تاریخ

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

تورانشاه سلجوقی |
توری | مجدالدین کیوانی توری، یا تاری، چارلـز کاتْلر (1863-1956م/ 1242-1335ش)، دانشمند سامی‌شناس آمریکایی و صاحب تحقیقات فراوان دربارۀ کتاب مقدس، زبان و ادب عربی و تاریخ عرب. او در هاردویک، ایالت وِرمانتِ ایالات متحده زاده شد، در کالج بودِن تحصیل کرد و هم در آنجا به تدریس لاتین پرداخت. وی سپس به مدت 3 سال در مدرسۀ علمیۀ اَندُوِر و ۳...
تورنبرگ | مجدالدین کیوانی تورْنْبِرْگ، کارْل یوهانِس (1807-1877م/ 1222-1294ق)، خاورشناس سوئدی. او در شهر لینچوپینگ، مرکز ایالت اُسْتریُتْلاند به دنیا آمد و تحصیلات عالی خود را در دانشگاه اوپسالا آغاز کرد. وی در 1833م به احراز درجۀ دکتری فلسفه از این دانشگاه، و در 1835م به دریافت شهادت‌نامه‌ای در ادب عربی توفیق یافت (موبرگ، II/ 110؛ زر...
توفیق، تخلص | طاهره اسماعیل زاده توفیق، تخلص چند شاعر پارسی‌‌گوی که در ایران و شبه‌قارۀ هند، در سده‌های 11-13ق/ 17-19م می‌زیستند:
توقیع، دیوان |
تومان |
تومان | علی اکبر دیانت تومان، از واحدهای کهن شمارش،‌ اصطلاحاً عنوان ‌دسته‌های بزرگ نظامی، برخی درجات و مناصب لشکری، و دسته‌ای از تقسیمات کشوری. این واژه به صورتهای تومن، تمان، تُمن و تومانه نیز در منابع آمده است. برخی از محققان تومان را اصلاً واژه‌ای ترکی ـ مغولی (برهان...، 1/ 535؛ معین، 1/ 535؛ قدری، ذیل واژه)، و بعضی دیگر ریشۀ آن...
تونسی |
تهرانی | زهرا ابراهیمی تِهْرانی، حاج میرزاحسین (1230-1326ق/ 1815-1908م)، پسر میرزا خلیل، از فقها و مراجع بزرگ تقلید، و از حامیان برجستۀ نهضت مشروطۀ ایران. او در نجف زاده شد. پدرش میرزا خلیل علاوه بر آنکه از اطبای مشهور زمان خود بود، در علوم اسلامی نیز دستی قوی داشت و نزد دانشمندان و فقیهانی چون سیدعلی طباطبایی و میرزای قمی تحصیل کر...
تیپو سلطان | هدی سید حسین زاده تیپوسُلْطان، فتح‎علی‎‎خان بهادر (مق‍ ذیقعدۀ 1213/ مۀ ‌1799)، نیز مشهور به تیپوصاحب و ببرمیسور، واپسین حکمران مسلمان میسور در جنوب هند. پدرش تیپو حیدر علی‎خان بهادر (حک‍ 1175-1196ق/ 1761-1782م) مؤسس نخستین حکومت مسلمان در ساحل مالابار در جنوب هند، و مادرش دختر نورمعین‌الدین، از خانواده‌ای محترم بود (هاردی، 17؛...
تیم | ستار عودی تَیْم، نام چند قبیله و تیرۀ عرب. تیم در لغت به معنای بندگی و بردگی است (ابن‌درید، جمهرة...، 1/ 411، ذیل تمی؛ جوهری، 1/ 149) و چندین قبیله و تیرۀ عرب، گاه با اضافه به نام دیگری، به این نام شهرت داشته‌اند (نک‍ : تاج...، 8/ 216، 16/ 82-84؛ کحاله، 1/ 137-139). در میان این قبایل و طوایف، تیم بن مُرّه یا تَیمِ قریش...
تیمور بن فیصل |
تیمور تاش |
تیمور شاه درانی |
تیمور ملک | منوچهر پزشک تِیْمورْ مَلِک، والی خجند مقارن حملۀ چنگیز به قلمرو دولت خوارزمشاهیان. وی در برابر نیروی مغول ایستادگی شگفت‌انگیزی نشان داد و به همین سبب نام و یادش در تاریخ ماند؛ اگرچه برخی از محققان این مقاومت را حرکتی فردی و کاری بی‌فایده ارزیابی کرده‌اند (نک‍ : بارتولد، 2/ 871).
تیمورتاش، عبدالحسین | رضا آذری شهرضایی تِیْمورْتاش، عبدالحسین (ح 1260- مهر 1312ش/ 1881 – اکتبر 1933م)، ملقب به مُعزّزالملک و سردار معظم، دولتمرد مشهور ایرانی.
تیمور گورکانی | علی اکبر دیانت تِیْمورِ گورْکانی (736-807 ق/ 1336-1405م)، بنیان‌گذار سلسلۀ تیموریان در ایران و ماوراءالنهر، و از بزرگ‌ترین فاتحان شرق که بر قلمرو وسیعی از سمرقند تا کرانۀ دریای اژه، از مدیترانه تا خلیج‌فارس، و از مسکو تا دهلی فرمان راند. سلسلۀ گورکانیان یا مغول هند را هم یکی از اعقاب او بنیان نهاد (نک‍ : ه‍ د، تیموریان).
ثابت بن ابراهيم صابی |
ابن مقدم | محمد هدایی شمس‌الدين محمد بن عبدالملك بن مقدم (د 583 يا 584ق / 1187 يا 1188م)، فرمانده سپاه و صاحب منصبِ دولت اتابكانِ شام (نوريه) و ايوبی، والی دمشق در عهد اتابكان، والی بعلبك و نايب الحكومۀ دمشق در دولت ايوبی و از رزمندگان جنگهای صليبی.
ابن مقله | علی رفیعی علامرودشتی ابوعلی محمد بن علی بن حسين (حسن) بن عبدالله بغدادی (شوال 272- 328 / مارس 886-940)، اديب، خوشنويس، مبتكر و مبدع خطوط مختلف و وزير عباسيان.
ابن ملجم | بخش تاریخ عبدالرحمن مرادی (مق‍ 40ق / 661م)، مردی از خوارج و قاتل امام علی (ع). بلاذری (2 / 488) به نقل از كلبی او را عبدالرحمن بن عمرو بن ملجم خوانده است.
ابن منذر، ابوالولید | مهدی جلیلی ابوالوليد محمد بن عمر بن منذر (د 558ق / 1163م)، از سياست پيشگان و بزرگان شِلب در غرب اندلس و از رهبران قيام مريدون وی از مولدون ـ مسلمانان بومی اندلسی ـ بود و از كودكی در اشبيليه به تحصيل پرداخت و در ادبيات و فقه مهارت يافت.
ابن منگلی |
ابن میسر | محمدمهدی مؤذن جامی ابوعبدالله تاج‌الدين محمد بن علی بن يوسف بن ميسر (د 677ق / 1278م)، مورخ مصری.
جوینی، ابوالمظفر | صادق سجادی ابوالمظفر علاءالدین عطاملک (د 681 ق / 1282م)، دیوان‌سالار، امیر و مورخ نامدارِ عصر ایلخانان. عطاملک در 622 یا 623 ق / 1225 یا 1226م در خاندانی کهن از دیوانیان بزرگ خراسان زاده شد که بنا بر روایتهایی نسب خویش را به فضل ربیع می‌رساندند
جوینی، خاندان | سید علی آل داوود از دودمـانهـای بـرجستـۀ دیـوان‌سـالار ایرانی. هر چند که آنان از ناحیۀ جوین خراسان برخاسته بودند و اجدادشان در آنجا می‌زیستند، اما پیشینه و نسب آنان را به فضل بن ربیع، وزیر نام‌آور هارون‌الرشید و امین، خلفای عباسی، می‌رسانند.
جوینی، ابوالمکارم | صادق سجادی ابوالمکارم شمس‌الدین محمد بن محمد ( مق‍ شعبان 683 / اکتبر 1284)، دیوانی و وزیر نامدار عصر ایلخانان، و برادر کهترِ علاءالدین عطاملک جوینی، دیوان‌سالار و مورخ برجستۀ همان عهد. وی نیز چون برادرش عطاملک، در خدمت هلاگوخان پرآوازه شد؛ اما معلوم نیست که او هم مانند عطاملک، پیش از هلاگو، در خدمت امرای مغول بوده است.
جهان آرا بیگم | هدی سید حسین زاده (صفر 1023- رمضان 1092 / مارس 1614-سپتامبر 1681م)، ملقب به «بیگم صاحب» یا «صاحبه» و «پادشاه بیگم»، فرزند ارشد شاه‌جهان (سل‍ ‍1037- 1068ق / 1628- 1658م) و ممتاز محل (د 1040ق / 1631م).
جهان پهلوان |
جهان تیمور | هاشم رجب‌زاده فرمانروای ایلخانی که دوره‌ای کوتاه در عراق عرب و بین‌النهرین عنوان پادشاهی یافت. شاه‌جهان تیمور پسر آلافرنگ پسر گیخاتو بود. پس از مرگ ابوسعید ایلخان در ۷۳۶ق / 1336م که قدرت و تسلط ایلخانان کاستی می‌گرفت و رو به زوال بود، مدعیان تازه برای فرمانروایی بر قلمرو گستردۀ آنان و نیز امیران محلی سربرافراشتند.
جهاندار شاه | هدی سید حسین زاده محمد معزالدین (سل‍ 21 صفر 1124-16 محرم 1125ق / 19 مارس 1712-1 فوریۀ 1713م)، هشتمین پادشاه سلسلۀ گوركانیان هند. محمد پسر ارشد بهادر‌شاه اول و نوادۀ اورنگ زیب، در 10 رمضان 1071ق / 29 آوریل 1661م در دكن متولد شد (اروین، I / 240).
جهانسوز | زهرا ابراهیمی علاء الدین حسین بن حسین بن سام (حک‍‌ 544-556 ق / 1149-1161م)، از امرای مشهور غوریان (ه‍‌ م) یا آل شَنسَب (برای‌اختلاف دربارۀ نام‌جهانسوز، نک‍ : میرخواند، 4 / 633؛ خواندمیر، 2 / 602)، سلسله‌ای از امرای محلی ولایت غور، ناحیه‌ای واقع در غرب افغانستان.
جهانشاه قراقویونلو | روزبه زرین کوب ابوالمظفـر (مق‍ 872 ق / 1467م)، پسر قرایوسف و مشهورترین فرمانروای سلسلۀ قراقویونلو.
جهانگشای جوینی |
جهانگیر آق قویونلو |
جهانگیر بن رستم |
جهانگشای نادری | سید علی آل داوود عنوان اثری ارزشمند در تاریخ نادرشاه افشار و عصر او، نوشتۀ میرزا محمد مهدی خان استرابادی (د ح 1173ق / 1760م)، منشی الممالک، وقایع‌نویس و معتمد خاص نادرشاه.
جهانگیر پادشاه | هدی سید حسین زاده ابـوالمظفر نـورالـدین محمد (سل‍ 1014-1037ق / 1605-1627م)، چهارمین پادشاه سلسلۀ بابریان هند.
جهبذ | صادق سجادی عنوان و لقبِ دسته‌ای از کارگزاران مالی اعم از دولتی و خصوصی، که شغل و مجموع وظایف آنها را جهبذه می‌خواندند. در برخی دوره‌ها و سرزمینهای اسلامی برای تمرکز این وظایف و نظارت بر آن، دیوان جهبذه پدید آمد که از نهادهای مالیِ دستگاه دیوان‌سالاری، و مرتبط با دیوانهای خراج، نفقات، مصادرات و بیت‌المال به شمار می‌رفت.
جهشیاری | علی بهرامیان ابوعبدالله (قمی، 29، 106: ابوجعفر ؟) محمد بن عبدوس (د 17 ذیقعدۀ 331ق / 23 ژوئیۀ 943م)، از دولتمردان دانشمند عصر خلافت عباسی و مؤلف کتاب الوزراء و الکُتّـاب.
جهیر، بنی |
جهور، بنی | عنایت الله فاتحی نژاد خاندانی از ملوک الطوایف اندلس که حدود نیم سده بر قرطبه حکم راندند (422-462ق / 1031- 1069م).
چالدران، جنگ | یوسف رحیم لو (2 رجب 920ق / 23 اوت 1514م)، جنگی که در ادامۀ لشکرکشی سلطان سلیم اول عثمانی به قلمرو دولت صفوی، میان قوای او با نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی (سل‍‍ 906-930ق / 1500-1524م) در دشت چالدران (ه‍ م) روی داد.
جیش، دیوان | صادق سجادی یا دیوان جُند، در فارسی دیوان سپاه، کهن‌ترین و از مهم‌ترین دواوین و دوایر دولتی در سراسر قلمرو اسلام.
جیهانی، خاندان | سید علی آل داوود از دودمانهای وزارت‌پیشه و نام‌آور ایران در سدۀ 4ق / 10م. جیهان شهری در خراسان بر کرانۀ وادی هروز بود که مردم آن را جیحون می‌خواندند (نک‍ : یاقوت، بلدان، 2 / 181). محمد قزوینی به اختصار از جیهانی یاد کرده (7 / 258)، اما سعید نفیسی در مقالۀ مفصلی که دربارۀ وزرای ساسانی نوشته است («وزرا ...»، شم‍ 2، ص 82-91، شم‍...
چاپار |
چاو |
چاولی | علی اکبر دیانت لقب چند تن از امیران دولت سلجوقی در سدۀ 5-6 ق / 11-12م، که از آن میان دو تن از همه مشهورترند.
چرکس محمد پاشا | علی اکبر دیانت (د 1034ق / 1625م)، سردار و صدراعظم عثمانی در اوایل سلطنت مراد چهارم، هفدهمین سلطان عثمانی. از اوایل زندگی او آگاهی زیادی نداریم. اصل او از چرکسها بود (دانشمند، III / 504).
چریک | هاشم رجب‌زاده واژه‌ای ترکی‌ ـ مغولی به معنای جنگجو، خاصه جنگجویان سلطنتی که بعدها به مفهوم گسترده‌تر لشکر و سپاه و جنگ نیز به‌کار رفته است.

تاریخ

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

تاریخ

ورود به سایت

ثبت نام