعد برای تحصیل در مقطع دکترا در رشته فیزیک عازم کشور سوئد شد و ابتدا در دانشگاه اوپسالا تحت نظارت روبرت نیلسون در زمینه فیزیک لیزر و فیزیک پلاسما به کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی پرداخت که منجر به چاپ چندین مقاله علمی گردید. سپس به دانشگاه چالمرز در کشور سوئد منتقل شد و پایان‌نامه دکترای خود را تحت عنوان «مطالعه تخلیه‌های الکتریکی در گازها» تحت نظارت هانس ویلهلمسون تهیه و در سال ۱۹۷۴ میلادی مدرک دکترای خود را از ان دانشگاه دریافت نمود.
او پس از بازگشت به ایران در دو دوره بین سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ و ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ ریاست دانشگاه صنعتی شریف را بر عهده داشت. وی همچنین در دو دوره عهده‌دار ریاست دانشکده فیزیک این دانشگاه بوده‌است. او سرپرست علمی بخش علوم پایه و مهندسی «دانشنامه ایران» و عضو هیئت مدیره و هیئت مؤسس دانشگاه غیردولتی خاتم نیز می‌باشد.

حسن انوری
حسن انوری

زادهٔ ۱۰ اسفند ۱۳۱۲ در تکاب، استاد بازنشستهٔ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم تهران، سرپرست تألیف فرهنگ بزرگ سخن، مصحّح گلستان سعدی، و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. او به‌عنوان چهرهٔ ماندگار در رشتهٔ «ادبیات» معرفی شده‌است. همچنین، بخشی از پژوهش‌های او به حافظ‌پژوهی اختصاص دارد. وی برخی از حروف (مجلدات) لغت‌نامه دهخدا را نیز تدوین کرده‌است. ایشان اصالتاً آذری‌تبار هستند.

احمد پاکتچی
احمد پاکتچی

احمد پاکتچی در 1342ش در تهران زاده شد. وی دروس حوزوی را تا مرحلۀ خارج پی گرفت. همچنین دورۀ کارشناسی را در رشتۀ تاریخ در دانشگاه تهران گذراند و دکتری مطالعات ادیان با گرایش فرق اسلامی آسیای مرکزی از دانشگاه دولتی قزاقستان، دکتری زبان‌شناسی تاریخی با گرایش زبانهای آسیای مرکزی از همان دانشگاه و دکترای معادل فقه و مبانی حقوق اسلامی را داراست. او به چندین زبان از جمله عربی، انگليسی، روسی و فرانسه، و نيز برخی زبانهای باستانی ايرانی و سامی آشنايی دارد. از 1368ش مدير گروه علوم قرآن و حديث و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، از 1370ش مدیر گروه فقه، علوم قرآنی و حدیث در این مرکز است. وی همچنین سالها مديريت بخش ترجمۀ دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی به انگلیسی، «اسلامیکا» را عهده‌دار بوده است. وی عضو وابستۀ گروه مطالعات روسیه در دانشکدۀ مطالعات جهان دانشگاه تهران، و حلقۀ نشانه‌شناسی تهران بوده و مدت 8 سال رياست اين حلقه را برعهده داشته است . از 1378 تا 1395ش مدیرگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق بود. وی عضو هيئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و در فاصله سال‌های 1397 تا 1399ش ریاست پژوهشکدۀ دانشنامه‌نگاری آن پژوهشگاه را بر عهده داشت. وی از سال 1399 تا کنون سفير و نماينده دائم جمهوری اسلامی ايران در يونسکو است.

نصرالله پورجوادی
نصرالله پورجوادی

نصرالله پورجوادی در 1322ش در تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر به پایان رساند. در 1341ش به امریکا رفت، ابتدا به تحصیل در رشتۀ روان‌شناسی پرداخت و سپس از روان‌شناسی به فلسفه تغییر رشته داد. در 1346ش موفق به دریافت لیسانس در رشتۀ فلسفه از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو شد. پس از آن به ایران بازگشت و در رشتۀ فلسفه در دانشگاه تهران فوق‌لیسانس و سپس دکتری گرفت. منوچهر بزرگمهر، ابوالحسن جلیلی، احمد فردید، سید حسین نصر و جواد مصلح از جمله استادان وی در این دوران بودند.
دکتر پورجوادی طی سالهای ۱۳۵۱ تا ۱۳۶۳ش استادیار فلسفه، منطق و عرفان اسلامی در دانشگاه صنعتی شریف و در سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۶ش دانشیار فلسفه در دانشگاه تهران و از ۱۳۷۶ش استاد این دانشگاه بوده است. در ۱۳۸۷ش از دانشگاه تهران بازنشسته شد. او به عنوان استاد مدعو در دانشگاه گرگورین در رم و دانشگاه کل گیت، مریلند و کارولینای شمالی در آمریکا تدریس کرده است.
در 1359ش به اتفاق همکاران دانشگاهی مرکز نشر دانشگاهی را تأسیس کرد و تا 1382ش ریاست آنجا را بر عهده داشت. در مدت فعالیت وی حدود 1300 عنوان کتاب در این مرکز به چاپ رسید. وی مدیرمسئول و سردبیر مجلۀ نشر دانش و همچنین دهها مجلۀ دیگر از جمله مجلۀ معارف بود که در مرکز نشر دانشگاهی به چاپ می‌رسید.
دیگر مسئولیتهای پیشین ایشان به قرار زیر است: رئیس مرکز تعلیمات عمومی دانشگاه صنعتی شریف، مدیرمسئول انتشارات دانشگاه صنعتی شریف و مدیرعامل بنیاد دانشنامۀ جهان اسلام. وی همچنین عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.

مسعود جلالی مقدم
مسعود جلالی مقدم

مسعود جلالی‌مقدم در 1330ش در تهران متولد شد. پس از اخذ دیپلم ریاضی، تحصیلات خود را در رشتۀ ادیان و عرفان ادامه داد و موفق به اخذ دکتری ادیان و عرفان تطبیقی از دانشگاه تهران و دکتری معارف اسلامی از دانشگاه آزاد اسلامی شد. او استاد بازنشستۀ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری است. از 1386ش تاکنون عضو شورای عالی علمی و مدیر بخش ادیان، اساطیر و عرفان دانشنامۀ ایران در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی است.

محمدحسن سمسار
محمدحسن سمسار

محمدحسن سمسار در سال ۱۳۱۳ ش در شیراز متولد شد و تا پایان دوره متوسطه در زادگاهش به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۳۴ ش برای تحصیل در رشتهٔ باستانشناسی وارد دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۳۷ ش فارغ التحصیل گشت، در همان سال به استخدام ادارهٔ هنرهای زیبا درآمد و سپس به ادارهٔ کل موزه ها منتقل شد. در دههٔ ۴۰ ش مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشتهٔ تاریخ دریافت نمود. سال ۵۸ش با ۲۰ سال سابقهٔ کار بالاجبار بازنشسته شد. حاصل سالها تلاش او در ادارهٔ کل موزه ها طراحی و برپایی دهها موزه در شهرهای مختلف ایران و نیز شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی بود. از آن پس فعالیت های علمی و پژوهشی او در سازمان میراث فرهنگی، عضویت در کمیتهٔ ثبت جهانی یونسکو، کاخ موزهٔ گلستان، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و نیز تربیت دانشجویان در دانشگاه تا امروز ادامه داشته است.

محمدجواد فریدزاده
محمدجواد فریدزاده

متولد ۱۳۳۲ فیلسوف و دیپلمات ایرانی است.
محمدجواد فریدزاده در کنار تحصیلات ابتدایی و متوسطه، به تحصیلات حوزوی در مشهد پرداخت. در فقه و اصول از درس‌های پدرش، فریدالاسلام (شرح لمعه و کفایه)، در خارج اصول از میرزا علی آقا فلسفی، در تفسیر از میرزا جواد آقای تهرانی و در فلسفه و عرفان اسلامی از جلال‌الدین آشتیانی بهره برد. از سال ۱۳۵۱ تحصیلات دانشگاهی را در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شروع کرد و از سال ۱۳۶۷، حدود ده سال به تحصیل در فلسفۀ غرب در اتریش و آلمان مشغول بود و در سال ۱۳۷۶ دکترا گرفت.
وی معاون و مشاور فرهنگی محمد خاتمی در زمان تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی به عنوان مشاور فرهنگی و نماینده ویژه رئیس جمهور در امور فرهنگی منصوب شد. او در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ ریاست مرکز گفتگوی تمدن‌ها را بر عهده داشت و مدتی به عنوان سفیر ایران در واتیکان خدمت کرد. فریدزاده در حال حاضر عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است.

عزت الله فولادوند
عزت الله فولادوند

متولد پنجمِ دی‌ماه ۱۳۱۴ در اصفهان، مترجم آثار فیلسوفان صاحب نام در ایران است.
عزت‌الله فولادوند در سال ۱۳۱۴ در شهر اصفهان به دنیا آمد. پدرش غلامرضا فولادوند قاضی دادگستری بود. پدرش دوره ای استاندار خوزستان و دوره ای هم استاندار فارس بود. مدتی هم رئیس کل ثبت بود. پدرش نماینده دوره هفدهم مجلس شورای ملی هم بود. پدر بزرگش عزیزالله خان فولادوند از رجال سیاسی و نماینده مجلس شورای ملی بود. او پس از گذراندن تحصیلات پایه در تهران، ابتدا جهت ادامهٔ تحصیل به انگلستان رفت و به علت برخی مشکلات دوباره به ایران بازگشت و دوره دبیرستان را به پایان رسانید. سپس به پاریس رفت و در آنجا به مدت دو سال مشغولِ تحصیل در رشتهٔ پزشکی شد. پس از مطالعهٔ کتابِ مسائل فلسفه اثر برتراند راسل پزشکی را رها کرد و برای تحصیلِ دانشِ فلسفه عازمِ آمریکا شد و دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه را در دانشگاه کلمبیا گذراند. از اساتید او می‌توان به آرتور دانتو، رابرت کامینگ و سیدنی مورگن بسر اشاره کرد.
عزت‌الله فولادوند از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۹ در سمتهای مختلف در شرکت ملی نفت ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی مشغول به کار بوده‌است. در کنار فعالیت‌های شغلی، به فعالیت‌های فرهنگی نیز پرداخت و چندین ترجمه از او در همان سال‌ها منتشر شد. ترجمه کتابهای «فلسفه کانت» و «آگاهی و جامعه»، به ترتیب در دوره‌های هشتم و نهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شده‌اند.

حسین معصومی همدانی
حسین معصومی همدانی

حسین معصومی همدانی (زادهٔ ۲ آذر ۱۳۲۷، همدان) عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدرس ادبیات فارسی، تاریخ ریاضیات، تاریخ علم و فلسفهٔ علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه صنعتی شریف و نیز عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. وی همچنین مدتی مدیریت گروه زبان و رایانهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی را برعهده داشت. او فرزند ملاعلی معصومی همدانی است. معصومی همدانی درجهٔ کارشناسی مهندسی برق را در سال ۱۳۵۱ از دانشگاه صنعتی آریامهر (بعدها دانشگاه صنعتی شریف) دریافت کرد و در سال ۱۳۸۵ در رشتهٔ تاریخ علم از دانشگاه پاریس فارغ‌التحصیل شد. رسالهٔ دکتری او دربارهٔ ابن هیثم است. استاد راهنمای او رشدی راشد بود.

محمدعلی موحد
محمدعلی موحد

محمدعلی موحد زادهٔ ۲ خرداد۳ ۱۳۰ در تبریز، شاعر و اديب عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار و حقوق‌دان است. محمدعلی ‌موحد تحصیل را در مدارس تدین و اتحاد نو تبریز آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹، پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشتهٔ ادبی، به تهران آمد. اما به‌واسطهٔ فوت پدر (در سال ۱۳۱۷) به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت و به مدت ده سال در تبریز و تهران اقامت گزید.
در سال ۱۳۲۹ به شرکت نفت آبادان رفت و پس از خلع ید انگلیسی‌ها در سال ۱۳۳۲، سردبیری روزنامهٔ شرکت نفت را به‌عهده گرفت و در همین سال به تهران انتقال یافت. وی در سال ۱۳۳۲ کار بر روی ترجمهٔ سفرنامهٔ ابن بطوطه را انجام داد که در سال ۱۳۳۶ منتشر شد و به‌واسطهٔ قدرت قلم و شیوایی ترجمه، مورد توجه ارباب فضل قرار گرفت و نام موحد بر سر زبان‌ها افتاد؛ چنان‌که استادی چون مجتبی مینوی و همچنین محمدعلی جمال‌زاده او را مورد تشویق و تفقّد قرار دادند.
موحد تحصیلات خود را در دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به اخذ مدرک دکتری حقوق خصوصی از این دانشگاه شد و در سال ۱۳۳۸، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین‌الملل به انگلستان رفت و مطالعات خود را زیرنظر پروفسور جنینگز در دانشگاه کمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد.
همچنین در این دوران با ایران‌شناسانی همچون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لاکهارت هم‌نشین بود و به تحقیق بر روی نسخه‌های خطی موجود در موزهٔ بریتانیا پرداخت و از این میان نسخهٔ سلوک‌الملوک تألیف فضل‌الله روزبهان خنجی متخلص به «امین» را برای تصحیح انتخاب کرد.
وی، علاوه بر وکالت پایه‌یک دادگستری، از آغاز تأسیس شرکت ملی نفت ایران در کادر حقوقی شرکت نفت وارد شد و تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت‌مدیره، مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت‌مدیره) انجام وظیفه کرده و در ابتدای تأسیس اوپک، به مدت شش ماه معاونت اجرایی آن سازمان در ژنو را عهده‌دار بوده‌است. موحد، در کنار مشاغل رسمی، به تدریس حقوق مدنی و حقوق نفت در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران و دانشکده حسابداری و علوم مالی شرکت ملی نفت ایران پرداخت.

سید علی آل داوود
سید علی آل داوود

سید علی آل داود در سال 1331 در خور بیابانک زاده شد. تحصیلات ابتدایی و سال‌های نخست دبیرستان را در زادگاه خود انجام داد و برای ادامه تحصیل رهسپار اصفهان شد. کلاس ششم ادبی را در دبیرستان ادب آن شهر به اتمام رساند و در تابستان 1349 در رشتۀ حقوق سیاسی دانشگاه تهران پذیرفته شد و پس از چهار سال و بعد از خاتمه تحصیلات به خدمت نظام رفت.
در زمان تحصیل در دانشکده هفته‌ای دو روز در بنیاد فرهنگ ایران به کار پرداخت و از همان زمان با تعدادی از بزرگان فرهنگ ایران چون شادروانان دکتر خانلری، سعیدی سیرجانی، محمد پروین گنابادی، دکتر محسن ابوالقاسمی و دکتر محمد روشن آشنایی و دوستی پیدا کرد و از راهنمایی‌های سودمند آنان بهره‌مند گردید. پس از خاتمه تحصیل چند سال به عنوان مدیر داخلی مجلۀ یغما با این نشریۀ همکاری داشت و سپس به مدت یکی دو سال در روابط فرهنگی وزارت فرهنگ و هنر به کار اشتغال پیدا کرد و اندکی بعد با اخذ پروانۀ وکالت پایۀ یک دادگستری به وکالت پرداخت. اما اوقات اصلی خود را مصروف امور علمی می‌کرد. وی از 11 اردیبهشت 1365 ش. با راهنمایی و معرفی مرحوم دکتر محمدحسین روحانی در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به کار پرداخت و از همان ابتدا به نگارش مقالات در بخش‌های تاریخ و جغرافیا و ادبیات پرداخت. از اواخر سال 1365 به درخواست آقای بجنوردی سمت دستیاری شادروان دکتر زریاب خویی را به دست آورد و تا چند سال دستیار آن روانشاد بود.
از اواخر سال 1375 بنا به دعوت استاد احمد سمیعی گیلانی هفته‌ای دو روزدر فرهنگستان زبان و ادب فارسی با سمت مسئول دانشنامۀ ادب فارسی در شبه قاره به کار پرداخت و سه سال همکاری وی با فرهنگستان ادامه یافت. در سال 1373 بنا به دعوت استاد مرحوم رضا سیدحسینی و استاد احمد سمیعی عضویت هیأت علمی فرهنگ آثار ایرانی اسلامی را پذیرفت که تا کنون 4 جلد آن به اهتمام وی انتشار یافته است. وی از سه سال پیش به عنوان عضو شورای عالی علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزیده شده است.

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: